سوزان فرگوسن، نماینده ویژه سازمان ملل در امور زنان افغانستان می‌گوید که زنان و دختران بیش از نیمی از قربانیان زلزله شرق افغانستان و ۶۰ درصد از مفقودی‌ها را تشکیل می‌دهند. نماینده ویژه سازمان ملل در امور زنان افغانستان این اظهارات را در یک نشست خبری با محوریت «کمک فوری به زنان افغان» مطرح کرده و هشدار داده است که زنان زلزله‌زده با افزایش خطر خشونت، استثمار و عدم دسترسی به خدمات صحی مواجه‌ هستند. وی در ادامه تاکید کرده است که زنان و دختران در مناطق زلزله‌زده با فاجعه طولانی‌مدت مواجه‌اند. او با اشاره به سفر اخیر خود به ولایت کنر افزود که زیرساخت‌ها از بین رفته و سرویس بهداشتی کافی برای زنان و دختران وجود ندارد؛ این وضعیت باعث می‌شود تا زنان و دختران مسافت‌های طولانی‌تری را طی کنند که آنان را در معرض خطر خشونت و ماین‌های زمینی قرار می‌دهد. وی نسبت به افزایش خطر خشونت در خانواده‌ها نیز هشدار داده و می‌گوید پس از فجایع، اغلب خشونت‌های جنسیتی به دلیل فشار شدید ناشی از آوارگی، از دست دادن معیشت و عوامل دیگر افزایش می‌یابد. همچنین در میان آسیب‌دیده‌ترین گروه‌ها، خانواده‌هایی هستند که سرپرستی آنان بر عهده زنان است؛ سازمان ملل دست‌کم ۴۶۳ خانواده با سرپرستی زن را در مناطق آسیب‌دیده شناسایی کرده‌است. سوزان فرگوسن می‌گوید که زنان باردار و شیرده نیز در زمره آسیب‌دیدگان هستند و همه زنان و دختران نیازمند دسترسی به خدمات صحی‌اند. به دلیل ممنوعیت کار زنان در سازمان‌های غیردولتی و تحصیل آنان در دانشگاه، محدودیت‌های رفت‌وآمد اعمال‌شده از سوی حکومت سرپرست و تبعیض ساختاری، کمبود شدید کارکنان زن صحی در سراسر افغانستان وجود دارد. نماینده ویژه سازمان ملل در امور زنان افغانستان خواستار ۲.۵ میلیون دالر برای اجرایی کردن یک برنامه اضطراری ۶ تا ۱۲ ماهه برای زنان زلزله‌زده شده است؛ در چارچوب این برنامه دسترسی زنان و دختران به خدمات افزایش خواهد یافت.

دیدبان حقوق بشر، از ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده است که این وضعیت «ظالمانه، مضر و غیرقانونی» است. این سازمان گفته است که با بسته شدن درِ مکتب بر روی دختران از ۱۲ ‌سالگی، حکومت سرپرست عملاً رؤیاها و فرصت‌های میلیون‌ها کودک را نابود کرده و آینده کشور را به چرخه‌ای عمیق‌تر از فقر و نابرابری سوق داده است. سحر فطرت، پژوهشگر بخش حقوق زنان دیدبان حقوق بشر، در ادامه تاکید کرده است که این ممنوعیت نه‌تنها دختران، بلکه کل جامعه افغانستان را درگیر بحران کرده و امکان ساختن یک جامعه سالم‌تر و عادلانه‌تر را از بین برده است. در بخشی از مقاله آمده: «بدون آموزش، دختران به ازدواج زودهنگام سوق داده می‌شوند، از فرصت‌های شغلی محروم می‌شوند و دیگر قادر به شکل‌دادن آینده‌ی‌شان نیستند. این ممنوعیت صدای دختران افغانستانی را خفه می‌کند، امیدهای آنان را می‌دزدد و تخیل و پتانسیل آنان را نیز خفه می‌کند.» در ادامه آمده است که با این اقدام نه تنها که رویاهای میلیون‌ها دختر را نابود شده است؛ بلکه جامعه‌ی افغانستان را در چرخه‌ای عمیق‌تر از نابرابری، فقر و ظلم ریشه‌دار گرفتار می‌کنند. سحر فطرت در ادامه از عمل‌کرد جامعه‌ی جهانی در برابر این وضعیت نیز، انتقاد کرده و گفته که جهان به اندازه‌ی کافی برای محافظت از آموزش دختران افغانستانی تلاش نکرده است. ناتوانی یا عدم تمایل دولت‌ها برای اقدام، این پیام را می‌فرستد که کودکان افغانستانی اهمیتی ندارند یا به نوعی درجه دو هستند. دید‌بان حقوق بشر، با اشاره به موضع‌گیری جهانی در برابر وضعیت زنان و دختران افغانستانی به‌ویژه در بخش آموزش، تاکید کرده است: «این سکوت در برابر چنین بی‌عدالتی فقط ستم‌گران را توان‌مند و نابرابری را عادی می‌کند.» سحر فطرت، در بخشی از این مقاله، نوشته که آموزش یک امتیاز نیست؛ بلکه حقی برای همه، از جمله دختران افغانستانی است. این واکنش‌ها، هم‌زمان با چهارمین سال بسته‌شدن مکتب‌های دخترانه در افغانستان مطرح شده است. حکومت سرپرست در آگوست ۲۰۲۱ میلادی، زمانی که قدرت را به دست گرفت، با صادرکردن فرمانی، آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع کرد.

برنامه جهانی غذا درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که با عمیق‌تر شدن بحران گرسنگی در سراسر افغانستان، نزدیک به پنج میلیون مادر و کودک در این کشور با سوءتغذیه مواجه هستند. رانیا داگاش، دستیار مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا که از یک مرکز صحی در حومه‌ی شهر کابل بازدید کرده و گفته است: «در این‌جا اندکی امید و اندوه فراوان دیده می‌شود. نزدیک به پنج میلیون مادر و کودک امروز در افغانستان دچار سوءتغذیه هستند؛ آماری که پیش‌تر سابقه نداشته است.» وی در ادامه تاکید کرده است که توقف کمک‌های سازمان ملل، خشکسالی شدید و بازگشت حدود دو میلیون مهاجر از عوامل گسترش سوءتغذیه در افغانستان به شمار می‌رود. او با اشاره به بحران بشری حاکم بر افغانستان، افزوده است که برنامه‌ی جهانی غذای برای امدادرسانی به نیازمندترین افراد به بودجه‌ی فوری نیاز دارد. پس از قطع کمک‌های مالی امریکا به افغانستان، برنامه‌ی پاسخ بشردوستانه‌ی سازمان ملل در این کشور با کمبود شدید بودجه مواجه شده است. سازمان ملل متحد اعلام کرده که صدها مرکز صحی، از جمله مراکز ویژه‌ی تغذیه، به دلیل نبود بودجه تعطیل شده‌اند. این در حالی است که بازگشت گسترده‌ی مهاجران از کشورهای همسایه ادامه دارد و افغانستان اخیراً با بحران‌های ویرانگر طبیعی نیز روبرو شده است. همچنین بر بنیاد داده‌های سازمان ملل متحد، نیمی از جمعیت افغانستان برای ادامه‌ی زندگی به کمک‌های انسان‌دوستانه‌ نیاز دارند. در آستانه‌ی زمستان، نگرانی‌ها از تشدید بحران انسانی نیز، در این کشور تشدید شده است.

رسانه‌های ایرانی درتازه‌ترین مورد گزارش داده‌اند که مهدیه احسانی، دانشجوی اهل افغانستانی در هفدهمین دوره المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی سراسر ایران موفق به کسب دو مدال ارزشمند شد. در گزارش آمده است که مهدیه احسانی در رشته «اخلاق پزشکی» توانست مدال طلای انفرادی را از آن خود کند و به همراه تیمش، مدال نقره گروهی را نیز به دست آورده است. در بخشی از گزارش آمده است که به این ترتیب این دختر افغانستانی توانست بهترین نتیجه یک داوطلب در تاریخ علوم پزشکی شهر قم در یک دوره را رقم بزند. در ادامه آمده است که این مراسم اختتامیه با حضور وزیر بهداشت جمهوری اسلامی، درمان و آموزش پزشکی و جمعی از مسوولان کشوری در سالن همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد. طی چند سال اخیر و با وجود محدویت‌ها، نخبگان علوم پزشکی مهاجران افغانستانی در ایران خوب درخشیده و اکنون ده‌ها پزشک عمومی، پرستار و متخصص در مراکز درمانی و بیمارستانی ایران در حال ارائه خدمات‌اند. باید گفت که کارشناسان آموزشی معتقدند دستاوردهایی از این دست می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای دیگر دانشجویان مهاجر باشد و به توسعه همکاری‌های علمی منطقه‌ای و بین‌المللی کمک کند.

منابع محلی از ولایت لغمان می‌گویند که یک مرد در مرکز این ولایت همسرش را به ضرب گلوله به شکل فجیع به قتل رسانده‌ است. دست‌کم دو منبع گفته‌اند که این قتل شب گذشته (جمعه، ۲۸ سنبله) در منطقه‌ی «میدانیو» از مربوطات شهر مهترلام، مرکز ولایت لغمان رخ داده است. منبع در ادامه تاکید کرده است که این مرد مرد در ابتدا همسرش را لت‌وکوب کرده و سپس با کلاشینکوف به قتل رسانده است. منبع دلیل انگیزه‌ی این قتل را خشونت خانوادگی عنوان کرده است. به گفته‌ی منبع، مرد متهم به قتل، اعتیاد به مواد مخدر دارد. منبع در ادامه افزوده است که این مرد پس از قتل همسرش از ساحه فرار کرده است. مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت لغمان این قتل را تأیید کرده و گفته‌اند که در حال بررسی رویداد هستند. پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، قتل‌های مرموز زنان، کودکان و جوان در در سراسر کشور افزایش کم‌پیشینه یافته است. بیماری‌های روانی، خصومت شخصی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی این قتل‌ها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

وزارت معارف حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۵۱ عنوان درسی را از چندین مضمون درسی صنف اول تا دوازدهم مکتب حذف کرده است. وزار معارف گفته است که این عنوان‌ها از مضمون‌های دری، پشتو، اجتماعیات و انگلیسی حذف شده و تدریس آن در مکتب منع شده است. در مکتوبی که در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است، تاکید شده است که این درس‌ها برخلاف «آموزه‌های دینی، پالیسی امارت اسلامی و معیارهای آموزشی» بوده‌اند. در مکتوب آمده است که تدریس عنوان‌های درسی بیرق، روز معلم، مادر، حقوق زن در جامعه، حقوق بشر، بشردوستی، میله گل سرخ، مجسمه‌های بامیان، رسم و ترانه‌های مردمی، خلافت حضرت علی و چندین عنوان دیگر، از کتاب‌های درسی حذف شده‌اند. همچنین وزارت معارف در این مکتب افزوده است که مضامین ساینسی مکتب را نیز بررسی می‌کند تا اگر مواردی برخلاف «آموزه‌های دینی، پالیسی امارت اسلامی و معیارهای آموزشی» پیدا شد، آن‌ها را حذف کنند. قابل ذکر است که وزارت معارف حکومت سرپرست پیش از این نیز چندین بار از آوردن تغییرات، حذف و جایگزین کردن عنوان‌های درسی در مضامین دوره‌ی ابتدایی مکتب خبر داده بود. در حالی ۵۱ عنوان درسی از کتاب‌های مکتب حذف می‌شوند که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

رزا اوتونبایوا، رییس یوناما و نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان اعلام کرده است که محرومیت دختران و زنان از آموزش، هزینه‌ای بلندمدت و سنگین برای افغانستان دارد. خانم اوتونبایوا در پایان ماموریت و آخرین گزارش خود به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته است که بسته‌ بودن مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم در افغانستان، یک نسل را در معرض خطر جدی نابودی قرار داده است. وی به محدودیت‌ آموزشی دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان اشاره کرده و گفته است که این محدودیت سبب نگرانی و ناامیدی عظیم در میان جامعه‌ی افغانستان شده است. رزا اوتونبایوا در ادامه تاکید کرده است که بر اساس نظرسنجی بخش زنان سازمان ملل، اکثریت شهروندان افغانستان مخالف ممنوعیت آموزش دختران هستند. همچنین او در بخشی از گزارشش افزوده است که بانک جهانی برآورد کرده است که محدودیت‌های حکومت فعلی علیه آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، سالانه ۱.۴ میلیارد دالر برای اقتصاد کشور هزینه دارد. وی تصریح کرد که افغانستان شاهد کاهش چشمگیر درگیری‌های گسترده و خشونت بوده، اما تا هنوز حضور گروه‌های افراطی، فقر بشری و اقتصادی و نگرانی‌های حقوق بشری همچنان پابرجاست. خانم اوتونبایوا می‌گوید که محدودیت‌های رو به افزایش علیه مردان، زنان، دختران و اقلیت‌ها توسط نیروهای امر به معروف حکومت سرپرست باعث نارضایتی فزاینده مردم شده است. در حالی نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان از حقوق دختران افغانستان دفاع می‌کند که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.