سیگار یا دفتر سرمفتش ویژه‌ی ایالات متحده آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) از ادامه‌ی محدودیت‌های حکومت سرپرست بر زنان و دختران در افغانستان انتقاد کرده و گفته است که ادامه این وضعیت، سبب افزایش مرگ و میر مادران در کشور خواهد شد. سیگار امروز (چهارشنبه، ۲۳ عقرب) با استناد به گزارش‌های ملل متحد گفته است که محدودیت‌های کنونی حکومت فعلی بر حقوق زنان دختران، مادران افغانستانی را بیشتر در معرض خطر قرار داده است. این نهاد با ابراز نگرانی گفته است که ممنوعیت ۱.۱ میلیون دانش‌آموز دختر از رفتن به مکتب و کم از کم ۱۰۰ هزار دانشجوی زن از دانشگاه‌ها، سبب افزایش ۴۵ درصدی در زایمان زود هنگام و افزایش ۵۰ درصدی در مرگ‌ومیر مادران خواهد شد. در گزارش آمده است: «افغانستان برای سال‌های متمادی یکی از بدترین ریکاردهای صحت مادران را در جهان داشته است. تا سال ۲۰۲۰، تحت حکومت جمهوری اسلامی، افغانستان با داشتن ۶۲۰ مرگ‌ومیر در هر ۱۰۰هزار زایمان، هشتمین آمار بلند مرگ و میر مادران را در سطح جهانی داشت.» سیگار با اشاره به گزارش‌های اخیر نهادهای بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد گفته است که ۲۰ هزار زن در افغانستان تنها در هر ماه در محلات دور دست که دسترسی به امکانات صحی در آن مناطق بسیار اندک است، طفل به دنیا می‌آورند. در ادامه آمده است که در حال حاضر تنها، ۶۷ درصد زایمان‌ها در افغانستان در مراکز صحی و تحت نظر قابله‌ها انجام می‌شود. دفتر سرمفتش ویژه ایالات متحده در امور بازسازی افغانستان در حالی از افزایش مرگ‌ومیر مادران در افغانستان ابراز نگرانی کرده است که اخیراً صندوق جمعیت سازمان ملل گفت که در هر دو ساعت، یک مادر به علت عوارض قابل پیشگیری مرتبط به حاملگی و زایمان در این کشور جان می‌بازند. این نهاد به تاریخ (۱۴ عقرب) در گزارشی افغانستان را یکی از دشوارترین کشورها برای مادران عنوان کرد و گفته بود که زنان افغانستان در هنگام بارداری و زایمان، مشکلات زیادی را متحمل می‌شوند. نگرانی‌ها از افزایش مرگ و میر مادران در هنگام ولادت در افغانستان در حالی مطرح می‌شود که با مسلط شدن حکومت فعلی بر افغانستان و کاهش کمک‌های جامعه‌ی جهانی، نظام صحی کشور در پرتگاه سقوط قرار گرفته است. همچنین سازمان جهانی صحت هشدار داده بود که اگر کمبود بودجه در سیستم مراقبت‌های بهداشتی ادامه یابد، دسترسی ۷.۶ میلیون نفر به کمک‌های بهداشتی ضروری و نجات دهنده در افغانستان قطع خواهد شد. به گفته‌ی این سازمان، به ۴۲۳ میلیون دالر برای فراهم‌آوری خدمات صحی در افغانستان در سال‌های ۲۰۲۴ - ۲۰۲۵ نیاز است.

دادگاه عالی حکومت سرپرست اعلام کرده است که نیروهای این گروه در ولایت پکتیا یک نفر را به اتهام قتل در ملاءعام قصاص/اعدام کرده‌اند. این دادگاه با نشر خبرنامه‌ای گفته است که این شخص را حوالی ساعت ۸:۰۰ صبح امروز (چهارشنبه، ۲۳ عقرب) در ورزشگاه شهر گردیز، مرکز ولایت پکتیا اعدام کرده است. در خبرنانه آمده است که این شخص به‌نام محمد ایاز اسد، فرزند حکیم خان بوده است. در ادامه آمده است که وی باشنده‌ی اصلی منطقه‌ی «كركين خولی» ولسوالی میرزکی ولایت پکتیا و باشنده‌ی فعلى منطقه «جهاد مینه» شهر گردیز، مرکز این ولایت بوده است. دادگاه عالی تاکید کرد که محمد ایاز مردی به‌نام حبيب‌الله سيف القتال، فرزند ظریف خان را به ضرب گلوله‌ی سلاح نوع کلاشینکوف به قتل رسانده بود. این دادگاه می‌گوید که این پرونده توسط دادگاه نظامی ابتدائیه، مرافعه و تمیز دادگاه عالی حکومت سرپرست بررسی شد و در نهایت حکم قصاص[اعدام] بالای او تایید شده است. همچنین در بخشی از خبرنامه آمده است که این حکم پس از تایید ملا هبت‌الله، رهبر حکومت فعلی بر این شخص تطبیق شده است. خبرنامه در ادامه گفته است که برای خانوده‌ی مقتول پیشنهاد بخشش داده شده بود؛ اما پس از رد پیشنهاد، حکم اعدام صادر و تطبيق شده است. طبق این خبرنامه، عبدالحکیم حقانی، قاضی القضات و خیرجان خیرخواه، معاون نظامی دادگاه عالی این گروه به همراهی هیاتی در این اعدام حضور داشته‌اند. همچنین در خبرنامه آمده است که مسوولان بلندرتبه و محلی قضایی، اداری و نظامی این گروه و شمار زیادی از باشندگان این ولایت نیز در این دادگاه صحرایی شرکت کرده بودند. دادگاه محلی روز گذشته در اطلاعیه‌ای از شهروندان این ولایت خواسته بود که در این قصاص شرکت کنند. علاوه بر این، حکومت فعلی طی بیش از سه سال حاکمیت خود بر کشور، دست‌کم هشت نفر را در ولایت‌های فراه، هرات، لغمان، غزنی و جوزجان در ملاءعام اعدام کرده‌اند. حکومت فعلی طبق معمول در موارد اعدام، قبلا اطلاع‌رسانی می‌کنند و از شهروندان و باشندگان محل می‌خواهند که در این دادگاه‌ اشتراک کنند.

سازمان بین‌المللی بینش ناامنی با ابراز نگرانی اعلام کرد که در سال ۲۰۲۳ میلادی در مجموع ۱۰۹ مورد خشونت و ۶۵ مورد بازداشت علیه داکتران و کارمندان صحی در سراسر افغانستان ثبت شده است. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که این رقم در مقایسه با سال ۲۰۲۲ میلادی که تعداد واقعات ثبت شده ۸۷ مورد بود، حدود دو برابر افزایش یافته است. در بخشی از گزارش آمده است که در سال ۲۰۲۳، ۷۵ درصد اختطاف داکتران و کارمندان بخش صحت کاهش یافته است. همچنین به حادثه‌ای در ۱۱ اکتوبر سال جاری میلادی اشاره شده است که در آن، مسوولان محلی حکومت فعلی یک داکتر را به دلیل انتقاد از توقف موتر در پارکینگ یک مرکز صحی در ولسوالی شیندند هرات، مورد لت‌وکوب قرار دادند. پس از این حادثه، کارمندان این مرکز صحی دست به اعتصاب زدند، اما مسوولان حکومتی بعد از دو روز بدون پذیرفتن خواسته‌های آنان، به اعتصاب پایان دادند. سازمان بین‌المللی بینش ناامنی گفته است که شمار زیادی از داکتران و کارمندان صحی در افغانستان تحت حاکمیت حکومت فعلی به اتهام‌های فساد اخلاقی، سفر بدون محرم، جعل اسناد، سرقت، ارتباط با گروه داعش و به دلیل جدا نساختن بخش‌های کاری داکتران زن و مرد و بیماران زن و مرد، بازپرس و زندانی شده‌اند. این در حالی است که حکومت فعلی بر کار زنان در همه ادارات غیر دولتی و بسیاری از ادارات دولتی ممنوعیت وضع کرده است، اما سکتور صحت تنها بخشی است که کار و آموزش زنان در برخی مراکز آموزشی از سوی طالبان اجازه داده شده است. بر اساس گزارش‌های مختلف سازمان جهانی صحت، بیشتر مردم افغانستان به دلیل کمبود داکتران و مراکز صحی به خدمات صحی دسترسی آسان ندارند. سازمان بینش ناامنی می‌گوید از اول جنوری ۲۰۲۴ تا ۳۰ سپتمبر، دو هزار و ۲۲۶۷ حادثه ممانعت یا خشونت علیه ارائه خدمات صحی در ۵۳ کشور ثبت شده است که حدود ۲۳۶ کارمند صحی در ۹۲ حادثه بازداشت شده‌اند.

انجمن خوش‌نویسان هرات از برگزاری نمایشگاه پنج‌روزه‌ تحت عنوان «حدیث دوست» با حضور زنان در این ولایت خبر داده است. جلیل احمد توانا، رییس انجمن خوشنویسان هرات روز گذشته (سه‌شنبه، ۲۲ عقرب) به رسانه گفت که این نمایشگاه به هدف زنده نگه‌داشتن خط اسلامی و اصیل هرات با حضور خوش‌نویسان و هنرمندان برگزار شده است. آقای توانا تاکید کرد که در این نمایشگاه ۴۹ اثر از انواع مختلف خط‌های نستعلیق، نستعلیق شکسته و خط کوفی قرن اول، از سوی امان‌الله پویا، هنرمندی از هرات، خلق شده و به نمایش گذاشته شده است. در ادامه آمده است که نمایشگاه «حدیث دوست» که در سالون علامه صلاح‌الدین سلجوقی برگزار شده، پنج روز به طول می‌انجامد و دو روز آن به خانم‌ها اختصاص داده شده است. از سوی دیگر، حیات‌الله مهاجر فراهی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست گفته است که این گروه در تلاش است تا هنرهای اصیل اسلامی را زنده نگه دارد و برای تشویق هنرمندان، زمینه برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی را فراهم کند. این در حالی است که پس از تسلط حکومت سرپرست، محدودیت‌های زیادی بر هنرمندان وضع شده و شماری از آنان به دلیل همین محدودیت‌ها به فعالیت‌های هنری خود پایان داده‌اند. در حالی آثار خوش‌نویسان به نمایش گذاشته‌اند که حکومت در بیش از سه سال گذشته، محدودیت‌های شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمی‌توانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

سازمان جهانی صحت در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در سال جاری میلادی، ۷۱ مورد مثبت پولیو (فلج اطفال) در افغانستان و پاکستان ثبت شده است. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که از این تعداد، ۲۳ مورد در افغانستان و ۴۸ مورد در پاکستان توسط سازمان جهانی صحت به ثبت رسیده است. در گزارش آمده است که در هفته جاری سه مورد جدید ابتلا به پولیو در پاکستان گزارش شده است. در گزارش سازمان جهانی صحت آمده است که موارد جدید در ایالات خیبرپختونخواه، بلوچستان و سند شناسایی شده‌اند. طبق گزارش، در سال ۲۰۲۳ تنها شش مورد در افغانستان و شش مورد دیگر در پاکستان ثبت شده بود. سازمان بهداشت جهانی تاکید کرده است که موارد مثبت پولیو نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. این در حالی است که حکومت سرپرست از اواسط ماه سنبله سال جاری خورشیدی کارزار تطبیق واکسن پولیو در افغانستان را به تعلیق درآورده بود. باید گفت که مقام‌های حکومت فعلی رسما تعلیق کارزار تطبیق واکسن پولیو را تأیید نکردند، اما منابعی از میان واکسیناتوران دلیل آن را نبود محرم مرد در کنار واکسیناتوران زن گفتند. قابل ذکر است که در حال حاضر افغانستان و پاکستان تنها کشورهای جهان اند که بیماری پولیو را ریشه‌کن نتوانسته‌اند. با این وجود سخنگوی وزارت صحت عامه‌ی حکومت سرپرست در ویدیویی که منتشر کرده، این آمار را رد کرده است. براساس گزارش‌ها در سال جاری خورشیدی تنها ۱۲ مورد مثبت بیماری پولیو در قندهار ثبت شده است. موارد مثبت این بیماری در ولایت‌های ارزگان، هلمند، کنر و نورستان نیز ثبت شده است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل اعلام کرده است که سال گذشته به ۶.۳ میلیون دختر و پسر در افغانستان وسایل آموزش توزیع کرده است. روشنان مرتضی، معاون نماینده یونیسف در افغانستان گفت که این سازمان در افغانستان بزرگترین برنامه تامین وسایل آموزشی را در سطح جهان دارد. خانم مرتضی در پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که یونیسف متعهد به حمایت از آموزش برای تمام کودکان اهل افغانستان است. او تصویری از یک انبار بزرگ وسایل آموزشی برای کودکان در افغانستان را نیز منتشر کرده است. این در حالی است که کاترین راسل، رییس صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل در نهم عقرب اظهار نگرانی کرده بود که محرومیت از آموزش، دختران افغانستان را در معرض ازدواج زودهنگام قرار داده است. کاترین راسل تاکید کرد که هیچ کشوری نمی‌تواند بدون مشارکت نیمی از جمعیت خود پیشرفت کند. وی تاکید کرد: «آن‌ها که از آموزش در مکاتب کنار گذاشته شده‌اند، در خانه محصور و حقوق‌شان سلب شده است، چشم‌انداز چندانی به جز ازدواج زودهنگام ندارند.» بر اساس آمار یونیسف، از سپتامبر ۲۰۲۱ تا اکنون حدود ۱.۴ میلیون دختر از آموزش فراتر از صنف ششم محروم شده‌اند. یونسکو نیز اعلام کرده بود که در مجموع اکنون ۲.۵ میلیون دختر از آموزش محروم‌اند که این رقم ۸۰ دختران واجد شرایط مکتب در افغانستان را تشکیل می‌دهد.

چندین نهاد بین‌المللی از جمله، سازمان نجات کودکان، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد و نهاد آموزش افغانستان در تازه‌ترین مورد اعلام کرده‌اند که قرار است سال آینده میلادی ۸.۹ میلیون دانش‌آموز در افغانستان به مکتب بروند. این نهادها امروز (سه‌شنبه، ۲۲ عقرب) با نشر گزارش مشترک گفته‌اند که بربنیاد پیش‌بینی‌ها، سال آینده حضور دانش‌آموزان به مکاتب نسبت به ۲۰۲۴ میلادی حدود ۱۰.۷ درصد افزایش خواهد یافت. در گزارش آمده است که یکی از دلایل افزایش احتمالی دانش‌آموزان ازدیاد نفوس در سراسر افغانستان است. در ادامه آمده است که دانش‌آموزان دختر که در سال جاری از صنف ششم فارغ می‌شوند، از ادامه آموزش محروم خواهند شد. نهادهای بین‌المللی تاکید کردند که که سال آینده شمار زیادی از کودکان در افغانستان در سن مکتب به دلیل چالش‌های اقتصادی و شرایط اجتماعی همچنان از حق آموزش محروم می‌مانند. در گزارش آمده است که نهادهای بین‌المللی روی کودکان آسیب‌پذیر در مکاتب تمرکز خواهند کرد. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که قرار است نهادهای بین‌المللی حامی حقوق کودکان سال آینده میلادی از ۴۸۰ هزار دانش‌آموز آسیب‌پذیر افغان پشتی‌بانی کنند. این نهادها می‌گویند که هزینه صنف‌های محلی از دو هزار و ۷۰۰ به دو هزار و ۸۰۰ دالر در ماه افزایش یافته است. این نهادها گفته‌اند که هزینه‌های کودکان آسیب‌پذیر از ۶۳ دالر به ۶۵ و هزینه آموزگاران از ۱۰۰ به ۱۲۰ دالر افزایش یافته است. این در حالی است که چند ماه پیش صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفته بود که با گذشت ۱۰۰۰ روز از ممنوعیت دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش در افغانستان، آنان سه میلیارد ساعت درسی‌شان را از دست داده‌اند. دختران بیش از سه سال است که از مکتب و دانشگاه محروم شده‌اند. باید گفت که محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.