محمد سراج، عضو مجلس شورای اسلامی ایران با انتقاد از «اخراج هیجانی» مهاجران اهل افغانستان، می‌گوید که شهرک‌های صنعتی این کشور با کمبود نیروی کار مواجه شده‌اند و نیروی کار افغانستانی بهترین گزینه برای کارفرمایان ایرانی است و ایران در بخش‌های مختلف به این نیرو نیاز دارد. محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به رسانه‌ها گفته است جمهوری اسلامی ایران در بسیاری صنایع و صنوف به نیروی کار نیاز دارد و جای خوشحالی است که این نیرو از افغانستان، کشور همسایه و همزبان تامین می‌شود. وی در ادامه تاکید کرده است که طی حدود پنج دهه گذشته مردم ایران از کیفیت و بازدهی کار مهاجران افغانستانی راضی بوده‌اند. او افزوده است که هدف از ساماندهی مهاجران اخراج افراد فاقد مدرک است و نباید مهاجران قانونی در این روند به کشور مبدا بازگردانده شوند. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی می‌گوید که نیروی کار افغانستانی که از لحاظ فرهنگی، زبانی و دینی نزدیکی زیادی با ایرانیان دارند، بهترین برای استفاده در بخش‌های صنعت و کشاورزی هستند. همچنین محمد سراج در بخشی از صبحت‌هایش تصریح کرد که نباید مهاجران افغانستانی صرف در مناطق و شهرهای خاص اجازه اقامت داشته باشند. این عضو مجلس شورای اسلامی در حالی به نیاز ایران برای نیروی کار افغانستانی تاکید کرده است که جمهوری اسلامی اخیرا روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان را به شدت افزایش داده است. به گزارش مقامات ایرانی، تا اکنون یک میلیون و ۲۰۰ هزار شهروند افغانستانی از ایران اخراج شده‌اند. این اخراج‌ها در حالی پس از جنگ ایران و اسراییل شدت یافته است که افغانستان با بحران شدید حقوق بشری و انسانی مواجه ا‌ست و بسیاری از اخراج‌شد‌گان، از جمله زنان، خبرنگاران و مدافعان حقوق بشر در معرض خطر واقعی نقض حقوق بشر قرار دارند.

وزارت صحت عامه حکومت سرپرست می‌گوید که بنیاد خیریه قطر برای بیماران داخله، مادران و کودکان در قندهار «شفاخانه ۴۰۰ بستر حوزه‌ای» می‌سازد و این شفاخانه طی دو سال به بهره‌برداری سپرده خواهد شد. وزارت صحت عامه با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این شفاخانه در بخش‌های زنان و زایمان، آزمایشگاه، جراحی اطفال و سایر بخش‌های ضروری خدمات ارائه خواهد کرد. اعلامیه به نقل از نورجلال جلالی، وزیر صحت عامه نوشته است: «من معتقدم که این شفاخانه به هزاران مادر و کودک امکان دسترسی به خدمات بهداشتی با کیفیت را ارائه خواهد داد.» همچنین مردف القاشوطی، کاردار سفارت قطر در افغانستان گفت این شفاخانه به کاهش مرگ و میر مادران و کودکان افغانستان کمک خواهد کرد. او با تاکید بر اهمیت همکاری‌ در بخش بهداشت و سلامت مادران گفت: «این شفاخانه نه‌تنها برای مردم قندهار، بلکه به ولایت‌های همجوار و مناطق جنوبی افغانستان نیز خدمات صحی ارائه خواهد کرد.» در عین حال، دکتر منعم شاه، رییس بنیاد خیریه قطر گفت: «این پروژه صرفا ساخت یک ساختمان نیست، بلکه نشان تعهد واقعی ما به سلامت و رفاه مادران و کودکان است.» براساس گزارش‌ها، قطع کمک‌های آمریکا و کاهش عمومی کمک‌های بین‌المللی، جان کودکان، زنان باردار و مادران در افغانستان را به خطر انداخته است. کمک‌های آمریکا حدود ۴۳ درصد کل بودجه کمک‌های بشردوستانه افغانستان را تامین می‌کرد. قابل ذکر است که یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل‌ در اواسط ماه ثور اعلام کرد که حدود ۹۰ درصد مرگ‌ومیر مادران با روش‌های ساده مانند تجویز دارو برای جلوگیری از خون‌ریزی پس از زایمان و تشنج بارداری قابل پیشگیری است. به گزارش اتحادیه اروپا، در هر دو ساعت یک مادر افغان به دلیل عوارض قابل پیشگیری مرتبط به زایمان جان می‌بازد.

بخش زنان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که نیمی از کارمندان زن در نهادهای جامعه‌ی مدنی افغانستان در سال جاری میلادی به‌دلیل محدودیت‌ها، کاهش کمک‌های بشردوستانه و نبود بودجه، شغل خود را از دست داده‌اند. این نهاد در گزارشی که در وب‌سایت هندوستان‌تایمز منتشر شده، گفته است که بیش از یک‌سوم سازمان‌های مدنی هشدار داده‌اند که اگر وضعیت کنونی به همین شکل ادامه پیدا کند، توانایی آن‌ها برای دسترسی به زنان و دختران به‌شدت کاهش خواهد یافت یا به‌طور کلی متوقف می‌شود. بخش زنان سازمان ملل متحد، با ابراز نگرانی تاکید کرده است که چهار سال پس از روی‌کارآمدن دوبار‌ه‌ی حکومت سرپرست، زنان و دختران در افغانستان همچنان از آموزش، کار و ساختارهای حکومتی محروم‌ هستند. گزارش به نقل از سوزان فرگوسن، نمایند‌ه‌ی ویژه‌ی سازمان ملل در امور زنان افغانستان، هشدار داده است که ادامه‌ی این روند نه تنها زنان؛ بلکه خانواده‌ها، جامعه و کل کشور را متضرر می‌سازد. او تاکید کرده است: «زنان و دختران هنوز هم از رفتن به مکتب‌های متوسطه، دانشگاه‌ها و بیش‌تر شغل‌ها محروم‌اند. این امر آیند‌ه‌ی یک نسل کامل از دختران افغانستان را نابود کرده است.» سوزان فرگوسن در ادامه گفت که زنان و دختران در افغانستان، بیش‌ترین آسیب کاهش کمک‌های بین‌المللی را به دوش می‌کشند. آمار سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که ۲۳.۷ میلیون نفر در افغانستان نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند. همچنان ۴۸ درصد جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. قابل ذکر است که بیش‌تر آمار نیازمندان کمک‌های بشردوستانه زنان و دختران هستند.

سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه‌ی ایران درتازه‌ترین مورد گفته است که حکومت سرپرست افغانستان در چهار سال اخیر امنیت شیعیان این کشور را تامین کرده‌اند، اما حقوق‌‌شان را رعایت نشده است. آقای عراقچی این اظهارات را روز (چهارشنبه، ۲۹ اسد) در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) مطرح کرده و گفته است که این کشور همکاری نزدیک با حکومت فعلی دارد، اما هنوز با به‌رسمیت‌شناسی حکومت در افغانستان، فاصله دارد. وزیر امور خارجه‌ی ایران در این گفتگو مدعی شده است که امنیت مرزهای ایران در چهار سال اخیر بهتر از قبل بوده و حکومت سرپرست در افغانستان امنیت را «خوب» تامین کرده است. همچنین وی در بخشی صحبت‌هایش تاکید کرده است که وضعیت حق‌آبه‌ی ایران از رودخانه‌های افغانستان در زمان حکومت فعلی بهتر شده، اما هنوز در سطح مورد انتظار آن کشور نیست. وزیر امور خارجه‌ی ایران افزوده است که روابط دیپلماتیک میان دو کشور جریان دارد و «سطح همکاری همسایگی فعلا قابل قبول» است. قابل ذکر است که ایران در چهار سال اخیر تعامل سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای با حکومت فعلی داشته است و به بزرگ‌ترین صادرکننده‌ی کالا به افغانستان تبدیل شده است. بااین‌حال، دو طرف در این مدت بر سر حق‌آبه و مسائل مرزی با تنش‌ نیز مواجه بوده‌اند و نیروهای آنان چندین‌بار در نقاط مرزی باهم درگیر شده‌اند‌. در حالی سیدعباس عراقچی بر رعایت حقوق شیعیان افغانستان تاکید می‌کند که قانون احوال شخصیه اهل تشیع لغو و کتاب‌های فقه جعفری نیز جمع‌آوری شده است.

ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد دستور داده است تا آموزش دینی برای زنان و دختران افغانستان در مدارس دینی متوقف شود. خبرگزاری العربیه، روز (چهارشنبه، ۲۹ اسد) با نشر گزارشی گفته است که این تصمیم در نشست اخیر حکومت فعلی در قندهار گرفته شده و براساس آن وزارت‌خانه‌های معارف و تحصیلات عالی موظف شده‌اند تا به‌تدریج ثبت‌نام دختران در مدارس دینی را متوقف کنند. در گزارش آمده است که دلیل این تصمیم، نگرانی ملا هبت‌الله آخوندزاده از تدریس علوم جدید از جمله ریاضیات، علوم طبیعی و زبان‌ها در این مدارس عنوان شده است. همچنین در گزارش خبرگزاری العربیه آمده است، موضوعی که به باور او باعث شده مدارس دینی تنها نام «دینی» را داشته باشند. در حالی العربیه این گزارش را نشر می‌کند که دختران بعد از بسته‌شدن مکاتب به مدارس دینی رو آورده است. قابل ذکر است که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار محروم کرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

قول اردوی ۲۰۷ الفاروق حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که اجساد قربانیان تصادف اتوبوس حامل مهاجران در شاهراه هرات-اسلام‌قلعه، به کابل منتقل شده‌اند. براساس آخرین آمار که عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخله‌ی حکومت فعلی اعلام کرده است، در حادثه که شام روز (سه‌شنبه، ۲۸ اسد) رخ داد، ۷۹ نفر به شمول ۱۹ کودک جان باخته‌اند. براساس معلومات موجود، این اتوبوس در ‏نخست با یک موتورسایکل و سپس با یک موتر باربری ‏برخورد کرده است.‏ همچنین وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان نیز گفته است که اجساد قربانیان به شفاخانه‌ چهارصد بستر کابل انتقال داده شده‌اند. حکومت سرپرست همچنان شماره‌های تماسی را برای کسب معلومات در مورد هویت قربانیان ارائه کرده‌اند. در ادامه آمده است که به‌دلیل آتش‌سوزی پس از برخورد اتوبوس حامل مهاجران اخراجی از ایران با یک موتر مازدای مملو از تیل، شماری از اجساد قابل شناسایی نیستند. براساس معلوماتی که حکومت فعلی ارائه کرده است، قربانیان این حادثه باشندگان ولایت‌های کابل، غزنی، پروان، کاپیسا، بغلان، قندوز و دایکندی هستند. آنان شامل ۱۲ خانواده بودند که در این رویداد جان باخته‌اند. طی ماه‌های اخیر این دومین تصادف مرگ‌بار اتوبوس در ‏افغانستان است که از مهاجران بازگشت‌کننده قربانی ‏می‌گیرد.‏ قابل ذکر است که شاهراه هرات اسلام قلعه از خونین‌ترین شاهراه‌های هرات به شمار می‌رود هراز گاهی به علت بی‌توجه ی رانندگان جان شهروندان به خطر می‌افتد.

نصیر‌احمد فایق، نماینده‌ی افغانستان در سازمان ملل متحد به‌مناسبت ۱۰۶مین سال‌گرد استرداد و استقلال کشور گفته است تا زمانی‌که اکثریت مردم، به‌ویژه زنان و دختران، از ابتدایی‌ترین حقوق و آزدای‌های خود محروم‌اند، سخن گفتن یا گرامی‌داشت از استقلال بی‌معنا است. آقای فایق با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که گرامی‌داشت واقعی از استقلال زمانی معنا دارد که افغانستان از وابستگی به کمک‌های خارجی رهایی یابد. نماینده‌ی افغانستان در سازمان ملل متحد در ادامه تاکید کرد: «زمانی باید از استقلال گرامی‌داشت شود که مردم از فقر، بی‌کاری و مهاجرت نجات پیدا کنند و یک نظام ملی بر اساس قانون، عدالت، حقوق بشر، ارزش‌های اسلامی و اصول مردم‌سالاری تأسیس گردد.» قابل ذکر است که ۲۸ اسد، روزی که افغانستان استقلالش را از بریتانیا به‌دست آورد، هر سال در تقویم رسمی کشور گرامی داشته می‌شود. در حالی نصیراحمد فایق از حقوق زنان و دختران افغانستان دفاع می‌کند که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر کشور، محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار محروم کرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در نیمه اول سال ۲۰۲۵ میلادی نزدیک به ۲۳ میلیون تن، از جمله حدود ۱۲ میلیون کودک، به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که از اول جنوری تا ۲۹ جون ۲۰۲۵ میلادی، بیش از ۱۹ میلیون تن در افغانستان به خدمات صحی اساسی دسترسی یافته‌اند و همچنان بیش از ۹.۵ میلیون کودک از نظر سوءتغذیه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در بخشی از گزارش آمده است که بیش از ۲۷۴ هزار کودک برای درمان سرپایی و حدود ۲۳ هزار کودک برای درمان بستری پذیرش شده‌اند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل تاکید کرده است که در این مدت، بیش از ۷۳۰ هزار تن از کودکان و کسانی که از کودکان مراقبت می‌کنند را با خدمات پیشگیری، کاهش خطر و حمایت در زمینه حفاظت از کودکان تحت پوشش قرار داده شده است. در ادامه آمده است که ۵۹ درصد از این افراد خود کودکان بوده‌اند و مابقی مراقبان یا بزرگ‌سالان مسوول نگهداری آن‌ها بوده‌اند. همچنین یونیسف افزوده است که تحولات سیاسی در پاکستان و ایران منجر به تشدید بحران بازگشت مهاجران اهل افغانستان شده و از اول جنوری تا ۲۹ جون، بیش از ۷۱۴ هزار مهاجر از ایران بازگشته‌اند که ۹۹ درصد آن‌ها بدون مدرک و ۷۰ درصد به صورت اجباری بوده‌اند. قابل ذکر است که ایران و پاکستان شرایط را برای مهاجران افغانستانی دشوار کرده و آن‌ها را به‌صورت دسته‌جمعی اخراج کرده‌اند. همچنین، ترکیه به‌طور مداوم مهاجران را به افغانستان اخراج می‌کند. با این وجود، نهادهای بین‌المللی گزارش داده‌اند که از زمان بازگشت حکومت فعلی به قدرت، بیش از هشت میلیون نفر از افغانستان مهاجرت کرده‌اند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت از استقامت و فداکاری امدادگران، نهادهای بین‌المللی و فعالان حوزه بشردوستی در افغانستان قدردانی کرد و بر حمایت از بارگشت‌کنندگان در افغانستان تاکید کرده است. این سازمان این اظهارات را با نشر پیامی به مناسبت «روز جهانی بشردوستی» در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و گفته است که هر روز تلاش می‌شود تا کمک‌های حیاتی به پناه‌جویانی که در حال بازگشت هستند و در شرایط دشوار زندگی می‌کنند، رسانده شود. سازمان بین‌المللی مهاجرت تاکید کرده است: «تلاش می‌شود که هنگام ارائه کمک‌ها، حرمت و ارزش نیازمندان حفظ شده و امید به آینده‌ای امن‌تر برای آنان تقویت شود.» این سازمان در ادامه افزوده است که این روز فرصتی است تا جامعه‌ی جهانی تعهد خود را به حمایت از انسانیت و حفاظت از امدادگران و نیازمندان در بحران‌های بشری یادآوری کند. قابل ذکر است که روز جهانی بشردوستی در حالی در افغانستان فرا رسیده است که سازمان‌های بین‌المللی و فعالان حقوق بشر بارها هشدار داده‌اند که بدون حمایت و رسید‌گی جهانی، بازگشت‌کنند‌گان در افغانستان، قادر به زندگی با کرامت و امنیت نخواهند بود. این در حالی است که بازگشت مهاجران از پاکستان در ماه اپریل پس از آنکه مقام‌های پاکستان ‏ضرب‌الاجل خروج مهاجران بدون مدرک را تعیین کردند، افزایش ‏یافت.‏ همان زمان، موج بزرگتری از بازگشت از ایران آغاز شد و همچنان ادامه دارد. رییس سازمان بین‌المللی مهاجرت وضعیت مرزهای افغانستان را بحرانی توصیف ‏کرده، اما گفته است که نباید از فشارهای وارده بر جوامعی که بازگشت‌کنندگان ‏در آنها مستقر می‌شوند، غافل شد.‏ وی گفت: «بسیاری از این مناطق در حال حاضر فاقد خدمات اولیه و ‏فرصت‌های اقتصادی هستند. بدون سرمایه‌گذاری، بازگشت‌کنندگان برای ادغام ‏مجدد با مشکل مواجه خواهند شد و این اغلب منجر به جابجایی بیشتر می‌شود. ‏شکستن این چرخه معیوب نیازمند حمایت پایدار است.»‏ در حال حاضر یکی از مشکلات جدی بازگشت‌کنندگان، نبود سرپناه است. پس ‏از آغاز موج گسترده بازگشت، شهرهای افغانستان با کمبود خانه مواجه شده‌اند و همچنان ‏اجاره ملک‌ به شدت افزایش یافته است.‏

مقام‌های محلی حکومت سرپرست در ولایت هرات درتازه‌ترین مورد اعلام کردند که تلفات ‏تصادف اتوبوس در شاهراه اسلام‌قلعه این ولایت به ۷۶ نفر رسیده است. محمدیوسف سعیدی، سخنگوی والی هرات گفته است که این حادثه شب گذشته (سه‌شنبه، ۲۸ اسد) در سرک حلقوی ‏در مسیر شاهراه هرات-اسلام‌قلعه رخ داده و در آن ۷۶ تن به شمول زنان و کودکان جان باخته و سه نفر دیگر به شدت زخمی شدند. یک اتوبوس حامل مهاجران اخراج‌شده از ایران که از مرز ‏اسلام‌قلعه به سمت کابل در حرکت بود، با یک موتورسایکل ‏و یک موتر باربری تصادف کرده و سپس دچار حریق شده ‏است.‏ آقای سعیدی تاکید کرد که در این حادثه ۷۶ نفر، شامل زنان و کودکان جان ‌‏باخته و سه نفر دیگر به‌شدت زخمی شده‌اند و دو راننده و دو ‌‏سرنشین موتورسایکل نیز در جمع قربانیان هستند. او افزوده است که ۱۷ کودک نیز در جمع ‏جان‌باختگان هستند.‏ براساس معلومات موجود، بس پس از برخورد آتش گرفته و بیش‌تر قربانیان در میان شعله‌های آتش جان باخته‌اند و اجساد آنان قابل شناسایی نیست. وی می‌گوید که پیکرهای قربانیان، که در سردخانه‌ی قول اردو هستند، قرار است به کابل انتقال داده شوند.‏ همچنین فرماندهی پولیس ولایت هرات دلیل وقوع این حادثه را ‏سرعت زیاد و بی‌احتیاطی خوانده است.‏ حوادث ترافیکی سالانه جان صدها نفر را در افغانستان ‏می‌گیرد و صدها معلول برجای می‌گذارد. خرابی‌ جاده‌ها و عدم رعایت قوانین ترافیکی از ‏عوامل عمده‌ی این حوادث دانسته می‌شود.