شماری از زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان در نامه‌ای سرگشاده به ملانیا ترمپ، بانوی اول آمریکا، از او خواسته‌اند که صدای آنان باشد و برای دفاع حقوق زنان و دختران افغانستان، از قدرت و نفوذ خود استفاده کند. زنان معترض در این نامه نوشته‌اند که پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، زندگی زنان و دختران به یک کابوس تبدیل شده، حقوق انسانی آنان نقض و از آزادی‌های اساسی‌شان در افغانستان محروم شده‌اند. همچنان حکومت فعلی با صدور فرمان‌های محدودکننده «حتی» امنیت خانه‌های‌شان را از آنان گرفته است. در ادامه آمده است: «حکومت فعلی نه‌تنها زنان را سرکوب می‌کنند، بلکه اقوام غیرپشتون را نیز تحت فشار و سرکوب قرار می‌دهند.» زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان در این نامه از دولت جدید آمریکا خواسته‌اند که اقدامات جدی‌تری علیه حکومت فعلی، به‌ویژه رهبریت دولت که به باور آنان نقش عمده‌ای در سرکوب زنان و دختران افغانستان دارند، روی دست گیرد. در نامه از دولت آمریکا خواسته شده است که با اعمال فشار دیپلماتیک و اقتصادی بر حکومت فعلی، آنان را وادار به رعایت حقوق زنان و دختران در افغانستان کند. نویسندگان نامه از ملانیا ترمپ، بانوی اول آمریکا و دولت جدید این کشور خواسته‌اند که از آموزش زنان و دختران در افغانستان حمایت کرده و با همکاری سازمان‌های بین‌المللی، صندوق‌های ویژه‌ای برای حمایت از تحصیل زنان و دختران در خارج از کشور، راه‌اندازی مدارس آنلاین و برنامه‌های آموزشی جایگزین، ایجاد کند. همچنین در بخشی از نامه زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان از رییس‌جمهور آمریکا خواسته‌اند که از پناه‌جویان افغانستانی، به‌ویژه زنان، دختران و فعالان حقوق بشر که به دلیل تهدیدات امنیتی به کشورهای همسایه پناه برده‌اند، حمایت کرده و در روند پناهندگی آنان همکاری کند. زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان در آخر از بانوی اول آمریکا خواسته‌اند که آنان را فراموش نکرده و در جلب حمایت‌های بین‌المللی برای زنان و دختران افغانستان همکاری کند. در حالی زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان از بانوی اول آمریکا خواستار دفاع از حقوق زنان و دختران می‌شوند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

ذکیه خدادادی، ورزشکار پاراتکواندو افغانستان که چند ماه پیش در تیم پناه‌جویان و در بازی‌های پارالمپیک ٢٠٢٤ میلادی پاریس مدال برنز کسب کرد، نامزد کسب عنوان برترین ورزشکار سال ٢٠٢٤ موسسه ملی ورزش، تخصص و عملکرد (INSEP) فرانسه شده است. این موسسه با نشر اعلامیه‌ای گفته است که ذکیه خدادادی نخستین عضو این موسسه است که موفق شده از رقابت‌های المپیک مدال کسب کند. قابل ذکر است که که موسسه ملی ورزش، تخصص و عملکرد (Institut National du sport, de l'expertise et de la performance)، یک موسسه شبانه روزی ورزشی، آموزشی و یک مرکز برای آموزش ورزشکاران نخبه در حومه پاریس است. قابل ذکر است که ذکیه خدادادی پس از تغییر نظام سیاسی در افغانستان در سال ۲۰۲۱ میلادی به مرکز ملی ورزش و عملکرد (INSEP) فرانسه پناه آورد و زیر نظر «هابی نیاره»، مدال‌آور پیشین المپیک فرانسه، تمرینات خود را ادامه داد. مدال برنز المپیک پاریس نه تنها موفقیت ورزشی برای ذکیه خدادادی که نمادی از پایداری و مقاومت در برابر مشکلات است، برای ورزشکاران در تمام دنیا محسوب می‌شود. این زن ورزشکار اهل افغانستان در سال ۲۰۲۳ قهرمان پاراتکواندوی اروپا شده بود. وی قبلاً در صحبت با رسانه‌ها گفته بود که تمرین تکواندو را در ۱۱ سالگی آغاز کرده است. او در یک سالن بدن‌سازی در زادگاه‌اش در هرات به‌طور مخفیانه تمرین کرد؛ زیرا به سادگی هیچ فرصت دیگری برای زنان وجود نداشت که بتوانند در افغانستان با خیال راحت ورزش کنند. در حالی خانم خدادادی نامزد عنوان ورزشکار سال موسسه INSEP شده که بیش از سه سال می‌شود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب، دانشگاه و ورزش منع کرده‌ است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. قابل ذکر است که در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

همزمان متوقف‌شدن کمک‌های بشردوستانه آمریکا برای افغانستان، اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد هشدار داده است که آمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه در افغانستان در سال ۲۰۲۵ میلادی به ۳.۵ میلیون نفر خواهد رسید. این دفتر امروز (سه‌شنبه، ۹ دلو) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در طول پنج سال گذشته، سه میلیون کودک زیر پنج سال در افغانستان از سوءتغذیه حاد رنج برده‌اند. این نهاد با نشر فراخوان جمع‌آوری کمک در ادامه گفته است که حمایت کمک‌کنندگان باعث می‌شود نوزادان و مادران در افغانستان مواد مغذی روزانه‌ی مورد نیاز خود را برای یک رژیم غذایی سالم دریافت کنند. این در حالی است که برنامه جهانی غذا در سال گذشته‌ی میلادی گفته بود که حدود چهار میلیون کودک، نوزاد و مادر شیرده در افغانستان مبتلا به سوءتغذیه هستند. همچنین یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد هم در سال ۲۰۲۴ میلادی درباره‌ی ابتلای ۲.۹ میلیون کودک به سوءتغذیه حاد هشدار داده بود. فقر و گرسنگی در کشور منجر به گسترش سوءتغذیه، به‌ویژه در میان کودکان و زنان شده است. دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد می‌گوید که در سال ۲۰۲۵ میلادی ۲۲.۹ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز خواهند داشت. این سازمان برای کمک‌رسانی نیاز به ۲.۲۴ میلیارد دالر بودجه است. اوچا در سال ۲۰۲۴ میلادی برای کمک‌رسانی به مردم افغانستان ۳.۰۶ میلیارد دالر بودجه درخواست کرده بود؛ اما طبق آخرین گزارش‌های سازمان ملل متحد، حدود ۴۰ درصد این بودجه تأمین شده بود.

وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست به گزارش بخش حقوق بشر یوناما واکنش نشان داده و اعمال محدودیت بر زنان بدون محرم از سوی محتسبان این وزارت را رد کرده است. این وزارت امروز (سه‌شنبه، ۹ دلو) با نشر اعلامیه‌‌ای گفته است که این گزارش «دور از واقعیت و مبتنی بر دیدگاه غربی» است. بخش حقوق‌‌ بشر یوناما روز گذشته (دوشنبه، ۸ دلو) با نشر گزارشی گفته است که شرط داشتن محرم برای زنان که در قانون امر به معروف و نهی از منکر به درستی توضیح داده نشده است، باعث ایجاد موانع بیشتر برای زنان، از جمله در دسترسی به خدمات عمومی، کار و انجام فعالیت‌های بیرون از خانه شده است. یوناما گفته است که گزارش‌هایی را دریافت کرده است که محتسبان امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست به کلینیک‌های صحی، دکان‌ها، بازارها و رستورانت‌ها دستور داده‌اند که به زنان بدون محرم خدمات ارائه نکنند. با این وجود، وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست این بخش از گزارش یوناما را «دور از حقیقت» و تلاشی برای بدنام کردن این وزارت دانسته است. این وزارت تاکید کرده است که در قانون امر به معروف و نهی از منکر آنان چنین موردی نیست و محرم برای زنان صرفا در سفرهای بیش از ۷۲ کیلومتر ضروری دانسته شده است. همچنین یوناما در بخشی از گزارشش گفته است که محتسبان امر به معروف و نهی از منکر در برخی از ولایت‌ها محدودیت‌های خودسرانه‌ای که در قانون امر به معروف نیست، وضع می‌کنند. یوناما به‌عنوان مثال گفته است که در ماه اکتبر سال ۲۰۲۴ میلادی، اداره‌ی امر به معروف و نهی از منکر در ولسوالی حضرت سلطان سمنگان به رانندگان دستور کتبی داد که زنان حق ندارند در چوکی پیش‌ روی موتر بنشینند و در ماه نوامبر محتسبان به پرستاران زن یک شفاخانه‌ی خصوصی در کابل که در بخش عاجل کار می‌کردند دستور دادند که دیگر در این بخش کار نکنند و در عوض در بخش‌هایی که برای زنان اختصاص داده شده، همانند نسایی و ولادی کار کنند. وزارت امر به معروف اعمال محدودیت بر حقوق زنان و دختران را رد کرده و گفته است که یوناما باید دست‌آوردهای این وزارت در مورد جلوگیری از خشونت علیه زنان، فراهم کردن زمینه‌ی دسترسی آنان به نفقه، میراث و مهر را نیز گزارش بدهد. وزارت امر به معروف و نهی از منکر همچنان از یوناما خواسته است که در گزارش‌های خود «ارزش‌های دینی و فرهنگی مردم» را در نظر گیرد و از انتقادات دور از واقعیت خودداری کند.

مرکز حقوق بشر افغانستان اعلام کرده است که محرومیت دختران از حق آموزش در کشور، باعث افزایش موارد ازدواج‌های اجباری و زیرسن شده است و دانش‌آموزان و دانشجویان دختر قربانی این ازدواج‌ها هستند. این نهاد ناظر بر وضعیت حقوق‌ بشر روز (دوشنبه، ۸ دلو) با نشر گزارشی زیر عنوان «دسترسی زنان به حق آموزش با کیفیت در افغانستان تحت کنترل حکومت سرپرست» گفته است که منع آموزش زنان و دختران پی‌آمدهای ناگواری برای زنان و دختران افغانستان و برای کل جامعه به همراه داشته است. این گزارش به پیامدهای منفی منع آموزش دختران اشاره کرده و می‌گوید که انزوای اجتماعی، تبدیل زنان به اعضای ناکارا و غیرفعال خانواده، افزایش موارد ازدواج اجباری و زیرسن دختران، تحمل خشونت خانوادگی، گرفتارشدن زنان به بیماری‌های روانی و حتا اقدام به خودکشی و مهاجرت ناخواسته از پی‌آمدهای منفی محرومیت دختران از حق آموزش است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که این نهاد دریافته است که «درصدی نگران‌کننده‌ای» از دختران دانش‌آموز و دانشجو پس از ترک آموزش و تحصیل، وادار به ازدواج اجباری شده‌اند. این نهاد تاکید کرده است که تا اکنون هرچند آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد. مرکز حقوق بشر افغانستان افزود که ۱۰ نفر از مصاحبه‌شوندگان گزارش، شاهد ۳۴ مورد ازدواج اجباری و زیرسن دانش‌آموزان و دانشجویان در محل زندگی‌شان بوده‌اند. مؤمنه (مستعار) در ولایت تخار که خود قربانی ازدواج اجباری است و مجبور شده با یکی از نیروهای حکومت فعلی ازدواج کند، گفته است که او ۱۰ نفر از هم‌صنفی‌ها و دختران روستای خود را می‌شناسد که پس از محرومیت از آموزش، مجبور شده‌اند با افرادی که دوست نداشتند، ازدواج کنند. مرکز حقوق بشر افغانستان گفت که علی‌رغم محدودیت‌های موجود توانسته است با ۱۵ نفر از دانشجویان و دانش‌آموزان قربانی ازدواج اجباری و زیرسن به‌صورت مستقیم یا از طریق اقارب نزدیک و آشنایان شان صحبت کنند. این مرکز گفته است که یافته‌های تحقیق‌اش نشان می‌دهد که ۹۱ درصد ازدواج این دختران بدون رضایت صورت گرفته است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که ۶۶ درصد قربانیان ازدواج اجباری (جامعه‌ی نمونه‌ی تحقیق) زیرسن ۱۸ سال قرار داشتند. در گزارش این مرکز آمده است که فایزه (مستعار) در هرات در هنگام ازدواج ۱۴ ساله بود و مجبور به ازدواج با مرد ۲۵ ساله شد. در گزارش این نهاد اشاره شده است که حمیده (مستعار)، دانش‌آموز در بدخشان یک سال پس از ترک تحصیل، درحالی‌که ۱۵ سال سن داشت، مجبور به ازدواج با یک فرمانده ۳۸ ساله‌ی محلی شد. در گزارش آمده است که این فرمانده حکومت فعلی پیش از این نیز دو بار ازدواج کرده و اکنون هر دو همسر قبلی‌اش با حمیده در یک خانه زندگی می‌کنند. منبع: مرکز حقوق بشر افغانستان همچنین ارزیابی مرکز حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که ۶۶ درصد قربانیان ازدواج اجباری و زیرسن، دانش‌آموزان مکاتب و ۳۳ درصد آنان دانشجویان دانشگاه‌ها هستند. در ادامه آمده است که ۸۳ درصد قربانیان ازدواج‌های اجباری و زیرسن گفتند که توسط شوهران، پدران، برادران و اعضای خانواده‌ی شوهر خود مورد خشونت فیزیکی قرار گرفته‌اند. در گزارش آمده است که ۹۱ درصد گفتند که گرفتار بیماری‌های روانی و افسردگی شدید شده‌اند. همچنین ۲۵ درصد گفته‌اند که به خودکشی فکر می‌کنند. پیشتر ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان هم در مصاحبه‌ای گفته بود که ممنوعیت تحصیل برای دختران بالای صنف ششم تأثیر مخربی بر دختران افغانستان دارد.

وزارت تحصیلات عالی می‌گوید که گزارش‌های مربوط به موافقت مشروط حکومت سرپرست با اعطای بورس‌های تحصیلی برای زنان و دختران افغانستانی در دانشگاه‌های پاکستان را تکذیب کرده و آن را بی‌اساس خوانده است. حافظ ضیاالله هاشمی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود گزارش‌های مربوط به توافق مشروط با پاکستان برای اعطای بورس‌های تحصیلی به دختران و زنان افغانستانی را رد کرد. در اعلامیه آمده است: «در روزهای اخیر گزارش‌هایی نشر شده است مبنی بر اینکه امارت اسلامی افغانستان با پاکستان در مورد بورس‌های تحصیلی دختران افغانستان به گونه‌ی مشروط توافق کرده است. وزارت تحصیلات عالی این خبر را کاملاً رد کرده و تاکید دارد که هیچگونه توافقی با پاکستان یا سایر کشورها در زمینه بورس‌های تحصیلی دختران وجود ندارد.» این اظهارات در حالی صورت می‌گیرد، که روز (شنبه، ۶ دلو) مقامات پاکستانی اعلام کرده بودند که مقامات حکومت فعلی در افغانستان توافق کرده‌‌اند تا دختران افغان تحصیلات عالی شان را در پاکستان ادامه بدهند، مشروط بر اینکه به محرم مرد آنان ویزه‌ی پاکستان داده شود تا آنان را همراهی کنند. این در حالی است که اخیراً‌ دولت پاکستان اعلام کرده است که در مرحله سوم بورس‌های تحصیلی "علامه اقبال" ؛ طی سه سال آینده ۴۵۰۰ بورس به محصلین افغان برای تحصیل در دانشگاه‌های این کشور اختصاص خواهد داد. محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان گفته است که ۳۳ درصد از این بورس‌ها ویژه دختران افغان در نظر گرفته شده است. امتحان این بورس‌ها روزهای شنبه و یکشنبه به صورت حضوری در شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان و شهر پشاور مرکز ایالت خیبرپشتونخوا برگزار شد. همچنین گفته شده است که آزمون این بورس‌ها به صورت آنلاین نیز اخذ خواهد شد. نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان تاکید کرده است که بیش از ۲۰ هزار دانشجو برای شرکت در این امتحان ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۵۹۴۶ محصل در مقطع ماستری و ۶۱۶ محصل دیگر، از جمله دختران، برای تحصیلات طبی درخواست داده‌ اند. مقامات پاکستانی تاکید کرده‌‌اند که تعدادی از پذیرفته‌شدگان در این برنامه‌ی تحصیلی، در رشته‌های طب، انجنیری و زراعت تحصیل خواهند کرد. پاکستان در سال‌های قبل به هزاران محصل افغان بورس‌های تحصیلی فراهم می‌کرد و همه مصارف آن‌ها را بر عهده می‌گرفت. اما پس از آنکه حکومت فعلی در آگوست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند و تحصیل دختران پس از صنف ششم را ممنوع کردند، برنامه بورس تحصیلی برای محصلان دختر متوقف شد. همچنین حکومت سرپرست زنان و دختران افغانستان را از سفر یا پرواز بدون محرم منع کرده است.

محمود خان اچکزی، رهبر حزب عوامی ملی پشتونخوای پاکستان به ممنوعیت آموزش دختران توسط حکومت سرپرست اشاره کرده و گفته است که در افغانستان مشکلات مهمتری نسبت به آموزش دختران اولویت دارند. رهبر حزب عوامی ملی پشتونخوا این اظهارات را روز گذشته (یک‌شنبه، ۷ دلو) در یک گردهمایی در شهر کویته پاکستان مطرح کرده و گفته است: «افغانستان مشکلات بزرگی دارد و مسایل دیگری بر تحصیل اولویت دارند. آزادی افغانستان و ایجاد حکومتی متحد، مهم‌تر از هر چیز دیگری است.» همچنین او در بخشی از صحبت‌هایش تاکید کرده است: «ما خواهان پارچه‌‌کردن پاکستان نیستیم، اما اگر پاکستان در افغانستان دخالت کند و ما قدرت داشته باشیم، مانع آن خواهیم شد. اجازه نخواهیم داد کسی به افغانستان آسیب برساند.» او افزود: «حزب ما از هر کسی که در افغانستان قدرت را در دست دارد حمایت می‌کند. من اعلام می‌کنم که خود را وزیر خارجه افغانستان می‌دانم و هرکس درباره افغانستان صحبتی دارد، باید با من مطرح کند. حزب ملی عوامی پشتونخوا از هرکسی که برای حفظ تمامیت ارضی و آزادی افغانستان تلاش کند حمایت خواهد کرد.» همچنین وی با اشاره به رفتار حکومت پاکستان با پناه‌جویان افغانستانی گفت: «پاکستان باید به آن دسته از پناه‌جویان افغان که در این کشور متولد شده‌اند و رشد کرده‌اند، شناسنامه بدهد. اگر این کار انجام نشود، ما به دادگاه‌های بین‌المللی مراجعه خواهیم کرد.» او اظهار داشت که آزادی افغانستان با آزادی پشتون‌های پاکستان گره خورده است و بار دیگر تاکید کرد که پاکستان نه اسلامی است و نه جمهوری. محمود خان اچکزی از بی‌توجهی حکومت پاکستان به حقوق پشتون‌ها انتقاد کرد و گفت که پشتون‌ها باید مانند سایر اقوام پاکستان از حقوق برابر برخوردار شوند.

محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان برای افغانستان اعلام کرده است که دانشجویان افغانستانی، به‌شمول دختران و پسران، علاقه‌مند به تحصیل در پاکستان هستند. او امروز (یک‌شنبه، ۷ دلو) با نشر تصاویری در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ده‌ها تن از دانشجویان افغانستانی در آزمون بورسیه «علامه اقبال» در پیشاور و کویته شرکت کرده‌اند. آقای صادق تاکید کرده است که حضور این دانشجویان در مراکز آزمون، نشان از اشتیاق و علاقه آنان به تحصیل در پاکستان است. همچنین نماینده‌ ویژه پاکستان برای افغانستان چند وقت پیش گفته بود که مرحله دوم برنامه بورسیه‌های علامه اقبال برای دانشجویان افغانستانی آغاز شده است. به گفته‌ی وی، قرار است این بورسیه‌های کامل تحصیلی در رشته‌های پزشکی، مهندسی، کشاورزی و دیگر رشته‌ها برای دانشجویان افغان اعطا شود. وی علاوه کرده است که این برنامه طی سه سال آینده چهار هزار و ۵۰۰ بورسیه کامل را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌کند. او تاکید کرده بود که ۳۳ درصد این بورسیه‌ها به دانشجویان دختر اختصاص یافته و این برنامه بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین بورسیه خارجی برای دانشجویان افغان است. محمد صادق اضافه کرده بود که کل فرآیند طی ۴۵ روز پایان خواهد یافت. در حالی محمد صادق از علاقه‌مندی دانشجویان افغانستانی به تحصیل در پاکستان سخن می‌زند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.