برچسب: محدودیت

1 ماه قبل - 150 بازدید

مسوولان در وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست به نشست اخیر سازمان ملل و نگرانی اشتراک کنندگان آن در باره حقوق زنان و دختران در افغانستان واکنش نشان داده و اظهارات اعضای این نشست را بی‌اساس خوانده‌اند. سیف الاسلام خیبر، سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر گفته است که حقوق زنان و دختران در افغانستان تامین است. آقای خیبر تاکید کرده است که این اظهارات «تلاشی برای فریب افکار عمومی به شکلی دیگر» بوده و امارت اسلامی بر تامین حقوق زنان در افغانستان متعهد است. وی اضافه کرده است: «نگرانی آن‌ها در واقع تلاشی برای تغییر افکار عمومی و تحمیل دیدگاه‌های منفی خود است، به همین دلیل، هر از گاهی موضوع زنان را برای پنهان کردن بحران‌های که خود شان به وجود آورده‌اند، مطرح می‌کنند.» به گفته خیبر، آنان تلاش دارند تا از این طریق دیدگاه‌های خود را به مردم تحمیل کرده و بحران‌هایی را که خودشان ایجاد کرده‌اند، پنهان کنند. این اظهارات پس از آن مطرح می‌شود که هفته‌ی پیش شورای امنیت سازمان ملل متحد نشستی را در باره افغانستان برگزار کرد و اعضای این نشست نسبت به وضعیت بد زنان در افغانستان ابراز نگرانی کردند.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 94 بازدید

نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که دسترسی به خدمات صحی برای زنان و دختران این کشور ضروری است. این نمایندگی این موضوع را امروز (پنج‌شنبه، ۲۳ حوت) در روز پنجم و آخر کارزار خود برای حمایت از زنان افغانستان در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده است. نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان تاکید کرده است که در همکاری با سازمان صحی جهان به بیش از ۹۵ هزار زن این کشور خدمات سرپایی برای بیماری‌های عفونی ارائه داده است و بیش از هفت هزار و ۷۰۰ تن از آنان خدمات بستری را دریافت کرده‌اند. در اعلامیه آمده است:‌ «تقویت سیستم امنیت صحی افغانستان برای پاسخ‌گویی موثر به شیوع بیماری‌ها حیاتی است.» در ادامه آمده است که اتحادیه اروپا از تقویت خدمات تشخیصی و درمان بیماری‌های عفونی در سراسر کشور حمایت می‌کند تا نتایج سلامتی بیماران بهبود یابد. این نمایندگی افزوده است که برنامه‌های‌شان به آموزش کارمندان صحی کمک کرده و بیش از ۵۸۱ زن در زمینه سلامت روان، ۴۱ تن در پیش‌گیری و کنترل عفونت و تکنیک‌های آزمایشگاهی مهارت‌های جدیدی کسب کرده‌اند و به این ترتیب کیفیت خدمات صحی افزایش یافته است. قابل ذکر است که نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان به مناسبت هشت مارچ یا روز جهانی زنان، کارزار پنج‌روزه‌ای را برای حمایت از زنان و دختران افغانستان آغاز کرده بود. در حالی اتحادیه اروپا از دسترسی زنان به خدمات صحی دفاع می‌کند که اعمال محدودیت‌های دست‌وپاگیر حکومت سرپرست بر زنان، دسترسی این قشر به خدمات صحی را متاثر کرده و در حالت نابودی قرار داده است. براساس دستور حکومت فعلی، داکتران مرد حق ندارند بیماران زن را در نبود محرم شرعی آنان معالجه کنند. همچنین حکومت سرپرست در بیش از سه سال گذشته محدودیت‌های زیادی علیه شهروندان کشور، به‌ویژه زنان و دختران وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان از رفتن به مکتب، دانشگاه و کار منع شده و از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان نیز محرومند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند. این در حالی است که حکومت سرپرست در افغانستان بارها گفته که حقوق شهروندان، از جمله حقوق زنان در چارچوب احکام اسلامی در کشور بیشتر از پیش تأمین شده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 86 بازدید

امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دایمی ایران در سازمان ملل متحد گفته است که محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی حکومت سرپرست علیه زنان و دختران افغانستان غیرشرعی بوده و در تعارض با سنت‌های فرهنگی افغانستان نیز است. خبرگزاری ایرنا گزارش داده است که آقای ایروانی این اظهارات در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح کرده و گفته است که وضعیت زنان و دختران در افغانستان همچنان وخیم است. نماینده دایمی ایران در سازمان ملل متحد تاکید کرده است: «سیاست‌ها و فرامین، از جمله ممنوعیت حضور زنان و دختران در موسسات صحی، آنان را بیش‌ از پیش از حقوق اساسی‌شان محروم و بحران بهداشت و درمان در افغانستان را تشدید کرده است.» امیرسعید ایروانی از حکومت سرپرست خواسته است که این اقدامات را مورد بازنگری قرار دهند و گام‌های فوری برای احیای حقوق زنان بردارند. این مقام ایرانی در حالی این اظهارات مطرح می‌کند که جمهوری اسلامی با حکومت فعلی افغانستان رابطه‌ی نزدیک سیاسی و اقتصادی دارد. قابل ذکر است که حکومت سرپرست در بیش از سه سال گذشته محدودیت‌های زیادی علیه شهروندان کشور، به‌ویژه زنان و دختران وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان از رفتن به مکتب، دانشگاه و کار منع شده و از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان نیز محرومند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند. این در حالی است که حکومت سرپرست در افغانستان بارها گفته که حقوق شهروندان، از جمله حقوق زنان در چارچوب احکام اسلامی در کشور بیشتر از پیش تأمین شده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 69 بازدید

تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، همبستگی خود را با زنان افغانستان اعلام کرده و سرکوب سیستماتیک آن‌ها را محکوم کرده و می‌گوید که هیچ کشوری نمی‌تواند در شرایطی که نیمی از جمعیت آن از حقوق اساسی محروم است، به شکوفایی برسد. آقای بلر در پیامی به مناسبت روز جهانی زن، بر استقامت و پایداری زنان افغانستانی تاکید کرده و مبارزه آن‌ها برای عدالت و برابری را ضرورتی برای آینده‌ی افغانستان دانسته است. وی تاکید کرد: «پس از بازگشت حکومت سرپرست به قدرت، زنان افغانستان با سرکوب سیستماتیک مواجه شده‌اند؛ از حق تحصیل محروم شده، از زندگی عمومی کنار گذاشته شده و از آزادی‌های اساسی خود بی‌بهره مانده‌اند. با این حال، وی مقاومت آن‌ها را استثنایی توصیف کرده است.» او با اشاره به دو دهه گذشته افغانستان، گفت که این کشور در مسیری متفاوت قرار داشت؛ مسیری که در آن، زنان نقش حیاتی در شکل‌دهی آینده آن ایفا می‌کردند. تونی بلر افزوده است: «البته چالش‌های بزرگی وجود داشت، اما کشور پیشرفت‌های قابل‌توجهی به‌ویژه برای زنان داشت. دختران در مکتب بودند، زنان در دولت، تجارت و بازار کار حضور داشتند. این پیشرفت نباید و نمی‌تواند بی‌ثمر بماند.» نخست‌وزیر پیشین بریتانیا می‌گوید که فداکاری‌های مردم افغانستان و جامعه بین‌المللی نباید به فراموشی سپرده شود. وی افزود که دو دهه گذشته نشان داده است که زنان افغانستان، در صورت برخورداری از فرصت، به پیشرفت و تعالی دست می‌یابند. همچنین او در بخشی از پیامش اطمینان داده است: «مبارزه زنان افغانستان نادیده گرفته نشده و از پایداری و شجاعت آن‌ها قدردانی کرده است. شجاعت شما در برابر سرکوب، جهان را تحت تأثیر قرار داده است. مبارزه شما برای آزادی و کرامت نادیده گرفته نمی‌شود.» در حالی تونی بلر از حقوق زنان و دختران افغانستان دفاع می‌کند که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب، دانشگاه و ورزش منع کرده‌ است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. قابل ذکر است که در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 72 بازدید

آماندا مک‌گرگور، نماینده‌ی ویژه استرالیا در امور افغانستان نسبت به تشدید محدودیت‌ها علیه زنان و دختران افغانستان هشدار داد و خواستار اقدام جهانی برای حمایت از حقوق آنان شده است. خانم مک‌گرگور این اظهارات را در یک گردهمایی به مناسبت روز جهانی زن در دوحه-قطر مطرح کرده و از محدودیت‌های مداوم حکومت سرپرست در برابر زنان و دختران، از جمله ممنوعیت تحصیل، خدمات درمانی، اشتغال و حضور در زندگی اجتماعی انتقاد کرده است. براساس اعلامیه‌ای که از سوی هیأت موقت استرالیا در امور افغانستان مستقر در دوحه منتشر شده، آمده است که این مراسم با هدف تجلیل از مقاومت و دستاوردهای فرهنگی زنان افغانستان برگزار شد. آماندا مک‌گرگور در سخنرانی خود به نگرانی‌های مشترک وزیران خارجه‌ی زن از ۱۸ کشور اشاره کرد که با صدور بیانیه‌ای مشترک، نقض نظام‌مند حقوق زنان در افغانستان را محکوم کرده‌اند. او بر تعهدات افغانستان در چارچوب قوانین جهانی، به‌ویژه کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان که این کشور همچنان یکی از امضاکنندگان آن است، تاکید کرد. در این مراسم، برنامه‌های متنوعی مثل شعرخوانی یک زن جوان، نمایش آثار هنری آب‌رنگ و عکس‌هایی از نمایشگاه «یک داستان دست‌ساز» سازمان ملل ارایه شده است. در این برنامه، ریاض بات، معروف به «مرد فرش»  که تجارت فرش را در دوحه دارد، در مورد دنیای شگفت‌انگیز فرش‌های دست‌ساز و زنان هنرمند افغانستان معلومات ارایه کرده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 92 بازدید

یونسکو یا نهاد آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد هشدار داده است که در صورت ادامه محدودیت‌ها تا ۲۰۳۰ میلادی، شمار دختران محروم از آموزش به بیش از چهار میلیون نفر خواهد رسید. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که تا اکنون محدودیت‌های حکومت سرپرست بر زنان و دختران در افغانستان حدود ۱.۵ میلیون دانش‌آموز دختر را تحت تأثیر قرار داده است. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل افغانستان را تنها کشوری در جهان معرفی کرده است که دختران در آن از تحصیل منع شدند. یونسکو افزوده است که این عقب‌گرد‌ نگران‌کننده در حالی رخ می‌دهد که افغانستان پس از دهه‌ها پیشرفت، اکنون شاهد نابودی دستاوردهای آموزشی زنان است. قابل ذکر است که مقام‌های حکومت فعلی همواره ممنوعیت تحصیل دختران را یک موضوع داخلی افغانستان خوانده و تاکید کرده‌اند که سیاست‌های آنان بر اساس شریعت اسلامی تنظیم شده است. ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت فعلی در پیامی به مناسب هشتم مارچ یا روز جهانی زن گفته است که حقوق زنان افغانستان در یک جامعه اسلامی و افغانی با حقوق زنان در جامعه غربی تفاوت‌های آشکاری دارد. آقای مجاهد گفت در هنگام محاسبات این تفاوت باید در نظر گرفته شود و حقوق زنان و دختران در افغانستان تامین شده است. با این وجود، حکومت سرپرست در بیش از سه سال گذشته محدودیت‌های زیادی علیه شهروندان کشور، به‌ویژه زنان و دختران وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان از رفتن به مکتب، دانشگاه و کار منع شده و از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان نیز محرومند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند. این در حالی است که حکومت سرپرست در افغانستان بارها گفته که حقوق شهروندان، از جمله حقوق زنان در چارچوب احکام اسلامی در کشور بیشتر از پیش تأمین شده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 73 بازدید

شورای امنیت سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که قرار است فردا شب (دوشنبه، ۲۰ حوت) درباره‌ی افغانستان تشکیل جلسه دهد. در اعلامیه‌ای این شورا آمده است که در این نشست رزا اتنبایوا، رییس یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان درباره‌ی وضعیت این کشور گزارش دهد. براساس اعلامیه‌های متعددی سازمان ملل متحد، وضعیت افغانستان همچنان وخیم و این کشور درگیر بحران‌های متعددی معرفی شده است. همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش جدید خود در مورد وضعیت افغانستان گفته است که با وجود پایان درگیری‌های شدید در سه سال اخیر در افغانستان، اقتصاد این کشور شکننده است و همچنان یکی از بدترین بحران‌های بشردوستانه‌ی جهان را تجربه می‌کند. آقای گوترش در این گزارش گفته است که تداوم سیاست‌ها و اقدامات محدودکننده‌ی حکومت فعلی که بر مردم افغانستان، به‌ویژه زنان تحمیل می‌شود، فعالیت‌های اقتصادی و معیشت مردم را در سراسر کشور محدودتر کرده و کمک‌ها را به افراد نیازمند با مشکل مواجه کرده است. قابل ذکر است که قرار است شورای امنیت به‌تاریخ ۱۷ مارچ هم درباره‌ی یوناما یا مأموریت معاونت این سازمان در افغانستان تشکیل جلسه دهد. انتظار می‌رود در این نشست مأموریت یوناما که در ۱۷ مارچ پایان می‌یابد، دوباره تمدید شود. این در حالی است که ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت سرپرست چند روز قبل گفته بود که مأموریت دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) مؤثر و موفق نبوده است آقای مجاهد روز (سه‌شنبه، ۱۴ حوت) به تلویزیون ملی افغانستان که تحت کنترل حکومت فعلی فعالیت می‌کند، گفته بود که همواره از آدرس یوناما در مورد افغانستان گزارش‌های منفی ارائه شده است. او افزوده است که گزارش‌های منفی یوناما باعث «ذهنیت نادرست» نسبت به افغانستان در سازمان ملل متحد شده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 106 بازدید

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد می‌گوید که زنان و دختران افغانستان تحت حاکمیت حکومت سرپرست یکی از «شدیدترین آپارتایدهای جنسیتی در تاریخ را» تحمل می‌کنند، اما زنان و دختران افغانستان هرگز تسلیم نشده‌اند. آقای فایق این اظهارات را با نشر پیامی به مناسبت هشت مارچ یا روز جهانی در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و نوشته است که زنان افغانستان از آموزش و کار محروم و حتا از تحصیل در رشته‌های طبی منع شده‌اند و به تدریج از زندگی عمومی حذف می‌شوند. وی تاکید کرده است: «با این‌حال، زنان افغانستان تسلیم نشده‌اند؛ در مکاتب مخفی تدریس می‌کنند، تخلفات را مستند می‌سازند، و با وجود سرکوب وحشیانه، برای حقوق خود مبارزه می‌کنند.» سرپرست نمایندگی افغانستان افزوده است: « شجاعت آنان به ما یادآوری می‌کند که چرا باید به مبارزه ادامه دهیم. آزادی آنان غیرقابل مذاکره است. صدای آنان باید شنیده شود.» نصیراحمد فایق گفته است: «امروز و هر روز، ما سیاست‌های زن‌ستیزانه‌ی را به‌شدت محکوم می‌کنیم و در کنار زنان افغانستان ایستاده‌ایم. مبارزه آنان، مبارزه‌ی ما است. حقوق آنان، حقوق بشر است.» قابل ذکر است که زنان و دختران افغانستان پس از تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر کشور، اعتراضات خود را آغاز کردند ‌و خواستار تأمین حقوق و آزادی‌های اساسی‌شان و عدم به‌رسمیت‌شناسی حکومت سرپرست هستند. با این‌حال، اعتراضات خیابانی زنان سرکوب و محدودیت‌ها علیه زنان و دختران تشدید شدند. همچنین حکومت سرپرست در بیش از سه سال گذشته محدودیت‌های زیادی علیه شهروندان کشور، به‌ویژه زنان و دختران وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان از رفتن به مکتب، دانشگاه و کار منع شده و از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان نیز محرومند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند. این در حالی است که حکومت سرپرست در افغانستان بارها گفته که حقوق شهروندان، از جمله حقوق زنان در چارچوب احکام اسلامی در کشور بیشتر از پیش تأمین شده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 77 بازدید

خانه آزادی بیان به مناسبت هشت مارچ یا روز جهانی زن گفته است که باید از زنان خبرنگار در تبعید و افغانستان حمایت گسترده شود. این نهاد با نشر اعلامیه در حساب کاربری ایکس خود، حمایت‌شان را از زنان خبرنگار اهل افغانستان در کشور و بیرون از کشور اعلام کرده است. خانه آزادی بیان تاکید کرده است که پس از تسلط مجدد حکومت سرپرست، ۸۶ درصد زنان خبرنگار شغل خود را از دست دادند و یا فعالیت‌های رسانه‌ای شان محدود شده است. این نهاد از جامعه‌ی جهانی و نهادهای بین‌المللی خواسته است که برای حمایت از زنان خبرنگار و تقویت صدای آنان اقدام جدی کند. قابل ذکر است که پس از بازگشت دوباره‌ی حکومت فعلی در افغانستان، زنان خبرنگار با محدودیت‌های جدی از جمله اخراج، پوشیدن ماسک و اجازه نیافتن در کنفرانس‌های خبری روبرو شدند. ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر حکومت فعلی، طی بیش از سه سال گذشته، نزدیک به ۹۰ فرمان محدودکننده بر زند‌گی و کار زنان صادر کرده است. همچنین حکومت سرپرست در بیش از سه سال گذشته محدودیت‌های زیادی علیه شهروندان کشور، به‌ویژه زنان و دختران وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان از رفتن به مکتب، دانشگاه و کار منع شده و از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان نیز محرومند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند. این در حالی است که حکومت سرپرست در افغانستان بارها گفته که حقوق شهروندان، از جمله حقوق زنان در چارچوب احکام اسلامی در کشور بیشتر از پیش تأمین شده است.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 87 بازدید

به مناسبت روز جهانی زن (۸ مارچ)، فرصتی فراهم می‌شود تا نگاهی عمیق‌تر به وضعیت تحصیل و سواد زنان در افغانستان بیندازیم؛ کشوری که تاریخ پرفراز و نشیبی در زمینه حقوق زنان، به‌ویژه حق آموزش، تجربه کرده است. تحصیل و سواد، به‌عنوان پایه‌های اصلی توانمندسازی افراد و جوامع، برای زنان افغانستان نه تنها یک حق اساسی، بلکه ابزاری برای رهایی از محدودیت‌ها و بازسازی آینده‌ای روشن‌تر بوده است. با این حال، این مسیر همواره با چالش‌های عدیده‌ای از جمله جنگ، فقر، فرهنگ مردسالارانه و سیاست‌های تبعیض‌آمیز همراه بوده است. اولین اقدام اصلاحی برای آموزش زنان تلاش برای آموزش زنان در افغانستان به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد. در زمان پادشاهی امان‌الله خان (۱۹۱۹-۱۹۲۹)، اصلاحات مدرنی با هدف بهبود وضعیت زنان آغاز شد. او با تأکید بر اهمیت تحصیل زنان، مکاتب دخترانه را تأسیس کرد و حتی گروهی از دختران را برای تحصیل به خارج از کشور فرستاد. ملکه ثریا، همسر امان‌الله، نیز نقش مهمی در این اصلاحات داشت و با تأسیس نشریه‌ای به نام ارشادالنسوان، به آگاهی‌بخشی زنان کمک کرد. اما این تلاش‌ها با مخالفت‌های شدید سنتی و مذهبی روبه‌رو شد و با سقوط امان‌الله، تحصیل زنان به حاشیه رفت. در دهه‌های بعدی، به‌ویژه در زمان ظاهر شاه و پس از آن در دوران جمهوری (دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰)، زنان به تدریج به مکاتب و دانشگاه‌ها راه یافتند. در این دوره، حضور زنان در عرصه‌های آموزشی و حرفه‌ای افزایش یافت و آمارها نشان می‌دهد که تا سال ۱۹۹۱، حدود ۷ هزار زن در مؤسسات آموزش عالی و ۲۳۰ هزار دختر در مکاتب مشغول تحصیل بودند. با این حال، این پیشرفت‌ها عمدتاً در شهرها متمرکز بود و مناطق روستایی همچنان از دسترسی به آموزش محروم بودند. تأثیر جنگ و حاکمیت امارت اسلامی در دهه ۱۹۹۰ با آغاز جنگ‌های داخلی و به‌ویژه تسلط امارت اسلامی در دهه ۱۹۹۰، تحصیل زنان به یکی از تاریک‌ترین دوره‌های خود رسید. این گروه با تفسیر سخت‌گیرانه از قوانین اسلامی، تحصیل دختران را به‌طور کامل ممنوع کردند. مکاتب دخترانه تعطیل شد، معلمان زن از کار اخراج شدند و نرخ سواد زنان به شدت کاهش یافت. در این دوره، تخمین زده می‌شود که نرخ سواد زنان در مناطق روستایی به ۳ تا ۴ درصد و در شهرها به حدود ۱۳ درصد سقوط کرد. این محدودیت‌ها هم دسترسی زنان به آموزش را از بین برد، و هم پیامدهای عمیقی بر سلامت، اقتصاد و ساختار اجتماعی افغانستان گذاشت. پیشرفت‌ها پس از سال ۲۰۰۱ پس از سقوط امارت اسلامی در سال ۲۰۰۱، با حمایت جامعه جهانی و دولت جدید افغانستان، تلاش‌هایی برای احیای آموزش زنان آغاز شد. قانون اساسی سال ۲۰۰۳ حق تحصیل زنان و دختران را به رسمیت شناخت و ماده ۴۴ این قانون دولت را مکلف به توسعه تعلیم برای زنان کرد. میلیون‌ها دختر به مکاتب بازگشتند و دانشگاه‌ها بار دیگر پذیرای زنان شدند. تا سال ۲۰۱۷، بر اساس گزارش‌ها، حدود ۳.۵ میلیون کودک از جمله تعداد قابل توجهی دختر به مکاتب دسترسی داشتند، هرچند هنوز ۸۵ درصد از کودکانی که از تحصیل محروم بودند، دختران بودند. در این دوره، حضور زنان در حرفه‌هایی چون پزشکی، معلمی و حتی سیاست افزایش یافت و چهره‌هایی چون شمسیه حسنی(هنرمند)، لیمه آفشید(شاعر) و هدی خموش(روزنامه‌نگار و فعال حقوق زن)، الهام‌بخش نسل جدیدی از زنان شدند. با این حال، این پیشرفت‌ها شکننده بود. ناامنی، فقر و سنت‌های مردسالارانه همچنان موانع بزرگی بودند. در بسیاری از مناطق، خانواده‌ها به دلیل نگرانی‌های امنیتی یا باورهای فرهنگی از فرستادن دختران به مکتب خودداری می‌کردند. همچنین، کمبود معلمان زن و زیرساخت‌های آموزشی، به‌ویژه در روستاها، دسترسی به تحصیل را محدود کرده بود. سقوط نظام جمهوری و وضعیت کنونی از آگست ۲۰۲۱، با بازگشت حکومت سرپرست به قدرت، وضعیت تحصیل و سواد زنان بار دیگر به مخاطره افتاد. حاکمان جدید در ابتدا وعده‌هایی برای اعتدال دادند، اما به سرعت سیاست‌های محدودکننده را اعمال کردند. دختران از تحصیل بالاتر از صنف ششم منع شدند و در دسامبر ۲۰۲۲، تحصیلات دانشگاهی زنان نیز ممنوع شد. حتی انستیتوت‌های پزشکی، که آخرین پناهگاه آموزشی برای دختران بود، در دسامبر ۲۰۲۴ بسته شد. این اقدامات، افغانستان را به تنها کشوری در جهان تبدیل کرده است که به‌طور سیستماتیک زنان را از آموزش محروم می‌کند. امروز، بیش از یک میلیون دختر از رفتن به مکتب محروم هستند و نزدیک به ۳۳۰ هزار دختری که در سال ۲۰۲۳ صنف ششم را به پایان رساندند، نمی‌توانند تحصیل خود را ادامه دهند. این محدودیت‌ها نه تنها آینده فردی این دختران را نابود می‌کند، بلکه پیامدهای بلندمدتی بر جامعه دارد. مادران بی‌سواد نمی‌توانند به تربیت نسل بعدی کمک کنند و کمبود متخصصان زن در بخش‌هایی چون صحت و تعلیم، مشکلات را تشدید می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که ۹۰ درصد زنان در افغانستان بی‌سواد هستند و این آمار در سایه سیاست‌های کنونی رو به وخامت است. مقاومت و امید با وجود این محدودیت‌ها، زنان افغانستان دست از مبارزه -برای تعلیم و تحصیل- نکشیده‌اند. صنف‌های درسی مخفی توسط معلمان شجاع تأسیس شده و برنامه‌های آموزشی آنلاین، هرچند با چالش‌هایی چون کمبود برق و اینترنت، به برخی دختران کمک کرده است. اعتراضات خیابانی زنان، با شعارهایی چون «تحصیل، کار، آزادی»، نشان‌دهنده عزم آن‌ها برای بازپس‌گیری حقوق‌شان است، هرچند این اعتراضات اغلب با سرکوب خشونت‌آمیز مواجه شده است. جامعه جهانی نیز بارها این وضعیت را محکوم کرده و سازمان ملل تأکید کرده که آموزش زنان شرط اساسی برای به رسمیت شناختن حکومت سرپرست است. اما تاکنون، فشارهای بین‌المللی نتوانسته تغییری در سیاست‌های این رژیم ایجاد کند. سخن پایانی وضعیت تحصیل و سواد زنان در افغانستان، آینه‌ای از چالش‌ها و امیدهای این کشور است. در حالی که تاریخ نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای بهبود این وضعیت است، واقعیت کنونی حکایت از عقب‌گردی دردناک دارد. روز جهانی زن فرصتی است تا جهان به یاد آورد که آموزش زنان نه تنها یک حق، بلکه ضرورتی برای صلح، توسعه و عدالت است. زنان افغانستان، با وجود همه دشواری‌ها، همچنان مشعل امید را روشن نگه داشته‌اند و این وظیفه ماست که صدای آن‌ها را بشنویم و از مبارزه‌شان حمایت کنیم.

ادامه مطلب