بخش زنان سازمان ملل متحد در افغانستان هشدار داده است که چهار سال پس از بازگشت حکومت سرپرست به قدرت، بیش از ۷۸ درصد زنان و دختران افغانستان نه در حال تحصیل هستند، نه شغلی دارند و نه هم به آموزش دسترسی دارند؛ آماری که نشان‌دهنده‌ی خطر حذف کامل زنان از زندگی عمومی است. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که حکومت فعلی، با صدور نزدیک به ۱۰۰ فرمان محدودکننده، زنان را از آموزش، کار و رفت‌وآمد آزادانه محروم کرده‌اند. در گزارش آمده است که این وضعیت پیامدهای خطرناکی در حوزه‌های بهداشت، اقتصاد و حقوق بشر دارد. موانع موجود در دسترسی زنان به خدمات درمانی می‌تواند تا سال ۲۰۲۶ میلادی، مرگ‌ومیر مادران را ۵۰ درصد افزایش دهد. در ادامه آمده است: «اکنون زنان، به‌دلیل محدودیت‌های روزافزون و عدم دسترسی به خدمات صحی، عمر کوتاه‌تری دارند و از سلامت کم‌تری برخوردارند.» همچنین در بخشی از گزارش آمده است که ازدواج کودکان و خشونت‌های خانگی و اجتماعی در برابر زنان نیز روبه افزایش است. زنان افغانستانی تنها از جامعه حذف نشدند؛ بلکه ۶۲ درصد آنان احساس می‌کنند که حتی در داخل خانه نیز در حق تصمیم‌گیری ندارند. سوزان فرگوسن، مسوول دفتر زنان سازمان ملل در افغانستان می‌گوید: «محدودیت‌های زنان را باید به‌عنوان مسئله‌ای فراتر از افغانستان درک کرد. این محدودیت‌ها، تنها درباره‌ی حقوق و آینده‌ی زنان و دختران افغانستانی نیست. این درباره‌ی چیزی است که ما به‌عنوان جامعه‌ی جهانی از آن نام می‌بریم.» قابل ذکر است که یوناما یا دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان نیز گزارشی از وضعیت حقوق بشر افغانستان در سه ماه گذشته ارائه کرده است. در این گزارش وضعیت حقوق بشری، وضعیت زنان، رسانه‌ها، بازگشت‌کنندگان و دیگر موردها بررسی و مستندسازی شده است. مستندسازی یوناما، نشان می‌دهد که از اپریل تا جون سال روان میلادی، محدودیت‌های حکومت فعلی بر زنان و دختران در همه‌ی بخش‌ها گسترش یافته است. باید گفت که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار محروم کرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

برنامه جهانی غذا درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که حدود ۷۸۰ هزار دختر و پسر در ‏مکاتب افغانستان، میان‌‌وعده‌های غذایی دریافت می‌کنند. این برنامه امروز (سه‌شنبه، ۲۱ اسد) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این میان‌وعده‌ها به دانش‌آموزان کمک ‏می‌کند تا تمرکز خود را حفظ کرده و بهتر یاد بگیرند. برنامه جهانی غذا در ادامه تاکید کرده است که سرمایه‌گذاری روی جوانان، ‏سرمایه‌گذاری روی آینده است. این برنامه در برنامه‌ی تغذیه خود در مکاتب افغانستان بیسکویت ‏توزیع می‌کند.‏ این برنامه‌ی سازمان جهانی غذا افزوده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی از طریق ‏فعالیت‌های تغذیه ‏مکاتب خود در هشت ولایت با ناامنی غذایی بالا ‏در افغانستان، از ‌‏۱.۳ میلیون دانش‌آموز حمایت کرده است.‏ قابل ذکر است که به‌دلیل فقر و گرسنگی، برخی از دانش‌آموزان مجبور هستند با ‏شکم گرسنه به مکتب بروند.‏ براساس گزارش برنامه جهانی غذا، ۳.۵ میلیون کودک زیر پنج ‏سال در افغانستان دچار سوءتغذیه حاد هستند.‏ همچنین برنامه جهانی غذا قبلاً گفته بود که توزیع مواد غذایی، از جمله بیسکویت، در مکاتب این کشور به جذب دانش‌آموزان جدید و همچنان حضور آنان در صنف‌ها کمک کرده است.

استفانی لوس، رییس دفتر برنامه اسکان بشر سازمان ملل برای افغانستان درتازه‌ترین مورد از جامعه‌ی جهانی خواسته است که مردم این کشور، به‌ویژه زنان و دختران، را فراموش نکند. برنامه اسکان بشر سازمان ملل امروز (سه‌شنبه، ۲۱ اسد) به نقل از استفانی لوس نوشته است که افغانستان با بحران بازگشت مهاجران مواجه است و بیش از یک میلیون مهاجر اهل افغانستان با دست‌های خالی از کشورهای همسایه اخراج شدند. خانم لوس در ادامه تاکید کرده است که مهاجران خانه، دارایی و حتا امید خود را از دست داده‌اند. این مقام سازمان ملل در بخشی از صحبت‌هایش افزوده است: «در نشست ملل متحد در جنیوا، ما از جامعه‌ی جهانی خواستیم تا حمایت خود را افزایش دهد تا بازگشت‌کنندگان افغانستانی بتوانند خانه‌ها، معیشت و آینده خود را از نو بسازند.» وی تصریح کرد که مهاجران بازگشت‌کننده در چرخه وابستگی و بی‌سرپناهی قرار گرفته‌اند. نهادهای مختلف سازمان ملل متحد گزارش داده‌اند که در سال جاری بیش از یک میلیون مهاجر از ایران و پاکستان به افغانستان اخراج شده‌اند. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی جوانان اعلام کرده است که برای ۲۰۰ دختر محروم از آموزش در ولایت هرات، برنامه آموزش خیاطی و قالین‌بافی فراهم کرده است. این سازمان امروز (سه‌شنبه، ۲۱ اسد) با نشر گزارشی گفته است که این دختران بین ۱۵ تا ۲۵ سال سن دارند. در اعلامیه آمده است که آموزش‌های حرفه‌ای در زمینه خیاطی و قالین‌بافی با همکاری کشور جاپان و به مدت شش ماه فراهم شده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که پس از ممنوعیت آموزش از سوی حکومت سرپرست، بیش از یک میلیون دختر از رفتن به مکتب محروم شده‌اند. در ادامه آمده است که دوره‌های آموزش حرفه‌ای یونیسف، پسران، دختران و زنان جوانی را در سراسر افغانستان که با فقر شدید روبرو هستند یا در معرض خطر مکانیسم‌های مقابله‌ای مضر مانند ازدواج زودهنگام یا مهاجرت خطرناک بدون همراه هستند، هدف قرار می‌دهد. این دوره‌ها شرکت‌کنندگان را با مهارت‌های عملی مجهز می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا درآمد کسب کنند، از خانواده‌های خود حمایت کنند و به استقلال مالی دست یابند.» در گزارش آمده است: «برای دختران و زنان جوان، این دوره‌ها ارزشمند هستند و به آنها کمک می‌کنند تا بر موانع آموزشی و اقتصادی، به ویژه در بحبوحه محدودیت‌های مداوم برای آموزش متوسطه و عالی و فرصت‌های شغلی، غلبه کنند. انتخاب بر اساس نیاز اقتصادی است و اولویت با دختران و زنان خانواده‌هایی است که با بزرگترین چالش‌های مالی در جوامع خود روبرو هستند.» قابل ذکر است که هر ساله از تاریخ ۱۲ آگوست به‌عنوان روز جهانی جوانان تجلیل می‌شود. این روز در حالی در افغانستان فرا می‌رسد که میلیون‌ها جوان، از جمله دختران و پسران، با چالش‌هایی چون محرومیت از تحصیل، بیکاری و محدودیت در آزادی‌های فردی روبرو هستند.

مجید پارسا، مدیر آموزش و پرورش شهر تهران درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که هیچ مکتبی حق ثبت‌نام کودکان مهاجر بدون مدرک هویتی معتبر را ندارد. روزنامه شرق، چاپ ایران با نشر گزارشی به نقل از مدیر آموزش و پروش تهران نوشته است که این تصمیم بر اساس دستورالعمل وزارت امور داخله‌ی جمهوری اسلامی ایران اجرا می‌شود و شامل همه مکاتب دولتی و غیردولتی است و تا پایان سنبله امسال اعتبار خواهد داشت. براساس آمارهای ارائه شده از سوی نهادهای معتبر ایران، سال گذشته حدود ۶۰ هزار کودک اهل افغانستان در مکاتب تهران درس خوانده‌اند. اما اکنون تنها کودکانی که مدارک هویتی تاییدشده دارند، می‌توانند برای سال تحصیلی جدید در سراسر ایران ثبت‌نام کنند. آقای پارسا در بخشی از صحبت‌هایش افزوده است که کاهش احتمالی تعداد این دانش‌آموزان می‌تواند از تراکم صنوف درسی بکاهد. ایران می‌گوید در چهار ماه گذشته بیش از یک میلیون افغانستانی را اخراج کرده است. نهادهای بین‌المللی گزارش دادند که بخش بزرگی از این جمعیت اخراج شده را کودکان تشکیل می‌دهند. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر روند اخراج مهاجران افغانستانی را شدت بخشیده است. نهادهای حقوق بشری می‌گویند که با این اقدام صدها هزار مهاجر، به‌ویژه دختران افغانستانی، با بازگشت به افغانستان تحت کنترول حکومت سرپرست، از حق آموزش محروم می‌شوند.

وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که مأموران این وزارت یک نفر را در بلخ به اتهام «توهین به مقدسات» بازداشت کرده‌اند. سیف الاسلام خیبر، سخنگوی این وزارت گفته است که این فرد پس از تعقیب توسط محتسبان، شناسایی و بازداشت شده است. عبیدالله حقانی، رییس امر به معروف و نهی از منکر ولایت بلخ نیز گفته است که این فرد به دلیل اظهاراتش راجع به «توحید» و «غزوه احد» در فضای عمومی، بازداشت شده است. در ادامه آمده است که این شخص با اظهارات ضد و نقیض در شبکه‌های اجتماعی در باره موجودیت خداوند و همچنان غزوه احد موجب جریحه‌دار شدن اعتقادات مردم شد. در اعلامیه آمده است که فرد بازداشت شده جمشید نام دارد و باشنده اصلی ولایت بلخ است. وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی مشخص نکرده است که این فرد اکنون در چه وضعیتی است و در کجا نگهداری می‌شود. در ادامه آمده است که وزارت امر به معروف و نهی از منکر، دوسیه فرد مذکور جهت رسیدگی شرعی به محاکم سپرده شده است. همچنین قابل ذکر است که این وزارت چندی پیش از بازداشت شش دانشجو به اتهام «انحراف فکری» نیز خبر داده بود. در آخرین مورد پیش از این، یک آموزگار در ولایت پکتیکا به اتهام «اهانت به پیامبر اسلام» بازداشت و از سوی محاکم به اعدام محکوم شد.

رادیو نسیم در پی بازداشت مدیرمسوول و خبرنگارانش از سوی استخبارات حکومت سرپرست در ولایت دایکندی، اعلام کرده است که پس از ۱۳ سال فعالیت، اکنون فعالیت خود را به صورت کامل متوقف می‌کند. رادیو نسیم که در ولایت‌های دایکندی و بامیان نشرات داشت، با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود، از پایان فعالیت‌هایشان خبر داده است. در اعلامیه آمده است: «سیزده سال صدای امید، مهر، آگاهی و زندگی بودیم. از دل کوه‏ها، کوچه‌ها و قریه‌های دایکندی و بامیان از میان دردها و شادی‌ها، با شما بودیم. شنیدیم، گفتیم، گریستیم و خندیدیم. اما امروز، با قلبی پر از اندوه باید بگوییم: دیگر نمی‌توانیم ادامه دهیم.» رادیو نسیم به شنوندگان خود گفته است: «متوقف شدن نشرات ما به‌ معنای پایان عشق‌مان به این راه نیست؛ بلکه نشانی از زمانه‌ای‌ است که گاهی بی‌رحم‌تر از آن است که صداها را تاب بیاورد.» این رادیو در اعلامیه‌اش وعده داده است در صورت مساعد شدن شرایط، فعالیت خود را از سر گیرد. این در حالی است که استخبارات‌ حکومت فعلی روز چهارشنبه هفته‌ی گذشته، برای چندمین‌بار سلطان‌علی جوادی، مدیرمسوول و سیف‌الله رضایی و مجتبی قاسمی، خبرنگاران این رسانه را بازداشت و پس از چند ساعت آزاد کرد. مسوولان محلی حکومت فعلی در ولایت دایکندی، پیش از این نیز چندین‌بار مدیرمسوول و خبرنگاران این رسانه را بازداشت کرده و دفتر آن را بسته بودند. رادیو نسیم از رسانه‌های محلی در دایکندی و بامیان بود که موضوعات مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در این دو ولایت پوشش می‌داد و مخاطبان زیادی را جذب کرده بود.

نهاد حمایت از کودکان (Save the Children) درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که به‌طور متوسط، هر ۳۰ ثانیه یک کودک از ایران و پاکستان به افغانستان اخراج می‌شود و تقریباً نیمی از جمعیت افغانستان در حال حاضر، به کمک نیاز دارند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۲۰ اسد) با نشر گزارشی گفته است: «بیش از ۸۰۰ هزار کودک در سال جاری به کشور بازگشته‌اند و سه‌چهارم این کودکان از ایران اخراج شدند. این تعداد دو برابر مجموع کودکان سال گذشته است، زمانی که هر دو کشور برای مهاجران و پناهندگان بدون مدرک، مهلت‌هایی برای خروج تعیین کرده بودند.» نهاد حمایت از کودکان تاکید کرده است که هزاران کودک بدون سرپرست از کشورهای همسایه اخراج شده‌اند.  بسیاری از آنها در سرزمین مادری خود غریبه هستند یا در کشورهای همسایه متولد شده‌اند یا سال‌ها به عنوان پناهنده یا مهاجر زندگی کرده‌اند. در گزارش آمده است: «بسیاری از این کودکان خسته، وحشت‌زده و مطمئن نیستند که چگونه در کشوری که در چهار سال گذشته با گرسنگی و فقر شدید دست و پنجه نرم کرده است، زنده خواهند ماند. هزاران کودک به تنهایی، بدون خانواده یا دسترسی به خدمات اولیه در حال بازگشت هستند.» سازمان نجات کودکان از کشورهای منطقه می‌خواهد که بازگشت داوطلبانه، ایمن و آبرومندانه به افغانستان را تضمین کنند. اجبار یا تحت فشار قرار دادن کودکان برای بازگشت، به ویژه کودکانی که سرپرست ندارند، می‌تواند خطر استثمار، سوءاستفاده و بی‌توجهی را افزایش دهد. نهادهای امدادرسان هشدار داده‌اند که از هر پنج کودک در افغانستان، یکی با سوء‌تغذیه مواجه است. نهاد حمایت از کودکان تصریح کرده که از ماه مارچ تا اکنون، بیش از ۱۵۰ هزار کودک بازگشته به افغانستان را حمایت کرده است. در همین حال، معاون سازمان حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) خواهان بازگشت کودکان با حفظ کرامت انسانی شده است.