بخش زنان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که زنان و دخترانی که در افغانستان با موانع سیستماتیک مواجه‌اند، جایگاهی مرکزی در برنامه‌های این نهاد دارند. این سازمان امروز با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود با تاکید بر حمایت از زنان و دختران افغانستانی، گفته است که آن‌ها به فضاهای امن، کمک‌های حقوقی و آموزش حرفه نیاز دارند. بخش زنان سازمان ملل متحد همچنان بر حمایت از زنان و دختران افغانستان از جمله حمایت‌های مبتنی بر نیازهای جنسیتی، تاکید کرد. همچنین در این پیام بر ضرورت حمایت از کسب‌وکارهای تحت مدیریت زنان و به رسمیت شناختن مشارکت آن‌ها به‌عنوان عاملی کلیدی برای بهبود و پایداری تاکید شده است. این سازمان در حالی نسبت به محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان و دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرده که در حال حاضر حق آموزش، اشتغال و حضور در فضاهای عمومی از آن‌ها سلب شده است. براساس آخرین گزارش بخش زنان سازمان ملل متحد، بیش از ۷۰ درصد زنان برای دسترسی به کمک‌های بشردوستانه با مشکل مواجه‌اند و مقررات سخت‌گیرانه حکومت فعلی، مشارکت آن‌ها در زندگی عمومی را به شدت محدود کرده است. همچنین در نزدیک به چهار سال گذشته، آموزش دختران بالاتر از صنف ششم تعلیق شده و خواست‌های جامعه‌ی جهانی برای لغو این ممنوعیت هنوز بی‌پاسخ مانده است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

مسوولان محلی در ولایت سمنگان می‌گویند که در پی واژگونی یک اتوبوس مسافربری نوع ۵۸۰ در شاهراه بلخ-سمنگان، سه نفر جان باخته و ۳۳ نفر دیگر به شمول زنان و کودکان زخمی شده‌اند. حشمت‌الله رحمانی، سخنگوی فرماندهی پولیس سمنگان گفته است که این حادثه صبح امروز (سه‌شنبه، ۱۶ ثور) در منطقه‌ی «کفترخانه» از مربوطات ولسوالی خُلم این ولایت رخ داده است. گفته‌های وجود دارد که یک اتوبوس نوع ۵۸۰ که از کابل به سمت ولایت جوزجان در حرکت بود، در این ساحه از جاده منحرف و واژگون شده است. آقای رحمانی تاکید کرده است که در این حادثه سه نفر جان باخته و ۳۳ نفر دیگر زخمی شده‌اند. سخنگوی فرماندهی پولیس سمنگان افزوده است که زخمی‌ها به شفاخانه‌ ولایتی سمنگان منتقل شده و در میان آنان زنان و کودکان شامل هستند. همچنین خبرگزای باختر تحت کنترول حکومت سرپرست به نقل از رحمانی دلیل این حادثه را «بی‌احتیاطی» راننده خوانده است. قابل ذکر است که سرعت غیرمجاز، جاده‌های غیرمعیاری و بی‌احتیاطی رانندگان از عوامل عمده‌ی حوادث ترافیکی در کشور دانسته می‌شود. اغلب حوادث ناشی از تصادف یا واژگونی موترهای تیزرفتار کوچک است، اما تصادف و واژگونی اتوبوس در شاهراه‌ها هرازگاهی تلفات سنگین برجای می‌گذارد. حوادث ترافیکی سالانه جان صدها نفر را در سراسر افغانستان می‌گیرد و صدها زخمی برجای می‌گذارد.

مجله فوربز هشدار داده است که در سایه «نظام آپارتاید جنسیتی»، سلامت روانی زنان و دختران افغانستان به مرز فروپاشی رسیده است. این مجله با نشر مطلبی با انتقاد از سکوت در برابر وضعیت زنان و دختران افغانستان گفته است که این بحران نه تنها با سکوت پایان نمی‌یابد، بلکه در سکوت تشدید می‌شود و جان‌های بیشتری خواهد گرفت. مجله فوربز به نقل از سازمان‌های حقوق‌بشری نوشت که در پی وضع محدودیت‌های فزاینده بر زنان و دختران در افغانستان، خودکشی در میان آنان افزایش یافته است. بازگشت حکومت فعلی در آگوست ۲۰۲۱، با سلب تدریجی حقوق زنان و دختران همراه شد. در سه سال گذشته، حکومت فعلی در تمامی عرصه‌های زندگی زنان اعم از آموزش، کار، تردد در فضای عمومی و مشارکت اجتماعی و سیاسی محدودیت‌هایی چشمگیری وضع کرده‌ است. در ادامه آمده است که در تاریخ ۱ می ۲۰۲۵ میلادی، هیأت معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) گزارش داد که حکومت فعلی فرامین خود را برای حذف زنان از حیات عمومی و محدود کردن آزادی رفت‌وآمد آن‌ها عملی کرده‌ است. این محدودیت‌ها تاثیر عمیقی بر سلامت جسمی و روانی زنان و دختران در سراسر افغانستان گذاشته‌اند. گزارش بخش زنان سازمان ملل در سال ۲۰۲۴ نشان داد که ۶۸ درصد پاسخ‌دهندگان دست‌کم یک زن یا دختر را می‌شناختند که از اضطراب یا افسردگی رنج می‌برده است و ۸ درصد نیز گفته‌اند که دست‌کم یک زن یا دختر را می‌شناسند که اقدام به خودکشی کرده است. همچنین مرسلینا امین، بنیان‌گذار سازمان «دختران به‌سوی رهبری»، هشدار داده است: «وضعیت آن‌قدر وخیم است که حتی صحبت در مورد آن باعث گریه‌شان می‌شود. آن‌ها در قفس‌اند؛ نه آموزش، نه رفت‌وآمد، نه ابراز وجود.» خانم امین افزود: «دختران تمام رویاهایی که در ذهن خود ساخته بودند، حالا هیچ شده‌اند. حتی واژه‌ای ندارند تا بیان کنند چه می‌گذرد. هر دختری که با او صحبت کرده‌ام، دچار مشکلات روانی است، اما نمی‌تواند درباره‌اش صحبت کند.» با حذف حقوق زنان و دختران و عدم دسترسی ناظران بین‌المللی به کشور، گزارش‌دهی درباره وضعیت افغانستان بسیار دشوار شده است.

سفارت بریتانیا برای افغانستان به مناسبت روز جهانی قابله‌ها هشدار داده است که این کشور دارای یکی از بلندترین میزان‌های مرگ‌ومیر مادران در سطح جهان است. این سفارت با نشر اعلامیه‌ای گفته است که رفع ممنوعیت آموزش طبی برای زنان، به‌ویژه در بخش قابله‌گی، اقدامی حیاتی و فوری برای نجات جان مادران محسوب می‌شود. سفارت بریتانیا برای افغانستان تاکید کرده است که آموزش طبی زنان کلید کاهش مرگ‌ومیر مادران و حفظ سلامت خانواده‌ها است. در این اعلامیه آمده است: «در روز جهانی قابله، این یک یادآوری قوی است که آموزش طبی زنان، به‌ویژه در بخش‌های حیاتی مانند قابل‌گی، برای محافظت از جان مادران و نوزادان ضروری است.» در ادامه آمده است که افغانستان در رتبه‌ی هفتم جهانی از نظر نرخ بالای مرگ‌ومیر مادران قرار دارد. همچنین نمایند‌گی اتحادیه اروپا در افغانستان نیز به مناسبت این روز از تعهد قابله‌های افغان قدردانی کرده است. این نهاد گفته است که توانمندسازی قابله‌های افغانستان، جان‌ها را نجات می‌دهد. در عین حال، سازمان ملل در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «قابله‌ها کلید پایان دادن به مرگ و میر قابل پیشگیری مادران و نوزادان هستند.» سازمان ملل در ادامه نوشت که جهان با کمبود شدید ارائه‌‌دهندگان خدمات ضروری صحی روبرو است. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از بازگشت دوباره به قدرت در ماه آگوست ۲۰۲۱ میلادی، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و دروازه‌های دانشگاه‌های دولتی و خصوصی را نیز به روی دختران بستند. با آنکه افغانستان یکی از بالاترین نرخ‌های مرگ‌ومیر مادران و نوزادان در جهان را دارد، اما حکومت فعلی در زمستان ۱۴۰۳ خورشیدی تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی خصوصی را نیز ممنوع اعلام کرد. این تصمیم واکنش‌های سازمان‌ جهانی صحت و سازمان‌های مدافع حقوق بشری را در پی داشت. سازمان جهانی صحت در اعلامیه‌ای نوشت که ممنوعیت تحصيل دختران در انستیتوت‌های طبی می‌تواند سیستم صحی افغانستان را فلج کند.

در ادامه‌ی ممنوعیت نشر تصاویر موجودات زنده در ۱۸ ولایت کشور، مرکز خبرنگاران افغانستان نسبت به پیامدهای منفی این تصمیم هشدار داده و خواستار لغو این قانون شده است. این مرکز امروز (دوشنبه، ۱۵ ثور) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که حکومت سرپرست ثبت و نشر تصاویر زنده‌جان را در ولایت پنجشیر نیز ممنوع کرده است. مرکز خبرنگاران افغانستان در ادامه تاکید کرده است که این ممنوعیت حکومت فعلی تأثیر مخربی بر روند فعالیت رسانه‌ها گذاشته و مردم را از دسترسی به اطلاعات محروم می‌کند. در اعلامیه آمده است: «ممنوعیت نشر تصاویر زنده‌جان در نیمی از ۳۴ ولایت کشور، از جمله قندهار، تخار، بادغیس، هلمند، ننگرهار، نورستان، فراه، نیمروز، بدخشان، بغلان، جوزجان، زابل، پروان، کندز، بامیان، دایکندی و فاریاب، به‌طور رسمی اعلام و اجرا شده است.» مرکز خبرنگاران افغانستان افزوده است که تصمیم به ممنوعیت نشر تصاویر باعث تعطیلی شماری از رسانه‌ها نیز شده است. مرکز خبرنگاران افغانستان خواهان تجدیدنظر حکومت سرپرست در زمینه‌ ممنوعیت نشر تصاویر موجودات زنده شده است. همچنین این مرکز با ابراز نگرانی عمیق درباره اعمال ممنوعیت نشر تصاویر زنده‌جان در ولایت پنجشیر اعلام می‌کند و هشدار می‌دهد که وضع این محدودیت به طور کامل در تضاد با اصول آزادی بیان و قانون رسانه‌های همگانی کشور است. مرکز خبرنگاران افغانستان تصریح می‌کند که گسترش این ممنوعیت در ولایات مختلف، باعث بسته شدن تعداد بیشتری از تلویزیون‌ها و توقف فعالیت‌های تصویری رسانه‌ای می‌شود.

دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان به مناسبت روز جهانی قابله‌ها گفته است که دسترسی به آموزش برای همه‌ی زنان، به‌ویژه آموزش طبی، نیروی کار قوی‌تری را برای همه ایجاد می‌کند. این دفتر امروز (دوشنبه، ۱۵ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از فداکاری قابله‌ها قدردانی کرده و گفته است که توانمندسازی آنان جان‌ها را نجات می‌دهد، مرگ‌ومیر مادران و نوزادان را کاهش می‌دهد و سیستم‌های صحی را تقویت می‌کند. همچنین صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان در روز جهانی قابله‌ها افزوده است که بخش بزرگی مراقبت‌های ضروری را قابله‌ها انجام می‌دهند و در شرایط بحرانی می‌توانند زندگی را نجات دهند. این نهاد تاکید کرده است که زنان در مواقع اضطراری زایمان را متوقف نمی‌کنند، به همین دلیل است که مراقبت‌های بهداشت باروری نیز نمی‌تواند متوقف شود. قابل ذکر است که کمبود کارمند صحی زن، از جمله قابله چالش جدی بخش صحت در افغانستان است. در همین حال حکومت سرپرست افغانستان آموزش زنان و دختران، از جمله تحصیل در بخش طبی را منع کرده‌اند. افغانستان از جمله کشورهای با بالاترین میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان هنگام زایمان است. کمبود پرسنل و امکانات از چالش‌های عمده در بخش خدمات صحی و به‌ویژه در زمینه‌ی باروری است. این در حالی است که حکومت فعلی آموزش و تحصیل دختران را منع کرده‌اند و ادامه‌ی این ممنوعیت، منجر به بحران جدی کمبود داکتران زن خواهد شد. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

شورای علما و اداره‌ی امر به معروف و نهی از منکر ولایت غور در قطع‌نامه‌ای خواهان کاهش مهریه و منع شماری از رسم‌ورواج‌ها در مراسم‌های نامزدی و عروسی در این ولایت شده‌اند. این دو اداره با نشر قطع‌نامه‌ی مشترک گفته‌اند: «شریعت اسلام به کم کردن مهر ترغیب کرده است، مردم تلاش کنند که رواج گرفتن مهر زیاد را ختم نمایند و به مهر کم اکتفا نمایند.» در ادامه آمده است که پوشیدن لباس‌های کرایه‌ای، اختلاط زنان و مردان، کیک خوری و روشن کردن شمع در این محافل ممنوع می‌باشد. زیرا کیک خوری، روشن کردن شمع و دیگر اعمال خلاف شرع بوده و پوشیدن لباس‌های کرایی و دیگر لباس‌هایی که حجاب نیست» منع می‌باشد. در این قطع‌نامه که یک نسخه از آن در دسترس رسانه‌ی گوهرشاد قرار گرفته، آمده است که «اختلاط زنان و مردان و همچنان بی‌حیایی در عروسی‌ها» ممنوع می‌باشد. قطع‌نامه‌‌ی مشترک شورای علما و اداره امر به معروف آمده است: «تعیین مهریه‌های سنگین و خارج از توان، دریافت مصارف طویانه از داماد، مطالبه‌ی پوشاک و سایر لوازم از داماد، گرفتن یک عراده موترسایکل، دریافت اموال نقدی یا غیرنقدی تحت عناوینی چون عیدی، نوروزی، خرچی‌بوری، چله و شب‌خینه» نیز ممنوع می‌باشد. در بخشی از قطع‌نامه آمده است که مهر حق دختر است و کسی به شمول برادر، پدر و پردکلان حق تصاحب و غصب آن را ندارد. قطع‌نامه آورده که «دختر دادن به‌جای خون، حل خصومت‌ها و مصالحه اکیدا» ممنوع بوده و از «آلشی» [بدل کردن دختران] جلوگیری شود و اگر دختری آلشی می‌شود، رضایت او گرفته و برایش مهر تعیین شود. همچنین در بخشی از قطع‌نامه آمده است که مراسم خینه و دست‌مال بردن و برگزاری مراسم چله نیز مشروعيت نداشته و ممنوع می‌باشد و با کسانی که این قطع‌نامه را رعایت نکند، به‌صورت اصولی برخورد خواهند کرد. اداره امر به معروف و نهی از منکر در حالی این قطع‌نامه‌ را صادر کرده‌اند که روز یک‌شنبه هفته‌ی پیش یک دختر جوان در ولسوالی «تیوره» این ولایت به‌دلیل تن ندادن به ازدواج اجباری خودش را آتش زد. خودسوزی عابده‌ی ۲۰ساله در غور، واکنش فعالان حقوق زن و نهادهای مدافع حقوق بشری را در پی داشته.

همزمان با روز جهانی قابله‌ها، صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان می‌گوید که بخش بزرگی مراقبت‌های ضروری را قابله‌ها انجام می‌دهند و در شرایط بحرانی می‌توانند زندگی را نجات دهند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۱۵ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود به قابله‌ها در افغانستان ادای احترام کرده است. صندوق جمعیت ملل متحد برای افغانستان تاکید کرده است که زنان در مواقع اضطراری زایمان را متوقف نمی‌کنند، به همین دلیل است که مراقبت‌های بهداشت باروری نیز نمی‌تواند متوقف شود. همچنین این نهاد بین‌المللی با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس خود از قابله‌ای به‌نام حبیبه در هرات نام برده و نوشته است: «قابله‌ها مانند حبیبه می‌توانند تا ۹۰ درصد مراقبت‌های ضروری را انجام و حتا در شرایط بحرانی زندگی را نجات دهند.» باید گفت که افغانستان از جمله کشورهای با بالاترین میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان هنگام زایمان است. کمبود پرسنل و امکانات از چالش‌های عمده در بخش خدمات صحی و به‌ویژه در زمینه‌ی باروری است. همچنین حکومت سرپرست آموزش و تحصیل دختران را منع کرده‌اند و ادامه‌ی این ممنوعیت، منجر به بحران جدی کمبود داکتران زن خواهد شد. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.