«بنیاد اکثریت فمینیستی» نسبت به وخامت سلامت زنان در افغانستان ابراز نگرانی کرده است و  خواهان افزایش فشارهای بین‌المللی برای تضمین حقوق زنان و دختران و بهبود سلامت آن‌ها شده است. این بنیاد حقوق بشری با نشر گزارشی نوشته است که محدودیت‌های حکومت سرپرست علیه زنان و دختران مانع بزرگی در ارائه خدمات بهداشتی و سلامت باروری شده است. «بنیاد اکثریت فمینیستی» تاکید کرده است: «بیشتر زنان در وضعیت بحرانی به شفاخانه‌ها می‌رسند و گاهی اوقات کمک به آن‌ها ممکن نیست، زیرا از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی به دلیل عدم وجود سرپرست مرد محروم می‌شوند.» این نهاد حقوق بشری افزوده اس که حکومت فعلی با نادیده گرفتن حقوق زنان باعث افزایش میزان مرگ و میر آن‌ها شده است. این نگرانی در حالی مطرح شده است که سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۶ میلادی احتمال مرگ یک زن در هنگام زایمان در افغانستان، ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. این در حالی است که پس از دستور دونالد ترمپ، مبنی بر انحلال نهاد توسعه بین‌المللی ایالات متحده و آغاز روند خروج واشنگتن از سازمان صحی جهان، وضعیت تأمین منابع بشردوستانه وخیم‌تر شده است. همچنین با روی کار آمدن حکومت سرپرست در افغانستان، سکتور صحت در کشور به‌شدت آسیب دیده و این گروه همواره خواستار همکاری کشورها در این زمینه شده است. سیاست‌های محدود‌کننده حکومت فعلی موانع جدی را در زمینه ارائه خدمات صحی به مردم، به‌ویژه برای زنان در کشور ایجاد کرده است.

سازمان ملل متحد بار دیگر بر حق دسترسی دختران و زنان افغانستان به آموزش تاکید کرده و خواستار پایان محرومیت میلیون‌ها دختر از رفتن به مکتب شده است. این سازمان بامداد امروز (شنبه، ۳۰ حمل) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «دسترسی به آموزش یک حق بشری است. با این حال، میلیون‌ها دختر در افغانستان در حال حاضر از حضور در مکتب محروم‌اند. آن‌ها باید اجازه داشته باشند بیاموزند، به ظرفیت کامل خود برسند و در آینده کشورشان سهم داشته باشند.» سازمان ملل متحد هشدار داده است که محدودیت‌های سیستماتیک بر دختران و زنان، افغانستان را به تنها کشوری در جهان تبدیل کرده است که در آن دختران از تحصیل فراتر از سطح ابتدایی منع می‌شوند. بر اساس آمار یونسکو، حدود ۱.۵ میلیون دختر در افغانستان از رفتن به مکتب منع شده‌اند. ملل متحد پیش از این نیز بارها از حکومت سرپرست خواسته بود که محدودیت‌های آموزشی بر دختران و زنان را لغو کنند، اما این ممنوعیت‌ها همچنان پابرجاست. با این حال از محرومیت دختران بالاتر از صنف ششم از مکتب بیش از ۱۳۰۰ روز گذشته است. حکومت فعلی دختران را از رفتن به دانشگاه و فراگیری آموزش‌های طبی نیز محروم ساخته‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

پس از وعده‌ی تامین بودجه تیم کریکت زنان افغانستان در تبعید از سوی کمیته‌ی جهانی کریکت، شماری از این بازی‌کنان از اعلام حمایت این کمیته استقبال کرده و آن را «روزنه‌ای از امید» برای به‌رسمیت‌ شناخته‌شدن و فرصتی برای حضور در میدان‌های بین‌المللی دانسته‌اند. خبرگزاری رویترز با نشر گزارشی به نقل از ناهیده ساپان، عضو تیم کریکت زنان افغانستان در تبعید نوشته است: «ما احساس ارزش‌مندی و الهام می‌کنیم. این خبر به ما اعتماد به نفس زیادی نسبت به آینده داد. بعضی از دخترها در تیم گریه می‌کردند چون بسیار تلاش کرده بودیم.» وی از این حمایت کمیته‌ی جهانی کریکت استقبال کرده است. او تاکید کرده است که هیچ‌یک از بازی‌کنان تیم ملی کریکت مردان افغانستانی تا اکنون برای تبریک این وعده‌ی مالی با آنان تماس نگرفته‌ است؛ با این حال، او این مسئله را با توجه به شرایط سیاسی کشور قابل درک دانست. این بازیکن تیم ملی کریکت افغانستان افزوده است: «اوضاع دشوار است. ما از وضعیت افغانستان و شرایط کریکت در آن آگاه هستیم. حکومت سرپرست نمی‌خواهد بازی‌کنان مرد از تیم کریکت زنان حمایت کنند. اگر چنین حمایتی صورت گیرد، ممکن است بازی‌های تیم مردان نیز متوقف شود.» قابل ذکر است که کمیته‌ی جهانی کریکت اخیراً گفته بود که یک گروه کاری ویژه برای پشتیبانی از تیم کریکت زنان افغانستانی ایجاد خواهد کرد که شامل ایجاد یک صندوق و دوره‌های آموزشی می‌شود. این کمیته در اعلامیه‌‌ی خود نوشته بود که با ایجاد این گروه کاری، تیم کریکت زنان افغانستانی در تبعید می‌توانند به مسیر ورزشی شان ادامه دهد. باید گفت که در حال حاضر ۲۵ بازی‌کن زن که در سال ۲۰۲۰ میلادی برای آموزش در تیم کریکت افغانستان انتخاب شده بودند، پس از تسلط حکومت فعلی بر افغانستان در استرالیا در تبعید زندگی می‌کنند. این در حالی است که حکومت فعلی در نخستین اقدام‌های شان، ورزش زنان را باطل اعلام کرده و همه‌ی سالن‌های ورزشی را بسته است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد برای افغانستان اعلام کرده است که به‌دلیل کاهش بودجه جهانی، با کمبود شدید غذاهای درمانی نجات‌بخش (آریوتی‌اف) مواجه است. تاج‌الدین اویواله، رییس دفتر یونیسف در افغانستان امروز (پنج‌شنبه، ۲۸ حمل) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از این موضوع خبر داده و گفته است که در سال جاری میلادی ۳.۵ میلیون کودک زیر پنج سال در افغانستان به سوءتغذیه مبتلا هستند و ۱.۵ میلیون آنان در معرض ابتلا به سوءتغذیه حاد و شدید قرار دارند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد برای افغانستان تاکید کرده است که حمایت فوری برای نجات جان این کودکان ضروری است. پیش از این برنامه جهانی غذا نیز گفته بود در سال جاری میلادی ۳.۵ میلیون کودک در افغانستان به سوءتغذیه مبتلا خواهند شد؛ به این معنا که در هر ده ثانیه یک کودک گرفتار سوءتغذیه خواهد شد. موتینتا چیموکا، مسوول دفتر برنامه جهانی غذا گفته بود افغانستان در حال حاضر با شدیدترین بحران سوءتغذیه کودکان در تاریخ خود مواجه است. برنامه جهانی غذا نیز از کمبود بودجه شکایت کرده بود و گفته بود که با بودجه‌ی کافی، امکان توقف بحران سوءتغذیه در افغانستان وجود دارد. قابل ذکر است که بیماری سوءتغذیه در افغانستان به‌ویژه در میان کودکان یک بحران جدی است و مشکلاتی چون فقر، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و تغذیه‌ای مناسب مانع ارائه درمان‌های ضروری و پیشگیری از این بیماری می‌شود. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشری سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که آمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه در افغانستان در سال ۲۰۲۵ به ۳.۵ میلیون نفر برسد. طبق گزارش‌های ملل متحد این رقم در پنج سال گذشته حدود ۳ میلیون کودک زیر پنج سال بوده است.

سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که به دلیل پایان یافتن کمک‌های ایالات متحده آمریکا ممکن است بیش از ۱۰ درصد شهروندان افغانستان تا پایان سال روان میلادی خدمات صحی را از دست بدهند. ادوین سنیزا سالوادور، نماینده سازمان جهانی بهداشت برای افغانستان به خبرگزاری فرانسه گفته است که این کشور با جمعیت حدود ۴۵ میلیون تن یکی از کشورهای وابسته به کمک‌های خارجی در دنیا است. وی در ادامه تاکید کرده است که از زمان قطع کمک‌های بشری آمریکا در اوایل سال جاری، حدود سه میلیون تن به دلیل بسته شدن بیش از ۳۶۴ مرکز صحی، دسترسی به خدمات صحی را از دست داده‌اند و ۲۲۰ مرکز دیگر در معرض خطر بسته شدن قرار دارند. او افزوده است:‌ «این بدان معناست که بیش از نیمی از یک هزار و ۶۸ مرکز صحی فعال در کشور بسته خواهند شد. این شاید دو یا سه میلیون تن دیگر را نیز از دسترسی به خدمات صحی محروم سازد.» نماینده سازمان جهانی بهداشت در افغانستان گفته است: پس از توقف حمایت‌های بشری آمریکا، دیگر کمک‌کنندگان تلاش کرده‌اند تا این خلا را پر کنند، اما شکاف ایجاد شده بسیار بزرگ است.» این مقام سازمان جهانی صحت هشدار داده است که در صورت ادامه این وضعیت، خطر شیوع بیماری‌هایی چون ملاریا، دنگی و سل افزایش خواهد یافت و برنامه‌های واکسیناسیون با کاهش شدید روبرو خواهند شد. در ادامه آمده است که روند ریشه‌کن‌سازی فلج اطفال نیز در معرض خطر قرار دارد؛ بیماری‌ای که تنها در افغانستان و پاکستان هنوز به‌شکل بومی وجود دارد. این در حالی است که پس از دستور دونالد ترمپ، مبنی بر انحلال نهاد توسعه بین‌المللی ایالات متحده و آغاز روند خروج واشنگتن از سازمان صحی جهان، وضعیت تأمین منابع بشردوستانه وخیم‌تر شده است. همچنین با روی کار آمدن حکومت سرپرست در افغانستان، سکتور صحت در کشور به‌شدت آسیب دیده و این گروه همواره خواستار همکاری کشورها در این زمینه شده است. سیاست‌های محدود‌کننده حکومت فعلی موانع جدی را در زمینه ارائه خدمات صحی به مردم، به‌ویژه برای زنان در کشور ایجاد کرده است.

کوبی ریتولد، رییس «سازمان اقدام علیه گرسنگی» برای افغانستان در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که قطع کمک‌های مالی آمریکا سبب جان باختن کودکان در این کشور خواهد شد. کوبی ریتولد به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفته است که اگر کودکان مبتلا به سوءتغذیه در سراسر افغانستان درمان نشوند، جان خود را از دست خواهند داد. در گزارش آمده است که پس از قطع کمک‌های مالی آمریکا توسط دونالد ترمپ، «سازمان اقدام علیه گرسنگی» فعالیت‌های خود را متوقف کرده و تنها در بخشی از کابل و ولایت بدخشان به‌صورت نسبی فعالیت می‌کند. براساس گزارش‌ سازمان‌های بین‌المللی، بیش از ۳.۵ میلیون کودک در سال ۲۰۲۵ میلادی به سوءتغذیه حاد مبتلا خواهند شد که حدود ۲۰ درصد افزایش نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. در این گزارش آمده است که آمریکا در سال گذشته میلادی، ۴۳ درصد از کل کمک‌های بشردوستانه به افغانستان را تأمین کرده بود. سازمان ملل متحد پیش از این آمار داده بود که افغانستان در سال ۲۰۲۵ هم‌چنان درگیر یکی از بدترین بحران‌های انسان‌دوستانه در جهان است. بیش از ۲۲ میلیون نفر در این کشور نیازمند کمک‌های بشری اند؛ اما در عین حال، دفتر هماهنگ‌کننده‌ی سازمان ملل متحد (اوچا)، از کم‌بود بودجه ابراز نگرانی کرده است. برنامه‌ی جهانی غذای ملل متحد در سال گذشته، به ۹ میلیون نفر در افغانستان کمک اضطراری غذایی رساند که نیمی از آنان زنان و دختران بوده‌اند.

برنامه توسعه‌ای سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که محدودیت‌های وضع شده بر کار زنان در افغانستان سبب شده که به اقتصاد این کشور یک میلیارد دالر زیان وارد شود. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که وضعیت دوسال پسین در افغانستان بررسی شده و نشان می‌دهد که زنان برای اشتراک در زندگی عمومی، کار ایمن، دسترسی به خدمات اجتماعی و هر نوع حضور در خارج از خانه، با محدودیت‌های فزاینده‌ای روبرو هستند. در بخشی از گزارش آمده است: «پیش از بازگشت دوباره حکومت فعلی به قدرت، مشارکت زنان در نیروی کار افغانستان ۱۹ درصد بود؛ اما این رقم در سال ۲۰۲۱ میلادی، به‌گونه قابل توجهی کاهش یافت که میان سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ میلادی ادامه داشت؛ زیرا نرخ اشتغال زنان درخانواده‌ها از ۱۱ درصد تنها به ۶ درصد رسید.» برنامه توسعه‌ای سازمان ملل متحد تاکید کرده است: «افغانستان با بحران‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی مانند: تغییرات اقلیمی، زمین‌لرزه‌های شدید، ناامنی غذایی، معیشت شکننده و دسترسی محدود به خدمات ضروری روبرو است که بار سنگین از این بحران‌ها را زنان در این کشور به دوش می‌کشند.» این نهاد بین‌المللی افزوده است که با کمک منابع اصلی، برای ۸ میلیون زن در افغانستان امکان دست‌رسی به خدمات و زیرساخت‌های اساسی و هم‌چنان ایجاد شغل را فراهم کرده و از اشتراک‌های کوچک و متوسط زیر رهبری زنان، تاب‌آوری جامعه در برابر خطرهای ناشی از تغییرات اقلیمی و از کشاورزان برای کشت بدیل کوکنار پشتیبانی کرده‌ است. در گزارش آمده است که این سازمان درسال ۲۰۲۴ میلادی، ۴ میلیون دالر را به‌گونه مستقیم و ۳۴ میلیون دالر دیگر را به‌گونه غیرمستقیم به هدف پیش‌برد توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی زنان هزینه و سرمایه‌گذاری کرده‌ است. در بخشی از گزارش آمده است که با هزینه این بودجه در ۲۰۲۴ میلادی، نزدیک به ۸۰ هزار کسب‌وکار کوچک زیر رهبری زنان در سراسر کشور ایجاد شده و نزدیک به ۴۰۰ هزار شغل عمدتأ برای زنان به وجود آمده که به‌گونه غیرمستقیم بیش از ۷.۲ میلیون افغانستانی سود برده‌ است. حکومت سرپرست از زمان بازگشت به قدرت در افغانستان، مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بسته‌اند و در سال جدید تعلیمی نیز هیچ نشانه‌ای از تغییر این سیاست دیده نمی‌شود. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین کشور از اخراج اجباری مهاجران افغانستان از پاکستان و مصادره اموال آنان ابراز تأسف کرده و از دولت پاکستان خواسته است با مهاجران بر اساس حسن همجواری و اصول بین‌‌المللی برخورد کند. آقای کرزی این موضوعات را امروز (سه‌شنبه، ۲۶ حمل) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و ابراز امیدواری کرده است که تمامی عوامل مهاجرت شهروندان افغانستان، از جمله ممنوعیت آموزش دختران در مکاتب و دانشگاه‌ها از میان برداشته شود تا آنان مجبور به ترک کشور نشوند. رییس‌جمهور پیشین افغانستان از سازمان‌های بین‌المللی، تاجران و سرمایه‌‌داران کشور خواسته است که به مهاجران عودت‌کننده، کمک‌های لازم را ارائه کنند. قابل ذکر است که پاکستان از آغاز ماه جاری میلادی روند اخراج مهاجران، از جمله دارندگان کارت شهروندی افغانستان را آغاز کرده و روزانه صدها نفر را اخراج می‌کند. این کشور به مهاجران بدون اسناد و دارندگان کارت شهروندی افغانستان تا پایان ماه مارچ مهلت داده بود که داوطلبانه پاکستان را ترک کنند. پاکستان به مهاجرانی که کارت کمیساریای عالی سازمان ملل متحد دارند گفته بود که در این مدت باید شهرهای اسلام‌آباد و راولپندی را ترک و به سایر شهرهای پاکستان منتقل شوند. مسوولان حکومت سرپرست پیش از این اخراج اجباری مهاجران افغانستان از پاکستان را «غیرانسانی و غیراسلامی» دانسته محکوم کرده بودند. نهادهای حقوق‌ بشری نیز برخورد پاکستان با مهاجران افغانستان را نقض حقوق‌‌ بشر دانسته و خواستار توقف روند اخراج اجباری شده‌اند. همچنین چندی پیش نیز نهاد‌های حقوق بشری نسبت به بازگرداندن اجباری زنان افغانستانی به کشور هشدار داده‌اند. آنان تاکید کردند که در شرایط کنونی، بسیاری از زنان با خطر محرومیت از حق آموزش، کار، آزادی گشت‌وگذار و حتا آزار و پی‌گرد مواجه‌اند؛ مسایلی که بازگشت اجباری آنان به افغانستان را به یک بحران انسانی تبدیل می‌کند.

ندامحمد ندیم، سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست، ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر حکومت را «نایب» پیامبر اسلام خوانده و اطاعت از او را «واجب» و اهانت‌اش را «حرام» دانسته است. در یک فایل صوتی که در حساب کاربری ایکس وزارت تحصیلات عالی نشر شده است، ندامحمد ندیم در نشستی درباره‌ی یکی از فرمان‌های ملا هبت‌الله آخوندزاده، درباره‌ی «حقوق امیر مسلمان‌ها بر رعیت» صحبت می‌کند. مسوولان حکومت فعلی و مردم ملا هبت‌الله آخوندزاده، «امیرالمؤمنین» خطاب می‌کنند. آقای ندیم در سخنرانی خود گفته است که «حق اول امیر بر مسلمان‌ها اطاعت او است.» سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی سخنانش را با آیه‌ای از قرآن استناد کرده و گفته است: «حرف کتابی است که تو بر او ایمان آوردی. همانند اقیمو الصلوة است، مثلی که آتوا الزکاة است، همانند کتب علیکم الصیام است. اطاعت از امیر نیز همین قسم حکم دارد. گپ من نیست، گپ کتاب خدا است.» وی تاکید کرده است: «کل دین را جستجو کنید، هیچ‌کس را پیدا کرده نمی‌توانی که برایت بگوید که اطاعت امیر واجب نیست.» همچنین این مقام حکومتی «حق دوم امیر بر مسلمان‌ها» را عدم بی‌احترامی به او دانسته است. او افزوده است: «دومین چیز این است که اهانت امیر حرام است. بغاوت از امیر مسلمان‌ها حرام است و احترام امیر مسلمان‌ها بر تو لازم است. به‌خاطری که امیر مسلمان‌ها، خلیفه خدا و رسول است.» وی گفته است: «اطاعت از امیر، اطاعت از پیامبر است و اطاعت از پیامبر، اطاعت از خدا است.» ندامحمد ندیم یکی از فرماند‌هان نزدیک به هبت‌الله آخوندزاده شناخته می‌شود. ملا هبت‌الله آخوندزاده در قندهار به‌سر می‌برد. او در این سه سال‌ونیم، پیوسته فرمان صادر کرده است. یکی از فرمان‌های ملا هبت‌الله، ممنوعیت آموزش و کار زنان و دختران است که در هیچ کشور جهان نیست.

در پی کاهش بودجه و لغو ویزاهای شماری از پناه‌جویان افغانستان در آمریکا، مجله‌ی آمریکایی فوربز در مقاله‌ی هشدار داده است که این تصمیم، زنان و دختران افغانستان را در معرض خطر اخراج به کشوری قرار داده که در آن با آپارتاید جنسیتی مواجه می‌شوند. در این مقاله آمده است که با وجود گام‌های مهمی برای عدالت و پاسخ‌گویی مقام‌های حکومت سرپرست برداشته شده است، اما حمایت از زنان و دختران افغانستان در سایه کاهش کمک‌ها و لغو ویزاها، با چالش جدی مواجه شده است. حکومت دونالد ترمپ در ماه جنوری سال جاری میلادی، روند صدور ویزا برای مهاجران را متوقف و پرواز نزدیک به یک هزار و ۶۶۰ شهروند افغانستان به آمریکا را به حالت تعلیق درآورد. مجله‌ی آمریکایی فوربز تاکید کرده است که با صدور این فرمان، بسیاری از پناه‌جویان از جمله زنان و دخترانی که به کشورهای همسایه فرار کرده بودند، با خطر جدی مواجه شدند. این مجله با اشاره به توقف کمک‌ها و لغو ویزای بیش از ۸۰ دختر دانشجوی افغانستان در عمان نوشته که آنان ممکن است بودجه‌ی حمایتی خود را از دست داده و مجبور به بازگشت به افغانستان شوند. همچنین در بخشی از مقاله آمده است که در حال حاضر، هیچ کشور دیگری در جهان وجود ندارد که زنان و دختران یک به یک از تمام حقوق انسانی خود محروم شوند و از تمام جنبه‌های جامعه حذف شوند. در حالی این مجله بر رعایت حقوق زنان و دختران افغانستان تاکید می‌کند که حکومت سرپرست از زمان بازگشت به قدرت در افغانستان، مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بسته‌اند و در سال جدید تعلیمی نیز هیچ نشانه‌ای از تغییر این سیاست دیده نمی‌شود. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.