یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان به مناسبت روز جهانی مطبوعات اعلام کرده است که رسانه‌های آزاد و مستقل در کشور در حال فرسایش هستند. یوناما امروز (شنبه، ۱۳ ثور) با نشر اعلامیه‌ای گفته است: «چالش‌های فرا راه رسانه‌‌ها از اعمال محدودیت‌ها توسط مقامات حاکم گرفته تا معضلات اقتصادی و مالی، دسترسی شهروندان به اطلاعات حیاتی را به ‌طور جدی با خطر مواجه ساخته است.» رزا اوتونبایوا، رییس یوناما در این اعلامیه تاکید کرده است: «وجود یک بخش رسانه‌ای متنوع و سالم، برای شفافیت، اعتماد عمومی و حکومت‌داری خوب ضروری است. اما در افغانستان شاهد فرسایش تدریجی رسانه‌های آزاد و مستقل هستیم.» وی هشدار داده است که خبرنگاران در معرض خطر بازداشت، شکنجه و زندان قرار دارند. رییس یوناما برای افغانستان افزوده است که زنان خبرنگار به‌ویژه با خطرات و موانع نابرابر مواجه‌اند. وی تاکید کرده است: «روز جهانی آزادی مطبوعات یادآور نقش مهم خبرنگاران و رسانه‌ها در افغانستان می‌باشد. رسانه‌‌ها بنیاد یک جامعه آگاه و پویا را تشکیل می‌دهند و از نقش‌‌شان باید حفاظت صورت گیرد.» در اعلامیه یوناما آمده است: «به دلیل بحران اقتصادی در افغانستان، رسانه‌ها در کشور از بابت کاهش چشمگیر در میزان کسب درآمد متاثر گردیده‌اند که این امر منجر به ختم فعالیت رسانه‌های متعدد گردیده است. بر علاوه، انفاذ محدودیت‌‌های گسترده‌ از سوی مقامات حاکم باعث گردیده است تا دست اندرکاران حرفه‌ای در عرصه رسانه‌‌ها با تهدید، بازداشت، شکنجه و بدرفتاری مواجه گردند، در حالیکه خبرنگاران زن به گونه خاص از خطرات و موانع بیشتر متاثر گردیده‌اند.» در همین حال، سازمان گزارشگران بدون مرز روز گذشته با انتشار گزارشی درباره وضعیت آزادی مطبوعات در جهان اعلام کرده است که افغانستان از میان ۱۸۰ کشور، در جایگاه ۱۷۵ قرار دارد. همچنین در آستانه روز جهانی آزادی رسانه‌ها (سوم می)، مرکز خبرنگاران افغانستان از تشدید محدودیت‌ها بر آزادی رسانه‌ها و بازداشت خبرنگاران در کشور ابراز نگرانی کرده و می‌گوید که آزادی رسانه‌ها تحت حاکمیت حکومت سرپرست به طور جدی مختل شده است.

فرماندهی پولیس ولایت میدان وردک اعلام کرده است که در پی وقوع یک حادثه‌ی ترافیکی در مسیر شاهراه کابل-قندهار در ولسوالی سیدآباد این ولایت، هفت نفر به شمول زنان و کودکان جان باخته و ۱۰ نفر دیگر زخمی شده است. فرماندهی پولیس میدان وردک با نشر خبرنامه‌ای گفته است که این حادثه ساعت ۷:۰۰ شام روز (جمعه، ۱۲ ثور) در منطقه‌ی «لوری» از مربوطات ولسوالی سیدآباد رخ داده است. در اعلامیه آمده است که یک موتر تیزرفتار نوع فیلدر با موتر دیگر نوع لوکسل تصادف کرده که در نتیجه هفت نفر، شامل سه کودک، دو زن و دو مرد جان باخته‌ و ۱۰ نفر دیگر، به‌شمول پنج کودک زخمی شده‌اند. مسوولان صحی وضعیت برخی از زخمیان را وخیم گزارش دادند. درباره‌ی دلیل وقوع این حادثه چیزی گفته نشده است. شاهراه کابل-قندهار از مسیرهای پرحادثه و مرگ‌بار است. حوادث ترافیکی سالانه جان صدها نفر را در سراسر افغانستان می‌گیرد و صدها زخمی برجای می‌گذارد. علت وقوع اکثر این حوادث بی‌احتیاطی رانندگان، خرابی جاده‌ها و نبود علایم ترافیکی گفته می‌شود.

رسانه‌های محلی گزارش داده‌اند که یکی از دانشجویان دانشگاه ولایت کنر در نتیجه‌ی درگیری با دانشجوی دیگر، به ضرب چاقو به شکل فجیع به قتل رسیده است. در گزارش رسانه‌ها آمده است که این درگیری پس از چاشت روز (جمعه، ۱۲ ثور) در خوابگاه دانشگاه سید جمال‌الدین افغان ولایت کنر رخ داده است. در ادامه آمده است که دو دانشجوی دانشکده‌ی کمپیوتر ساینس دانشگاه ولایت کنر پس از مشاجره لفظی با یکدیگر درگیر شده‌اند که در نتیجه، یکی از آنان با ضرب چاقوی دانشجوی دیگر کشته شده است. در گزارش روزنامه اطلاعات روز آمده است که فرد کشته‌شده «امان‌الله» نام داشت و باشنده ولسوالی زرمت ولایت پکتیا بود. در ادامه آمده است که دانشجوی دیگر که با وی درگیر شده، باشنده‌ی اصلی ولسوالی کامی در ولایت ننگرهار است. فرماندهی پولیس ولایت کنر این رویداد را تایید کرده و از بازداشت سه نفر در پیوند به این قضیه خبر داده است. اما فرماندهی پولیس کنر به علت اصلی درگیری اشاره نکرده است. قابل ذکر است که چند روز پیش نیز یک دانشجوی دیگر در دانشگاه فاریاب در پی درگیری با هم‌دانشگاهی خود به قتل رسیده بود. جنگ و درگیری بین دانشجویان در افغانستان سالانه جان چندین تن را می‌گیرد.

دفتر مطبوعاتی فرماندهی پولیس ولایت هلمند ‌می‌گوید که در یکی از مناطق ولسوالی نادعلی این ولایت، نیروهای امنیتی یک زن و یک دختر خردسال را از خشونت خانوادگی نجات داده‌اند. پولیس هلمند با نشر اعلامیه‌ای گفته است، این زن که حدود یک ماه از سوی شوهر و دیگر اعضای خانواده‌اش تحت ظلم شدید جسمی و روانی قرار داشت، توان حرکت پاهایش را از دست داده و فلج شده بود. در اعلامیه آمده است که نیروهای امنیتی این زن را برای تداوی به شفاخانه بُست در شهر لشکرگاه، مرکز هلمند انتقال داده‌اند. فرماندهی پولیس ولایت هلمند تاکید کرده است که در پیوند به این قضیه، یک تن بازداشت شده و برای تحقیقات بیشتر به مدیریت مبارزه با جرایم جنایی این ولایت سپرده شده است. قابل ذکر است که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، قتل‌های مرموز زنان، کودکان و جوان در در سراسر کشور افزایش کم‌پیشینه یافته است. بیماری‌های روانی، خصومت شخصی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی این قتل‌ها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

در آستانه روز جهانی آزادی رسانه‌ها (سوم می)، مرکز خبرنگاران افغانستان از تشدید محدودیت‌ها بر آزادی رسانه‌ها و بازداشت خبرنگاران در کشور ابراز نگرانی کرده و می‌گوید که آزادی رسانه‌ها تحت حاکمیت حکومت سرپرست به طور جدی مختل شده است. مرکز خبرنگاران افغانستان با نشر گزارشی گفته است که یافته‌های این مرکز نشان می‌دهد که از ماه می ۲۰۲۴ میلادی تا اکنون، دست‌کم ۲۱۵ مورد نقض آزادی رسانه‌ها ثبت شده است که شامل ۱۷۵ مورد تهدید مستقیم و غیرمستقیم و ۴۰ مورد بازداشت خبرنگاران است. در ادامه آمده است که این آمار در مقایسه با دوره‌ی پیشین (می ۲۰۲۳ تا می ۲۰۲۴) افزایش ۵۸ درصدی را نشان می‌دهد. مرکز خبرنگاران تاکید کرده است که از میان خبرنگاران بازداشت‌شده، ۱۰ نفر همچنان در زندان به‌سر می‌برند و هفت نفر از آنان از هفت ماه تا سه سال زندان محکوم شده‌اند. در گزارش آمده است که حکومت فعلی در یک سال گذشته، هفت دستورالعمل جدید را ابلاغ و اجرا کرده‌اند که طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ رسانه‌ای را هدف قرار می‌دهد. در ادامه آمده است که این دستورالعمل‌ها شامل ممنوعیت نشر تصاویر جانداران، ممنوعیت همکاری با رسانه‌های تبعیدی، ممنوعیت پخش برنامه‌ها و میزگردهای زنده‌ی سیاسی و اقتصادی، ممنوعیت نقد یا به چالش کشیدن سیاست‌ها و مسئولان طالبان، ممنوعیت حضور کارشناسان تأییدنشده، و همچنین ممنوعیت فعالیت رسانه‌های ویژه‌ی زنان در برخی ولایت‌ها است. همچنین مرکز خبرنگاران در بخشی از گزارشش خاطرنشان کرده است که یکی از عوامل وخامت وضعیت آزادی رسانه‌ها در ۱۲ ماه گذشته، افزایش نقش و دخالت وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی در امور رسانه‌ها بوده است. این مرکز افزوده است که وزارت امر به معروف صلاحیت‌های گسترده‌ای برای نظارت و کنترل بر فعالیت رسانه‌ها به‌دست آورده و در بستن یا تنبیه رسانه‌هایی که از دستوراتش سرپیچی کرده‌اند، به طور مستقیم نقش داشته و اقدام به تهدید و بازداشت خبرنگاران کرده است. در گزارش مرکز خبرنگاران آمده است که در پی گسترش ممنوعیت نشر تصاویر زنده‌جان، در یک سال اخیر ۲۵ ایستگاه تلویزیونی تعطیل یا به رادیو تبدیل شده‌اند، همچنین ۹ ایستگاه رادیویی به‌طور موقت و یک رادیو به‌طور کامل بسته شده‌اند. بر اساس ماده‌ی هفدهم قانون امر به معروف و نهی از منکر که در ماه اسد سال گذشته توسط هبت‌الله آخوندزاده توشیح شد، نشر تصاویر جانداران ممنوع اعلام شده است. این ممنوعیت تا اکنون در ۱۷ ولایت به اجرا درآمده است. بر بنیاد شاخص جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۲۵، افغانستان با امتیاز ۱۷.۸۸ در جایگاه ۱۷۵ قرار گرفته است، در حالی‌که در رده‌بندی سال ۲۰۲۴ در جایگاه ۱۷۸ قرار داشت. گزارش‌گران بدون مرز با نشر این رده‌بندی گفته است که در سال ۲۰۲۴، دست‌کم ۱۲ رسانه به دلیل محدودیت‌ها مجبور به تعطیلی شدند.

بخش حقوق‌‌بشر یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان درتازه‌ترین گزارش داده است که حکومت سرپرست افغانستان از ۱۷ جنوری تا سوم فبروری سال جاری میلادی، ۵۰ مرد از اسماعیلیه‌های ولایت بدخشان را مجبور به تغییر مذهب و گرویدن به مذهب سنی کرده است. در این گزارش که امروز (پنج‌شنبه، ۱۱ ثور) از سوی دفتر هیأت معاونت سازمان ملل منتشر شده، آمده است که این افراد شب‌هنگام به‌منظور «بازجویی دینی» از خانه‌های شان برده شدند و کسانی‌که از تغییر مذهب امتناع کردند، تهدید به مرگ شدند و مورد ضرب‌وشتم و اجبار قرار گرفتند. در گزارش آمده است که افراد حکومت فعلی چندین مدرسه دینی در مناطق اسماعیلیه نشین بدخشان تاسیس کرده‌اند و از کودکان اسماعیلیه خواسنه‌اند که در این مدارس ثبت نام کنند. در ادامه آمده است که کودکان این افراد آموزش‌های دینی مبتنی بر مذهب سنی را فراگیرند. همچنین پیش از این نیز شماری از نهادهای حقوق‌ بشری گزارش داده بودند که حکومت فعلی شیعیان اسماعیلیه در بدخشان را مجبور به تغییر مذهب کرده است. از جمله نهاد حقوق‌‌ بشری «رواداری» در ۲۹ ماه حوت سال پیش با نشر گزارشی گفت که شماری از شیعیان اسماعیلی را مجبور به تغییر مذهب شدند. همچنین این نهاد گفت که افراد حکومت فعلی در چندین ولسوالی بدخشان مدارس دینی ایجاد کرده‌اند و در هر مدرسه برای ۱۰۰ تا ۲۰۰ دانش‌آموز اسماعیلی‌مذهب، فقه حنفی تدریس می‌کنند. گزارش‌های متعددی نیز از آزارواذیت‌ شیعیان اسماعیلی منتشر شده است.

گیسو یاری، فعال حقوق زن و کمیشنر پیشین کمیسیون‌ اصلاحات اداری و ملکی افغانستان، برنده‌ی «جایزه دانش‌آموختگان برتر اخیر» در سال ۲۰۲۵ میلادی دانشگاه کلمبیا شد. گیسو یاری که در رشته‌ی مطالعات خاورمیانه، جندر و نیز حقوق بشر در سطح دکترا تحصیل کرده است، این جایزه را به پاس تلاش‌های حقوق بشری و فعالیت‌های مدنی روز (دوشنبه، ۸ ثور) از سوی هیات علمی دانشگاه کلمبیا دریافت کرده است. این جایزه طی مراسمی در دانشکده‌ی تحصیلات تکمیلی هنر و علوم دانشگاه کلمبیا به خانم یاری اهدا شده است. خانم یاری در متن سخنرانی خود نوشته است که در طول بیش از سه‌ونیم سال گذشته، افغانستان تحت آپارتاید جنسیتی قرار گرفته است. او با اشاره به محدودیت‌های شدید حکومت سرپرست علیه حقوق و آزادی‌های اساسی زنان و دختران، گفته است که حکومت فعلی جنگی سیستماتیک را علیه زنان کشور آغاز کرده‌اند. او افزوده است که حکومت فعلی بیش از ۱۳۰ فرمان برای محرومیت زنان از آزادی‌ها، حضور در اجتماع، کرامت و حقوق آنها صادر کرده‌اند. این فعال حقوق زن در سخنرانی خود گفته است که زنان و دختران افغانستان حتی در تبعید صحبت می‌کنند، مقاومت می‌کنند و تجربیات خود را ثبت می‌کنند. خانم یاری تاکید کرده است که زنان و دختران افغانستان دیگر سکوت نکرده و ارزش‌های خود را با راحتی یا آسایش جایگزین نمی‌توانند. او در ادامه افزوده است که کار زنان و دختران و آنچه در افغانستان می‌گذرد، اغلب نادیده گرفته می‌شود. خانم یاری در سخنرانی خود تاکید کرده آنچه در افغانستان جریان دارد، نباید فراموش شود. جایزه‌ی دانش‌آموختگان برتر اخیر دانشگاه کلمبیا به دانشجویانی اعطا می‌شود که در راستای دفاع از حقوق بشر فعالیت‌های برجسته‌ای انجام داده‌اند.

ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان خواهان تحقیق و پاسخگویی حکومت سرپرست درباره خودسوزی عابده در ولایت غور شده است. آقای بنت امروز (پنج‌شنبه، ۱۱ ثور) در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که گزارش‌های تکان‌دهنده از خودکشی یک دختر جوان در ولایت غور افغانستان شنیده است. گزاشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان با خانواده عابده ابراز همدردی کرده و برای جلوگیری از سرکوب جنسیتی توسط حکومت فعلی خوهان کمک شده است. این در حالی است که عابده دو روز پیش به دلیل تن ندادن به ازدواج اجباری خودش را آتش زد و به زندگی‌اش پایان داد. رسانه‌های مختلف گزارش داده‌اند که یکی از افراد مسلح نزدیک به حکومت فعلی به نام حاجی محمدرحمانی قصد داشت با تهدید سلاح، این دختر را به ازدواج اجباری برادرش محمد عظیم درآورد. اما مسوولان محلی در ولایت غور سیف‌الاسلام خیبر، سخنگوی وزارت امر به معروف حکومت فعلی امروز (پنجشنبه ۱۱ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود به این موضوع واکنش نشان داده و گفت که خودکشی عابده نتیجه «خشونت خانوادگی» بوده است. او ادعا کرد که تا زمان وقوع این رویداد، هیچ شکایت یا عریضه‌ای به اداره امر به معروف غور نرسیده بود. به گفته او، پس از حادثه، محتسبین محلی از موضوع باخبر شده‌اند و اکنون بررسی‌های بیشتر توسط وزارت داخله جریان دارد. سخنگوی امر به معروف گفته است شوهر عابده عضو حکومت فعلی یا کارمند دولت نبوده، بلکه فردی عادی‌ است. مرگ عابده با واکنش‌های فعالان مواجه شده و در روزهای اخیر شماری از جنبش‌های اعتراضی زنان به این موضوع واکنش نشان دادند.