پیش از پرداختن به زنان کاریزماتیک، بیاید نگاهی به واژه‌ی «کاریزماتیک» داشته باشیم. صفت «کاریزما» به صورت بسیار کلی به مجموعه‌ای از صفت‌ها و رفتارهای ویژه و ممتاز و منحصر به فردی اشاره دارد که مورد پسند و ستایش تعداد زیادی از دیگر انسان‌هاست. کاریزما جاذبه‌ای انفرادی است که اثری اجتماعی دارد. واژه کاریزماتیک نیز برای توصیف ابر انسانی بکار می‌رود که شخصیت منحصر به فرد، جذابیت غیرمعمول، اثرگذار و الهام بخش دارد که در قسمت قبلی کامل توضیح دادیم. در این قسمت از مقاله به ادامه خصوصیات زنان کاریزماتیک می‌پردازیم که شامل موارد زیر است: درک احساسات اطرافیان و واکنش درست به آن‌ها شناخت احساسات دیگران و همدلی با آن‌ها نقش بسیار مهمی در تعاملات و ارتباط با دیگران دارد. زنان کاریزماتیک قادرند که احساسات دیگران را خیلی خوب درک کنند. در نتیجه واکنش خوب، مناسب و به‌موقعی نسبت به آن نشان می‌دهند. فرد کاریزماتیک عملکردی درست و به جا در همدلی و همدردی کردن با دیگران دارد. برای مثال هنگام صحبت با کسی که دچار غم و اندوه شدید است لبخند به چهره نمی آورد بلکه با کلام مناسب، حالات چهره و بدن صحیح، همدردی اش را به طرف مقابل نشان می دهد. ممکن است در این لحظات حتی هیچ کلامی به زبان نیاورد اما فرد مقابل کاملاً این همدردی را احساس می کند. افراد کاریزماتیک برای درک احساسات طرف مقابل به چیزی فراتر از ظاهر فرد توجه می کنند. از جمله به نشانه های ظریف و ناسازگای های چهره که ممکن است یک لبخند زورکی یا اضطراب ناشی از اشتباه باشد. به طور خلاصه افراد کاریزماتیک در برقراری رابطه عاطفی بسیار قدرتمند، دانا و توانا هستند. کنترل احساسات یا آزاد کردن آن به فراخور شرایط از سوی دیگر افراد کاریزماتیک توانایی‌ها بسیاری در مدیریت و کنترل احساسات خود را دارند. آن ها می توانند در صورت لزوم خیلی راحت این احساسات را آزاد کنند. بیان ساده‌تر این افراد هوش هیجانی بالایی دارند. به عنوان مثال یک مدیر کاریزماتیک اگر لازم ببیند که از خطای کارمندش بگذرد، قادر به انجام این کار و مدیریت خشم خود نسبت به آن کارمند است. همچنین اگر تذکر را لازم بداند و تشخیص دهد که باید خشم خودش را ابراز کند، این کار را به راحتی انجام می‌دهد. مهارت گوش دادن مؤثر از دیگر ویژگی های افراد کاریزماتیک توانایی بسیار خوب در گوش دادن فعالانه به طرف مقابلشان است. این دسته از افراد خیلی خوب به صحبت‌های طرف مقابل گوش می‌دهند و می گذارند که شخص مقابل از احساس و اعتقاداتش سخن بگوید. آن ها با تکان دادن سر، تأئید جملات، لبخند و ارتباط چشمی به شخص مقابل احساس مهم بودن می دهند. زنان باکلاس و شخصیت های کاریزما اهل قطع کردن صحبت دیگران نیستند. آن ها به خوبی با طرف مقابل همدردی می‌کنند. این مهارت موجب جذابیت و دوست داشتنی شدن آن ها نزد دیگران می‌شود. آنان با این روش نشان می‌دهند که صحبت‌های گوینده برایشان مهم است و زمان گوش دادن مشغول توجه به آن‌هاهستند نه خودشان. صبوری و فروتن فروتنی و دوری از تکبر، از ویژگی های اصالت و وقار است. هیچ کس افراد مغرور و ارتباط با آنان را دوست ندارد. بنابراین در هیچ جمعی از زیبایی، هوش، شغل و موقعیت، امکانات مالی و خانواده با اصل و نسب خودتان با آب و تاب تعریف نکنید. این کار نه تنها فردی متفاوت و قابل اعتنا از شما نمی سازد بلکه باعث دوری دیگران از شما می شود. باورکنید تواضع بیشتر از خودستایی به درد شما می خورد. زنانی که از تکبر و غرور بی جا دوری می کنند، رفتاری متواضعانه دارند، تلاش ندارند که به دیگران فخر بفروشند، با فروتنی با دیگران در تعامل هستند، با دیگران رفتاری دوستانه دارند و با اطرافیان خود با مهربانی و خوش رویی برخورد می کنند، در مواجهه با چالش هایی که پیش رو دارند صبور و مقاوم هستند و با فروتنی و اقتدار به مسیر خود ادامه می دهند عموماً دارای شخصیت کاریزماتیک و مؤثر در ارتباط هستند. مهربانی، تواضع و صداقت زنان کاریزماتیک‌ قدرت را هم معنی با سنگدلی و تکبر نمی دانند. در واقع قدرت آن ها خودخواهانه نیست. بنابراین از خود مهربانی و خوش‌قلبی نشان می دهند. این افراد به فروتنی شهره‌اند، به چیزی تظاهر نمی‌کنند و رفتار و گفتارشان صادقانه است. زنان و افراد کاریزماتیک توانایی این را دارد که استعدادها و توانایی های اطرافیانشان را بببنند و با مهربانی و صداقت آن ها را تشویق کنند. به خاطر داشته باشید که عشق ورزیدن به دیگران یکی از بهترین راه‌های جذب آن هاست. یک خانم با شخصیت با دیگران با احترام رفتار می کند. او علاوه بر اینکه خودش را دوست دارد و برای خود ارزش و احترام قائل است؛ این احترام را نیز برای دیگران قائل می شود. در حقیقت یکی از رازهای جذابیت این خانم ها همین نوع نگرش و رفتارشان است. همه چیز ظاهر نیست اگرچه انسان های کاریزماتیک، افراد خوش پوش و با سلیقه اند، آراسته و مرتب لباس می پوسند و تمیز و پاکیزه اند؛ اما می دانند که تنها ظاهر و لباس آن ها نیست که از آنان افراد موفق می سازد. به بیان دیگر آنچه باعث عملکرد خوب و موفق افراد کاریزماتیک می شود صرفاً ظاهر زیبا و مطابق با روز آن ها نیست. امروزه بسیاری از خانم ها برای متفاوت بودن از دیگران وقت خود را در سالن های زیبایی صرف رنگ کردن موها و کاشت ناخن و سشوار و موج موها و… می کنند. آن ها برای اینکه ظاهری چشمگیر برای خود بسازند، لباس هایی تنگ و عذاب آور و کفش های پاشنه بلند می پوشند. اما یک «خانم باکلاس واقعی» هیچوقت برای چشمگیر بودن تمام تمرکز و وقتش را روی ظاهرش نمیگذارد؛ زیرا اینگونه به یک مانکن معمولی تبدیل می شوند. زنان کامل و با شخصیت در آرایش کردن افراط نمی کنند و برای رفتن به سوپرمارکت ها، سمینارهای علمی، مترو، جلسه کنکور و سالن دفاعیه آرایش های سنگین نمی کنند. آن ها به خوبی می دانند برای هر موقعیتی چه تنوع و چه میزان آرایش و آراستگی مناسب است؛ بنابراین قبل از آرایش کردن به اینکه کجا می خواهند بروند و اینکه فضای آنجا چگونه است فکر می کنند. رازداری یکی از ویژگی های مهم و بسیار ارزشمند شخصیت کاریزماتیک و انسان های باشخصیت رازداری آن هاست. زنانی که رازداری از مهم ترین ویژگی آنهاست؛ انسان های قابل اعتماد و متشخص هستند. این خانم ها هیچ گاه اسرار زندگی شخصی دیگران را برای نزدیکترین کسان خودشان هم تعریف نمی کنند و هیچ وقت برای افراد دیگر اسرار محرمانه بین خود و نزدیکانش را نیز بازگو نمی کنند. عدم دخالت در کار و زندگی دیگران زنان با شخصیت و با کلاس انسان هایی شاد، مثبت اندیش و واقع بین هستند که از زندگی با انسان های دیگر و زیست مسالمت آمیز اجتماعی درک درستی دارند؛ بنابراین به خوبی قادرند که احساسات زنانه مثبت و منفی شأن را کنترل کنند. هرگز حسرت زندگی دیگران را نمی خورند و از دیگران بدگویی نمی کنند. آن ها در کنترل رفتار خود مهارت دارند. زنان باکلاس در پی کشف عیب ها و رازهای دیگران نیستند. آن ها اهل غیبت، بدگویی و حسادت برای تسکین درد ناشی از حسرت ها و نداشته های خود نیستند. زنان باکلاس واقعی ممکن است پولدار نباشند؛ اما طبعی بلند دارند، دست و دلبازند. این دسته از انسان ها در کار دیگران فضولی نمی کنند مثلاً برای فهمیدن وضعیت سلیقه صاحبخانه در مهمانی ها کابینت ها را باز نمی کنند. خانم های با کلاس باکلاس فضولی نمی کنند و در مورد میزان درآمد حرف نمی زنند. این افرادهیچ گاه درباره داشته های خود و در مورد میزان درآمدشان و میزان سرمایه شأن حرف نمی زنند. به خاطر داشته باشید که صحبت در مورد میزان درآمد پدر و مادرتان، همسرتان، دوست صمیمی تان اصلاً باکلاس نیست. نظافت و تمیزی تمیزی و مرتب بودن از ویژگی های بارز زنان با شخصیت است. زنان باشخصیت و با کلاس به نظافت و مرتب بودن خود اهمیت زیادی می‌دهند. آن ها لباس‌های اتوکشیده، کفش‌های تمیز و بدون گرد و خاک، دهان و بدن خوشبو و تمیز دارند. لباس های متناسب با فرم بدن شأن می پوشند به نحوی که عیوب بدنشان را بپوشاند و از عطرهای ملایم و با کیفیت در مقابل دیگران استفاده می کنند. انعطاف‌پذیری زنان کاریزماتیک از انعطاف رفتاری بالایی برخوردارند و اغلب خودشان محرک اولیه تغییر و تحول و خلاقیت به شمار می روند. این امر به آن‌ها این امکان را می‌دهد که جذابیت و نفوذ بیشتری داشته باشند.

اربابان ‌ادب و شعر و صاحبان ذوق و هنر فارسی در طول پیدایش ادبیات و خلق آثار و شاهکارهای ادبی‌شان در وصف زن و ستایش عشق و زیبایی‌هایش و قدردانی از مقام شامخ او سخنان بلندی گفته‌اند و سرتاسر پهنه ادبیات پر است از اشعاری که در ستایش حسن و زیبایی زنان سروده‌اند. از این رو برخی معتقدند جهت شناخت تصویر و هویت زن باید به ادبیات نیز مراجعه کرد. زن در ادبیات‌ فارسی رسالت‌های چندگانه‌ای را بر عهده دارد؛ گاه مظهر عشق و دلدادگی است و عاشق است، گاه معشوق است، زمانی همسر است و در وقتی دیگر در مقام مادری دلسوز و فداکار و مربی تربیتی خانواده. گاه زن مظهر پارسایی و توکل است و زمانی مظهر زهد و پرهیزگاری، گاه مظهر خردمندی و سیاستمداری و میهن‌پرستی است و در جایگاهی دیگر کینه‌توز و فتّان که در این مجال بخش‌هایی از آن را یادآور می‌شویم. زنان عاشق، زنان معشوق عاشقانه‌هایی که در ادبیات، زنان در آن نقش فعال دارند معمولاً به دو صورت طرح می‌گردد. الف) عشق‌های جسمانی (اروتیک): عشق‌هایی است که در آنها بیشتر جنبه‌های مادی و جسمانی بیان می‌شود و عاشق را پروایی از بیان آن نیست. این عشق‌ها، عشق‌هایی زمینی اند مانند داستان سودابه و سیاوش، ویس و رامین، بیژن و منیژه، زال و رودابه. ب) عشق‌های عُذری: در این نوع عشق، عاشق یا هر دو (عاشق و معشوق) به جنبه جسمانی و مادی توجه ندارند و معمولاً این عشق‌ها، عشق‌هایی همراه با عفت است و عاشق پروایی از بیان عشق خویش ندارد و به سرعت رنگ عرفانی و روحانی به خود می‌گیرد. از این دست عشّاق در ادبیات غنایی و عرفانی به وفور یافت می‌شود که معروف‌ترین آنها لیلی و مجنون است و همچنین داستان زین‌العرب و بکتاش که از جمله داستان‌های جذاب و جالب الهی‌نامه است و از آن دسته داستان‌هایی است که نمونه عشق عذری و پاک عشاق است. این داستان که مظهر و مثالی از عشق آرمانی است رنگ و بوی الهی دارد. عشقی پاک خالی از شهوات و آلودگی‌های جسمانی و نفسانی. زن در مقام مادر در خصوص مقام زن در نقش مادر در ادبیات ما بسی سخن‌ها رفته است. زن در این جایگاه سمبل فداکاری، ایثار، شکیبایی و عاطفه است و پرورش دهنده فلاطون‌ها و سقراط‌ها. «در آثار حماسی کوشش مادر در نجات فرزند از چنگ دشمن به عنوان نقطه عطف حماسه و تاریخ معرفی می‌شود و صفاتی چونان مادر پرهیز، خردمند مام، آرایش روزگار و اندرز ده بدو نسبت داده شده است.» و از این گونه است فرانک زن آبتین و مادر فریدون که پس از کشته شدن شوهرش به دست ضحاک ماردوش، از بیم وی فرزند را به بر می‌گیرد و به مرغزاری می‌برد تا صدمه نبیند و زنده بماند. در قاموس زندگی، برای مادر، داشتنِ چنین آرزویی، سرآغاز وارستگی‌ها و نقطه همه پاکبازی هاست. این مادر تنها، و مادر فرزندی آزاده است که جز اویی ندارد، سرانجام با تدبیر او را از کشور خارج می‌کند و به مردی پاک دین و پارسا می‌سپارد. پاک‌دین طفل را پرورش می‌دهد. فریدون سرانجام به وسیله مادر از ماجرا و زندگی گذشته‌اش آگاه می‌شود و تصمیم به خونخواهی می‌گیرد. فرانک از آشفتگی فرزند می‌هراسد، و در عین حال غرق غرور می‌شود و با پند و اندرز، او را از انجام کار نااندیشیده باز می‌دارد. فریدون سرانجام بر اثر راهنمایی‌های مادرش و به یاری مردم بر ضحاک پیروز می‌شود. همین‌طور تدبیر و کاردانی زن به عنوان یک مادر گاهی موجب جلوگیری از جنگ میان دو کشور و نجات خانواده و ملت می‌گردد. سیمیندخت نیز در ادبیات زنی است که جایی بس والا دارد. در خردمندی و تدبیر بی‌همتاست. هنگامی که از راز دل و عشق دخترش به زال آگاه می‌شود به چاره کار دختر و نگهداشت جان او از خشم پدر می‌پردازد. سیمیندخت زنی است کاردان و ژرف‌بین، مانند هر همسر و مادر خوبی، درشتی مرد را به خاطر فرزند تحمل می‌کند و مانع از آن می‌شود که بگذارد خشم و تهدید شوهر از قوه به فعل درآید. خشم شوهر را درک می‌کند و درد او را درد خود می‌داند. سیمیندخت با نرمی و ژرف‌نگری شوهرش را قانع می‌کند که از کشتن او و دخترش حاصلی به دست نخواهد آمد و باید تدبیر به کار برد و تدبیرش اینکه به عنوان سفیر از طرف شوهر پیش سام که به فرمان منوچهر به خاطر عشق به زال و رودابه به نیت جنگ آمده بود، می‌رود. وی بیم جان را به خاطر محبت فرزند در این رسالت به خود هموار می‌کند اما قبل از رفتن به عاطفه مادری از شوهرش قول می‌گیرد و می‌گوید: تو هم شرط کن که به رودابه آزار نرسانی. وی ابتدا از شوهر در باره ایمنی دختر پیمان سخت می‌گیرد، آنگاه دست به کار می‌شود و به تدبیر خویش نظر سام را نه تنها به حفظ ضرورت صلح جلب می‌کند، بلکه او را راضی می‌کند تا دخترش را برای زال به همسری برگزیند. و همچنین است داستان تهمینه و سهراب، فرود و مادرش جریره زن سیاوش و ... که در تمام این داستان‌ها زن در نقش مادری‌اش نه تنها رنج را برای پرورش فرزند تحمل می‌کند بلکه به خاطر پروردن کودک ستایش می‌شود. حتی در مواردی که ازدواج بدون رضایت و تمایل قلبی زن صورت می پذیرد اما وقتی که همین زن مادر می‌شود برای تربیت نیکو و آموزش انواع فنون به فرزندان ـ که اغلب پسرند ـ تلاش می‌کند. در این داستان‌ها با فداکاری زن و وفاداری او زمینه وجود نهاد اجتماعی سالم و دلپذیری فراهم می‌شود که عشق و پاکی در آن موج می زند. آنها در اوج جوانی به حفظ و نجات زندگی نه به خاطر وجود یک عشق، بلکه به خاطر فرزند و پرورش آنها می‌پردازند. و در واقع تمام ساختمان حیات ادبی ما در این موضوع بر پایه آن استوار است. «خلاصه باید گفت که مادر برای تجدید ارزش حرمت زن بودنش فرزند را رها نمی‌کند، بلکه ریشه حفظ امید به فرزند را هر چه بیشتر در دل می‌پروراند که خود حرمتی مردانه است و بنابراین حرمت و شرافت تمامی زنان به بحث گذارده می‌شود. بدین ترتیب می‌بینیم که زن در حماسه فارسی در نقش مادر مقامی والا دارد و همیشه مایه مباهات و مورد احترام فرزند است.» همچنین در آثار عرفانی نیز از داستان‌های زنانی نام برده می‌شود که عشق فرزند را در دل و جان خود پرورانده اند. در آغاز منطق‌الطیر داستان مادری آمده که کودکش در آب می‌افتد. مادر در تکاپوی نجات فرزند، خود را به آب می‌زند و فرزند خود را در آغوش گرفته و شیر می‌دهد. در پایان عطار هم از خداوند می‌خواهد که ما را چون مادری مهربان در آغوش بگیرد.   شیر ده ما را ز پستان کرم بر مگیر از پیش ما خوان کرم   در همین کتاب عطار، داستان مادر دیگری را نقل می‌کند که بر خاک دختر خویش نشسته و می‌گرید. راه‌بینی به سوی آن زن می‌نگرد و می‌گوید که این زن از مردان بسی جلوتر است چرا که می‌داند چه کسی را گم کرده که این گونه ناصبور افتاده است. همچنین در جای جای ادبیات ازدواج و شوهرداری را برای زنان امری لازم و حتمی می‌دانند و می‌کوشند دختران را به ازدواج و تشکیل خانواده تشویق نمایند که به اختصار به یک نمونه از آن اشاره می‌شود.   ... اگر بشنوی پند و اندرز من تو دانی که بشکیبد از شوی زن جوان کی شکیبد ز جفت جوان به ویژه که باشد ز تخم کیان که مرد از برای زنانند، و زن فزون تر ز مردش بود خواستن   فردوسی بهترین زنان را زنی می‌داند که شوهران خود را خشنود کنند و این نکته وجه دیگری از جایگاه زن در فرهنگ ما است:   بهین زنان جهان آن بود کز او شوی همواره خندان بود یا در جای دیگری: به سه چیز باشد زنان را بهی که باشند زیبای گاه مهی یکی آنکه با شرم و با خواسته است که جفتش بدو خانه آراسته است دگر آنکه فرخ پسر زاید او ز شوی خجسته بیفزاید او سه دیگر که بالا و رویش بود به پوشیدگی نیز مویش بود   زنان پارسا در کنار نام رجال زهد و پرهیز و عارفان و پارسایان، نام زنانی بر تارک تاریخ می‌درخشد که نمونه روشنی از زهد، تقوا و پرهیزگاری برای تمامی زنانند. زنانی چون آسیه، مریم، زهرا و ... چنانچه عطار در کتاب تذکرة الاولیا در باب مقام زن می‌‌نویسد: «چون زن در راه خدای تعالی مرد باشد، او را زن نتوان گفت.» چنانچه عباسه طوسی گفت: «چون فردا در عرصات آواز دهند که یا رجال! اول کسی که پای در صف رجال نهد مریم بود.» وقتی در ادبیات سخن از تقوا و پرهیز مریم به میان می‌آید نویسندگان این حقیقت را اعتراف می‌کنند که تقوا و پرهیز جنسیت بردار نیست. عطار در این باب می نویسد: «از روی حقیقت آنجا که این قومند همه نیست توحیدند، در توحید وجود من و تو کی ماند؟ تا به مرد و زن چه رسد.» همین طور زندگی بانوی عالمین حضرت فاطمه زهرا به عنوان الگوی زنان عالم مظهر زهد و پارسایی و تقوا معرفی گردیده و شاعران بسیاری فراخور طبع سلیم و ذوق خویش بیاناتی را در این خصوص آورده اند. البته بررسی جایگاه فاطمه زهرا در ادبیات و بررسی مدایح و مناقب و مراثی و ذکر سیره آن حضرت جایگاهی ویژه و خاص دارد که در این سطور نمی‌گنجد و شایسته است که در مجالی دیگر به صورت مستقل به آن پرداخته شود. نویسنده: قدسیه امینی