وزارت صحت عامه‌ی حکومت سرپرست در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که کارزار تطبیق واکسن پولیو امروز (دوشنبه، ۱۸ سرطان) در ۲۳ ولایت کشور آغاز شده است. شرافت زمان امرخیل، سخنگوی وزارت صحت عامه‌ی حکومت سرپرست در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این کارزار به مدت چهار روز ادامه خواهد داشت. وی تاکید کرد که در جریان این کارزار، نزدیک به هشت میلیون کودک زیر پنج سال واکسن دریافت می‌کنند. او مشخص نکرده است که این کارزار در کدام ولایت‌ها آغاز می‌شود. در حال حاضر افغانستان و پاکستان تنها کشورهای جهان اند که بیماری فلج کودکان در آن‌ها به صفر نرسیده است. همچنین هند پیش از این با بیش از یک میلیارد جمعیت‌اش، این کشور را عاری فلج کودکان اعلام کرد. ممانعت از تطبیق واکسن پولیو؛ یک‌ کودک پنج‌ ساله در هرات برای همیشه فلج شد دو مورد مثبت پولیو در نورستان و کنر ثبت شد یونیسف: بازگشت مهاجران افغان کارزار تطبیق واکسن پولیو را دشوار کرده است بر اساس آمار سازمان جهانی صحت از آغاز سال جاری میلادی تا اکنون دست‌کم دو مورد مثبت بیماری پولیو در ولایت‌های کنر و نورستان ثبت شده است. منابع صحی در قندهار دو روز پیش نیز تایید کردند که دو مورد مثبت دیگر بیماری پولیو در ولسوالی‌های شاه‌ولی‌کوت و ارغستان این ولایت ثبت شده است.

منابع محلی از ولایت هرات می‌گویند که اداره‌ی محلی حکومت سرپرست در این ولایت بر مراسم عزاداری محرم محدودیت وضع کرده و نیروهای حکومت تمام پرچم‌های عزاداری، تابلوها و ایستگاه‌های صلواتی را جمع کردند. دست‌کم چهار منبع از نقاط مختلف شهر هرات امروز (دوشنبه، ۱۸ سرطان) گفته‌اند که نیمه شب نیروهای حکومت در چندین نقطه از شهر هجوم آورده و تمام پرچم‌های عزاداری، تابلوهای محرمی و ایستگاه‌های صلواتی را جمع کردند. منبع تاکید کرد: «نیروهای حکومت نیمه شب به مناطق مختلف از ناحیه سیزدهم، دوازدهم و ناحیه نهم شهری هجوم برده و تمام پرچم‌ها پاره کرده و داربست‌های نصب شده را نیز پایین کرده‌اند.» منابع در صحبت با رسانه گوهرشاد گفته‌اند که نیروهای حکومت جهت پایین کردن پرچم‌‌های عزاداری و داربست‌ها هیچ‌گونه هماهنگی با مساجد و هیأت‌های عزاداری محرم انجام نداده‌اند و بدون اطلاع قبلی تمام پرچم‌ها را پایین کردند. یک منبع دیگر گفت که مسوولان محلی در هرات راهپیمایی عزاداران و نصب پرچم عزاداری در شاهراه‌ها و شهر را منع کرده و گفته‌اند که مراسم تنها به ساحه‌ی مشخص محدود شود. منبع گفت که هیأت‌های سینه‌زنی شبانه حق تردد و گشت‌وگذار از ساحه‌ی خود به ساحه‌ی دیگر را ندارند. منبع افزود که براساس محدودیت وضع شده، مراسم عزاداری باید تنها در مساجد شیعیان برگزار شود و مردم اجازه‌ی برگزاری مراسم در اماکن عمومی را ندارند. از سویی هم، رسانه‌ها گزارش داده‌اند که حکومت محلی در غزنی نیز بر مراسم عزاداری محرم محدودیت‌های شدید وضع کرده و شورای علمای شیعه غزنی خواستار برداشته‌شدن این محدودیت‌ها است.   شورای علمای شیعه افغانستان خواستار تامین امنیت مراسم محرم شد زنان غزنی از حضور در مراسم عزاداری محرم منع شدند شورای علمای شیعه: با اعمال محدودیت بر مراسم عزاداری محرم مخالف هستیم   این در حالی است که حکومت فعلی سال گذشته نیز بر مراسم محرم در مناطق شیعه‌‌نشین محدودیت وضع کرده بودند. سال گذشته اعضای این گروه در غزنی و کابل عزاداران را لت‌وکوب و حتا بر آنان تیراندازی کرده‌ بودند. باید گفت که سال گذشته در پی تیراندازی نیروهای حکومت فعلی بر عزاداران روز عاشورا در شهر غزنی، یک کودک پسر ۱۲ ساله جان باخته بود و شماری دیگر زخمی شده‌ بودند. مراسم عزاداری شیعیان افغانستان در دهه‌ی محرم در سال‌های اخیر بارها هدف حملات قرار گرفته است. همچنین چند روز پیش، «شورای علمای شیعه افغانستان» از حکومت فعلی خواسته بود که تدابیر لازم را برای برقراری «نظم و امنیت» مراسم محرم روی دست گیرند. مراسم عزاداری دهه‌ی محرم از امروز در مناطق شیعه‌نشین ولایت‌های مختلف افغانستان آغاز می‌شود.

مسوولان محلی از ولایت جوزجان می‌گویند که بر اثر وقوع یک حادثه‌ی ترافیکی در مسیر شاهراه این ولایت با ولایت فاریاب، هشت عضو یک خانواده به شمول کودکان و زنان جان باخته‌اند. شبیر احمد سعیدی، مدیر ترافیک جوزجان گفت که این رویداد ترافیکی عصر امروز (یک‌شنبه، ۱۷ جوزا) در ولسوالی «خواجه دو کوه» این ولایت رخ داده است. آقای سعیدی تاکید کرده است که قربانیان این رویداد شامل یک زن، چهار کودک و سه مرد هستند. وی افزود که این حادثه‌ی ترافیکی براثر برخورد یک موتر مسافربری نوع «رونیکس» با یک تانکر تیل رخ داده است. مسوولان در مدیریت ترافیک جوزجان علت وقوع این حادثه را روشن نکرده‌اند. قابل ذکر است که حوادث ترافیکی در افغانستان سالانه جان صدها نفر را می‌گیرد و صدها زخمی برجای می‌گذارد. براساس گفته‌ها، علت وقوع اکثر این حوادث بی‌احتیاطی رانندگان، خرابی جاده‌ها و نبود علایم ترافیکی گفته می‌شود.

در ادامه‌ی وضع محدودیت علیه خبرنگاران و سانسور رسانه‌ها توسط حکومت سرپرست، مرکز خبرنگاران افغانستان اعلام کرده است که اداره‌ی محلی استخبارات در ولایت لغمان، رادیوی خصوصی «کاوون غږ» را در شهر مهترلام، مرکز این ولایت بسته و تجهیزات آن را نیز ضبط کرده است. مرکز خبرنگاران امروز (یک‌شنبه، ۱۷ سرطان) با نشر خبرنامه‌ای گفته است که استخبارات حکومت فعلی در ولایت لغمان با این ادعا که «مالکیت آن متعلق به دولت است»، دفتر این رادیو را بسته است. این مرکز با ابراز نگرانی عمیق نسبت به این رویداد، خواستار بازگشایی هر چه زودتر و بدون قید و شرط این رسانه از سوی حکومت شده است. در خبرنامه آمده است که کارمندان اداره‌ی استخبارات در ولایت لغمان روز ۲۴ جوزا وارد ساختمان این رادیو شدند و آن را خاموش کرده‌اند. مرکز خبرنگاران افغانستان تاکید کرد که دفتر این رسانه با حضور نمایندگان اداره‌ی محلی و اطلاعات و فرهنگ بسته شده است. این مرکز می‌گوید که نیروهای استخبارات با بستن دروازه‌ی دفتر «کاوون غږ»، به کارمندان آن گفته‌اند که ساختمان و تجهیزات این رسانه متعلق به دولت است و به همین دلیل هر چه به نام این رسانه است، ضبط می‌شود. مرکز خبرنگاران افغانستان افزود که مدیر مسوول رادیو «کاوون غږ»، به وزارت اطلاعات و فرهنگ بخاطر این اقدام اداره‌ی استخبارات این گروه شکایت کرده است؛ اما با گذشت سه هفته از بسته شدن این رادیو، تلاش‌هایش برای بازگشایی آن بی‌نتیجه بوده است. این مرکز به نقل از انقلابی یوسف‌زی، مدیر مسوول رادیو «کاوون غږ» نوشته است که این رادیو در سال ۱۳۸۴ در مهترلام، مرکز ولایت لغمان با کمک مالی«اینترنیوز» که یک مؤسسه بین‌المللی است، ایجاد شده است. آقای یوسف‌زی گفت که با کمک مالی اینترنیوز، تجهیزات مورد نیاز رادیو خریداری شد و طبق یک تفاهم با اداره‌ی محلی وقت، یک قطعه زمین به آن اختصاص داده شد و بر این زمین یک ساختمان یک طبقه برای رادیو ساخته شد. او به مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که در جواز فعالیت این رادیو که از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ در سال ۱۳۹۵ خورشیدی صادر شده است، «انجمن علمی و فرهنگی لغمان» به عنوان صاحب امتیاز و انقلابی یوسفزی به عنوان مدیر مسوول درج شده است. مرکز خبرنگاران افغانستان ضمن تاکید بر عملی شدن قانون رسانه‌های همگانی، از مسوولان محلی در لغمان می‌خواهد که زمینه‌ی بازگشایی هر چه زودتر این رسانه‌ی محلی را فراهم کنند. باید گفت که حکومت سرپرست از زمان تسلط بر کشور، محدودیت‌های شدیدی بر کار رسانه‌ها وضع کرده است.

نشریه‌ی دیپلمات، با انتقاد از حذف نمایندگان زنان افغانستان از سومین نشست دوحه، نوشته است که سازمان ملل با دعوت مقام‌های حکومت سرپرست در این نشست، احترام و شایستگی خود را در بین مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران از دست داده ‌است. این نشریه‌ با نشر گزارشی در وب‌سایت خبری‌اش، نوشته است که سازمان ملل متحد با حذف زنان از این نشست در سرکوب زنان، پنهان‌کاری و فساد با حکومت فعلی هم‌دست شده ‌است. در ادامه آمده است که سازمان ملل متحد در افغانستان، شکست خورده‌‌ و نتوانسته برای آینده‌ی مردم این کشور تصمیم درستی بگیرد. نشریه‌ی دیپلمات در بخشی از گزارشش نوشته است: «سازمان ملل متحد در طول مراحل مختلف درگیری در افغانستان، نه تنها در جلوگیری از این درگیری‌ها شکست خورد، بلکه نقش آن در حل مناقشه و تلاش‌های میانجی‌گری، درگیری‌های موجود را تشدید کرد.» این در حالی است که سومین نشست دوحه در مورد بررسی وضعیت افغانستان با اشتراک نمایندگان کشورها و حضور حکومت فعلی در پایان ماه جون و اول جولای برای دو روز در دوحه مرکز قطر برگزار شد. حکومت فعلی شرکت در سومین نشست دوحه را مشروط به حذف زنان و جامعه‌ی مدنی از حضور در این نشست و حذف مسایل حقوق بشری به ویژه حقوق زنان از آجندای این نشست کرده بود. این نشست با انتقاد تند نهادهای حقوق بشری، زنان معترض و فعالان حقوق بشری مواجه شد. برخی از جنبش‌های اعتراضی زنان این نشست را تحریم کرده بودند.

حرکت دادخواهانه‌ی «ومن پُست» که از سوی فعالان حقوق بشر برای حمایت از زنان افغانستان راه‌اندازی شده، در نامه‌ای از آنالنا بئربوک، وزیر امور خارجه‌ی آلمان خواسته است که «آپارتاید جنسیتی» را در افغانستان به‌رسمیت بشناسد، زیرا زنان و دختران افغانستان با تبعیض و ظلم مبتنی بر جنسیت روبرو هستند. «ومن پست» با نشر نامه‌ای در وب‌سایت خود از وزیر امور خارجه‌ی آلمان، به عنوان یکی از حامیان اصلی سیاست‌های خارجی فمینیستی (FFP) خواسته است تا اقدامات قاطعی را برای جلوگیری از بدترشدن بحران حقوق بشر و ستم مبتنی بر جنسیت در افغانستان انجام دهند. ومن پُست در نامه، بیانیه‌ی آنالنا بئربوک در سال ۲۰۲۲ میلادی که افغانستان را خاستگاه «بزرگ‌ترین نقض حقوق زنان در روی زمین» توصیف کرده بود را یادآور شده و از خانم بئربوک درخواست کرده است تا برای تعهد خود به برابری جنسیتی اقدام ‌کند. در نامه آمده است که زنان و دختران افغانستان با تبعیض، ظلم و ستم گسترده‌ی مبتنی بر جنسیت روبرو هستند. در ادامه آمده است که این ظلم، شامل محدودیت‌های شدید آموزش، اشتغال، آزادی حرکت، مراقبت‌های بهداشتی و دسترسی به عدالت بوده که ستون‌های اصلی «آپارتاید جنسیتی» است. «ومن پُست» در این نامه تاکید کرده است که خانم بئربوک حکومت فعلی افغانستان را حکومتی اعلام کند که در آن «آپارتاید جنسیتی» علیه زنان و دختران اعمال شده است. ومن پُست گفته است که این تصدیق توجه جهانی را به وضعیت وخیم افغانستان جلب می‌کند و راه را برای مداخلات بین‌المللی بیشتر هموار می‌کند. حرکت دادخواهانه‌ی «ومن پُست» برای حمایت از زنان و دختران افغانستان از سوی شماری از فعالان حقوق بشر کشور راه‌اندازی شده است. در این حرکت از چهره‌های مطرح و شناخته‌شده‌ی ملی و بین‌المللی دعوت می‌شود که برای حمایت از زنان افغانستان فعالیت کنند. در حالی ومن پُست خواستار به‌رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی در افغانستان است که نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

مسوولان محلی از ولایت نورستان می‌گویند که ۸۰ درصد مکاتب این ولایت ساختمان ندارند و دانش‌آموزان با مشکلات فروان روبرو هستند. سیدرسول عابد، معاون تدریسی ریاست معارف نورستان به رسانه‌ها گفته است که در سال روان خورشیدی، کار بازسازی ۵۲ مکتب را که پیش از این نیمه تمام مانده است، روی دست می‌گیرند. آقای عابد تاکید کرد: «در ولایت نورستان ۸۰ درصد مکتب‌ها ساختمان ندارند. نورستان با مشکلات زیاد روبرو هستند چون زمانی که باران می‌شود یا دانش‌آموزان ما در مسجد درس‌می‌خوانند یا رخصت هستند.» او از وزارت معارف خواستار رسیدگی به مشکلات مکاتب ولایت نورستان شده است. از سویی هم، شماری از این دانش‌آموزان، از مسوولان می‌خواهند که افزون بر بازسای ساختمان مکتب‌ها، لوازم آموزشی را نیز، برای آنان فراهم کنند. عمر یکی از دانش‌آموزان به رسانه‌ها گفته است: «وقتی‌که باران و برف می‌بارد از مجبوریت مکتب رخصت می‌شود، از اثر گرمی زیاد سر درد هستم، بخاطر جلوگیری از شعله‌های آفتاب بر سر پرده هموار می‌کنم.  به سبب نبود ساختمان مکتب ما بیش‌تر در خانه‌های مردم و یا مسجد آموزش فرا می‌گریم.» بر بنیاد آمار ریاست معارف نورستان، ۴۱ هزار ۱۱۸ دانش‌آموز در ۲۱۴ مکتب سرگرم فراگیری آموزش هستند که از این میان، ۱۷ هزار ۲۱۸ تن آنان را دختران تشکیل می‌دهد. در حالی باشندگان ولایت نورستان از نبود امکانات و عدم ساختمان‌های معیاری شکایت دارند که حکومت سرپرست با تسلط بر افغانستان بیشتر روی مدارسی دینی تمرکز نموده و بر ایجاد مدارس دینی تاکید دارد. همچنین نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

یونسکو یا سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد اعلام کرده است که برای روزنامه‌ نگاران به‌ویژه خبرنگاران زن در افغانستان آموزش و منابع را برای گزارش‌دهی امن در مورد مسایل حیاتی فراهم می‌کند. یونسکو با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این نهاد برای ۸۸۰ خبرنگار در افغانستان آموزش می‌دهد که ۴۱.۵ درصد آنان زنان هستند. این سازمان تاکید کرد که حفاظت از روزنامه‌نگاران برای دموکراسی بسیار مهم است. با این وجود شماری از روزنامه‌نگاران زن می‌گویند که محدودیت‌های حکومت سرپرست در برابر آزادی بیان و کار خبرنگاران تشدید یافته و آنان در معرض بی‌کاری قرار دارند. محدودیت‌های حکومت فعلی بر زنان باعث شده که بیش‌تر رسانه‌ها روزنامه‌نگاران زن را به کار استخدام نکنند. همچنین پس از حاکمیت دوباره‌ی حکومت فعل، آزادی بیان به شدت محدود شده و روزنامه‌‌نگاران به‌ویژه خبرنگاران زن با تهدید از سوی حکومت فعلی و سانسور مواجه‌اند. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل در ادامه افزود که یک هزار و ۲۳۸ برنامه در مورد محتواهای که علاقه‌مندی عمومی به آنان زیاد است به خبرنگاران زن ارائه کرده و هم‌چنان یک هزار و ۸۵۰ صنف‌های آموزش غیر رسمی را نیز به روزنامه‌نگاران برگزار کرده است. یونسکو می‌گوید که در چندین رادیو، از جمله هفت ایستگاه تحت رهبری زنان خبرنگاران زن را آموزش داده است. این سازمان از طریق برنامه‌های آموزشی برای خبرنگاران دسترسی به اطلاعات را برای بیش از ۱۷ میلیون نفر را فراهم کرده که دست‌کم ۵.۱ میلیون نفر آنان زنان می‌باشند. سازمان ملل: خبرنگاران زن در افغانستان با محدودیت‌‌های شدید روبرو هستند گزارشگران بدون مرز: خبرنگاران افغانستان بی‌وقفه با آزار و اذیت مواجه هستند جهان و بی‌اعتنایی به خبرنگاران زن در افغانستان سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل گفت که برای حمایت از تاب‌آوری رسانه‌های افغانستان و مبارزه با مصونیت از مجازات تلاش می‌کند. به گفته‌ی یونسکو، این ابتکار به روزنامه نگاران، به‌ویژه زنان، آموزش و منابعی را برای گزارش امن در مورد مسایل حیاتی توان‌مند می‌کند. در ادامه آمده است که یونسکو و اتحادیه‌ی اروپا تلاش دارند تا در افغانستان با مصونیت از مجازات حملات در برابر روزنامه‌‌نگاران مقابله کرده، رسانه‌های آزاد و مستقل را ترویج و دسترسی به اطلاعات دقیق را تضمین کنند. آزادی مطبوعات یکی از مهم‌ترین دست‌آوردهای دو دهه‌ی گذشته در افغانستان به‌شمار می‌رفت که پس از حاکمیت حکومت سرپرست آهسته‌آهسته در حال از بین رفتن است. حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، محدودیت‌های شدید بر کار رسانه‌ای و خبرنگاران وضع کرده است. زنان روزنامه‌نگار از این محدودیت‌ها بیشتر آسیب را متحمل شده‌اند؛ طوری‌که ۸۲ درصد خبرنگاران زن وظیفه‌های شان را از دست داده‌اند.