سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که حکومت سرپرست در یک اقدام تازه، پخش زنده برنامه‌های سیاسی را در رسانه‌ها ممنوع کرده است. این سازمان شب گذشته (یک‌شنبه، ۱ میزان) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که حکومت فعلی افراد مورد اعتماد خود را به‌عنوان کارشناس در برنامه‌های تحلیلی و سیاسی رسانه‌ها معرفی کرده است. سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان تاکید کرد که این اقدام حکومت فعلی بار دیگر به سانسور رسانه‌ها منجر شده و آزادی بیان را خفه می‌کند. این سازمان از نهادهای حامی رسانه‌ها و خبرنگاران خواسته است که در برابر این محدودیت‌های حکومت سرپرست موضع قاطع بگیرند. مسوولان حکومت سرپرست تا اکنون در این خصوص اظهار نظر نکرده‌اند. این در حالی است که حکومت فعلی پس از بازگشت به قدرت در افغانستان، محدودیت‌های شدیدی را بر رسانه‌های داخلی اعمال کرده و خبرنگاران را به‌طور مداوم بازداشت و شکنجه کرده‌اند. براساس آمارهای مرکز خبرنگاران افغانستان، حکومت سرپرست در دو سال اول حاکمیت خود بر افغانستان ۱۴ دستورالعمل محدودکننده علیه رسانه‌ها و خبرنگاران صادر کرده بود. این دستورالعمل‌ها طیف وسیعی از امور مربوط به رسانه‌ها را در برمی‌گیرد که از جمله‌ی آن اجبار مجریان زن به پوشیدن ماسک سیاه و ممنوعیت پخش موسیقی و نام گرفتن از گروه طالبان به‌عنوان حکومت افغانستان است.

ملاله یوسف‌زی، برنده جایزه‌ی صلح نوبل و فعال آموزش دختران می‌گوید که با شماری از فعالان زن، در مقابل ساختمان سازمان ملل متحد تجمع کرده و خواستار توجه رهبران جهان به وضعیت زنان و دختران در افغانستان، غزه و برخی از کشورهای دیگر شدند. خانم با نشر یک پیام ویدیویی در حساب کاربری ایکس خود، از اشتراک‌کنندگان در ۷۹مین نشست عمومی ملل متحد خواست که باید به وضعیت زنان و دختران توجه جدی کنند. او گفت: «دختران در جهان با مشکلات مختلف روبرو هستند. دختران در افغانستان از مکاتب متوسطه منع شده‌اند، دختران در غزه تحت بمباران دوامدار زندگی می‌کنند، دختران در نایجریا از سیل‌های ویرانگر رنج میبرند.» وی همچنان از رهبران جهان خواست که تا اقدامات بیشتری را برای بهبود وضعیت زندگی دختران در سراسر جهان به شمول افغانستان روی دست گیرند. قابل ذکر است که پس از بازگشت حکومت فعلی به قدرت در افغانستان، این گروه مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بست. علاوه بر این، حکومت فعلی در دسمبر ۲۰۲۲ تحصیل دختران در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی را نیز ممنوع کرد. ملاله یوسفزی هفته گذشته از مبارزه زنان و دختران در افغانستان برای تامین حقوق شان، به ویژه تلاش آنان برای باز شدن مکاتب ستایش کرد و گفت که زنان افغانستان در این مبارزه تنها نیستند. او ادامه بسته‌ماندن مکاتب دختران توسط حکومت فعلی را «بی‌رحمانه و جنایت» خوانده و گفت که برای پاسخگو قراردادن حکومت سرپرست تلاش خواهد کرد و در این راستا، زنان و دختران افغانستان متحدان زیادی در جهان دارند. این در حالی است که ۷۹همین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تاریخ ۱۰ سپتمبر (۲۰ سنبله) آغاز شد و تا اکنون جریان دارد. همزمان با ادامه‌ی نگرانی‌ها از محدودیت‌های حکومت فعلی بر زنان و دختران در افغانستان، سهیل شاهین، رییس دفتر سیاسی این گروه در قطر از دعوت‌ نشدن نماینده این گروه در نشست مجمع عمومی ملل متحد انتقاد کرده است.

کاترین راسل، مدیر اجرایی یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل از ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان انتقاد کرده و می‌گوید که هیچ بهانه‌ای برای محروم کردن دختران از آموزش وجود ندارد. خانم راسل در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که براساس سیاست‌های حکومت سرپرست، سه سال است که دختران در افغانستان از آموزش‌های بالاتر از صنف ششم در سراسر این کشور محروم هستند. او تاکید کرد که در حال حاضر ۱.۵ میلیون دختر در افغانستان از حق ادامه‌ی آموزش و دست‌یابی به حقوق کامل خود محروم مانده‌اند. مدیر بخش اجرایی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد افزود: «هیچ بهانه‌ای برای محروم کردن دختران از حقوق آنان و مزایای جامعه‌ی تحصیل‌کرده وجود ندارد.» پیش‌تر هم‌زمان با سه‌سالگی ممنوعیت آموزش دختران، یونیسف گفته بود که امسال با ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران ۳۸ هزار دختر دیگر نیز از ادامه‌ی آموزش‌های شان محروم می‌شوند. در حالی کاترین راسل از منع آموزش زنان و دختران افغانستان انتقاد می‌کند که  حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از تحصیل محروم و سپس دانش‌جویان دختر را از رفتن به دانشگاه‌ها دولتی و خصوصی و آموزشگاه‌های خصوصی منع کردند. باید گفت که محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. سازمان ملل متحد و جامعه‌ی جهانی در سه سال اخیر بارها خواستار لغو ممنوعیت حق آموزش و کار زنان در افغانستان شده‌اند، اما حکومت سرپرست تا اکنون به این خواست‌ها اعتنا نکرده است. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. همچنین به تازگی، قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی حتا صدای زنان را «عورت» عنوان کرده است. بخش زنان سازمان ملل پیش از این نیز گفته بود که محدودیت‌ها بر زنان تاثیر مخربی بر زندگی آنان در افغانستان داشته است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد می‌گوید که در سال جاری میلادی بیش از ۳۴۳ هزار کودک در افغانستان برای درمان سوءتغذیه حاد بستری شدند. یونیسف این آمار را امروز (یک‌شنبه، ۱ میزان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود اعلام کرده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که «غذای درمانی» برای درمان سوءتغذیه حاد کودکان حیاتی است و یونیسف تنها نهاد فراهم‌کننده‌ی این نوع غذا برای کودکان در افغانستان است. قابل ذکر است که پیش از این برنامه جهانی غذا اعلام کرده بود که حدود چهار میلیون کودک، نوزاد و مادر شیرده در افغانستان به سوءتغذیه مبتلا هستند. افزایش میزان فقر در میان خانواده‌ها، عدم تغذیه مناسب و کاهش دسترسی به خدمات صحی در افغانستان از عوامل اصلی ابتلای کودکان به سوءتغذیه گفته می‌شود.

مسوولان در ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت بغلان می‌گویند که پس از حاکمیت دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، بیش از دو هزار زن تجارت‌پیشه در این ولایت، سرگرم تولید صنایع‌ دستی هستند. عزت میر حقانی، آمر گردشگری ریاست اطلاعات و فرهنگ بغلان گفت که این زنان با پیروی از مقررات حکومت فعلی در مکان‌های ویژه، فعالیت‌های شان را پیش می‌برند. آقای حقانی تاکید کرد که:«دو هزار زن تجارت‌پیشه در مرکز و ولسوالی‌ها در  بخش صنایع‌دستی مصروف هستند و از همین راه برای خانواده خود درآمدزایی می‌کنند.» از سویی هم، شماری از زنان تجارت‌پیشه می گویند که با در آمدی که از این رهگذر بدست می‌آورند، می‌توانند بخشی از هزینه زندگی خانواده‌های شان را تامین کنند. مریم یاوری، زن تجارت‌پیشه گفت: «از وقتی که دانشگاه‌ها و مکاتب به روی زنان و دختران بسته شده است، ما مجبور هستیم که خیاطی کنیم و نفقه فامیل ما را فعلا ما از همین راه پیش می‌بریم.» مریم تاکید کرد: « فعلا خودم یک سرپرست هستم برادر سه ساله‌ام معیوب است، پدر ندارم، ماردم مریض است.» زنان تجارت‌پيشه از حکومت سرپرست می‌خواهند که یک مکان مشخص برای زنان ایجاد کنند تا آنان‌ بتوانند همه‌روزه تولیدات‌‌شان را بفروشند. زنان واردات کالای‌های مشابه و محدودیت ویزای سفر و‌ مشکلات در زمینه‌ی مواد خام را از چالش‌های کلیدی کارشان عنوان می‌کنند. آنان گفته‌اند هنوز بازار کالاهای وارداتی خارجی در کشور نسبت به کالاهای داخلی گرم‌تر است. همچنین شماری زیادی از زنان در ولایت‌های دیگر نیز، به خاطر تامین هزینه زندگی خانواده‌های شان، سرگرم ساخت صنایع دستی هستند و از مسوولان می‌خواهند که افزون بر پشتیبانی از فعالیت‌های‌شان، به هدف معرفی تولیدات آنان، نمایشگاه‌های بزرگی را در داخل و بیرون از کشور، راه‌اندازی کنند. قابل ذکر است که حکومت در بیش از سه سال گذشته، محدودیت‌های شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمی‌توانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

مسوولان جمعیت هلال احمر افغانی می‌گویند که ۱۴ هزار کودک دچار به بیماری سوراخ قلب در افغانستان وجود دارد. عبداللطیف ثابت، معاون عملیاتی سکرترجنرال هلال احمر گفته است که از این تعداد، هفت هزار کودک دارای بیماری قلبی پیچیده هستند که امکان درمان آن‌ها در شفاخانه‌های داخلی کشور وجود ندارد و حدود هفت هزار کودک دیگر از بیماران سوراخ قلب در یازده شفاخانه داخلی کشور، بر اساس نوبت، تحت درمان قرار دارند. آقای ثابت تاکید کرد: «۱۴ هزار کودک دچار به بیماری سوراخ قلب نزد این وزارت ثبت شده‌اند که از این میان، ۷ هزار مورد آن پیچیده است و امکان درمان آن‌ها در داخل کشور وجود ندارد و باید به هند یا آلمان فرستاده شوند.» وی از موسسات داخلی و بین‌المللی، بازرگانان، صنعت‌کاران و شخصیت‌های دارای امکانات درخواست کرد که به این اداره کمک‌های خود را ادامه دهند. او گفت: «هم‌وطنان، تاجران ملی، تصدی‌ها و اتحادیه‌های مختلفی که در افغانستان فعالیت دارند، به اندازه‌ای که می‌توانند با ما هم‌کاری کنند. هرچه هم‌کاری بیش‌تری باشد، ما می‌توانیم بهتر کار کنیم.» همچنین مدثر همراز، سخنگوی جمعیت هلال احمر افغانی اعلام کرد که این نهاد در بخش‌های مختلفی از جمله گردآوری گداها در سطح کشور، ارائه کمک‌های بشری و نقدی به آسیب‌دیدگان رویدادهای طبیعی و غیر طبیعی، پشتیبانی از خانواده‌های بی‌بضاعت، زنان بیوه، کودکان یتیم و سایر فعالیت‌های بشردوستانه؛ اقدام‌های زیادی انجام داده است. آقای همراز گفت: «در سراسر کشور ۱۱۶ هزار و ۲۵۹ گدا گردآوری شده‌اند که از این تعداد، پنج و هزار ۳۰۰ خانواده شامل ۳۰ هزار و ۵۴۳ نفر مستحق شناخته شده‌اند و ماهانه ۵۳ میلیون و ۸۷۵ هزار و ۸۱۲ افغانی کمک نقدی از سوی جمعیت هلال احمر افغانی به آن‌ها ارائه شده است.» بر اساس اطلاعات موجود، جمعیت هلال احمر افغانی ۹۴ سال پیش تاسیس شده و ۷۰ سال پیش از سوی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به رسمیت شناخته شده است. این نهاد هم‌اکنون در سراسر افغانستان چهار هزار و ۶۰۵ کارمند دارد.

شماری از زنان معترض و اعضای گروه اعتراضی زنان موسوم به «شنبه‌های ارغوانی»، می‌گویند که سازمان همکاری اسلامی به عنوان مهم‌ترین نهاد جهان اسلام، نقش مهمی در متوقف کردن «آپارتاید جنسیتی و جنایت علیه بشریت» که در برابر زنان و دختران افغانستان صورت می‌گیرد، دارد. اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی گفته‌اند که حکومت فعلی در سه سال گذشته، همه‌ی سیاست‌های شان را زیر نام دین و شریعت بر زنان و دختران تطبیق کرده است. این جنبش تاکید کردند که سازمان همکاری اسلامی در برابر وضعیت موجود سکوت کرده است. زنان معترض می‌گویند: «اکنون بیش از هر زمان دیگری انتظار می‌رود که سازمان همکاری اسلامی موضعی قاطع و روشن در دفاع از حقوق زنان افغانستانی اتخاذ کرده و از ادامه‌ی سکوت و بی‌تفاوتی خودداری کند.» در ادامه آمده است که اقدام‌های «سرکوب‌گرانه و محدودیت‌های شدید اعمال‌شده توسط حکومت فعلی بر زنان، نه‌تنها با اصول بنیادی و روحیه عدالت‌محور اسلام کاملاً در تضاد است؛ بلکه تصویری تحریف‌شده و نادرست از این دین» ارائه می‌دهد. اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی می‌گویند که سکوت سازمان همکاری اسلامی در برابر وضعیت زنان و دختران نه‌تنها پیامدهای وخیمی برای زنان می‌گذارد؛ بلکه اعتبار و مسوولیت‌پذیری سازمان همکاری اسلامی را نیز زیر سوال می‌برد. زنان معترض می‌گویند: «این سازمان، با صدور یک فتوای قاطع مبتنی بر اصول واقعی شریعت، به‌وضوح بیان کند که هیچ تفسیر یا اجرای افراطی که منجر به نقض کرامت انسانی و حقوق زنان شود، از سوی اسلام تایید نمی‌شود.» زنان معترض تاکید دارند که سکوت دراز مدت سازمان همکاری اسلامی در برابر نقض آشکار حقوق زنان، چالش‌های مهمی را در زمینه «مشروعیت و تاثیرگذاری» آن بر مسائل مربوط به حقوق بشر در جهان اسلام ایجاد کرده است. در حالی این خواست از سازمان همکاری اسلامی مطرح می‌شود که این سازمان پیش از این بارها، از سیاست‌های حکومت فعلی در برابر زنان و دختران انتقاد کرده و از این گروه خواسته است که به دختران و زنان حق کار و آموزش را بدهند.

همزمان با افزایش اخراج اجباری مهاجران اهل افغانستان از ایران و پاکستان، فدراسیون خبرنگاران افغانستان در تبعید، خواهان توقف روند اخراج مهاجران از ایران شده است. اعضای این فدراسیون در یک تجمع اعتراضی، خواستار توقف اخراج خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر، نیروهای امنیتی حکومت پیشین و افراد در معرض خطر از ایران شدند. در اعلامیه‌ی فدراسیون خبرنگاران افغانستان از نهادهای بین‌المللی پشتیبان خبرنگاران خواسته شده است که به پرونده‌های آنان زودتر رسیدگی شود. در اعلامیه آمده است که دولت ایران خلاف موازین پذیرفته شده بین‌المللی دست به اخراج اجباری کسانی می‌زند که به این کشور پناه آورده‌اند. اعضای فدراسیون خبرنگاران افغانستان تاکید کردند که در یک ترس و اضطراب شدید به سر می‌برند. اعضای این فدراسیون خاطرنشان کردند: «پیش از آن‌که زند‌گی ما تبدیل به تراژدی غم‌انگیز شود، لطفاً به درخواست‌های ما رسید‌گی کنید.» این در حالی است که حکومت جدید ایران روند اخراج پناه‌جویان اهل افغانستان از این کشور را افزایش داده است. بربنیاد آمارهای وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان حکومت سرپرست افغانستان، روزانه به‌گونه میانگین حدود دو هزار پناه‌جوی از ایران و پاکستان جبراً اخراج می‌شوند.