نصیراحمد فایق، سرپرست نمایند‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بازگشت مهاجران از ایران باید در صورت امکان داوطلبانه، ایمن و همراه با کرامت انسانی باشد. آقای فایق روز (چهارشنبه، ۱۸ سرطان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نسبت به «اخراج اجباری، رفتارهای غیرانسانی، توهین‌آمیز و تحقیرآمیز» با مهاجران افغانستانی در ایران ابراز نگرانی کرده است. همچنین وی در پیامش با اشاره به اخراج مهاجران اهل افغانستان، «چه دارای مدارک قانونی و چه بدون مدارک» تاکید کرده است که وضعیت مهاجران به‌صورت کتبی به مراجع مربوط اطلاع داده شده است. وی در بخشی از پیامش افزوده است که تداوم نپرداختن حقوق، اخاذی پول و رفتارهای تحقیرآمیز با مهاجران افغان، مغایر با اصول انسانی و اسلامی است. این در حالی است که نادر یاراحمدی، مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت امور داخله ایران، اعلام کرده که از ابتدای سال جاری تا کنون، بیش از ۷۱۷ هزار مهاجر افغان از ایران خارج شده‌اند. همچنین اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد نیز گفته که تا پایان ماه جون سال جاری میلادی، نزدیک به ۹۴۹ هزار مهاجر افغان به کشور بازگشته‌اند. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

سازمان عفو بین‌الملل درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که جامعه‌ی جهانی همچنان در مواجهه با «وضعیت فاجعه‌بار» افغانستان سردرگم است و یک «اقدام هماهنگ و مبتنی بر اصول انسانی» در رابطه به وضعیت افغانستان به‌شدت ضروری است. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای از قطع‌نامه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره‌ی افغانستان و درخواست‌ها در آن برای لغو فرمان‌‌های حکومت سرپرست علیه زنان و انجام تحقیقات در مورد تخلفات حقوق‌ بشری جاری و گذشته در افغانستان، استقبال کرده است. سازمان عفو بین‌الملل در ادامه تاکید کرده است که سازمان ملل متحد و جامعه‌ی جهانی باید اطمینان حاصل کنند که این قطع‌نامه با اقداماتی فوری و مؤثر در راستای حمایت از حقوق بشر تمامی مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران همراه شود. در ادامه آمده است که این قطع‌نامه در پی قطع‌نامه‌های متعدد شورای امنیت در مورد افغانستان صادر شده که هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده‌اند. عفو بین‌الملل افزوده است که از جمله قطع‌نامه ۲۶۸۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در اپریل سال ۲۰۲۳ میلادی صادر شد و در آن از حکومت فعلی خواسته شده بود به‌ سرعت تمامی فرمان‌هایی را که حقوق بشری زنان و دختران را محدود می‌کند، لغو کنند، هنوز اجرایی نشده است. همچنین عفو بین‌الملل در بخشی از اعلامیه‌اش به وضعیت مهاجران و پناهندگان افغا‌نستان نیز اشاره کرده و گفته است که آنان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند و با اخراج‌های دسته‌جمعی، بازداشت‌های خودسرانه و شرایط دشوار، به‌ویژه در ایران و پاکستان روبرو هستند. این نهاد افزوده است در حالی که بیش از هر زمان دیگری به برنامه‌های اسکان مجدد برای شهروندان در معرض خطر افغانستان نیاز است، چندین کشور این برنامه‌ها را متوقف کرده‌اند و هم‌زمان بودجه کمک‌های بشردوستانه نیز کاهش یافته است. عفو بین‌الملل گفته است: «ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که حقوق بشری مردم افغانستان، از جمله زنان، دختران و اقلیت‌های مذهبی و قومی، قابل معامله نیست.» این نهاد از جامعه‌ی جهانی خواسته است که «مشارکت کامل، برابر، معنادار و ایمن زنان افغانستان و اقلیت‌ها را در تمامی روندهای تصمیم‌گیری، از جمله ابتکارات تحت رهبری سازمان ملل، تضمین کند.» مجمع عمومی سازمان ملل متحد دو روز قبل قطع‌نامه‌ای را با عنوان «وضعیت افغانستان» با ۱۱۶ رأی موافق، دو رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع تصویب کرد. آمریکا و اسرائیل به این قطع‌نامه رأی مخالف دادند.

تاج‌الدین اویواله، نماینده یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که وضعیت مهاجران در مرز با ایران دشوار است. آقای اویواله این اظهارات را روز (سه‌شنبه، ۱۷ سرطان) با نشر یک نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و گفته است که روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تن در حال بازگشت از ایران هستند. قابل ذکر است که در روزهای اخیر هزاران تن در مرز اسلام‌قلعه بدون دسترسی به سرپناه، خدمات بهداشتی یا غذایی در وضعیت بحرانی به‌سر می‌برند. محمدصادق معتمدیان، والی تهران، گفته که روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان چهار برابر افزایش یافته است. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که رسیدگی به نیازهای صحی بی‌‌پیشینه زنان و کودکان مهاجر برگشته از ایران و پاکستان در مرزهای افغانستان، نیازمند حمایت و کمک فوری است. این سازمان با نشر گزارشی نگرانی شدید خود را نسبت به نیازهای صحی مهاجران کشور به ویژه زنان و کودکان که به گونه بی‌سابقه‌ از ایران و پاکستان به افغانستان باز می‌گردند، ابراز کرده و گفته است که از ماه اپریل سال جاری میلادی تا اکنون، بیش از ۸۳۶ هزار نفر از طریق گذرگاه‌های رسمی افغانستان از جمله اسلام‌قلعه، تورخم، میلک و سپین‌بولدک به کشور بازگشته‌اند. سازمان جهانی بهداشت در ادامه تاکید کرد: «بازگشت‌کنندگان که شامل زنان حامله، مادران با کودکان و کودکان بدون سرپرست هستند، تنها با آن‌چه در دستان‌شان دارند، باز می‌گردند. بسیاری از آنان نیاز فوری به خدمات صحی، غذا و سرپناه دارند.» این سازمان در ادامه افزوده است که با حمایتش، تیم‌های صحی موارد زیادی از زخم‌ها، عفونت‌ها، کم‌آبی و سوءتغذیه را، به‌ویژه در میان کودکان و سالمندان، در مرزهای افغانستان ثبت کرده‌اند. بر اساس این گزارش، تا اکنون به بیش از ۸۴ هزار تن در گذرگاه‌های مرزی و مراکز خوش‌آمدگویی خدمات صحی ابتدایی ارائه شده است. در همین حال داکتر ادوین سنیزا سالوادور، نماینده سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «ما با افزایش شمار مادران، کودکان و سالمندانی روبه‌رو هستیم که مریض، ناتوان و بی‌سرنوشت باز می‌گردند. ما هرچه در توان داریم انجام می‌دهیم، اما نیازها به‌سرعت در حال افزایش است. اگر کمک فوری دریافت نکنیم، توانایی پاسخ‌گویی سریع در مناطق ضروری را از دست خواهیم داد.» این سازمان می‌افزاید که برای سه ماه آینده یک طرح عملیاتی به ارزش ۲ میلیون دالر ارائه کرده؛ اما اگر حمایت مالی اضافی فراهم نشود، خدمات اساسی مانند واکسن، تداوی عاجل و مراقبت‌های صحی برای مادران و کودکان با مشکل مواجه خواهند شد. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشری سازمان ملل متحد اعلام کرده است که فعالیت ۴۰۰ مرکز درمانی در افغانستان به دلیل کم بودجه متوقف شده و از پیامدهای بحران بودجه‌ای است که جان میلیون‌ها شهروند افغانستان را تهدید می‌کند. تام فلچر، معاون این نهاد در سفر پنج روزه به افغانستان این اظهارات را مطرح کرده و نسبت به وخامت وضعیت بشری در کشور هشدار داده است. فلچر از ۲۷ اپریل تا ۲ می به کابل، قندهار و قندوز سفر کرد و با مقام‌های حکومت فعلی، امدادگران و جوامع آسیب‌پذیر دیدار داشته است. او در دیدارهای خود تاکید کرده است که مشارکت زنان امدادگر برای ارائه کمک‌های مؤثرو فرهنگی، حیاتی است و بدون حضور آن‌ها، دسترسی به جوامع آسیب‌پذیر، به‌ویژه زنان و کودکان، به‌شدت مختل می‌شود. وی در ادامه تاکید کرد: «توسعه بدون آموزش و مشارکت کامل دختران غیرممکن است.» براساس آمارهای ارائه شده از جنوری تا اپریل ۲۰۲۵ میلادی، بیش از ۱۸۰ هزار مهاجر در پی اجرای مرحله دوم طرح اخراج مهاجران از پاکستان، به کشور بازگشته‌اند که بسیاری از آنان، از جمله دارندگان کارت شهروندی افغانستان، پس از سال‌ها زندگی در پاکستان اکنون به کشوری بازمی‌گردند که برایشان غریبه است. در مراکز مرزی از جمله تورخم و اسپین بولدک، سازمان‌های بشردوستانه مراکز پذیرش ایجاد کرده‌اند که خدمات اولیه از جمله غذا، آب، مراقبت‌های پزشکی و حمایت روانی ارائه می‌دهند. اما ظرفیت این مراکز به‌شدت تحت فشار است. اوچا گفته است که آقای فلچر در بازدید از این مناطق گفت: «برای بسیاری از بازگشت‌کنندگان، افغانستان دیگر خانه‌ای آشنا نیست. آنها نه دارایی دارند، نه حمایت اجتماعی. آن‌ها به کشوری بازمی‌گردند که نمی‌شناسند.» قابل ذکر است که افغانستان از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در برابر تغییرات اقلیمی است. میانگین دمای کشور از سال ۱۹۵۱ تا اکنون بیش از ۲.۴ درجه افزایش یافته و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که خشکسالی‌های سالانه تا سال ۲۰۳۰ به وضعیتی رایج تبدیل خواهند شد. آقای فلچر در این زمینه هشدار داد: «سطح آب‌های زیرزمینی در برخی مناطق تا ۳۰ متر کاهش یافته، و در برخی ولایت‌ها، میزان بارندگی نسبت به حد نرمال تا ۵۵ درصد پایین‌تر است. آینده، گرم‌تر و خشک‌تر خواهد بود.» او در پایان از جامعه جهانی خواست: «ما به حمایت بیشتر نیاز داریم نه فقط پول، بلکه تعهد سیاسی، همبستگی انسانی و احترام به اصول بشردوستانه. سازمان ملل می‌ماند، اما بدون حمایت اهداکنندگان، نمی‌تواند پاسخ دهد.»

منابع محلی از ولایت قندهار می‌گویند که یک زن جوان در ناحیه‌ی سوم شهر قندهار خود را حلق‌آویز کرده و به زندگی‌اش پایان داده است. دست‌کم دو منبع با تایید این موضوع گفته‌اند که این زن پس‌ازچاشت روز (شنبه، ۱۴ سرطان) خود را در اتاقش حلق‌آویز کرده و فوت کرده است. منبع تاکید کرده است که این زن ۲۹ سال سن داشت و دومین زن شوهرش بوده است. همچنین منبع در بخشی از صحبت‌هایش افزوده است که این زن جوان در زندگی مشترک با همسر دوم شوهرش با مشکلاتی مواجه بوده است. منبع دلیل و علت خودکشی این زن جوان را خشونت خانوادگی عنوان کرده است. به گفته‌ی منبع، این زن مدتی پیش از طریق تلفن با شوهرش آشنا شده و ازدواج کرده بود، اما شوهرش به‌دلیل مشکلات اقتصادی به‌تازگی او را به خانه‌ی پدرش فرستاده بود. مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت قندهار تا اکنون در این مورد اظهارنظر نکرده‌اند. باید گفت که میزان خودکشی زنان و دختران در سراسر افغانستان پس از تسلط حکومت فعلی به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بیماری‌های روانی، عدم دسترسی به خدمات صحی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشی‌ها در بین زنان و جوانان بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که با توجه به کاهش ‏کمک‌های جهانی برای افغانستان، آینده‌ی بازگشت‌کنندگان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.‏ این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که با بازگشت ۱.۴ میلیون نفر در سال ‏جاری، نیاز به کمک در افغانستان تشدید شده است.‏ کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در ادامه تاکید کرده است که برای شروع دوباره به حمایت ‏نیاز دارد.‏ این روزها اخراج مهاجران از ایران به‌شدت ادامه دارد.‏ براساس آمار، روزانه ده‌ها هزار نفر از مرزهای غربی وارد افغانستان می‌شوند. عمده‌ی ‏بازگشت‌کنندگان خانواده‌های مهاجر هستند.‏ بازگشت مهاجران در وضعیتی است که بحران اقتصادی افغانستان با کاهش ‏کمک‌ها روبه وخامت است.‏ این در حالی‌ است که روزانه شمار زیادی از مهاجران افغانستانی، به‌ویژه زنان و کودکان، از مرز ایران وارد افغانستان می‌شوند. براساس گزارش‌ها، مادران، کودکان، زنان باردار و افراد سالمند از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در میان مهاجران به‌شمار می‌روند که به خدمات بهداشتی، غذا و سرپناه نیاز فوری دارند. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند. اسکندر مومنی، وزیر داخله ایران که حدود ۴۰۰ هزار مهاجر افغانستانی از کشور اخراج شده‌اند. او گفت که مصوبه دولت به مجلس ایران ارسال شده تا طرح سامان‌دهی مهاجران اجرایی شود.

احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان درتاره‌ترین مورد اعلام کرده است که جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری به راه و آموزه‌های مکتب امام حسین نیاز دارد. آقای مسعود روز (یک‌شنبه، ۱۵ سرطان) در سالروز عاشورا (سال‌روز شهادت امام حسین) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «اما حسین در تمام ادوار تاریخ برای آزادی‌خواهان و عدالت‌طلبان، الگوی ایثار و فداکاری و پرچم‌دار مبارزه برای آزادی بوده است.» وی در ادامه تاکید کرده است: «هیچ زمانی به اندازه امروز به راه و مکتب حسین نیازمند نبوده‌ایم.» همچنین حامد کرزی، رییس ‌جمهور سابق افغانستان، نیز به مناسبت روز عاشورا بر وحدت میان مردم کشور تاکید کرده است. آقای کرزی روز (یک‌شنبه، ۱۵ سرطان) با نشر پیامی در صفحه ایکس نوشته است که باید از این فرصت برای تقویت وحدت و شکوفایی بیشتر کشور استفاده کنند. او افزوده است: «امیدوارم هموطنان عزیز ما با استفاده از معنویت و برکت روز عاشورا و ایام محرم، متحدانه و یک‌صدا برای افغانستانی مترقی، شکوفا و برخوردار از نعمت علم و دانش، تلاش و کوشش کنند.» این در حالی است که منابع محلی در ولایت هرات گزارش داده‌اند که نیروهای حکومت فعلی در روزهای دهه‌ی محرم اقدام به جمع‌آوری و تخریب پرچم‌ها و موکب‌های عزاداری در مناطق جبرییل، کوره‌ملی و شهرک خاتم‌الانبیا کرده‌اند.

لینا حیدر، دختر اهل افغانستان تنها یازده سال دارد و احتمالا جوان‌ترین دانش‌آموزشی است که در آلمان موفق شده است تا دیپلم لیسه عالی (Abitur) دریافت کند و وارد دانشگاه شود. رسانه‌ها گزارش داده‌اند که لینا حیدر، دختری ۱۱ ساله اهل افغانستان مقیم شهر بُن (Bonn)، در تابستان سال ۲۰۲۵ میلادی موفق شد دیپلوم دبیرستان/ لیسه آلمان (آبیتور) را در مدرسه سنت آدلهید (Sankt-Adelheid-Gymnasium) که وابسته به اسقف‌نشین شهر کلن است، دریافت کند. در ادامه آمده است که لینا حیدر، باشنده شهر بُن و از خانواده‌های مهاجر افغان است که لقب «خردسال‌ترین دانش‌جو» را در این کشور کسب کرده است. او موفق شده دوره لیسه را در مدت شش سال تکمیل کند؛ درحالی که دانش‌آموزان آلمانی این دوره را در ۱۲ یا ۱۳ سال تکمیل می‌کنند. بر اساس گزارش‌ها، لینا با هوش بالا، تمرکز استثنایی و حمایت خانواده‌اش توانسته در آزمون‌های نهایی (Abitur) موفق شود. او اکنون برای ادامه تحصیل در رشته‌ طب آماده می‌شود. وی می‌گوید: «در هر حال خوشحالم. بالاخره به‌آن رسیدم.» از صنف درسی زیاد استفاده نکرده و در مجموع، فقط شش سال را در مکتب گذرانده است. میخاییل گرمان، مسوول حمایت از دانش‌آموزان بااستعداد می‌گوید: «وقتی آدم برای اولین‌بار لینا را می‌بیند، با خودش فکر می‌کند که این کودک شش‌ساله اینجا چه می‌کند و پدر و مادرش چرا او را آورده‌اند؟ ولی وقتی با او وارد گفتگو می‌شوید، خیلی زود متوجه می‌شوید: اوه، اینجا جای درستی‌ است، یا حداقل می‌تواند جای درستی باشد.» همچنین کریستوف اُلدوهِمه، مدیر لیسه سنت آدلهاید در شهر بن، این مرحله را چنین توصیف می‌کند: «گذر از صنف هشتم به دوره‌ی این لیسه واقعا دشوار بود. این خودش یک جهش بزرگ بود. ناگهان با یک کودک نه‌ یا ده‌ساله در دورهٔ لیسه روبه‌رو شدیم. اینجا باید پلی زده می‌شد.» لینا به‌عنوان یک کودک بسیار بااستعداد (hochbegabt) شناخته می‌شود، اما این برای مکتب هم چالش‌هایی به‌همراه داشته است. هم باید از او حمایت و هم باید دایم این مسیر با او تنظیم می‌شد تا همه‌چیز برایش قابل ‌تحمل باشد. کریستیانه گراف، هماهنگ‌کننده‌ی مشاوره روانی‌‌اجتماعی در مکتب می‌گوید: «ما همیشه تلاش کردیم تعادل را حفظ کنیم؛ اینکه او هم‌چنان بتواند کودک باقی بماند، ولی در عین حال از نظر فکری نیز رشد کند.» مدرک (Abitur) سند نهایی دوره لیسه در آلمان است که پس از موفقیت در امتحان‌های سراسری صادر می‌شود و شرط اساسی برای ورود به دانشگاه‌های این کشور به شمار می‌آید. به طور معمول دانش‌آموزان آلمانی در سن ۱۸ یا ۱۹ سالگی موفق به کسب این سند می‌شوند. موفقیت لینا حیدر در این سن پایین نه ‌تنها در میان مهاجران افغان؛ بلکه در سطح آلمان یک رویداد کم‌سابقه است. رسانه‌های آلمانی نوشته‌اند که او از هزاره‌های افغانستان است که از طریق مهاجرت توانسته وارد آلمان شود.