کمیته‌ بین‌المللی صلیب سرخ به مناسبت «روز جهانی آگاهی از خطرات ماین‌ و کمک به ماین پاکی» اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی، ۵۶۴ نفر در افغانستان براثر انفجار ماین و مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ کشته و زخمی شده‌اند. این کمیته امروز (جمعه، ۱۵ حمل) با نشر گزارشی گفته است که ۴۳۴ کودک نیز در میان قربانیان بوده است. این تعداد کشته و زخمی را براثر وقوع ۲۵۱ رویداد مرتبط به انواع مواد انفجاری، ثبت کرده است. گزارش به نقل از کاترینا ریتز، رییس دفتر کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان نوشته است: «ماین‌ها و بقایای مواد منفجره‌ی جنگ نه تنها زندگی روزمره و توسعه‌‌ی اقتصادی را مختل می‌کند، بلکه منجر به تراژدی‌های دلخراش، به‌ویژه در میان کودکان می‌شود.» وی در بخشی از صحبت‌هایش با اشاره به تعلیق کمک‌های مالی آمریکا گفته است که کاهش بودجه بر تلاش‌ها برای پاکسازی ماین‌ها و مهمات منفجر نشده تأثیر گذاشته و جان‌های بیشتری را به خطر می‌اندازد. رییس دفتر کمیته بین‌المللی صلیب برای افغانستان خواستار حمایت جامعه‌ی بین‌‌المللی و نهادهای بشردوستانه از مردم کشور برای مقابله با پیامدهای آلودگی با مواد منفجره شده است. قابل ذکر است که افغانستان یکی از آلوده‌ترین کشورهای جهان به ماین و مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، ۳.۳ میلیون نفر در افغانستان در شعاع یک کیلومتری ماین‌ها و مواد انفجاری زندگی می‌کنند. سازمان ملل برای تداوم برنامه‌ی ماین‌پاکی در افغانستان در سال جاری میلادی ۲۱.۹ میلیون دالر بودجه درخواست کرده است، اما با تعلیق کمک‌های مالی آمریکا، نگرانی‌ها از تأمین این بودجه افزایش یافته است. همچنین یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان گفته است افغا‌نستان از جمله‌ی آسیب‌دیده‌‌ترین کشورها از مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ است. این نهاد با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «در جریان چندین دهه جنگ، ده‌ها هزار شهروند عادی افغانستان، به‌دلیل‌ ماین‌ها و مواد منفجره‌ی باقی‌مانده از جنگ جان یا اعضای بدن‌شان را از دست داده‌اند.» هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان در ادامه تاکید کرده است که اکنون بیشتر قربانیان انفجار ماین‌ها، کودکان هستند.

روزنامه گاردین درتازه‌ترین مورد گزارش داده است که محدودیت‌های حکومت سرپرست بر رفت‌وآمد زنان و دختران، بحران مرگ‌ومیر مادران و نوزادان را در افغانستان تشدید کرده است. گاردین روز (پنج‌شنبه، ۱۴ حمل) با نشر گزارشی گفته است که ازدواج‌های زودهنگام، کمبود خدمات درمانی، ناامنی جاده‌ها و بی‌توجهی فرهنگی به سلامت زنان، باعث افزایش مرگ‌ومیر مادران شده است. این روزنامه به نقل از کارکنان شفاخانه‌ها در شهرهای مختلف افغانستان گزارش داده است که زنان بارها به‌دلیل نداشتن مرد همراه، از دریافت خدمات درمانی محروم شده‌اند. همچنین یک داکتر زن از ولایت ننگرهار به روزنامه گاردین می‌گوید: «از زمان تسلط حکومت سرپرست، زنان به داکتر مراجعه نمی‌کنند، مگر اینکه بیماری به حدی برسد که غیرقابل تحمل باشد.» این داکتر زن گفته است: «یکی از دلایل آن مشکلات مالی است، اما گاهی اوقات دلیل بی‌احتیاطی مردان خانواده است و زن را زودتر به دکتر نمی‌آورند و از آنجایی که خودشان نمی‌توانند سفر کنند، حالشان بدتر می‌شود.» گاردین به نقل از داکتران افزوده که «بیش از نیمی» از همکاران زن آن‌ها کار خود را ترک کرده‌اند. کمبود فزاینده داکتران و پرستارهای متخصص نیز جان زنان و کودکان را به‌ویژه در مناطق روستایی، به خطر انداخته است. این در حالی است که به‌تاز‌گی رسانه‌های ایرانی گزارش دادند که بیش‌تر از دو هزار داکتر از افغانستان در این کشور حضور دارند. نادر یاراحمدی، مشاور وزیر و رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله‌ی ایران گفته است که نزدیک به دو هزار داکتر افغانستانی در داخل ایران حضور دارند که ۷۰۰ نفر آنان داکتر متخصص و فوق تخصص هستند. او در گفت‌وگو با خبرگزاری خبر آنلاین گفته است که برخی استادان دانشگاه اهل افغانستان نیز در قراردادهایی که با دانشگاه‌های مختلف دارند از آنان استفاده می‌شود.

مسوولان در فرماندهی پولیس ولایت تخار می‌گویند که یک زن جوان در ولسوالی بنگی این ولایت خودش را حلق‌آویز کرده و به زندگی‌اش پایان داده است. ذبیح‌الله حکیمی، سخنگوی فرماندهی پولیس تخار امروز (پنج‌شنبه، ۱۴ حمل) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این زن باشنده روستای آفاقی از مربوطات مرکز ولسوالی بنگی بوده است. در خبرنامه آمده است که این زن جوان شب‌هنگام خودش را در خانه‌اش حلق‌آویز کرده است. آقای حکیمی تاکید کرده است که دلیل و انگیزه‌ی این خودکشی تا اکنون روشن نیست و در این زمینه به صورت همه‌جانبه تحقیقات آغاز شده است. باید گفت که میزان خودکشی زنان و دختران در سراسر افغانستان پس از تسلط حکومت فعلی به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بیماری‌های روانی، عدم دسترسی به درمان، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشی‌ها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد می‌گوید که نبود امکانات اولیه صحی در افغانستان، به‌ویژه در مناطق روستایی، سلامت کودکان را به خطر می‌اندازد. این نهاد امروز (چهارشنبه، ۱۳ حمل) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این وضعیت موجب شیوع بیماری‌های قابل پیشگیری می‌شود. در اعلامیه آمده است که ۵۵ درصد از خانواده‌ها در افغانستان به امکانات اولیه بهداشتی دسترسی ندارند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که برنامه‌های آگاهی‌رسانی در مورد خطرات دفع مدفوع در فضای باز برگزار کرده است. یونیسف در بخشی از اعلامیه‌اش نوشته است که پس از شرکت مردم روستاها در این برنامه‌ها، آن‌ها در خانه‌های خود تشناب برای رفع حاجت ساخته‌اند. همچنین در ادامه آمده است که اسهال، استفراغ و عفونت‌های مکرر معده در مناطق روستایی افغانستان به‌دلیل نبود تشناب به‌طور گسترده‌ای شیوع یافته بود. این نهاد افزوده است که با همکاری اتحادیه اروپا، از مناطق روستایی برای پایان دادن به دفع مدفوع در فضای باز از طریق برنامه «بهداشت کامل مبتنی بر جامعه» حمایت کرده است. یونیسف گفته است که بیش از نیمی از خانواده‌ها در افغانستان حداقل امکانات و خدمات ضروری برای داشتن محیطی پاک را در اختیار ندارند. در حالی یونیسف از دسترسی کودکان به خدمات صحی دفاع می‌کند که اعمال محدودیت‌های دست‌وپاگیر حکومت سرپرست بر زنان، دسترسی این قشر به خدمات صحی را متاثر کرده و در حالت نابودی قرار داده است. براساس دستور حکومت فعلی، داکتران مرد حق ندارند بیماران زن را در نبود محرم شرعی آنان معالجه کنند.

سازمان آمریکایی «پزشکان برای حقوق بشر» با نشر گزارشی اعلام کرده است که شهروندان افغانستان که از آمریکا به پاناما اخراج شده‌اند، در صورت بازگشت به افغانستان با خطر مرگ روبرو خواهند شد. این سازمان آمریکایی گفته است که این ارزیابی روز (دوشنبه، ۱۱ حمل) منتشر شد، نشان می‌دهد که هیچ‌یک از این افراد فرصتی نیافته‌اند تا به مقام‌های آمریکایی یا پانامایی توضیح دهند که چرا کشور خود را ترک کرده‌اند. در گزارش آمده است که در این ارزیابی، سازمان «پزشکان برای حقوق بشر» با استفاده از «پروتکل استانبول»، ارزیابی‌های پزشکی-حقوقی را از ۲۷ تن از افرادی که در ماه فبروری سال گذشته از امریکا به پاناما اخراج شده‌اند، انجام داده است. بر اساس گزارش این سازمان، افراد اخراج‌شده دچار علایم روانی هستند که با اظهارات آن‌ها در مورد بدرفتاری، شکنجه و آزار و اذیت در کشورهای مبدأشان همخوانی دارد. این ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که افراد اخراج‌شده عمدتاً کسانی هستند که از ترس انتقام‌جویی فرار کرده‌اند یا افرادی که در ایران از اسلام به مسیحیت گرویده‌اند. سازمان «پزشکان برای حقوق بشر» افزوده است که این ارزیابی‌ها همچنان شامل فعالان حقوق بشر، افسران نظامی سابق، افراد ال‌جی‌بی‌تی‌کیو و فعالان سیاسی از کشورهای افغانستان، کامرون، چین، اریتره، ایران و روسیه می‌شود. اخراج شدگان بیشترشان از کشورهای آسیایی اند. اخراج آنها بخشی از توافق بین حکومت‌های ترامپ، پاناما و کاستاریکا است؛ زیرا حکومت ایالات متحده تلاش می‌کند تا اخراج‌ها را تسریع بخشد. حکومت آمریکا بسیاری از خانواده‌‌های دارای فرزند را به پناهگاه‌های دو کشور آمریکای مرکزی فرستاد و مقامات کشورهای آمریکای مرکزی می‌خواهند راهی را برای بازگرداندن این مهاجران به کشورهای شان پیدا کنند. منتقدان اما این توافق را تسهیل روند اخراج توصیف کردند. این توافق زمانی نگرانی سازمان‌های حقوق بشری را تشدید کرد که صدها اخراج شده در یک هوتل در پاناما سیتی در بازداشت نگهداری شدند. اخراج شدگان یادداشت‌هایی را در کلکین‌های هوتل نصب کردند و خواهان کمک شدند. آنها در این یادداشت‌ها گفتند که از برگشت به کشورهای خودشان ترس دارند. بر اساس قوانین بین‌المللی مهاجرت، افراد حق دارند زمانی که از درگیری یا آزار و اذیت فرار می‌کنند، درخواست پناهندگی بدهند.

محمد هاشم صالحی مدرس، رییس شورای علمای شیعه افغانستان، در مراسم نماز عید فطر در غرب کابل از حکومت سرپرست خواست تا مذهب اهل تشیع و قانون احوال شخصیه شیعیان را به رسمیت بشناسد. آقای مدرس این اظهارات را روز (دوشنبه، ۱۱ حمل) در مراسم نماز عید فطر مطرح کرده و همچنان خواستار احترام به مراسم مذهبی شیعیان و رعایت توازن در پروژه‌های توسعه‌ای در افغانستان شد. وی در بخشی از صحبت‌های خود بار دیگر خواستار به‌رسمیت‌شناسی مذهب اهل تشیع توسط حکومت فعلی شده و او سه بار تاکید کرد که رسمیت یافتن مذهب اهل تشیع از مطالبات اصلی جامعه‌ی شیعه افغانستان است. باید گفت که حکومت فعلی پس از بازگشت به قدرت، مذهب اهل تشیع را از رسمیت ساقط کرد و قانون احوال شخصیه اهل تشیع را نیز لغو کرد. مقامات حکومتی بارها اعلام کرده‌اند که مذهب اهل سنت در افغانستان رسمی است و محاکم و قوانین مدنی بر اساس این مذهب عمل می‌کنند. همچنین حکومت فعلی کتاب‌های مرتبط با این مذهب را از برخی دانشگاه‌ها و کتابخانه‌های عمومی در مرکز و ولایات جمع‌آوری کرده است. مذهب تشیع در قانون اساسی افغانستان رسمیت داشت و قانون احوال شخصیه اهل تشیع نیز در پارلمان پیشین افغانستان تصویب و توشیح شده بود. احترام به آزادی مذهبی رییس شورای علمای شیعه افغانستان در سخنرانی خود از حکومت فعلی خواست تا به شیعیان اجازه دهند امور مذهبی خود، به‌ویژه مراسم عزاداری دهم محرم، را آزادانه برگزار کنند. وی در ادامه تاکید کرد: «در مراسم‌ها و شعایر مذهبی خود با مانع مواجه نشویم؛ چه در ایام محرم و چه در ماه مبارک رمضان. هیچ‌کس حق ندارد برگزاری مراسم عزاداری و مجالس شیعیان را منع کند.» توسعه متوازن همچنین آقای صالحی مدرس در بخشی از صحبت‌هایش خواستار توجه به «انکشاف متوازن» در افغانستان و در نظر گرفتن توسعه و بازسازی مناطق هزاره‌ نشین شد. رییس شورای علمای شیعه افغانستان همچنین بر تامین امنیت شیعیان تاکید کرد. او گفت هرچند امنیت نسبی در کشور برقرار شده، اما در سال گذشته دو رویداد تروریستی در هرات و غور رخ داده است. باید گفت که در ولایت غور، افراد مسلح ۱۴ غیرنظامی هزاره شیعه را به رگبار بستند. این رویداد واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از کشور به دنبال داشت. همچنین، در ولایت هرات، شماری از علمای شیعه در حملات افراد مسلح ناشناس کشته شدند. این در حالی است که طی سه‌ونیم سال گذشته، شورای علمای شیعه افغانستان بارها خواسته‌های مشابهی را مطرح کرده است.

مرکز خبرنگاران افغانستان اعلام کرده است که امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست در ولایت‌های بدخشان، بغلان و نیمروز به رسانه‌های محلی دستور داده است که از نشر تصاویر زنده‌جان خودداری کنند. این مرکز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که با ابلاغ این ممنوعیت در بدخشان، بغلان و نیمروز، شمار ولایت‌هایی که نشر تصاویر زنده‌جان در آنها ممنوع شده، به ۱۰ ولایت رسیده است. در ادامه آمده است که مأموران امر به معروف حکومت فعلی در این سه ولایت به مسوولان رسانه‌ها گفته‌اند که با توجه به قانون امر به معروف و نهی از منکر، نشر تصاویر زنده‌جان ممنوع است. این ممنوعیت در ماده هفدهم قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست که در ماه اسد سال گذشته توسط ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر حکومت توشیح شد، آمده است. در اعلامیه آمده است که یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد از زمان نشر این قانون، ممنوعیت نشر تصاویر زنده‌جان در دست‌کم هفت ولایت دیگر از جمله قندهار، تخار، بادغیس، هلمند، ننگرهار، نورستان و فراه نیز  به طور رسمی ابلاغ و اجرا شده است. هر چند بررسی های مرکز خبرنگاران نشان می دهد که در این اواخر محدودیت نشر تصویر و مصاحبه تصویری تا حدودی در برخی از این ولایات کاهش یافته است اما گسترش این ممنوعیت به ولایات بدخشان، بغلان و نیمروز و برخی شواهد در شماری از ولایات دیگر به این نگرانی دامن زده است که ممکن است این محدودیت‌ها همچنان گسترش یابد. مرکز خبرنگاران افغانستان با ابراز نگرانی جدی نسبت به ابلاغ ممنوعیت نشر تصاویر زنده‌جان در ولایات بدخشان، بغلان و نیمروز، نسبت به پیامد تشدید سرکوب رسانه‌ها در کشور هشدار می‌دهد. در ادامه آمده است که ممنوعیت نشر تصاویر زنده‌جان، تلویزیون‌ها را از روند اطلاع‌رسانی حذف می‌کند و بر محدودیت‌های کاری دیگر رسانه‌ها به ویژه رادیوها که به طور قابل توجه در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند می‌افزاید. مرکز خبرنگاران افغانستان از مقام‌های تصمیم گیرنده در قندهار و وزارت امر به معروف و نهی از منکر اداره حاکم می‌خواهد که در دستور منع نشر تصاویر زنده‌جان تجدید نظر کنند و با لغو سایر دستورالعمل‌های رسانه‌ای که در بیشتر از سه سال اخیر به موازات قانون رسانه‌ها ابلاغ و اجرایی شده‌اند، اجازه بدهند رسانه‌ها از آزادی عمل مطابق با قانون رسانه‌های کشور برخوردار شوند و خبرنگاران بتوانند آزادانه و بدون ترس کار کنند. همچنین ممنوعیت نشر تصاویر در کابل نیز در برخی وزارت‌ها و ادارات اجرا شده است.

برنامه جهانی غذا هشدار داده است که در صورت عدم تامین فوری بودجه، برنامه‌های پیشگیری از سوءتغذیه‌ی کودکان در افغانستان، یمن و سوریه ممکن است ظرف چند ماه متوقف شوند. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که به ۱.۴ میلیارد دالر بودجه برای اجرای برنامه‌های خود در ۵۶ کشور در سال ۲۰۲۵ نیاز دارد. در اعلامیه هشدار داده شده است که کمبود بودجه ممکن است برنامه‌های جهانی مقابله با سوءتغذیه کودکان را در سه کشور متوقف کند. اعلامیه به نقل از سندی مک‌کین، مدیر اجرایی سازمان جهانی غذا نوشته است: «اگر اقدام نکنیم، میلیون‌ها کودک را به یک عمر رنج محکوم خواهیم کرد.» برنامه جهانی غذا به‌ویژه پس از تعلیق کمک‌های ایالات متحده آمریکا با مشکلات مالی شدیدی روبرو شده است. آمریکا در سال گذشته ۴.۵ میلیارد دالر از بودجه ۹.۸ میلیارد دالری این سازمان را تامین کرده بود. برنامه جهانی غذا به افرادی که به دلیل کمبود محصولات کشاورزی، درگیری‌ها و تغییرات اقلیمی با گرسنگی مواجه هستند، کمک‌های غذایی و نفدی ارائه می‌دهد. همچنین این سازمان گفته است که برای درمان سوءتغذیه برای ۳۰ میلیون مادر و کودک در ۵۶ کشور در سال ۲۰۲۵ به ۱.۴ میلیارد دالر نیاز دارد و هشدار داده است که این بیماری در سراسر جهان به دلیل جنگ‎‌ها، روبه افزایش است. دبیر اجرایی برنامه جهانی غذا افزوده است برنامه‌های این سازمان در افغانستان ممکن است تا ماه می سال جاری میلادی متوقف شود. این سازمان همچنین گفته است که برنامه‌های خود در برخی کشورهای دیگر را نیز کاهش می‌دهد. قابل ذکر است که بیماری سوءتغذیه در افغانستان به‌ویژه در میان کودکان یک بحران جدی است و مشکلاتی چون فقر، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و تغذیه‌ای مناسب مانع ارائه درمان‌های ضروری و پیشگیری از این بیماری می‌شود. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشری سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که آمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه در افغانستان در سال ۲۰۲۵ به ۳.۵ میلیون نفر برسد. طبق گزارش‌های ملل متحد این رقم در پنج سال گذشته حدود ۳ میلیون کودک زیر پنج سال بوده است. دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد می‌گوید که در سال ۲۰۲۵ میلادی ۲۲.۹ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز خواهند داشت. این سازمان برای کمک‌رسانی نیاز به ۲.۲۴ میلیارد دالر بودجه است. اوچا در سال ۲۰۲۴ میلادی برای کمک‌رسانی به مردم افغانستان ۳.۰۶ میلیارد دالر بودجه درخواست کرده بود؛ اما طبق آخرین گزارش‌های سازمان ملل متحد، حدود ۴۰ درصد این بودجه تأمین شده بود.

تاج‌الدین اولواله، رییس دفتر یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که در این نهاد با شرکای خود در سال ۲۰۲۴ میلادی برای ۳.۱ میلیون کودک و مراقبان آنان خطرات ماین را آموزش دادند. آقای اولواله با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «آموزش خطر ماین جان‌ها را نجات می‌دهد.» رییس دفتر صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که مهمات منفجرنشده همچنان یک تهدید مرگ‌بار برای کودکان در افغانستان است. قابل ذکر است که افغانستان یکی از آلوده‌ترین کشورها به ماین و مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ است. همچنین پیش از این سازمان ملل متحد اعلام کرده بود که ۳.۳ میلیون نفر در افغانستان در فاصله‌ی یک کیلومتری ماین‌ها و مواد انفجاری زندگی می‌کنند. براساس گزارش‌های منتشره شده، انفجار ماین‌ها و مواد انفجاری همه‌ساله جان صدها نفر، به‌ویژه کودکان را در افغانستان می‌گیرد. همچنین اداره ماین‌پاکی سازمان ملل متحد (UNMAS) گزارش داده است که در سال ۲۰۲۴، بیش از ۸۰ درصد از کودکانی که در انفجار ماین در افغانستان کشته شده‌اند، پسر بوده‌اند. در سال ۲۰۲۴، ۱۴۰ نفر در انفجار ماین کشته و ۳۴۳ نفر دیگر زخمی شدند که از این تعداد ۱۰۵ نفر طفل به‌ویژه پسر بودند. با متوقف‌شدن کمک‌های اخیر ایالات متحده آمریکا، این نگرانی دوبرابر شده است که فعالیت‌های پروژه ماین‌پاکی در افغانستان محدود و با نابودی روبه‌رو است. سازمان کمک‌های مردمی ناروی که در امور بشردوستانه و ماین‌پاکی فعالیت می‌کرد، اعلام کرده است که فعالیت‌های خود را به دلیل محدودیت کمک‌های آمریکا به حالت تعلیق درآورده است. بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد، در حال حاضر یک‌میلیون و دو‌صد‌هزار متر مربع زمین در افغانستان پوشیده از ماین‌ها و سایر مهمات منفجر‌نشده است. اگرچه در حال حاضر عملاً در افغانستان جنگ نیست، اما خطر انفجار ماین‌ها و سایر مهمات منفجر‌نشده توسط طرف‌های درگیر در جنگ در رژیم جمهوری در بیست سال گذشته وجود دارد.