شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست، در نشستی با حضور سخنگویان حکومتی در کابل، بر دسترسی به اطلاعات و نقش حیاتی رسانه‌ها در افغانستان تاکید کرد. وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت فعلی با نشر اعلامیه‌ای از برگزاری سمینار ارتقای ظرفیت سخنگویان حکومت سرپرست در کابل خبر داده است. بربنیاد اعلامیه‌ی وزارت اطلاعات و فرهنگ، شیرمحمد عباس استانکزی در این سمینار گفت: «در عصر حاضر، رسانه‌ها و سخنگویان از نیازهای اساسی جامعه و کشور هستند.» همچنین این مقام دولتی در بخشی از صحبت‌هایش بر تقویت این عرصه تاکید کرد و افزوده است که حوزه رسانه باید توانایی مقابله با هرگونه شرایط را داشته باشند. او تصریح کرد که سخنگویان حکومت فعلی باید علاوه بر داشتن دانش کافی در محیط کاری خود، از وضعیت کلی کشور و جامعه نیز آگاهی داشته باشند. عباس استانکزی در ادامه سخنانش گفت: «سخنگویان ادارات باید اخبار مربوط به پیشرفت و آبادانی کشور را به‌موقع با رسانه‌ها به اشتراک بگذارند.» معین سیاسی وزارت امور خارجه‌ی حکومت فعلی درحالی از اهمیت رسانه‌ها در جامعه سخن می‌زند که تحت حاکمیت این گروه در سه سال گذشته صدها رسانه از فعالیت رسانه بازمانده یا محدود شده است. همچنین در این مدت، هزاران خبرنگار کشور را ترک کرده و زنان خبرنگار در برخی ولایات از فعالیت رسانه‌ای منع شده‌اند. شماری از خبرنگاران به دلیل فعالیت رسانه‌ای به دو تا ده سال زندان محکوم شده‌اند. در حالی آقای استانکزی این اظهارات را مطرح می‌کند که حکومت فعلی در روزهای اخیر، شماری از تلویزیون‌ها را به دلیل نشر تصاویر موجودات زنده به سمت تعطیلی سوق داده‌اند. چندی پیش خانه آزادی بیان در روز جهانی تلویزیون گفته بود که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان، فعالیت بیش از ۳۰۰ رسانه متوقف شده است. همچین حکومت فعلی در بیش از سه سال گذشته، محدودیت‌ گسترده‌ای را علیه رسانه‌ها اعمال کرده است.

کمیته سویدن برای افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که به دلیل بسته شدن دفاترش در این کشور، دیگر در افغانستان فعالیت نمی‌کند. این کمیته شب گذشته (سه‌شنبه، ۲ دلو) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که از این پس تحت نام «کمیته همبسته‌گی برای افغانستان» در خارج از افغانستان به فعالیت‌های خود ادامه خواهد داد. این کمیته در صفحات رسمی خود در شبکه‌های اجتماعی این موضوع را بیان کرده است. کمیته سویدن برای افغانستان در ماه مارچ سال ۲۰۲۴ میلادی اعلام کرد که بنا به درخواست حکومت سرپرست و برای حفظ امنیت کارمندانش، فعالیت‌اش را در افغانستان متوقف کرده است. حکومت فعلی پس از آتش‌ زدن قرآن از سوی یک فرد در سویدن، فعالیت کمیته‌ سویدن در افغانستان را متوقف کرده و خواستار عذرخواهی آن کشور از مسلمانان شده بود. در آن زمان، کمیته سویدن اعلام کرده بود که با توقف فعالیت‌هایش پس از بیش از چهار دهه در افغانستان، حدود هشت هزار کارمند این موسسه در ۱۶ ولایت کشور شغل خود را از دست خواهند داد. همچنین این نهاد امدادرسان گفته بود که صدها هزار تن در افغانستان از خدمات صحی، آموزشی و عمرانی آن محروم خواهند شد. کمیته سویدن پیش‌تر تاکید کرده بود که هیچ ارتباطی با دولت سویدن ندارد و حکومت سرپرست در این باره دچار سوءتفاهم شده‌اند. باید گفت که کمیته سویدن یک سازمان غیردولتی است که از ۴۰ سال به این طرف در بخش آموزش و صحت در افغانستان فعالیت می‌کند. این کمیته حدود ۸ هزار کارمند در چندین ولایت کشور دارد که در بخش‌های مختلف فعالیت می‌کنند.

زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی پیشین ایالات متحده‌ی آمریکا برای صلح افغانستان می‌گوید که مکتب‌ها و دانشگاه‌ها باید هم‌زمان با سال جدید آموزشی در افغانستان به‌روی دختران و زنان باز شوند. زلمی خلیل‌زاد، با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود با ابراز امیدواری گفته که اخیرا دو پیشرفت در حوزه‌ی آموزش دختران صورت گرفته است. آقای خلیل‌زاد تاکید کرد که یکی از این تحول‌ها کنفرانس آموزش دختران در جوامع اسلامی‌ در پاکستان بود که در آن بر حق آموزش برابر تاکید شده است. قابل ذکر است که سازمان همکاری اسلامی در هفته‌ی گذشته، کنفرانس جهانی «آموزش دختران در جوامع اسلامی» را در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان برگزار کرد. در این نشست رهبران و نمایندگان کشورهای اسلامی حضور داشت. همچنین نماینده‌ی پیشین آمریکا برای صلح افغانستان، بر این باور است که اعلام مخالفت شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه‌ی حکومت سرپرست با ممنوعیت آموزش دختران از دیگر پیش‌رفت‌ها در عرصه‌ی آموزش دختران و زنان است. عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه‌ روز (شنبه، ۲۹ جدی)، در مراسم فراغت دانش‌آموزان یک مدرسه‌ی دینی در خوست گفت که زنان و دختران با «بی‌عدالتی» از سوی رهبر این گروه از آموزش محروم شده‌اند. آقای استانکزی گفته بود راهی که حکومت فعلی می‌روند، مطابق «شریعت» نیست؛ بلکه ناشی از «طبیعت» این گروه است. او گفته است: «تمام حقوق شان (زنان) تلف شده است، میراث نیست، حق انتخاب شوهر ندارند، به بد داده می‌شوند، اجازه‌ی آموزش نمی‌دهیم، اجازه‌ی رفتن به مسجد نمی‌دهیم، دروازه‌های دانشگاه‌ها بسته است، به مدرسه‌های [دینی] هم اجازه نمی‌دهیم، آیا ما مطابق شریعت حرکت می‌کنیم؟» معاون سیاسی وزارت خارجه‌ گفت که تمام اختلاف‌های جهان با این گروه بر سر مسأله‌ی آموزش زنان و دختران است. زلمی خلیل‌زاد در بخشی از پیامش گفته است: «علمای افغانستان، رهبران حکومت فعلی که به طور خصوصی می‌گویند که آنها مخالف ممنوعیت دختران و زنان از تحصیلات عالی هستند، و همه افغان‌های وطندوست باید همین کار را انجام دهند. لیسه‌ها و پوهنتون‌ها باید با آغاز سال نو افغانستان در ۲۱ مارچ باز شوند.» این در حالی است که حکومت فعلی پس از به‌دست گرفتن قدرت گام‌به‌گام آموزش دختران را محدود و ممنوع کرد. اکنون یک هزار و ۲۱۷ روز می‌شود که مکتب به روی دختران بسته است.

رینا امیری، نماینده‌ی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان از پایان مأموریت خود خبر داده است. او شب گذشته (یک‌شنبه، ۳۰ جدی) با نشر نامه‌ی خداحافظی خود در حساب کاربری ایکس نوشته است: «دفاع از زنان و مردان شجاع افغان در خط مقدم مبارزه برای یک افغانستان مبتنی بر حقوق و فراگیر، افتخار بزرگی بوده است.» خانم امیری تاکید کرده است که برای پاسخ‌گویی به حکومت سرپرست افغانستان و استفاده از تلاش‌های رهبران زنان و مدافعان حقوق بشر، کارهای زیادی باید انجام شود. او نوشته است: «ما باید به کار ادامه دهیم تا حکومت فعلی را متقاعد کنیم که احکام مخربی که زنان و دختران را از اختیار، تحرک، تحصیل، معیشت، صدا و دسترسی به مؤسسات طبی نجات‌بخش محروم کرده است، لغو کنند.» نماینده‌ی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان افزود که باید از حکومت فعلی خواسته شود که به حقوق اعضای اقلیت‌های قومی و مذهبی احترام بگذارند و به فرهنگ ترس و ارعاب پایان دهند. او گفته است: «جهان باید در کنار زنان و مردان شجاع افغانستان بایستد که بهترین امیدشان یک افغانستان با ثبات و امن و در صلح با خود و همسایگانش است. این یک ضرورت اخلاقی و راهبردی برای منطقه و جهان است.» رینا امیری با اشاره به دستاوردها در سه سال گذشته در زمینه دادخواهی برای زنان و دختران افغانستان تصریح کرده است که ادامه این روند افغانستان را به سوی یک جامعه روشن و متکی به حقوق بشر سوق خواهد داد. او همچنان خواستار فشارهای بیش‌تر علیه عملکرد حکومت فعلی در زمینه حقوق زنان شده است. قابل ذکر است که رینا امیری در اواخر ۲۰۲۱ میلادی به‌عنوان نماینده‌ی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان انتخاب شد. روشن نیست که فرد جدیدی جایگزین خانم امیری می‌شود یا پست او حذف شده است. به‌تازگی وزارت خارجه‌ی آمریکا پست نماینده‌ی ویژه آمریکا در امور افغانستان را نیز حذف کرده است.

سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در منطقه جبل‌السراج ولایت پروان به ۳۸۰ زن کشاورز آموزش‌هایی در زمینه‌ی تهیه‌ی ترشی، مربا، آب انگور، رب و دیگر محصولات میوه و سبزی‌ها را ارائه می‌دهد. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود گفته است که این اقدام با هدف افزایش مهارت‌های زنان و بهبود معیشت خانواده‌ها صورت گرفته است. در اعلامیه آمده که با حمایت وزارت خارجه‌ی لوکزامبورگ و همکاری سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، تا اکنون ۱۹ بسیج‌گر اجتماعی آموزش دیده‌اند. در بخشی از پیام سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد آمده است که این بسیج‌گران توانسته‌اند، ۳۸۰ زن را در مرکزهای مختلف فرآوری محصولات کشاورزی توانمندسازی کنند. سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد تاکید کرده است که این برنامه‌ها به زنان کشاورز کمک می‌کند تا محصولات مازاد خود را به فرآورده‌های قابل فروش تبدیل کنند و از این طریق، درآمد خانواده‌های خود را افزایش دهند. قابل ذکر است که این سازمان پیش از این نیز از اجرای برنامه‌های مختلف برای توان‌مندسازی زنان کشاورز و روستایی خبر داده است. پیشتر سازمان غذا و کشاورزی گفته بود که برای بیش از یک هزار و ۵۰۰ زن روستایی پرورش زنبور عسل را آموزش داده است. بیش‌ترین جمعیت افغانستان در روستاها زندگی می‌کنند و چرخه‌ی زندگی آنان به فرآورده‌های کشاورزی وابسته است. در حالی این نهاد برای زنان زمینه‌ی آموزشی‌های مختلف مهیا می‌سازد که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

یان اگلند، دبیر کل شورای پناهند‌گان ناروی در تازه‌ترین مورد گفته است که محرومیت دختران در افغانستان از آموزش، انکار غیرقابل تحمل حقوق بشر است. آقای اگلند این اظهارات امروز (یک‌شنبه، ۳۰ جدی) در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و گفته است که از یک کارخانه قالین‌بافی در شهر هرات بازدید کرده است. وی در ادامه نوشته است که در این کارخانه دخترانی را ملاقات کرده است که از مکتب محروم شده و به قالین‌بافی روی آورده‌اند. دبیرکل شورای پناهندگان ناوری به نقل از یکی از این دختران نوشته است: «من فقط تا صنف پنجم درس خواندم، اما رویای من هنوز این است که پزشک بشوم.» دبیر کل شورای پناهند‌گان ناروی روز گذشته از سفرش به افغانستان خبر داده بود. وی خاطرنشان کرده است که در سفرش به ولایت هرات با شماری از زنانی دیدار کرده است که سرپرست خانواده‌های خود هستند. یان اگلند تاکید کرده است که بحران افغانستان از سوی جامعه‌ی جهانی نادیده گرفته شده است. در حالی او از محرومیت دختران در افغانستان از آموزش انتقاد می‌کند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست، از بزرگان حکومتی خواسته است که زمینه‌ی فراگیری آموزش را به همگان فراهم کند. آقای استانکزی این موضوع را روز گذشته (شنبه، ۲۹ جدی) در مراسم دستاربندی حافظان و قاریان در مدرسه‌ دینی «مظهرالعلوم نیازی» در خوست مطرح کرده و گفته است که هیچ بهانه‌ای برای بسته‌بودن نهادهای آموزشی وجود ندارد. وی تاکید کرده است: «خواست ما از بزرگان امارت اسلامی این است که بدون قیدوشرط دروازه‌های علم را در چهارچوب اصول اسلامی به روی همه باز کنند؛ جهان هم در باره‌ی همین موضوع با ما اختلاف دارند.» معین وزارت امور خارجه‌ی حکومت فعلی افزوده است که تعیینات در نهادها باید بر اساس شایسته‌سالاری انجام و کار به افراد مسلکی سپرده شود. او می‌گوید که اگر نظام کنونی پشتیبانی شهروندان را داشته باشد، هیچ قدرتی در برابر آن ایستادگی نمی‌تواند. عباس استانکزی، در بیش از سه سال گذشته بارها از حکومت سرپرست خواسته است که زمینه‌ی فراگیری آموزش‌ را به همه‌ شهروندان افغانستان فراهم کند. او پیش از این نیز از عدم بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به‌روی دختران انتقاد کرده بود و اظهار امیدواری کرده بود که مکاتب «بدون تبعیض» به‌روی همه باز شوند. باید گفت بیش از سه سال می‌شود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. همچنان حکومت فعلی آموزش زنان و دختران در نهادهای صحی را نیز منع کرده است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. قابل ذکر است که در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

روزا اتونبایوا، رییس یوناما و نماینده‌ی ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که چالش تضمین دسترسی دختران و زنان افغانستان به آموزش یک بعدی نیست. آقای اتونبایوا در مورد چالش‌های آموزش دختران افغانستان در نشست «آموزش دختران در جوامع مسلمان» در اسلام‌آباد سخنرانی کرده و گفت که برای تضمین دسترسی به آموزش باید با همه‌ی طرف‌ها گفتگو شود. وی تاکید کرده است که فراهم‌سازی آموزش دختران نیازمند هم‌کاری و هم‌فکری همه‌ی طرف‌ها در افغانستان است. نشست دو روزه سازمان همکاری اسلامی با محوریت «آموزش دختران در جوامع اسلامی» روز شنبه با حضور بیش از ۱۵۰ شخصیت بین‌المللی اعم از وزیران، سفیران، علما و نمایندگان یونسکو، یونیسف و بانک جهانی در اسلام‌آباد برگزار شد. در این نشست سران حکومت فعلی به‌رغم دعوت از اشتراک خودداری کرد. در این نشست دبیرکل سازمان همبستگی جهان اسلام گفت که آموزش دختران در اسلام ممنوع نشده است و افزود «ما ملاحظات دینی برخی‌ها را که با استفاده از نام اسلام مانع آموزش دختران می‌شوند، رد می‌کنیم.» همچنین ملاله یوسف‌زی، برنده‌ جایزه‌ی صلح نوبل و فعال حقوق  زنان نیز در این کنفرانس از تجربیات خود در مسیر ارتقاء آموزش دختران گفت و از جامعه‌ی جهانی خواست که حمایت‌های بیشتری از این حرکت انجام دهند. محمد العیسی، دبیرکل اتحادیه‌ی جهانی مسلمانان و ریيس سازمان علمای مسلمان در این نشست گفته بود که اسلام به طور قاطع هر گونه محرومیت از آموزش زنان را چه جزئی و چه کامل در هر سن، سطح یا تخصصی، رد می‌کند. اتونبایوا در حالی بر گفتگو با همه طرف‌ها در زمینه‌ی آموزش تاکید می‌کند که حکومت سرپرست پس از تسلط بر افغانستان، دروازه‌های مکاتب بالاتر از صنف ششم و همچنین دانشگاه‌ها را به روی دختران بستند. هرچند این اقدام حکومت فعلی تا «امر ثانی» خوانده می‌شد؛ اما با گذشت سه سال، نه تنها در این رویکرد‌شان تغییر نیاوردند بلکه آن را تشدید نیز کرده است. در آخرین مورد، حکومت فعلی تحصیل دختران و زنان در نهادهای تحصیلی پزشکی را نیز منع کرده است. همچنین زنان و دختران از رفتن به پارک‌ها، حمام‌ها، آرایشگاه‌ها، سفر کردن بدون محرم، حرف زدن با صدای بلند و کار نیز منع شده است. این محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها واکنش‌های گسترده جهانی را به همراه شده است.

با وجود وضع محدودیت و منع آموزش دختران در سراسر افغانستان، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت فعلی به شاگردان یک مدرسه دینی در کابل می‌گوید که بدون تکنولوژی نمی‌توانند در برابر کشورهایی چون اسرائیل قدرتمند شوند و پیشرفت کنند و هرگز نباید با دانش مخالفت کرد. آقای مجاهد این اظهارات را در سخنرانی در یک مدرسه دینی در کابل مطرح کرده و گفته است که در علوم شرعی و طبیعی هر دو برای جامعه اسلامی ضروری‌ هستند و مسلمانان باید علوم دینی و طبیعی را برای پیشرفت جوامع اسلامی بپذیرند و از دانش بهره بگیرند. او به طور تلویحی از رهبر حکومت فعلی انتقاد کرده و گفت: «هرگز نباید با دانش مخالفت کرد. علوم شرعی و طبیعی هر دو برای جامعه اسلامی ضروری‌ اند.» در یک ویدیویی که نشر شده، ذبیح‌الله مجاهد را نشان می‌دهد که در یک مدرسه دینی در حال صحبت کردن است. زمان این سخنرانی مشخص نیست. او در این سخنرانی از اهمیت تکنولوژی برای قدرتمند شدن حکومت فعلی و مسلمانان کشورهای دیگر برای مقابله با کشورهای غربی و اسرائیل یاد کرده و دلیل وضعیت مردم غزه را عدم توجه شان به علوم طبیعی خواند. وی تاکید کرده است: «مردم غزه غفلت کردند و وقت خود را ضایع کرده‌اند.» او گفت برتری اسرائیلی‌ها به علت دستیابی به تکنولوژی است، وگرنه مردم غزه نیز مانند اسرائیلی‌ها دو دست دارند. این مقام حکومت فعلی افزود: «فلسطینی‌ها که فاقد دولت اند، منابع اقتصادی اندکی در اختیار دارند و تحت کنترول شدید اسرائیل اند. آنها همچنین به کمک‌های امدادی کشورهای ثروتمند خلیج فارس، امریکا و اروپا متکی اند.» همچنین ذبیح‌الله مجاهد بر اهمیت تکنولوژی در جنگ‌های آینده تاکید کرده و گفت: «جنگ‌های آینده با شمشیر و حتی سلاح گرم نخواهد بود. این جنگ‌ها سایبری و از طریق اینترنت خواهد بود. مسلمانان باید خود را برای این نوع جنگ‌ها آماده کنند.» این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که حکومت فعلی پس از بازگشت به قدرت بیشترین سرمایه‌گذاری را بر مدارس دینی کرده است که پایگاه‌های سیاسی و فکری این گروه به حساب می‌آیند. همچنین حکومت فعلی پس از تسلط بر کشور، دروازه‌های مکاتب بالاتر از صنف ششم و همچنین دانشگاه‌ها را به روی دختران بستند. هرچند این اقدام حکومت فعلی تا «امر ثانی» خوانده می‌شد؛ اما با گذشت سه سال، نه تنها در این رویکرد‌شان تغییر نیاوردند بلکه آن را تشدید نیز کرده است. در آخرین مورد، حکومت فعلی تحصیل دختران و زنان در نهادهای تحصیلی پزشکی را نیز منع کرده است. همچنین زنان و دختران از رفتن به پارک‌ها، حمام‌ها، آرایشگاه‌ها، سفر کردن بدون محرم، حرف زدن با صدای بلند و کار نیز منع شده است. این محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها واکنش‌های گسترده جهانی را به همراه شده است.