یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان به‌مناسبت روز جهانی حقوق بشر از حکومت سرپرست خواسته است که تعهدات جهانی حقوق بشر را برای صیانت و شکوفایی نسل کنونی و آینده بپذیرند. یوناما امروز (سه‌شنبه، ۲۰ قوس) با نشر اعلامیه‌ای به نقل از روزا اوتنبایوا، نماینده‌ی ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان نوشته است که با وجود بهبود امنیت و کاهش منازعات مسلحانه‌ی خشونت‌بار، اقدامات در پیوند به حفاظت و حمایت از حقوق بشر به‌صورت مداوم و خطرناک در حال فرسایش است و زنان و دختران بار سنگین آن را متحمل می‌شوند. خانم اوتنبایوا همچنان به تبعیض نظام‌مند علیه زنان و دختران افغانستان، از جمله محرومیت آنان از آموزش و کار نیز اشاره کرده است. او خطاب به مسوولان حکومت فعلی تاکید کرد: «قدرت مسوولیت را نیز به همراه دارد. ادعای مقام‌های حاکم برای نمایندگی مشروع از مردم افغانستان در ملل متحد، باید با تلاش‌های واقعی برای حفاظت و پیشبرد معیارها و ارزش‌های مشترک مان به همراه باشد.» همچنین یوناما به نقل از از فیونا فریرز، نماینده‌ی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر نوشته است که اگر محرومیت شهروندان افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران از حقوق شان ادامه یابد، یک شکست آشکار و عمدی در خصوص حمایت از آنان و عدم مسوولیت‌پذیری برای رفاه مردم افغانستان است. اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر به‌تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ توسط مجمع سازمان ملل متحد تصویب شد و افغانستان از حامیان این اعلامیه بود. با این وجود در بیش از سه سال حاکمیت حکومت فعلی بر افغانستان، این کشور با بحران حقوق بشر مواجه شده است.

کارشناسان سازمان ملل متحد به منع آموزش دختران در انستیتوت‌های صحی واکنش نشان داده‌‌اند و آن را اقدامی غیرقابل توجیه عنوان کردند. این کارشناسان (دوشنبه‌شب، ۱۹ قوس) با انتشار اعلامیه‌ای ضمن محکوم کردن این تصمیم، هشدار داده‌اند که این اقدام خطر افزایش بیماری‌ها و مرگ‌ومیر مادران را به همراه دارد. آنان تاکید کردند که این دستور در صورت اجرا، ضربه‌ی غیرقابل توجیه و غیرقابل توضیح دیگر به سلامت، کرامت و آینده‌ی زنان و دختران در افغانستان خواهد بود. کارشناسان سازمان ملل متحد با اشاره به این که در افغانستان فقط داکتران زن اجازه ارائه خدمات صحی به زنان را دارند، گفته‌اند که این ممنوعیت خطر جدی برای نظام صحی کشور ایجاد خواهد کرد. آنان افزوده‌اند: «این اقدام بدون تردید منجر به رنج‌های غیرضروری، بیماری‌ها و مرگ احتمالی زنان و کودکان افغانستان در زمان کنونی و نسل‌های آینده خواهد شد و می‌تواند زن‌کشی به شمار رود.» آنان تاکید کردند که مراقبت‌های صحی برای مادران و کودکان افغا‌نستان در حالت بحرانی قرار دارد و این کشور با نرخ بالای مرگ‌و‌میر مادران و نوزادان مواجه است. کارشناسان سازمان ملل این اقدام حکومت سرپرست را سرکوب سیستماتیک حقوق زنان و تشدید بحران انسانی موجود دانسته‌اند. کارشناسان سازمان ملل متحد از جامعه‌ی بین‌المللی خواسته‌اند که در مقابل سرکوب مداوم حقوق زنان و دختران بی‌تفاوت باقی نمانند. آنان گفته‌اند: «جهان باید در همبستگی و عمل با زنان و دختران افغانستان متحد شود تا اطمینان حاصل شود که حقوق اساسی آنان حفظ شده و حکومت سرپرست پاسخگوی اقدامات خود باشند.» همچنین آنان از حکومت فعلی خواستند که این تصمیم را فوراً لغو کنند. منابع از میان مسوولان انستیتوت‌های طبی دوشنبه هفته‌ی گذشته در صحبت با رسانه گوهرشاد تایید کردند که وزارت صحت عامه‌ تحصیل دختران در این انستیتوت‌ها را تا اطلاع ثانی منع کرده‌ است. این دستور در حالی صادر شده است که افغانستان با کمبود پرسنل صحی در بخش‌های مختلف مواجه است. براساس گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، افغانستان از جمله با کمبود ۱۸ هزار قابله‌ی مجرب و آموزش‌دیده مواجه است. حکومت فعلی پیش از صدور این دستور، آموزش دختران را در دوره‌های متوسطه و لیسه مکاتب، و دانشگاه‌ها نیز منع کرده‌ بود.

بخش صحت کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناه‌جویان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۱۷.۹ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های صحی نیاز دارند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که ساختار مراقبت‌های صحی در افغانستان «شکننده و فاقد منابع» است، دسترسی برابر به خدمات صحی وجود ندارد و صحت و سلامت مادر و کودک با چالش‌های جدی مواجه است. در قسمت از گزارش بخش صحت کمیساریای عالی سامان ملل متحد آمار بلند سوءتغذیه و نرخ مرگ‌ومیر قابل توجه مادران، نوزادان و کودکان، از چالش‌های دیگر وضعیت کنونی صحی در افغانستان عنوان شده‌اند. در ادامه آمده است که شیوع بیماری‌های حاد از جمله سرخکان، اسهال حاد، تب دنگی، سیاه سرفه، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (سی‌سی‌اچ‌اف) و مالاریا همچنان بخش صحت افغانستان را به چالش می‌کشد. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناه‌جویان با استناد به گزارش یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان ملل متحد گفته است که افغانستان یکی از بالاترین نرخ‌های مرگ‌ومیر مادران در جهان را دارد و به ازای هر ۱۰۰ هزار تولد، ۶۳۸ مادر جان خود را در این کشور از دست می‌دهند. این سازمان کمبود شدید پرستاران واجد شرایط در بخش صحی افغانستان را یکی از دلایل تشدید مرگ‌ومیر مادران خوانده است. در گزارش آمده است که پیامدهای سلامت، بیش‌تر به دلیل ساختار مراقبت بهداشتی با منابع کم و زیرساخت‌های ضعیف که به طور نامتناسبی بر جوامع روستایی و تحت خدمات اثر می‌گذارد، وضعیت صحت در این کشور را با مشکل مواجه می‌سازد. این در حالی است که وزارت صحت عامه به تازگی تحصیل دختران و زنان را در انستیتوت‌های طبی منع کرده است. این تصمیم با واکنش‌های گسترده و شدید داخلی و جهانی مواجه شده است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که در سال ۲۰۲۵ میلادی نزدیک به ۲۳ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز خواهند داشت که از این تعداد، ۱۲.۴ میلیون نفر را کودکان تشکیل می‌دهند. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که مشکلات اقتصادی و بلایای طبیعی مانند سیل، خشکسالی و زلزله، وضعیت بشری در افغانستان را به شدت تحت تأثیر قرار داده و چشم‌انداز را تیره‌وتار کرده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که کودکان در افغانستان با پیامدهای شدید بحران‌های پیچیده و بی‌سابقه‌ای روبرو هستند که نیازهای بشردوستانه را در سطح خانواده‌ها افزایش داده است. در اعلامیه آمده است که از سال ۲۰۲۱ میلادی به این سو، نیازهای بشردوستانه در تمام بخش‌ها به طور قابل توجهی گسترش یافته است. یونیسف هشدار داده است که بحران انسانی در افغانستان به شدت در حال تشدید است و نیاز به اقدام فوری برای حمایت از کودکان و خانواده‌ها در این کشور ضروری است. پیش از این، اوچا یا دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در گزارشی گفته بود که افغانستان در سه سال گذشته ۶.۷ میلیارد دالر کمک دریافت کرده است اما بحران اقتصادی در این کشور همچنان پابرجاست.

برنامه جهانی غذا(WFP) اعلام کرده است که در زمستان پیش‌رو حدود ۱۴.۸ میلیون شهروند افغانستان به کمک‌های فوری نیاز دارند. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که در زمستان پیش‌رو تنها برای ۶ میلیون تن بودجه کافی در اختیار دارد. برنامه جهانی غذا در ادامه تاکید کرد که برعلاوه کمک‌های بشردوستانه، اتحادیه اروپا از طریق این نهاد برای یک میلیون کودک که نیمی از آن دختران هستند کمک می‌کند. همچنین این سازمان چهارروز پیش در گزارشی گفته بود که با فرارسیدن فصل زمستان میلیون‌ها تن در افغانستان با سختی شدید مواجه خواهند شد. این نهاد گفته بود که برای شش ماه آینده ۶۸۰ میلیون دالر آمریکایی برای تمام فعالیت‌های خود، از جمله کمک به آسیب‌پذیرترین خانواده‌ها در سراسر کشور نیاز دارد. قابل ذکر است که پس از روی کار آمدن دوباره حکومت سرپرست، وضعیت اقتصادی برای خانواده‌های فقیر بدتر شده است. پیش از این، اوچا یا دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در گزارشی گفته بود که افغانستان در سه سال گذشته ۶.۷ میلیارد دالر کمک دریافت کرده است اما بحران اقتصادی در این کشور همچنان پابرجاست.

سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که برنامه‌های حمایتی خود را تا سال ۲۰۲۶ میلادی در افغانستان ادامه خواهد داد. این نهاد با نشر گزارشی گفته است تا زمان تعیین‌شده، ۴۵ هزار زن سرپرست خانواده‌ها را در افغانستان از طریق برنامه‌های کشاورزی حمایت خواهند کرد. در گزارش آمده است که در چارچوب این برنامه، بیش از ۲۰۰ هزار خانواده در هشت ولایت به شمول پروان، بادغیس، جوزجان، نیمروز، پکتیکا، نورستان، بدخشان و بامیان از امکانات معیشتی بهره‌مند خواهند شد. سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد تاکید کرد که از این خانواده‌ها از طریق کشت گندم، مدیریت دام، پرورش پرندگان، گل‌خانه‌ها، زنبورداری، تولید لبنیات حمایت خواهند کرد. قابل ذکر است که بیش‌ترین جمعیت افغانستان در روستاها زندگی می‌کنند و زندگی‌شان به محصولات کشاورزی وابسته است. در منطقه‌های دوردست در کنار مردان، زنان نیز به گونه‌ی گسترده در بخش کشاورزی و دام‌داری مصروف هستند. اما سیستم کشاورزی افغانستان هنوز هم به شکل سنتی ادامه دارد و نیازمند مکانیزه‌شدن و مدرنیزه‌سازی است. پیش از این نیز نهادهای سازمان ملل متحد از فراهم‌کردن زمینه‌های آموزشی همچنان کمک‌ بسته‌های کشاورزی و دام‌داری به زنان در شماری از ولایت‌ها خبر داده بود.

یوناما یا نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد می‌گوید که زنان و دختران دارای معلولیت در افغانستان در معرض اشکال متعدد تبعیض و خشونت از جمله خشونت خانگی و سوءاستفاده‌ی جنسی قرار دارند. یوناما با نشر اعلامیه‌ای به مناسبت روز جهانی افراد دارای معلولیت با تمجید از انعطاف‌پذیری، دستاوردها و رهبری افراد دارای معلولیت در سراسر جهان و افغانستان، بر اهمیت شعار «تقویت رهبری افراد دارای معلولیت برای آینده‌ای فراگیر و پایدار»، تاکید کرده است. در اعلامیه آمده است که این شعار نشان‌دهنده‌ی نقش کلیدی افراد دارای معلولیت در تصمیم‌گیری، توسعه‌ی سیاست‌ها و رهبری اجتماعی است. نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان حکومت سرپرست خواسته است تا سهم افراد دارای معلولیت در توسعه‌ی پایدار افغانستان را به رسمیت بشناسند و از اجرای کامل قوانین و سیاست‌های مرتبط از جمله قانون حقوق و امتیازات افراد دارای معلولیت کشور و کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت، حمایت کنند. همچنین در بخشی از اعلامیه بر ضرورت تقویت همکاری با سازمان‌های افراد دارای معلولیت و جامعه‌ی مدنی تاکید کرده است. در اعلامیه آمده است تا صدای افراد دارای معلولیت تقویت شود و موانع سیستماتیکی که مانع از مشارکت آن‌ها، به‌ویژه زنان و دختران می‌شود، برطرف شود. یوناما افزود که با وجود الهام‌بخشی و اراده‌ی قوی افراد دارای معلولیت در افغانستان، بسیاری از آن‌ها با موانع گسترده‌ای در دسترسی به آموزش، اشتغال، مراقبت‌های صحی و مشارکت در زندگی عمومی مواجه هستند. این نهاد می‌گوید که زنان و دختران دارای معلولیت به‌ طور ویژه در معرض اشکال متعدد تبعیض و خشونت از جمله خشونت خانگی و سوءاستفاده‌ی جنسی، قرار دارند. اعلامیه بر لزوم ایجاد تغییرات معنادار برای مقابله با این چالش‌ها تاکید کرده است. همچنین ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر افغانستان نیز در پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «امروز، در روز جهانی افراد دارای معلولیت، من در کنار میلیون‌ها شهروند دارای معلولیت افغانستان ایستاده‌ام و خواستار اقدامات محلی و جهانی برای حفاظت از حقوق آن‌ها و شنیده‌شدن صدای‌شان هستم. بیایید برای شمولیت، کرامت و فرصت‌های برابر برای همه تلاش کنیم.» آقای بنت از تمامی ذی‌نفعان از جمله حکومت فعلی، سازمان‌های بشردوستانه، جامعه‌ی مدنی و جامعه‌ی جهانی خواستند تا از رهبری افراد دارای معلولیت حمایت کرده و اطمینان دهند که آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های آینده‌ی افغانستان نقش دارند.

برنامه جهانی غذا درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که با فرارسیدن فصل زمستان میلیون‌ها تن در سراسر افغانستان با سختی شدید مواجه می‌شوند و از هر چهار خانواده، یک خانواده برای به دست آوردن غذای کافی تلاش می‌کند‌. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که در سراسر افغانستان میلیون‌ها تن در حال مبارزه با فقر و بحران اقتصادی هستند. در گزارش آمده است که برای شش ماه آینده ۶۸۰ میلیون دالر آمریکایی برای تمام فعالیت‌های خود، از جمله کمک به آسیب‌پذیرترین خانواده‌ها در سراسر کشور نیاز دارد. در ادامه آمده است که برنامه جهانی غذا توانسته است تا در نیمه اول سال روان میلادی ماهانه به یک میلیون تن با کمک‌های غذایی دسترسی پیدا کند و ۱۱ میلیون نیازمند دیگر از این کمک‌ها بی‌بهره‌ مانده‌اند. در بخشی از گزارش برنامه جهانی غذا آمده است که پس از روی کار آمدن دوباره‌ی حکومت سرپرست، وضعیت اقتصادی برای خانواده‌های فقیر در افغانستان «بدتر» شده است. همچنین دو روز نیز برنامه جهانی غذا گفته بود که طی سال روان برای ۱۰.۵ میلیون تن در افغانستان پول نقد و مواد غذایی کمک کرده است.

سازمان ملل متحد با نشر گزارشی اعلام کرده است که اگر چه تعداد افراد مبتلا به ایدز در جهان ۳۹ درصد کاهش یافته، اما این آمار در افغانستان، مصر، فیجی، فیلیپین، پادوا گینه‌نو و عربستان سعودی ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. برنامه مشترک ملل متحد در زمینه ایدز، امروز (یک‌شنبه، ۱۱ قوس) با نشر گزارشی به مناسبت روز جهانی ایدز، گفته است که ۳۹.۹ میلیون نفر در حال حاضر مبتلا به ایدز هستند. در گزارش آمده است، تعداد افرادی که به ایدز مبتلا می‌شوند از سال ۲۰۱۰ میلادی، ۳۹ درصد کاهش داشته است و میزان مرگ‌ومیر ناشی از ایدز نصف شده است. در بخشی از گزارش سازمان ملل متحد آمده است که با این‌ وجود افغانستان، مصر، فیجی، فیلیپین، پاپوا گینه نو و عربستان سعودی همگی گزارش داده‌اند که ابتلا به اچ‌آی‌وی بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۳ میلادی ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. سازمان ملل متحد تاکید کرد که اگر حقوق بشر برای همه تامین شود، پایان دادن به ایدز به‌عنوان یک تهدید برای سلامت عمومی تا سال ۲۰۳۰ میلادی ممکن است. همچنین سازمان ملل متحد در بخشی از گزارشش، از رهبران جهانی خواسته است مسیر «حقوق» را انتخاب کنند تا جوامع به‌صورت فراگیر و بدون تبعیض از خدمات پیشگیری، آزمایش و درمان اچ‌آی‌وی بهره‌مند شوند. در ادامه آمده است که پیشرفت‌های قابل‌توجه در مقابله با اچ‌آی‌وی به‌طور مستقیم با پیشرفت در حفاظت از حقوق بشر مرتبط بوده است. این گزارش بر اهمیت برابری جنسیتی و احترام به همه‌ی افراد تاکید کرده است. این سازمان گفت، قوانینی که افراد را به دلیل جنسیت، تعلق به جمعیت‌های کلیدی یا سایر عوامل اجتماعی مورد تبعیض قرار می‌دهند، مانع دسترسی به خدمات پیشگیری و درمان اچ‌آی‌وی می‌شوند. بخش ایدز سازمان ملل متحد خواستار حذف قوانین و سیاست‌هایی است که حقوق افراد را نقض می‌کنند و بر تصویب قوانینی که حقوق بشر را تقویت می‌کنند، تأکید دارد. این نهاد معتقد است که با رعایت اصول اعلامیه‌ی حقوق بشر سازمان ملل و ایجاد فراگیری در جوامع، می‌توان به پایان ایدز و تحقق امنیت انسانی دست یافت. قابل ذکر است که سازمان ملل متحد از روز (۱ دسامبر) به‌عنوان روز جهانی ایدز تجلیل می‌کند و این روز را فرصتی برای اقدام جمعی می‌داند تا با حفاظت از حقوق بشر، سلامت همه‌ی افراد تأمین شود.

وزارت امور خارجه‌ی شیلی درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که پرونده نقض حقوق زنان توسط حکومت سرپرست افغانستان، از سوی شش کشور به دادگاه لاهه ارجاع داده شده است. این وزارت با نشر اعلامیه‌ای گفته است که شش کشور از جمله شیلی، فرانسه، لوکزامبورگ، مکسیکو، کاستاریکا و اسپانیا پای این پرونده امضا کرده و آن را به دادگاه بین‌المللی کیفری ارجاع داده‌اند. در اعلامیه آمده است که این کشورها از دادستان دادگاه بین‌المللی کیفری خواسته‌اند که به وضعیت وخیم حقوق بشر زنان در افغانستان توجه کند. براساس اعلامیه‌ی وزارت خارجه شیلی، دادگاه لاهه تحقیقات در افغانستان را پس از سال ۲۰۲۲ میلادی از سر گرفته است. همچنین بخشی از اعلامیه آمده است که دادگاه لاهه نقض حقوق زنان و سرکوب سیستماتیک در افغانستان را مورد توجه قرار دهد. این در حالی است که پیش از این نیز بیش از ۲۰ کشور از جمله کانادا، آلمان، استرالیا و هلند از طرح شکایت علیه حکومت سرپرست به دلیل نقض حقوق زنان به دادگاه لاهه خبر داده بودند. قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از تسلط دوباره بر افغانستان، زنان را از اساسی‌ترین حقوق‌شان از جمله تحصیل، کار و آزادی‌های فردی محروم کرده‌اند. محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بمانند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.