برچسب: سازمان ملل

3 ساعت قبل - 37 بازدید

رسانه‌های ایرانی درتازه‌ترین مورد گزارش داده‌اند که استخدام مهاجران غیرقانونی افغانستان در بازار کار تهران ممنوع شده است. خبرگزاری صدا و سیمای ایران به نقل از وحید گلی‌کانی، سرپرست اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی تهران گزارش داده است که اشتغال مهاجران غیرقانونی اهل افغانستان از این پس در شهر تهران ممنوع است. آقای گلی‌کانی در ادامه تاکید کرده است: «یکی از اولویت‌های اساسی ما، پیشگیری از به‌کارگیری اتباع غیرمجاز در بازار کار است. این امر به‌ویژه در راستای رعایت ضوابط قانونی و حفظ حقوق نیروی کار، حائز اهمیت است.» این مقام ایرانی افزوده است که برنامه نظارت و شناسایی مهاجران غیرقانونی اهل افغانستان در تهران به‌زودی عملی خواهد شد. این در حالی است که پولیس ایران روند اخراج مهاجران افغانستانی را افزایش داده است و روزانه هزاران تن به افغانستان برگردانده می‌شوند. در همین حال، سخنگوی پولیس ایران گفته است که مهاجران اهل افغانستان برای مطالبه حقوق خود می‌توانند نزد پولیس شکایت کنند. براساس روایت مهاجران افغانستانی، بیش‎‌تر کارفرمایان ایرانی و مقام‌های این کشور اجازه انتقال اموال آنان را نمی‌دهند. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند. سازمان ملل متحد و نهادهای بین‌المللی خواستار کمک‌های مالی فوری برای رسیدگی به مهاجران و جوامع میزبان آنان شده است.

ادامه مطلب


3 ساعت قبل - 40 بازدید

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در تازه‌ترین مورد هشدار داده است که تا پایان سال میلادی، سه میلیون مهاجر اهل افغانستان از ایران و پاکستان به کشور بازمی‌گردند؛ روندی که بحران انسانی را تشدید می‌کند. عرفات جمال، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل در افغانستان این اظهارات را روز (جمعه، ۲۰ سرطان) در یک نشست خبری آنلاین از کابل مطرح کرده و گفته است که تا اکنون بیش از ۱.۶ میلیون مهاجر، عمدتاً از ایران، به کشور بازگشته‌اند. آقای جمال در ادامه تاکید کرد: «بازگشت‌ها به‌شکل بی‌نظم، تحقیرآمیز و گسترده جریان دارد و بسیاری از این خانواده‌ها خسته، آشفته و ناامید به افغانستان می‌رسند.» براساس آمار سازمان ملل، تنها از مسیر مرز اسلام‌قلعه، روزانه بیش از ۳۰ هزار نفر وارد افغانستان می‌شوند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان گفته است که در واکنش به این وضعیت، اقداماتی اضطراری برای تامین آب، خدمات بهداشتی، تغذیه و واکسیناسیون برای هزاران نفر در روز آغاز شده است. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل تاکید کرده است که این روند، بدون برنامه‌ریزی و آماده‌گی کافی، می‌تواند وضعیت آسیب‌پذیر هزاران خانواده اهل افغانستان را بیشتر از پیش بحرانی کند و خواستار کمک‌های فوری بشردوستانه شده است. سازمان ملل متحد و نهادهای بین‌المللی خواستار کمک‌های مالی فوری برای رسیدگی به مهاجران و جوامع میزبان آنان شده است. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

ادامه مطلب


2 روز قبل - 71 بازدید

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایند‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بازگشت مهاجران از ایران باید در صورت امکان داوطلبانه، ایمن و همراه با کرامت انسانی باشد. آقای فایق روز (چهارشنبه، ۱۸ سرطان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نسبت به «اخراج اجباری، رفتارهای غیرانسانی، توهین‌آمیز و تحقیرآمیز» با مهاجران افغانستانی در ایران ابراز نگرانی کرده است. همچنین وی در پیامش با اشاره به اخراج مهاجران اهل افغانستان، «چه دارای مدارک قانونی و چه بدون مدارک» تاکید کرده است که وضعیت مهاجران به‌صورت کتبی به مراجع مربوط اطلاع داده شده است. وی در بخشی از پیامش افزوده است که تداوم نپرداختن حقوق، اخاذی پول و رفتارهای تحقیرآمیز با مهاجران افغان، مغایر با اصول انسانی و اسلامی است. این در حالی است که نادر یاراحمدی، مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت امور داخله ایران، اعلام کرده که از ابتدای سال جاری تا کنون، بیش از ۷۱۷ هزار مهاجر افغان از ایران خارج شده‌اند. همچنین اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد نیز گفته که تا پایان ماه جون سال جاری میلادی، نزدیک به ۹۴۹ هزار مهاجر افغان به کشور بازگشته‌اند. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

ادامه مطلب


3 روز قبل - 67 بازدید

سازمان عفو بین‌الملل درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که جامعه‌ی جهانی همچنان در مواجهه با «وضعیت فاجعه‌بار» افغانستان سردرگم است و یک «اقدام هماهنگ و مبتنی بر اصول انسانی» در رابطه به وضعیت افغانستان به‌شدت ضروری است. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای از قطع‌نامه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره‌ی افغانستان و درخواست‌ها در آن برای لغو فرمان‌‌های حکومت سرپرست علیه زنان و انجام تحقیقات در مورد تخلفات حقوق‌ بشری جاری و گذشته در افغانستان، استقبال کرده است. سازمان عفو بین‌الملل در ادامه تاکید کرده است که سازمان ملل متحد و جامعه‌ی جهانی باید اطمینان حاصل کنند که این قطع‌نامه با اقداماتی فوری و مؤثر در راستای حمایت از حقوق بشر تمامی مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران همراه شود. در ادامه آمده است که این قطع‌نامه در پی قطع‌نامه‌های متعدد شورای امنیت در مورد افغانستان صادر شده که هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده‌اند. عفو بین‌الملل افزوده است که از جمله قطع‌نامه ۲۶۸۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در اپریل سال ۲۰۲۳ میلادی صادر شد و در آن از حکومت فعلی خواسته شده بود به‌ سرعت تمامی فرمان‌هایی را که حقوق بشری زنان و دختران را محدود می‌کند، لغو کنند، هنوز اجرایی نشده است. همچنین عفو بین‌الملل در بخشی از اعلامیه‌اش به وضعیت مهاجران و پناهندگان افغا‌نستان نیز اشاره کرده و گفته است که آنان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند و با اخراج‌های دسته‌جمعی، بازداشت‌های خودسرانه و شرایط دشوار، به‌ویژه در ایران و پاکستان روبرو هستند. این نهاد افزوده است در حالی که بیش از هر زمان دیگری به برنامه‌های اسکان مجدد برای شهروندان در معرض خطر افغانستان نیاز است، چندین کشور این برنامه‌ها را متوقف کرده‌اند و هم‌زمان بودجه کمک‌های بشردوستانه نیز کاهش یافته است. عفو بین‌الملل گفته است: «ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که حقوق بشری مردم افغانستان، از جمله زنان، دختران و اقلیت‌های مذهبی و قومی، قابل معامله نیست.» این نهاد از جامعه‌ی جهانی خواسته است که «مشارکت کامل، برابر، معنادار و ایمن زنان افغانستان و اقلیت‌ها را در تمامی روندهای تصمیم‌گیری، از جمله ابتکارات تحت رهبری سازمان ملل، تضمین کند.» مجمع عمومی سازمان ملل متحد دو روز قبل قطع‌نامه‌ای را با عنوان «وضعیت افغانستان» با ۱۱۶ رأی موافق، دو رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع تصویب کرد. آمریکا و اسرائیل به این قطع‌نامه رأی مخالف دادند.

ادامه مطلب


4 روز قبل - 88 بازدید

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که رسیدگی به نیازهای صحی بی‌‌پیشینه زنان و کودکان مهاجر برگشته از ایران و پاکستان در مرزهای افغانستان، نیازمند حمایت و کمک فوری است. این سازمان با نشر گزارشی نگرانی شدید خود را نسبت به نیازهای صحی مهاجران کشور به ویژه زنان و کودکان که به گونه بی‌سابقه‌ از ایران و پاکستان به افغانستان باز می‌گردند، ابراز کرده و گفته است که از ماه اپریل سال جاری میلادی تا اکنون، بیش از ۸۳۶ هزار نفر از طریق گذرگاه‌های رسمی افغانستان از جمله اسلام‌قلعه، تورخم، میلک و سپین‌بولدک به کشور بازگشته‌اند. سازمان جهانی بهداشت در ادامه تاکید کرد: «بازگشت‌کنندگان که شامل زنان حامله، مادران با کودکان و کودکان بدون سرپرست هستند، تنها با آن‌چه در دستان‌شان دارند، باز می‌گردند. بسیاری از آنان نیاز فوری به خدمات صحی، غذا و سرپناه دارند.» این سازمان در ادامه افزوده است که با حمایتش، تیم‌های صحی موارد زیادی از زخم‌ها، عفونت‌ها، کم‌آبی و سوءتغذیه را، به‌ویژه در میان کودکان و سالمندان، در مرزهای افغانستان ثبت کرده‌اند. بر اساس این گزارش، تا اکنون به بیش از ۸۴ هزار تن در گذرگاه‌های مرزی و مراکز خوش‌آمدگویی خدمات صحی ابتدایی ارائه شده است. در همین حال داکتر ادوین سنیزا سالوادور، نماینده سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «ما با افزایش شمار مادران، کودکان و سالمندانی روبه‌رو هستیم که مریض، ناتوان و بی‌سرنوشت باز می‌گردند. ما هرچه در توان داریم انجام می‌دهیم، اما نیازها به‌سرعت در حال افزایش است. اگر کمک فوری دریافت نکنیم، توانایی پاسخ‌گویی سریع در مناطق ضروری را از دست خواهیم داد.» این سازمان می‌افزاید که برای سه ماه آینده یک طرح عملیاتی به ارزش ۲ میلیون دالر ارائه کرده؛ اما اگر حمایت مالی اضافی فراهم نشود، خدمات اساسی مانند واکسن، تداوی عاجل و مراقبت‌های صحی برای مادران و کودکان با مشکل مواجه خواهند شد. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

ادامه مطلب


1 هفته قبل - 82 بازدید

برنامه جهانی غذا درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که از هر سه خانواده تحت سرپرستی زنان، ‏دو خانواده توانایی خرید مواد غذایی اولیه را ندارند. برنامه جهانی غذا امروز (پنج‌شنبه، ۱۲ سرطان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در سال گذشته، به ۱۰ میلیون زن و ‏کودک، کسانی که بیشترین آسیب را از ناامنی غذایی دیده‌اند، ‏کمک‌های غذایی نجات‌بخش ارائه کرده است.‏ برنامه جهانی غذا در بخشی از پیامش نوشته است که نیاز به کمک هنوز هم جدی است و برای بسیاری کمک غذایی تنها راه نجات است.‏ در ادامه آمده است که نیمی از جمعیت افغانستان نیاز به کمک ‏دارند، در حالی که کمک‌های جهانی به این کشور به شدت کاهش یافته ‏است.‏ در همین حال کشورهای همسایه افغانستان مهاجران افغانستان را اخراج ‏می‌کنند که این امر به وخامت وضعیت می‌افزاید.‏ همچنین حکومت سرپرست محدودیت شدیدی بر کار و فعالیت زنان وضع کرده و این ‏محدودیت خانواده‌های تحت سرپرستی زنان را آسیب‌پذیر کرده‌ است. برنامه جهانی غذا همواره از نیاز جدی شهروندان به کمک‌های غذایی هشدار داده است. با این حال، نهادهای سازمان ملل می‌گویند که بیش از ۲۲ میلیون تن در افغانستان در سال ۲۰۲۵ به کمک‌های بشردوستانه هستند. این در حالی است که دونالد ترمپ، ریيس‌جمهور آمریکا با گرفتن سکان قدرت، برنامه‌های کمک‌رسانی از جمله بودجه سازمان توسعه بین‌المللی این کشور را به شدت کاهش داد. ترمپ این کار را در راستای کاهش هزینه‌های غیرضروری انجام داد. بودجه این سازمان در حالی کاهش داده شد که آمریکا بزرگ‌ترین کمک‌کننده کمک‌های بشردوستانه در جهان بود و در سال‌های قبل دست‌کم ۳۸ درصد کمک‌های ارائه شده از سوی سازمان ملل در جهان را تمویل می‌کرد.

ادامه مطلب


1 هفته قبل - 104 بازدید

سازمان بین‌المللی نجات کودکان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در ماه جون سال جاری میلادی بیش از ۸۰ هزار کودک اهل افغانستان از ایران به افغانستان بازگشته‌اند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که این آمار در مقایسه با ماه پیش دو برابر افزایش یافته و ساختار خدماتی افغانستان را در آستانه فروپاشی قرار داده است. سازمان بین‌المللی نجات کودکان تاکید کرده است که شش هزار و ۷۰۰ تن از این شمار کودکان بدون همراه بوده‌اند و حدود ۳۹ درصد از این کودکان به اجبار از ایران بازگردانده شده‌اند. در گزارش آمده است ه پس از اعلام آتش‌بس میان ایران و اسرائيل در پنجم سرطان بیش از ۳۶ هزار تن در یک روز از ایران وارد افغانستان شده‌اند. همچنین گزارش به نقل از سمیرا سیدرحمان، مدیر بخش دادخواهی سازمان نجات کودکان، نوشته است که: «بسیاری از خانواده‌ها فقط با چیزهایی که می‌توانند حمل کنند وارد کشور می‌شوند. آن‌ها خسته، ترسیده و نگرانند.» وی در ادامه افزوده است: «جامعه‌ی جهانی نباید از این وضعیت چشم بپوشد. وقت آن است که برای نجات کودکان و خانواده‌های افغان گام‌های جدی برداشته شود.» در بخشی از گزارش آمده است که در واکنش به این وضعیت، دو مرکز حمایتی ویژه کودکان در هرات ایجاد کرده است که خدمات روانی و فضای امن بازی برای کودکان فراهم می‌کند. همچنین به تاز‌گی، سانجی ویجسکرا، مدیر منطقه‌ای یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد برای جنوب آسیا، نیز گفته است که هزاران کودک هر روز از اسلام‌قلعه وارد افغانستان می‌شوند و آنان به کمک فوری نیاز دارند. این در حالی است که چند روز پیش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هشدار داده و گفته بود که اخراج اجباری مهاجران افغانستان، منطقه و فراتر از آن را بی‌ثبات می‌کند. این نهاد نوشت که بیش از ۱.۲ میلیون شهروند افغانستان در سال ۲۰۲۵ میلادی از ایران و پاکستان مجبور به بازگشت به افغانستان شده‌‌اند که این امر بحران بشری موجود در داخل افغانستان را بیشتر تشدید کرده است.

ادامه مطلب


1 هفته قبل - 178 بازدید

زنان معترض و اعضای جنبش اعتراضی زنان عدالت‌خواه افغانستان از اخراج گسترده‌ی مهاجران افغانستان از ایران به شدت انتقاد کرده و اخراج پناه‌جویان به‌ویژه زنان و کودکان را اقدامی غیرانسانی عنوان کردند. جنبش زنان عدالت‌خواه افغانستان با نشر اعلامیه‌ای نوشته است که شهروندان افغانستان برای یافتن امنیت به ایران پناه برده و اخراج آن‌ها، «ناعادلانه و مغایر با اصول بنیادین حقوق بشر و تعهدات بین‌المللی» می‌باشد. در اعلامیه آمده است: «زنان، کودکان و مردانی که تنها جرم‌‌شان تلاش برای «زنده ماندن» بوده است، امروز در کوچه‌ها و خیابان‌های ایران با تحقیر، خشونت و بازداشت‌های گروهی روبه‌رو می‌شوند.» در اعلامیه‌ی جنبش اعتراضی زنان عدالت‌خواه آمده است که مهاجران افغانستانی به اجبار به سرزمینی بازگردانده می‌شوند که در آن، تهدید و ترس وجود دارد. اعضای این جنبش اعتراضی خواستار توقف رفتار غیرانسانی با مهاجران افغانستانی شده و از نهادهای بین‌المللی، سازمان ملل و کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان خواسته‌اند تا در برابر این بی‌عدالتی خاموش نباشند. زنان معترض سکوت در برابر اخراج مهاجران افغانستانی از ایران را همراهی با ظلم عنوان کردند. آن‌ها از ادامه‌ی روند اخراج مهاجران افغانستانی از ایران هشدار داده و گفته‌اند که ادامه‌ی این روند، زخم عمیقی بر پیکر همبستگی انسانی بر جا خواهد گذاشت. این در حالی است که چند روز پیش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هشدار داده و گفته بود که اخراج اجباری مهاجران افغانستان، منطقه و فراتر از آن را بی‌ثبات می‌کند. این نهاد نوشت که بیش از ۱.۲ میلیون شهروند افغانستان در سال ۲۰۲۵ میلادی از ایران و پاکستان مجبور به بازگشت به افغانستان شده‌‌اند که این امر بحران بشری موجود در داخل افغانستان را بیشتر تشدید کرده است.

ادامه مطلب


2 هفته قبل - 185 بازدید

یافته‌های یک تحقیق تازه نشان می‌دهد که کاهش شدید بودجه آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا و احتمال انحلال آن می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ میلادی منجر به مرگ بیش از ۱۴ میلیون نفر شود. مجله پزشکی لانست (The Lancet) در تازه‌ترین گزارشش پیش بینی کرده است که ۴.۵ میلیون این مرگ‌ها را کودکان زیر پنج سال تشکیل خواهند داد. در این تحقیق آمده است که در طول دو دهه گذشته، برنامه‌های تمویل شده توسط آژانس توسعه بین‌المللی امریکا (USAID) از مرگ بیش از ۹۱ میلیون نفر در سراسر جهان به شمول مرگ ۳۰ میلیون کودک جلوگیری کرده‌ است. در بخشی از این پژوهش مجله پزشکی لانست آمده است: «برآوردهای ما نشان می‌دهد اگر کاهش‌های ناگهانی بودجه که در نیمه اول سال ۲۰۲۵ میلادی اعلام و اجرا شده‌، لغو نشود، تعداد چشم‌گیری از مرگ‌های قابل پیشگیری ممکن است تا سال ۲۰۳۰ رخ دهد.» این در حالی است که دونالد ترمپ، ریيس‌جمهور آمریکا با گرفتن سکان قدرت، برنامه‌های کمک‌رسانی از جمله بودجه سازمان توسعه بین‌المللی این کشور را به شدت کاهش داد. ترمپ این کار را در راستای کاهش هزینه‌های غیرضروری انجام داد. بودجه این سازمان در حالی کاهش داده شد که آمریکا بزرگ‌ترین کمک‌کننده کمک‌های بشردوستانه در جهان بود و در سال‌های قبل دست‌کم ۳۸ درصد کمک‌های ارائه شده از سوی سازمان ملل در جهان را تمویل می‌کرد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا در ماه مارچ امسال اعلام کرد که دولت ترمپ پس از یک بازبینی شش‌هفته‌ای، بیش از ۸۰ درصد از تمامی برنامه‌های سازمان توسعه بین‌المللی امریکا (USAID) را لغو کرده است. او افزود که حدود ۱۰۰۰ برنامه باقی‌مانده اکنون تحت نظارت وزارت امور خارجه ایالات متحده و با مشورت کنگره، «به‌شیوه‌ای مؤثرتر» اداره خواهند شد.

ادامه مطلب


2 هفته قبل - 83 بازدید

صدای پرندگان در آسمان خاک‌آلود هرات گم شده بود. هوا مانند نفس‌های خفه‌ی انسانی بود که امیدی به زندگی ندارد. رخساره، در آن صبح خاک‌آلود، به دروازه‌ی زنگ‌زده‌ی خانه‌ای مخروبه خیره شده بود که حالا آن را «خانه» می‌نامید؛ نه از آن‌رو که بوی خانه می‌داد، بلکه چون جایی جز آن برای پناه نداشت. سه روز پیش، او را همراه سه فرزندش، نذیر، ملیحه، و یونس، از ایران بازگردانده بودند. شوهرش سال‌ها پیش گم شده بود، در شبی تاریک میان مرزهای شنی و پنهان اسلام قلعه. قاچاق‌بر گفته بود نیروهای مرزی او را گرفته‌اند، اما کسی باور نکرد. شاید غرق شده بود، شاید هم در گوشه‌ای از زندانی در ایران هنوز نفس می‌کشید. اما برای رخساره، او دیگر مرده بود، حتی اگر زنده بود. زندگی در ایران هرگز آسان نبود. رخساره سال‌ها در خانه‌های دیگران کار کرد. کف دست‌هایش ترک برداشت، کمرش خم شد، اما هرگز لب به شکایت نگشود. تنها آرزویش این بود که فرزندانش زنده بمانند: نذیر به مکتب برود، ملیحه هر روز دو تکه نان بخورد، و یونس از گرسنگی شب نخوابد. اما ایران برای آن‌ها وطن نبود. نه مدرکی داشتند، نه پناهی، نه صدایی که از حقوق‌شان دفاع کند. آن‌ها سایه‌هایی بودند که در کوچه‌های پایین‌شهر تهران و کرج می‌لغزیدند، با نگاه‌هایی پر از ترس و دستانی همیشه در کار. تا اینکه روزی، وقتی رخساره برای خرید شربت برای ملیحه به پارک رفته بود، فریاد «اینا افغانن!» به گوشش خورد. چند مأمور با لباس‌های خاکستری آمدند و پیش از آنکه حرفی بزند، ون پلیس او را بلعید. نذیر و یونس را از مکتب آوردند. ملیحه را که در خانه بود، همسایه‌ای به اردوگاه برد. کسی نپرسید این زن کجا زندگی می‌کند، مدرکی دارد یا نه. اردوگاه ورامین قفسی بود که هزاران انسان در آن، در سکوت، اشک می‌ریختند. پس از هفده روز، نام‌شان در فهرست «بازگشتی‌ها» آمد، بی‌هیچ اخطار، بدون بررسی، بدون مشورت. از خاکی که سال‌ها در آن رنج کشیده بودند، اخراج شدند. وقتی به مرز اسلام قلعه رسیدند، رخساره تنها یک بقچه‌ی کوچک داشت: چند پیراهن، کمی دارو و عکسی رنگ‌ورورفته از شوهرش. آغاز زندگی نو؟ یا پایان رویا؟ هرات، جایی که رخساره از آن رفته بود، دیگر همان نبود. خانه‌ی پدری‌اش ویران شده بود. به خویشان دورشان سر زد، اما یا مرده بودند، یا مهاجر، یا مانند او غرق در فقر. ناچار در مخروبه‌ای ساکن شد که سقفش با هر باد می‌لرزید. شب‌ها موش‌ها در گوشه‌های اتاق می‌دویدند و کودکان از ترس به مادرشان می‌چسبیدند. کار نبود. رخساره از صبح تا شام به بازار می‌رفت، با لباس‌های کهنه و چادری پاره بر شانه، به درِ دکان‌ها می‌کوبید: «کاری دارید؟ نظافت؟ ظرف‌شویی؟» بعضی‌ها با تمسخر نگاهش می‌کردند. یکی گفت: «زن برگشتی! از ایران بیرونت کردند، حالا اینجا چه می‌خواهی؟» دیگری گفت: «ما خودمان نان نداریم، تو چه توقع داری؟» بیشتر شب‌ها با دست خالی برمی‌گشت، با خاک بر کفش‌ها و اشک در چشمانش. نذیر اما کوشید کاری پیدا کند. چهارده‌ساله بود و در دکان تایرپنچری شروع به کار کرد، روزی سی افغانی. دست‌هایش تاول زد. یکی از همکارانش روزی پرسید: «چرا مکتب نمی‌روی؟» نذیر پاسخی نداد. دست‌هایش را پشت سرش قفل کرد و به دیوار خیره شد. دلش برای کتاب‌ها، زنگ مکتب، و چوکی‌های فلزی تنگ شده بود که حالا فقط در خواب می‌دید. ملیحه، دخترک هشت‌ساله، دیگر نمی‌خندید. چهره‌اش رنگ‌پریده بود و گاه‌گاه تب می‌کرد. شبی که سرش را روی زانوی مادر گذاشت و پرسید: «مادر، چرا اینجا تلویزیون نداریم؟» رخساره فقط اشک ریخت. پاسخی نداشت. یونس، کوچک‌ترین فرزند، با کفش‌های پاره در کوچه‌ها می‌گشت و از مردم «پول نان» می‌خواست. برخی دل‌رحم بودند و تکه نانی خشک می‌دادند. برخی دیگر اخم می‌کردند و می‌گفتند: «بچه‌گدا، برو!» و آن شب فرا رسید... ملیحه تب شدیدی کرد. رخساره دارویی نداشت. تمام بازار را گشت، حتی کفش‌هایش را فروخت تا شیشه‌ای دارو بخرد، اما دیر شده بود. آن شب، دخترک در آغوش مادر جان داد. نه بیمارستان بود، نه دکتری، نه امیدی. صبح، مردم محل گرد آمدند. یکی از همسایه‌ها کمک کرد تا جنازه را به قبرستان ببرند. ملیحه در تکه زمینی خاک‌آلود، بی‌سنگ، بی‌نام، و بی‌صدا دفن شد. تنها شاخه‌ای خشک‌شده از گل یاس بود که رخساره با دستان لرزان بر خاک گذاشت. رخساره از آن روز دیگر نخندید. کنار قبر دخترش می‌نشست، خاک را با چادر پاک می‌کرد و گاه با او سخن می‌گفت، گویی هنوز باور نداشت مرگ آمده است: «ملیحه جان، مادر را ببخش که نتوانستم برایت دارو بیاورم»؛ «ببخش که تو را به این خاک بی‌پناه آوردم» «خدا کند در آن دنیا آرام باشی، نه مانند اینجا که گرسنگی حتی خوابت را ربود» وطن؟ یا تبعیدگاه؟  در اخبار می‌شنید که می‌گویند: «افغان‌های بازگشتی برای بازسازی کشور مفیدند.» اما او نه خانه داشت، نه آب، نه برق، نه حتی لقمه‌ای نان برای فرزندانش. هیچ مقامی نیامد بپرسد: «از کجا آمدی؟ چه داری؟ چه می‌خواهی؟» نذیر بیمار شد. دست‌هایش از کار مدام زخمی شده بود، اما ناچار به کار ادامه داد. یونس لاغرتر شده بود، چشمانش مانند چراغ‌های خاموش. رخساره هنوز زنده بود، اما با جسم نیمه‌جان و روحی شکسته. گاه از خود می‌پرسید: «اگر در ایران می‌مردم، بدتر بود یا بهتر؟ آنجا دست‌کم بیمارستان بود، دارو بود، همسایه‌ای بود که انسان بود». هر روز کنار جاده‌ای که از اسلام‌قلعه به شهر هرات می‌رفت، می‌نشست و به خودروهای عبوری نگاه می‌کرد. شاید شوهرش بیاید. شاید کسی از ایران بیاید و بگوید: «تو را می‌شناسم، بیا با ما بمان». اما هیچ‌کس نمی‌آمد. شب‌ها، وقتی یونس به خواب می‌رفت و نذیر روی زمین می‌لرزید، رخساره چادر به سر می‌کرد و آرام از خانه بیرون می‌رفت. به قبرستان می‌رفت، جایی که ملیحه آرمیده بود. می‌نشست و ساعت‌ها گریه می‌کرد. او زنده بود، اما زندگی در او مرده بود. نویسنده: سارا کریمی

ادامه مطلب