ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی حکومت سرپرست گفته است که هدف از تحصیل، مجاهد یا طالب شدن نیست، بلکه دانشجویان باید به‌عنوان انجنیر و داکتر به مردم خدمت کنند. آقای ندیم این اظهارات را در جریان سفرش به ولایت هرات و در دیدار با دانشجویان دانشگاه هرات مطرح کرده و گفته است که از ادامه تحصیل حمایت می‌کند، اما دانشجویان باید در برابر «ایجاد نفاق» ایستادگی کنند. تلویزیون ملی افغانستان که تحت کنترول حکومت سرپرست قرار دارد امروز (سه‌شنبه، ۶جوزا) از حضور و سخنرانی وزیر تحصیلات عالی در مراسمی با استادان و دانشجویان دانشگاه هرات خبر داده است. ندا محمد ندیم در این مراسم تاکید کرده است: «ما نمی‌خواهیم شما مجاهد شوید و در وزارت‌های دفاع یا داخله کار کنید. ما نمی‌خواهیم دانشجویان ما طالب شوند. آن‌ها باید انجنیر و داکتر شوند و مشکلات مردم را حل کنند.» وی افزوده است که هر دانشجو و استاد، در کنار فراگیری تحصیلات، باید «باایمان و بااخلاق» باشد. وزیر تحصیلات عالی حکومت فعلی مدعی شد که جهان در تلاش برای ایجاد «بی‌اتفاقی در نظام» افغانستان است. این مقام دولتی می‌گوید: «در افغانستان قتل و کشتار وجود ندارد، فضا امن است و هیچ نفاقی میان مردم نیست. همه در فضای برادری زندگی می‌کنند.» در حالی وزیر تحصیلات عالی بر آموزش تاکید می‌کند که طی بیش از سه سال گذشته زنان و دختران افغانستان از ابتدایی‌ترین حقوق خود، از جمله آموزش و کار، محروم شده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. در این میان، فعالیت‌هایی چون صنایع‌دستی، خیاطی و کارهای محدود خانگی، از معدود گزینه‌های باقی‌مانده برای آنان به شمار می‌رود. یونیسف و شماری از نهادهای بین‌المللی تلاش دارند از طریق همین فرصت‌های محدود، راهی برای توان‌مندسازی زنان و دختران در افغانستان باز کنند.

برنامه‌ی اسکان بشر سازمان ملل متحد (UN-Habitat) برای افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که کودکان آسیب‌پذیرترین قشر در کابل هستند. این نهاد امروز (سه‌شنبه، ۶ جوزا) با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که کودکان در کابل به آب آشامیدنی، مراقبت‌های صحی، آموزش و فضاهای سبز و امن دسترسی ندارند. برنامه‌ی اسکان بشر سازمان ملل متحد در ادامه تاکید کرده است: «کودکان افغانستان سزاوار زندگی بهتر هستند.» این سازمان بین‌المللی افزوده است که از هر ۵ نفر در کابل، ۴ نفر آن‌ها در سکونت‌گاه‌‌های غیررسمی زندگی می‌کنند. در اعلامیه‌ی برنامه‌ی اسکان بشر سازمان ملل متحد آمده است که وقت آن رسیده که برای تضمین آینده‌ی روشن‌تر جامعه اقدام و سرمایه‌گذاری شود. قابل ذکر است که در این اواخر کشورهای ایران، پاکستان و تاجیکستان اخراج پناه‌جویان اهل افغانستان را شدت بخشیده است. در پی اخراج مهاجران افغانستان از این کشورها، یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در گزارشی نوشته بود که ۲۰ درصد بازگشت‌کنندگان از پاکستان کودکان هستند. همچنین این سازمان گزارش داده بود که یک سوم کودکان افغانستان از آموزش بازمانده‌اند و ۶۰ درصد آن‌ها دختران هستند. صندوق حمایت از کودکان سازمان آموزش را حق هر کودکی دانسته و تاکید کرده است که آنان، کودکان را به مهارت‌های ضروری برای رشد، شکوفایی و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در زندگی مجهز می‌کند.

شورای علمای ولایت غزنی با نشر یک فیصله‌نامه‌ی تازه دستور داده است که از طلاق زنان بدون «ضرورت مبرم و عاجل» در این ولایت جلوگیری شود. این شورا به‌تازگی یک فیصله‌نامه‌ی ۱۵ ماده‌ای را درباره‌ی ازدواج، طویانه و مهر زنان منتشر کرده و این در فیصله‌نامه آمده است: «از تمام حلال‌ها، حلال بد در اسلام طلاق است. مگر تنها به‌خاطر ضرورت جواز دارد. به همین خاطر، باید بدون ضرورت مبرم و عاجل، از طلاق‌دادن پرهیز شود.» در ماده پنجم این فیصله‌نامه آمده است که اخیراً برخی افراد به‌دلیل نافرمانی و مخالفت زن، شوهر را وادار به «طلاق خلع» می‌کند، اما پول خلع برای مرد ناجایز است و باید از این کار غیرمشروع جلوگیری شود. شورای علمای غزنی گفته است که هم‌زمان با وضعیت بد اقتصادی، طویانه‌ی دختران افزایش یافته و مردم با مشکلات مواجه شده‌اند. در ادامه آمده است که برای رفع مشکلات جوانان و حفظ عزت زنان این فیصله‌نامه را ابلاغ کرده‌ است. در ماده اول این فیصله‌نامه آمده است که مهر حق شرعی زن است و به او باید داده شود. در ماده دوم آمده است که مهر زیاد سبب اعمال ناجایز می‌شود و شورای علما و متنفذان هر ولسوالی باید با توجه به مصلحت مردم میزان مهر را تعیین کنند. همچنین در ماده سوم شورای علمای غزنی آمده است که در نکاح باید با زن مشوره شود و او راضی باشد. در ماده‌های هفتم و هشتم این فیصله‌نامه آمده است که عروسی باید مطابق شریعت باشد و چیزی که بیرون از مهر باشد ممنوع است، مانند خریدن و پرداخت پول. در ماده نهم آمده است که زن بیوه حق تعیین مهر دارد و با هرکسی که بخواهد می‌تواند نکاح کند. در فیصله‌نامه آمده است که نکاح بدل نشود، اگر می‌شود برای هر یکی مهر تعیین شود. همین‌طور در ماده یازدهم آمده است که شلیک‌کردن و کشیدن چادر زن برای وادارکردن او به ازدواج غیرشرعی است و مترتکبان این اعمال مجازات می‌شود. شورای علمای غزنی همچنان بددادن زن را ممنوع کرده است. در ماده چهاردهم فیصله‌نامه‌ی این شورا آمده است اگر زنی بدون رضایت بر انباق داده شود، نکاح‌اش منعقد نیست. همچنین در ماده پانزدهم شلیک کردن، عکس گرفتن و فیلم‌برداری در عروسی ممنوع شده و اگر کسی در این کارها گرفتار شود، مجازات می‌شود. قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از سلطه‌ی خود بر افغانستان محدودیت‌ بر حقوق زنان وضع کرده است.

مسوولان ریاست صحت عامه ولایت خوست می‌گویند که در سه ماه گذشته، نزدیک به ۱۰ هزار مادر و کودک در این ولایت به سوءتغذیه مبتلا شده‌اند. احمد مجاهد، رییس صحت عامه خوست گفته است که اخیراً نزدیک به ۳۰ مرکز صحی در برخی مناطق دوردست این ولایت که در زمینه سلامت مادر و کودک خدمات ارائه می‌کردند، مسدود شده‌اند. وی ضمن اشاره به موجودیت امکانات در این بخش، نسبت به توقف کمک‌های نهادهای بین‌المللی ابراز نگرانی کرده و گفته است که این امر ممکن است آن‌ها را با مشکلات جدی رو‌برو کند. آقای مجاهد تاکید کرده است: «تلاش ما این است که با همکاری وزارت مربوطه، این مراکز صحی بسته‌شده را دوباره فعال کنیم.» او افزوده است که بر بنیاد ارقام ثبت‌شده، طی سه ماه گذشته نزدیک به ده هزار نفر که بیش از نصف آنان کودکان هستند، دچار سوءتغذیه شده‌اند. همچنین رییس صحت عامه ولایت خوست در بخشی از صحبت‌هایش تاکید کرد: «کلینیک‌هایی که مسدود شده است باعث شده گزارش‌هایی از مرگ‌ومیر مادران و کودکان برای ما برسد.» قابل ذکر است که بیماری سوءتغذیه در افغانستان به‌ویژه در میان کودکان یک بحران جدی است و مشکلاتی چون فقر، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و تغذیه‌ای مناسب مانع ارائه درمان‌های ضروری و پیشگیری از این بیماری می‌شود. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشری سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که آمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه در افغانستان در سال ۲۰۲۵ به ۳.۵ میلیون نفر برسد. طبق گزارش‌های ملل متحد این رقم در پنج سال گذشته حدود ۳ میلیون کودک زیر پنج سال بوده است.

وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست اعلام کرده است که به سلمانی‌ها دستور داده شده است که باید در کوتاه کردن مو از روش‌های غیر شرعی و فرهنگ‌های بیگانه جلوگیری کنند. دفتر مطبوعاتی وزارت امر به معروف با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این اظهارات در نشستی میان مسوولان این وزارت ‌و اتحادیه سلمانی‌های شهر کابل مطرح شده است. نورمحمد حقانی، معین پالیسی و مسلکی وزارت امر به معروف خطاب به سلمانی‌ها گفته است که باید در کوتاه کردن مو از روش‌های غیر شرعی و فرهنگ‌های بیگانه جلوگیری کنند. همچنین رییس عمومی دعوت و ارشاد نیز بر جلوگیری از کوتاه کردن مو به سبک غربی تاکید کرده و از اعضای اتحادیه سلمانی‌ها خواست تا در جلوگیری از منکرات و اقامه معروفات در جامعه با این وزارت همکاری کنند. در همین حال، رییس شهری امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی در کابل بر همکاری مشترک در زمینه جلوگیری از منکرات تاکید کرده و گفته است که امر به معروف وجیبه دینی مشترک تمام مسلمانان است و برای انجام بهتر این امر نیاز به هماهنگی و همکاری کامل است. این در حالی است که حکومت سرپرست در راستای تطبیق قانون امر به معروف و نهی از منکر خود، پیش از این نیز در شماری از ولایت‌های کشور از سلمانی‌ها خواسته بودند که موی سر افراد را به شکل خارجی و «غیراسلامی» اصلاح نکنند. حکومت فعلی همچنان تراشیدن ریش و کم‌کردن آن را از «قبضه» منع کرده‌ است و در مواردی افراد را برسر این موضوع بازداشت و یا آزارواذیت‌ کرده‌ است.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهند‌گان اعلام کرده است که تنها در ماه اپریل سال جاری میلادی، ۲۸۰ هزار مهاجر افغانستانی از کشورهای ایران و پاکستان اخراج شده‌اند. شبکه خبری الجزیره امروز (سه‌شنبه، ۶ جوزا) به نقل از «یو‌ان‌اچ‌سی‌آر» گزارش داده است که بحران رو به وخامتی در افغانستان در حال شکل‌گیری است که از اخراج اجباری مهاجران از پاکستان و ایران سرچشمه می‌گیرد. در گزارش آمده است که بازگشت‌کنند‌گان تمام دارایی‌های خود را از دست داده‌اند و اکنون با آینده‌ای پرخطر مواجه هستند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهند‌گان تاکید کرده است که ایران و پاکستان سال‌ها میزبان ۵.۲۵ میلیون مهاجر افغانستانی بوده‌اند، اما در ماه‌های اخیر، هر دو کشور خود با بحران اقتصادی روبرو شده‌اند. این در حالی است که بازگشت‌کنندگان با خطرات جدی امنیتی و نقض حقوق خود در افغانستان مواجه‌اند. در گزارش این سازمان بین‌المللی آمده است: «اقلیت‌های قومی و مذهبی، فعالان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران نیز در هنگام بازگشت با تهدیدهای بیشتری روبه‌رو هستند.» کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهند‌گان گفته است که برای حمایت از بازگشت‌کنندگان در بخش‌های سرپناه، کمک نقدی، خدمات صحی و غذا به ۶۰ میلیون دالر نیاز دارد. باید گفت که پاکستان از نزدیک به دو ماه به این‌سو مرحله دوم اخراج اجباری مهاجران افغانستان را نیز روی دست گرفته که طی آن، هزاران شهروند افغانستان از این کشور با اجبار به افغانستان برگشت داده شده‌اند. در این میان مهاجران بازگشته از برخورد نادرست، زشت و خلاف ارزش‌های انسانی توسط پولیس پاکستان نیز سخن می‌زنند.

وزارت صحت عامه‌ی حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که کارزار جدید تطبیق واکسن پولیو امروز (دوشنبه، ۵ جوزا) در سراسر کشور آغاز شده است و تا سه روز دیگر خواهد شد. شرافت زمان امرخیل، سخنگوی این وزارت با نشر یک پیام ویدیویی در حساب کاربری ایکس گفته است که در جریان این کارزار سه روزه، ۱۱.۸ میلیون کودک زیر پنج سال، واکسن پولیو دریافت خواهند کرد. آقای امیرخیل تاکید کرده است که در جریان این کارزار، تابلیت «آلبندازول» نیز بری کودکان ۲۴ تا ۵۹ ماهه توزیع خواهد شد. سخنگوی وزارت صحت عامه‌ی حکومت فعلی افزوده است: «هدف از توزیع این تابلیت‌ها، جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با کرم در اطفال است.» همچنین صفحه‌ی «افغانستان عاری از پولیو» اعلام کرد که کارزار جدید تطبیق واکسن پولیو امروز (دوشنبه، ۵ جوزا) در سراسر کشور آغاز می‌شود. این صفحه با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از خانواده‌ها خواسته است که «سهم خود را برای افغانستان عاری از پولیو» انجام دهند. بر اساس آمار سازمان جهانی صحت، در سال جاری میلادی دو مورد مثبت بیماری فلج اطفال در افغانستان در ولایت‌های بادغیس و هلمند شناسایی شده است. آمار این سازمان همچنین نشان می‌دهد که در سال جاری میلادی ۱۸ مورد مثبت ویروس محیطی پولیو نیز در افغانستان ثبت شده است که شامل هشت مورد در قندهار، شش مورد در هلمند و یک‌ مورد در هرکدام از ولایت‌های لغمان، کابل، ننگرهار و زابل می‌شود. در حال حاضر افغا‌نستان و پاکستان تنها کشورهای جهان هستند که ویروس فلج اطفال یا پولیو در آن ریشه‌کن نشده است. این در حالی است که در سال گذشته میلادی، ۲۵ مورد انسانی پولیو و ۱۱۳ مورد محیطی آن در افغانستان ثبت شده بود. از جمله موارد انسانی، ۱۴ مورد در قندهار، هفت مورد در هلمند، دو مورد در ارزگان، یک مورد در کنر و یک مورد در نورستان ثبت شده بود. چند وقت پیش سازمان جهانی صحت اعلام کرده بود که عربستان سعودی متعهد به کمک ۵۰۰ میلیون دالر برای محو فلج اطفال در افغانستان و پاکستان شده است.

اتحادیه‌ی اروپا و برنامه توسعه‌ی سازمان ملل متحد اعلام کرده است که از سال ۲۰۲۲ میلادی تا اکنون با اعطای کمک‌های مالی و آموزشی به بیش از سه هزار کسب‌وکار کوچک و متوسط تحت مدیریت زنان در سراسر افغانستان، زمینه‌ی کار را برای بیش از هشت هزار نفر را فراهم کرده‌اند. بخش زنان سازمان ملل متحد با نشر گزارشی نوشته است که این حمایت‌ها در قالب کمک‌هزینه، تجهیز و بازسازی بازارها و مرکزهای آموزشی صورت گرفته است. در گزارش آمده است که در مرحله‌ی نخست این برنامه، یک شرکت زعفران در هرات موفق شده با نوسازی تجهیزات و دریافت سرمایه‌ی اولیه، افزون بر افزایش تولید، ۲۰ زن را به ‌صورت مستقیم استخدام کند. همچنین در ولایت بادغیس، نیز یک مرکز اجتماعی زنان که به تازگی بازسازی شده، با پشتیبانی در اتحادیه‌ی اروپا و سازمان ملل بیش از ۱۷۰ کارآموز را زیر پوشش قرار داده است. در گزارش آمده که اصلی‌ترین مانع گسترش تجارت زنان و دختران در افغانستان دسترسی محدود به منبع‌های مالی‌ست؛ زیرا بسیاری از آنان وام بانکی دریافت کرده نمی‌توانند. برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل تاکید کرده است که افزون بر پشتیبانی مالی از کسب‌وکارهای زنان و دختران، برای بیش از چهار هزار زن دوره‌های آموزشی کسب‌وکار و مهارت‌های فنی را نیز، برگزار کرده است. باید گفت که این برنامه‌ها در حالی برگزار می‌شود که زنان و دختران از کارهای رسمی در بسیاری از بخش‌ها، سازمان‌ها و نهادها منع شدهاند. در این میان، صنایع‌دستی، خیاطی و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط از محدود شغل‌های باقی‌مانده برای زنان و دختران در این کشور است. در نزدیک به چهار سال گذشته، شماری از سازمان‌ها و نهادها تلاش کرده که از این طریق زنان و دختران را پشتیبانی کند تا کسب درآمد کنند.