همزمان با روز جهانی قابله‌ها، صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان می‌گوید که بخش بزرگی مراقبت‌های ضروری را قابله‌ها انجام می‌دهند و در شرایط بحرانی می‌توانند زندگی را نجات دهند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۱۵ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود به قابله‌ها در افغانستان ادای احترام کرده است. صندوق جمعیت ملل متحد برای افغانستان تاکید کرده است که زنان در مواقع اضطراری زایمان را متوقف نمی‌کنند، به همین دلیل است که مراقبت‌های بهداشت باروری نیز نمی‌تواند متوقف شود. همچنین این نهاد بین‌المللی با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس خود از قابله‌ای به‌نام حبیبه در هرات نام برده و نوشته است: «قابله‌ها مانند حبیبه می‌توانند تا ۹۰ درصد مراقبت‌های ضروری را انجام و حتا در شرایط بحرانی زندگی را نجات دهند.» باید گفت که افغانستان از جمله کشورهای با بالاترین میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان هنگام زایمان است. کمبود پرسنل و امکانات از چالش‌های عمده در بخش خدمات صحی و به‌ویژه در زمینه‌ی باروری است. همچنین حکومت سرپرست آموزش و تحصیل دختران را منع کرده‌اند و ادامه‌ی این ممنوعیت، منجر به بحران جدی کمبود داکتران زن خواهد شد. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۹۰ درصد مرگ‌ومیر مادران در افغانستان با امکانات ساده قابل پیش‌گیری است. این سازمان امروز (پنج‌شنبه، ۱۱ ثور) پیام تام فلیچر، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور بشردوستانه در حساب کاربری ایکس را بازنشر و تاکید کرده که یونیسف تنها قادر به حمایت از ۶۰ درصد مراکز صحی است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد هشدار داده است که کاهش کمک‌ها ممکن است توانایی این نهاد در حمایت از زنان باردار را از بین ببرد. همچنین تام فلیچر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان نیز نسبت به پیامدهای کاهش کمک‌ها هشدار داده و افزوده است: «زنانی که سه ساعت با دوچرخه راهی بیمارستان می‌شوند تا زایمان کنند، مین‌هایی که پاک‌سازی نشده‌اند، نوزادانی که جان می‌دهند.» این در حالی است که ایالات متحده آمریکا، به‌عنوان بزرگ‌ترین ارایه‌دهنده کمک‌های بشردوستانه به افغانستان، تمامی برنامه‌های خود از جمله حمایت از مادران و نوزادان را قطع کرده است. قطع کمک‌های بشردوستانه آمریکا باعث شده که شماری زیادی از نهادهای بین‌المللی فعالیتش را در افغانستان متوقف کند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که میزان مرگ‌ومیر نوزادان در قندهار بالاتر از میانگین ملی در کشور است. این سازمان امروز (چهارشنبه، ۱۰ ثور) با بازنشر ویدیوی تام فلچر، معاون دبیرکل سازمان ملل گفته است که برای مراقبت از نوزدان، تجهیزات پزشکی، داروها و آموزش برای کارکنان بهداشتی ارائه می‌کند. یونیسف با تاییاد اظهارات معاون دبیرکل سازمان ملل، هشدار داده است که کاهش بودجه به این معنی است که نوزادان و تعداد بیشتری ممکن است جان خود را از دست بدهند. این در حالی است که تام فلچر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور کمک‌های بشردوستانه در سفرش به قندهار، درباره‌ی کاهش کمک‌‌ها به افغانستان هشدار داده و گفته است که قطع بودجه «برای میلیون‌ها نفر، یک حکم مرگ است.» وی در ادامه تاکید کرده است که طی چند ماه اخیر، ۴۰۰ مرکز صحی در افغانستان تعطیل و بیش از سه میلیون نفر از خدمات صحی اولیه محروم شده‌اند. تام فلچر با اشاره به وضعیت در شفاخانه قندهار، می‌گوید که به‌دلیل تعطیلی مراکز صحی، در این شفاخانه در هر تخت سه تا چهار کودک بستری هستند. این مقام سازمان ملل می‌گوید که کودکان تازه‌متولدشده به خدمات صحی‌ای که نیاز دارند، دسترسی ندارند. تام فلچر می‌گوید که داکتران تصمیم وحشتناکی می‌گیرند که کدام زندگی را نجات دهند. همچنین وی در بخشی از پیامش گفته است که کارمندان صحی نیز می‌گویند که با قطع معاش مواجه‌ هستند.

تام فلچر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور کمک‌های بشردوستانه در سفرش به ولایت قندهار، در مورد کاهش کمک‌‌ها به افغانستان هشدار داده و گفته است که قطع بودجه‌ی این کشور «برای میلیون‌ها نفر، یک حکم مرگ است». آقای فلچر این اظهارات را امروز (چهارشنبه، ۱۰ ثور) با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس مطرح و بازدید خود از شفاخانه قندهار را تکان‌دهنده توصیف کرده و می‌گوید: «قطع بودجه برای کسانی که به‌شدت نیاز دارند چیزی نیست که بتوان به آن افتخار کرد. برای میلیون‌ها نفر، این حکم اعدام است.» او در این پیام ویدیویی هشدار داده است طی چند ماه اخیر، ۴۰۰ مرکز صحی در افغانستان تعطیل و بیش از سه میلیون نفر از خدمات صحی اولیه محروم شده‌اند. همچنین تام فلچر با اشاره به وضعیت در شفاخانه قندهار، می‌گوید که به‌دلیل تعطیلی مراکز صحی، در این شفاخانه در هر تخت سه تا چهار کودک بستری هستند. معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور کمک‌های بشردوستانه تاکید کرده است که کودکان تازه‌متولدشده به خدمات صحی‌ای که نیاز دارند، دسترسی ندارند و داکتران تصمیم وحشتناکی می‌گیرند که کدام زندگی را نجات دهند. او افزوده است که کارمندان صحی نیز می‌گویند که با قطع معاش مواجه‌ هستند. تام فلچر گفته است: «این تأثیر قطع کمک‌ها است… تأثیر کاهش کمک‌ها این است که میلیون‌ها نفر می‌میرند.» همچنین بر اساس آمار سازمان ملل متحد، در سال جاری میلادی ۲۲.۹ میلیون نفر در افغانستان نیاز به کمک‌های بشردوستانه دارند و ۱۶.۸ میلیون نفر آنان برای دریافت کمک در اولویت قرار گرفته‌اند. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد برای کمک به این افراد ۲.۴۲ میلیارد دالر بودجه درخواست کرده است. این در حالی است که کمک‌های بشری به افغانستان به شدت کاهش یافته است.

نمایندگی اتحادیه‌ی اروپا برای افغانستان گفته است که پشتیبانی و ارائه‌ی خدمات ابتدایی پزشکی در بخش جلوگیری و درمان سوتغذیه به زنان و کودکان در افغانستان حیاتی است. این اتحادیه با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که از پروژه‌های صحی به ویژه برای زنان و کودکان در هلمند حمایت می‌کند. این اتحادیه گفته است که این پروژه‌ها با تمرکز بر ارائه‌ی خدمات صحی ابتدایی، درمان آسیب‌های ناشی از تروما و بهبود وضعیت تغذیه، به ویژه برای زنان و کودکان، طراحی شده‌اند. نمایندگی اتحادیه‌ اروپا برای افغانستان با تامین منابع مالی این پروژه‌ها، بر اهمیت حفاظت از سلامت زنان و کودکان در شرایط بحران تاکید کرده و حمایت از این قشر آسیب‌پذیر را یکی از اولویت‌های کاری خود عنوان کرده است. این در حالی است که وضعیت صحی در افغانستان، به ویژه برای زنان، وخیم گزارش شده است. کم‌بود مرکزهای صحی، محدودیت‌های فرهنگی و کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی، چالش‌های جدی برای زنان در سراسر این کشور ایجاد کرده است.

سازمان جهانی صحت درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که پس از توقف کمک‌های آمریکا در فبروری سال جاری میلادی، فعالیت ۲۰۲ مرکز صحی در افغانستان تعلیق شده است. این سازمان در گزارش ماهانه‌ی خود گفته است که با توقف فعالیت این مراکز صحی، ارائه خدمات ضروری و مراقبت‌های بهداشتی برای ۱.۸ میلیون نفر در ۲۸ ولایت مختل شده است. در ادامه آمده است که یک فراخوان فوری برای جلب حمایت کمک‌کنندگان جهت فعال کردن مجدد خدمات و جلوگیری از فروپاشی بیشتر نظام صحی، حیاتی است. تعطیلی مراکز صحی در حالی رخ می‌دهد که افغانستان در حال حاضر با چندین بیماری شایع، از جمله سوءتغذیه، سرخک، مالاریا، تب دنگی، فلج اطفال و تب خون‌ریزی‌دهنده‌ی کریمه یا کنگو دست‌وپنجه نرم می‌کند. همچنین سازمان جهانی صحت در بخشی از گزارش‌ ماهانه‌ی خود از ثبت ۱۳۹ هزار و ۲۲۶ مورد ابتلا به بیماری عفونت حاد تنفسی و ۳۰۹ مورد مرگ‌ومیر ناشی از آن در ماه مارچ خبر داده است. این سازمان گفته است که آمار عفونت حاد تنفسی (ای‌آرآی) یا پنومونی در ماه مارچ نسبت به ماه فبروری، کاهش ۱۸.۹ درصدی را نشان می‌دهد. به‌گفته‌ی سازمان جهانی صحت، این کاهش ناشی از گرم‌ترشدن هوا که عفونت‌های تنفسی را کاهش می‌دهد و واکسیناسیون‌های پنوموکوک یا آنفولانزا است. با این وجود، این سازمان در ماه فبروری از ثبت ۱۷۱ هزار و ۶۵۹ مورد ابتلا به بیماری عفونت حاد تنفسی و ۳۵۰ مورد مرگ‌ومیر ناشی از آن خبر داده بود. همچنین در گزارش سازمان جهانی صحت آمده است که ارقام مشکوک به سرخک حاکی از روند صعودی نگران‌کننده‌ی این بیماری است، به‌طوری که ۱۲ هزار و ۵۳۵ مورد جدید در ماه مارچ گزارش شده است که نشان‌دهنده‌ی افزایش ۴۲.۸ درصدی نسبت به فبروری است. سازمان جهانی صحت تاکید کرد که در ماه مارچ، ۸۲ مورد مرگ ناشی از سرخک نیز گزارش شده است. در بخشی از گزارش آمده است که نرخ مرگ‌ومیر سرخک ۰.۷ درصد است و این نشانه‌ای از شدت سرخک در میان جمعیت‌های واکسینه‌نشده است. این سازمان در گزارش ماه مارچ، از ثبت ۷۹۴ مورد ابتلا به ملاریا، ۲۹ مورد کنگو، ۱۸ مورد تب استخوان‌شکن یا دنگی و ۱۴۷ مورد کرونا نیز خبر داده است. بر اساس این گزارش، در ماه مارچ هفت هزار و ۱۲۸ مورد اسهال آبکی حاد گزارش شده است که نشان‌دهنده‌ی افزایش ۹.۴ درصدی نسبت به فبروری است.

«بنیاد اکثریت فمینیستی» نسبت به وخامت سلامت زنان در افغانستان ابراز نگرانی کرده است و  خواهان افزایش فشارهای بین‌المللی برای تضمین حقوق زنان و دختران و بهبود سلامت آن‌ها شده است. این بنیاد حقوق بشری با نشر گزارشی نوشته است که محدودیت‌های حکومت سرپرست علیه زنان و دختران مانع بزرگی در ارائه خدمات بهداشتی و سلامت باروری شده است. «بنیاد اکثریت فمینیستی» تاکید کرده است: «بیشتر زنان در وضعیت بحرانی به شفاخانه‌ها می‌رسند و گاهی اوقات کمک به آن‌ها ممکن نیست، زیرا از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی به دلیل عدم وجود سرپرست مرد محروم می‌شوند.» این نهاد حقوق بشری افزوده اس که حکومت فعلی با نادیده گرفتن حقوق زنان باعث افزایش میزان مرگ و میر آن‌ها شده است. این نگرانی در حالی مطرح شده است که سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۶ میلادی احتمال مرگ یک زن در هنگام زایمان در افغانستان، ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. این در حالی است که پس از دستور دونالد ترمپ، مبنی بر انحلال نهاد توسعه بین‌المللی ایالات متحده و آغاز روند خروج واشنگتن از سازمان صحی جهان، وضعیت تأمین منابع بشردوستانه وخیم‌تر شده است. همچنین با روی کار آمدن حکومت سرپرست در افغانستان، سکتور صحت در کشور به‌شدت آسیب دیده و این گروه همواره خواستار همکاری کشورها در این زمینه شده است. سیاست‌های محدود‌کننده حکومت فعلی موانع جدی را در زمینه ارائه خدمات صحی به مردم، به‌ویژه برای زنان در کشور ایجاد کرده است.

دو فعال حقوق بشر در مقاله‌ای در مجله بین‌المللی دیپلمات هشدار داده‌اند که عدام اقدام جامعه‌ی جهانی، فرصت ساختن سرنوشت را از زنان و دختران افغانستان خواهد گرفت. این مقاله از سوی نازیلا جمشیدی، فعال حقوق زن، و انی فورس‌هایمر، دیپلمات پیشین آمریکا، امروز (سه‌شنبه، ۲۶ حمل) نشر شده است و در این این مقاله آمده است که چهار سال پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، وضعیت زنان و دختران به‌گونه بی‌سابقه‌ای وخیم شده و جهان در برابر آن سکوت مطلق اختیار کرده است. نویسندگان این مقاله تاکید کرده‌اند که حکومت فعلی با وضع قوانین سخت‌گیرانه و محدودکننده، زنان را عملاً از عرصه‌های عمومی، آموزشی، کاری و حتا درمانی حذف کرده‌اند. همچنین در بخشی از این مقاله هشدار داده شده است که محروم‌ساختن زنان از آموزش طبی، در میانه بحران شدید صحی و افزایش مرگ‌ومیر مادران، می‌تواند پیامدهای فاجعه‌بار برای افغانستان و به ویژه زنان و کودکان داشته باشد. نویسندگان این مقاله از سازمان ملل خواسته‌اند که زنان و دختران افغانستان را به‌گونه رسمی وارد میز گفت‌وگو با حکومت فعلی کند تا خود سرنوشت‌شان را رقم بزنند. آن‌ها طرح پیشنهادی سازمان ملل برای «رویکرد جامع در افغانستان» را ناکام و غیرشفاف خوانده و افزوده‌اند که این طرح به‌گونه خطرناکی می‌تواند آخرین اهرم‌های فشار جامعه‌ی جهانی را از بین ببرد. خانم جمشیدی و فورس‌هایمر  در این مقاله گفته‌اند که تا هنوز هیچ روند شفاف و مشورتی با افغانستانی‌ها، به‌ویژه زنان، در این طرح دیده نمی‌شود و نقش مردم افغانستان در آن، به‌گونه‌ نگران‌کننده‌ای، به سطح «ذی‌نفع» تنزیل یافته است. آن‌ها تاکید کرده‌اند که چشم‌پوشی از حقوق زنان و دختران افغانستان و دادن امتیازهای سریع و برگشت‌ناپذیر به حکومت فعلی، تنها به تداوم ظلم و سرکوب مشروعیت خواهد داد. در حالی آنان از وضعیت بد زنان و دختران افغانستان انتقاد می‌کند که حکومت سرپرست از زمان بازگشت به قدرت در افغانستان، مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بسته‌اند و در سال جدید تعلیمی نیز هیچ نشانه‌ای از تغییر این سیاست دیده نمی‌شود. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) برای افغانستان اعلام کرده است که از آغاز مرحله دوم اخراج شهروندان از پاکستان تا اکنون، ۱۷ زن در مرکزهای صحی و کلینیک‌های عاجل زایمان در نقاط مرزی نوزادان خود را به دنیا آورده‌اند. این صندوق با نشر اعلامیه‎ای گفته است که موارد زایمان در نقطه صفر مرزی، ضرورت ارائه مراقبت‌های صحی به مادران را به‌ روشنی برجسته می‌کند. در ادامه آمده است که در دو هفته گذشته ۱۲ زن برگشت‌کننده از پاکستان در مرکز صحی ابتدایی واقع در نقطه صفر و پنج زن دیگر در کلینیک عاجل زایمان در مرکز پذیرش مهاجران، فرزندان خود را به دنیا آورده‌اند. صندوق جمعیت سازمان ملل متحد با تاکید بر اهمیت ارائه خدمات زایمان در مرزها افزوده است که همه این نوزادان در سلامت کامل به دنیا آمده‌اند. همچنین صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در بخشی از اعلامیه‌ به داستان سلما، زنی پرداخته که پس از ۱۵ سال زندگی در پاکستان، به افغانستان برگشته و در نخستین روزهای ورودش به افغانستان، کودک خود را در مرکز صحی ابتدایی در مرز تورخم به دنیا آورده است. این زن اهل افغانستان گفته است: «سفر برایم بسیار دشوار بود چون در هفته ۳۸ بارداری قرار داشتم.» این نهاد بین‌المللی افزوده است که او در یکی از خیمه‌های ویژه مهاجران مستقر بود، دچار درد زایمان شده است. این زن افغانستانی گفته است: «سردرگم و ترسیده بودم و نمی‌دانستم چه کنم. خوشبختانه کارمندان صحی آمدند و به من کمک کردند.» قابل ذکر است که روند اخراج مهاجران افغان از پاکستان به‌صورت شدید جریان دارد. در میان مهاجران اخراج‌شده کودکان و زنان باردار زیادی نیز موجود هستند. همچنین چندی پیش نیز نهاد‌های حقوق بشری نسبت به بازگرداندن اجباری زنان افغانستانی به کشور هشدار داده‌اند. آنان تاکید کردند که در شرایط کنونی، بسیاری از زنان با خطر محرومیت از حق آموزش، کار، آزادی گشت‌وگذار و حتا آزار و پی‌گرد مواجه‌اند؛ مسایلی که بازگشت اجباری آنان به افغانستان را به یک بحران انسانی تبدیل می‌کند.

سازمان جهانی بهداشت برای افغانستان اعلام کرده است که با اجرای یک پروژه مشترک در بامیان، بیش از  ۳۸ هزار مادر و کودک اکنون به خدمات صحی نجات‌بخش دسترسی دارند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که این برنامه با سرمایه‌گذاری ۱.۱ میلیون دالر، سبب تقویت خدمات صحی در سه شفاخانه‌ی ولسوالی‌های دوردست بامیان شده است. در گزارش در مورد ولسوالی‌های که این شفاخانه‌ها تجهیز شده است، معلومات ارائه نشده است. سازمان جهانی صحت تاکید کرده است که تحت این پروژه‌ی صحی، مرکزهای درمانی به دارو و وسایل طبی ضروری تجهیز شده که زمینه‌ی ارائه‌ی خدمات به بیش از ۳۸ هزار مادر و کودک را فراهم شده است. این سازمان افزوده است که برای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی در بامیان، ۲۵۰ کارمند صحی را در حوزه‌ی مراقبت‌های مادر و کودک نیز آموزش داده است. سازمان جهانی صحت گفته است که افغانستان یکی از بالاترین نرخ مرگ‌ومیر مادران را در سطح منطقه‌ی شرق مدیترانه دارد که در هر ساعت یک مادر جان می‌دهد. قابل ذکر است که پس از تحولات سیاسی سال‌های اخیر، نظام بهداشت افغانستان نیز با چالش‌های گسترده‌ای از جمله کم‌بود بودجه، نبود امکانات، کاهش دست‌رسی به خدمات تخصصی و مهاجرت نیروهای ماهر روبرو شده است. همچنین محدودیت‌های حکومت سرپرست در حوزه‌ی زنان، سبب وخامت نظام بهداشتی این کشور شده است. طوری‌که آموزش دختران در حوزه‌های طبی ممنوع شده و پس از حاکمیت این گروه، هیچ پزشک زنی تربیه نشده است. پیش از این سازمان ملل از پیامد‌های زیان‌بار ممنوعیت آموزش دختران هشدار داده و گفته که سبب افزایش مرگ‌ومیر زنان می‌شود.