عبدالولی حقانی، معین وزارت صحت عامه حکومت سرپرست می‌گوید که بیش از پنج هزار و ۳۰۰ کودک در کشور به بیماری تالاسمیا مبتلا هستند. آقای حقانی این اظهارات را در نشستی به مناسبت روز جهانی تالاسمیا در کابل مطرح کرده و گفته است که برای حمایت از بیماران مبتلا به این بیماری اقداماتی انجام شده است، از جمله ایجاد مراکز تشخیص در چندین ولایت کشور. تالاسمیا یک بیماری‌ ارثی است که توانایی بدن در تولید هموگلوبین را مختل می‌کند. وی در ادامه تاکید کرد که بیماران تالاسمیا از اولویت‌های وزارت صحت عامه است و این وزارت خدمات تشخیص، درمان، دوا و خون‌رسانی را به‌گونه رایگان به کودکان مبتلا ارائه می‌کند. او در بخشی از صحبت‌هایش از مردم خواست تا با شرکت در کارزارهای اهدای خون، از بیماران تالاسمیا که نیاز مداوم به تزریق خون دارند، حمایت کنند. همچنین عبدالولی حقانی از نهادهای امدادرسان، از جمله کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، نیز خواست تا از تلاش‌ها برای کمک به بیماران تالاسمیا پشتیبانی کنند. با آنکه آمار دقیق از شیوع تالاسمیا در افغانستان در دست نیست، اما یافته‌های برخی مطالعات، تصویری کلی از گستردگی این بیماری ارائه می‌دهد. بر اساس داده‌هایی که در وب‌سایت «ریسرچ گیت» منتشر شده، حدود یک تا یک‌ونیم میلیون تن در افغانستان حامل ژن بتا-تالاسمیا هستند؛ آماری که از نرخ شیوع ۳.۸ درصدی در میان ۳۶۹ بیمار سرپایی به دست آمده است. همچنین طبق همین داده‌ها، نرخ حاملگی آلفا-تالاسمیا در میان زنان باردار حدود ۱۴.۴ درصد و بتا-تالاسمیا نزدیک به ۳ درصد برآورد شده است. یک گزارش در ماه فبروری ۲۰۲۵ که در مجله هماتولوژی و علوم وابسته منتشر شد، نشان می‌دهد که تنها در ولایت ننگرهار، بیش از ۱۵۰۰ کودک مبتلا به تالاسمیا زندگی می‌کنند. همچنین، پژوهشی در جنوری ۲۰۲۴ میلادی که در مجله علوم طبی پایه افغانستان چاپ شده، نشان می‌دهد که ۱۷.۶ درصد کودکان مبتلا به کم‌خونی که در یک شفاخانه کابل مورد بررسی قرار گرفتند، به بتا-تالاسمیا مبتلا بودند. تالاسمیا یک بیماری جنتیکی است که توانایی بدن برای تولید هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز که وظیفه انتقال اکسیجن را دارد، مختل می‌سازد. کودکانی که به نوع شدید این بیماری مبتلا هستند، معمولاً به تزریق خون مادام‌العمر و مراقبت‌های ویژه نیاز دارند. در صورت عدم درمان مناسب، تالاسمیا می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله آسیب اندام‌ها و مرگ زودرس شود. این بیماری در مناطقی چون آسیای جنوبی، خاورمیانه و حوزه مدیترانه شیوع بیشتری دارد.

سفارت بریتانیا برای افغانستان به مناسبت روز جهانی قابله‌ها هشدار داده است که این کشور دارای یکی از بلندترین میزان‌های مرگ‌ومیر مادران در سطح جهان است. این سفارت با نشر اعلامیه‌ای گفته است که رفع ممنوعیت آموزش طبی برای زنان، به‌ویژه در بخش قابله‌گی، اقدامی حیاتی و فوری برای نجات جان مادران محسوب می‌شود. سفارت بریتانیا برای افغانستان تاکید کرده است که آموزش طبی زنان کلید کاهش مرگ‌ومیر مادران و حفظ سلامت خانواده‌ها است. در این اعلامیه آمده است: «در روز جهانی قابله، این یک یادآوری قوی است که آموزش طبی زنان، به‌ویژه در بخش‌های حیاتی مانند قابل‌گی، برای محافظت از جان مادران و نوزادان ضروری است.» در ادامه آمده است که افغانستان در رتبه‌ی هفتم جهانی از نظر نرخ بالای مرگ‌ومیر مادران قرار دارد. همچنین نمایند‌گی اتحادیه اروپا در افغانستان نیز به مناسبت این روز از تعهد قابله‌های افغان قدردانی کرده است. این نهاد گفته است که توانمندسازی قابله‌های افغانستان، جان‌ها را نجات می‌دهد. در عین حال، سازمان ملل در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «قابله‌ها کلید پایان دادن به مرگ و میر قابل پیشگیری مادران و نوزادان هستند.» سازمان ملل در ادامه نوشت که جهان با کمبود شدید ارائه‌‌دهندگان خدمات ضروری صحی روبرو است. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از بازگشت دوباره به قدرت در ماه آگوست ۲۰۲۱ میلادی، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و دروازه‌های دانشگاه‌های دولتی و خصوصی را نیز به روی دختران بستند. با آنکه افغانستان یکی از بالاترین نرخ‌های مرگ‌ومیر مادران و نوزادان در جهان را دارد، اما حکومت فعلی در زمستان ۱۴۰۳ خورشیدی تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی خصوصی را نیز ممنوع اعلام کرد. این تصمیم واکنش‌های سازمان‌ جهانی صحت و سازمان‌های مدافع حقوق بشری را در پی داشت. سازمان جهانی صحت در اعلامیه‌ای نوشت که ممنوعیت تحصيل دختران در انستیتوت‌های طبی می‌تواند سیستم صحی افغانستان را فلج کند.

دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان به مناسبت روز جهانی قابله‌ها گفته است که دسترسی به آموزش برای همه‌ی زنان، به‌ویژه آموزش طبی، نیروی کار قوی‌تری را برای همه ایجاد می‌کند. این دفتر امروز (دوشنبه، ۱۵ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از فداکاری قابله‌ها قدردانی کرده و گفته است که توانمندسازی آنان جان‌ها را نجات می‌دهد، مرگ‌ومیر مادران و نوزادان را کاهش می‌دهد و سیستم‌های صحی را تقویت می‌کند. همچنین صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان در روز جهانی قابله‌ها افزوده است که بخش بزرگی مراقبت‌های ضروری را قابله‌ها انجام می‌دهند و در شرایط بحرانی می‌توانند زندگی را نجات دهند. این نهاد تاکید کرده است که زنان در مواقع اضطراری زایمان را متوقف نمی‌کنند، به همین دلیل است که مراقبت‌های بهداشت باروری نیز نمی‌تواند متوقف شود. قابل ذکر است که کمبود کارمند صحی زن، از جمله قابله چالش جدی بخش صحت در افغانستان است. در همین حال حکومت سرپرست افغانستان آموزش زنان و دختران، از جمله تحصیل در بخش طبی را منع کرده‌اند. افغانستان از جمله کشورهای با بالاترین میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان هنگام زایمان است. کمبود پرسنل و امکانات از چالش‌های عمده در بخش خدمات صحی و به‌ویژه در زمینه‌ی باروری است. این در حالی است که حکومت فعلی آموزش و تحصیل دختران را منع کرده‌اند و ادامه‌ی این ممنوعیت، منجر به بحران جدی کمبود داکتران زن خواهد شد. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

همزمان با روز جهانی قابله‌ها، صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان می‌گوید که بخش بزرگی مراقبت‌های ضروری را قابله‌ها انجام می‌دهند و در شرایط بحرانی می‌توانند زندگی را نجات دهند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۱۵ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود به قابله‌ها در افغانستان ادای احترام کرده است. صندوق جمعیت ملل متحد برای افغانستان تاکید کرده است که زنان در مواقع اضطراری زایمان را متوقف نمی‌کنند، به همین دلیل است که مراقبت‌های بهداشت باروری نیز نمی‌تواند متوقف شود. همچنین این نهاد بین‌المللی با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس خود از قابله‌ای به‌نام حبیبه در هرات نام برده و نوشته است: «قابله‌ها مانند حبیبه می‌توانند تا ۹۰ درصد مراقبت‌های ضروری را انجام و حتا در شرایط بحرانی زندگی را نجات دهند.» باید گفت که افغانستان از جمله کشورهای با بالاترین میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان هنگام زایمان است. کمبود پرسنل و امکانات از چالش‌های عمده در بخش خدمات صحی و به‌ویژه در زمینه‌ی باروری است. همچنین حکومت سرپرست آموزش و تحصیل دختران را منع کرده‌اند و ادامه‌ی این ممنوعیت، منجر به بحران جدی کمبود داکتران زن خواهد شد. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۹۰ درصد مرگ‌ومیر مادران در افغانستان با امکانات ساده قابل پیش‌گیری است. این سازمان امروز (پنج‌شنبه، ۱۱ ثور) پیام تام فلیچر، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور بشردوستانه در حساب کاربری ایکس را بازنشر و تاکید کرده که یونیسف تنها قادر به حمایت از ۶۰ درصد مراکز صحی است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد هشدار داده است که کاهش کمک‌ها ممکن است توانایی این نهاد در حمایت از زنان باردار را از بین ببرد. همچنین تام فلیچر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان نیز نسبت به پیامدهای کاهش کمک‌ها هشدار داده و افزوده است: «زنانی که سه ساعت با دوچرخه راهی بیمارستان می‌شوند تا زایمان کنند، مین‌هایی که پاک‌سازی نشده‌اند، نوزادانی که جان می‌دهند.» این در حالی است که ایالات متحده آمریکا، به‌عنوان بزرگ‌ترین ارایه‌دهنده کمک‌های بشردوستانه به افغانستان، تمامی برنامه‌های خود از جمله حمایت از مادران و نوزادان را قطع کرده است. قطع کمک‌های بشردوستانه آمریکا باعث شده که شماری زیادی از نهادهای بین‌المللی فعالیتش را در افغانستان متوقف کند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که میزان مرگ‌ومیر نوزادان در قندهار بالاتر از میانگین ملی در کشور است. این سازمان امروز (چهارشنبه، ۱۰ ثور) با بازنشر ویدیوی تام فلچر، معاون دبیرکل سازمان ملل گفته است که برای مراقبت از نوزدان، تجهیزات پزشکی، داروها و آموزش برای کارکنان بهداشتی ارائه می‌کند. یونیسف با تاییاد اظهارات معاون دبیرکل سازمان ملل، هشدار داده است که کاهش بودجه به این معنی است که نوزادان و تعداد بیشتری ممکن است جان خود را از دست بدهند. این در حالی است که تام فلچر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور کمک‌های بشردوستانه در سفرش به قندهار، درباره‌ی کاهش کمک‌‌ها به افغانستان هشدار داده و گفته است که قطع بودجه «برای میلیون‌ها نفر، یک حکم مرگ است.» وی در ادامه تاکید کرده است که طی چند ماه اخیر، ۴۰۰ مرکز صحی در افغانستان تعطیل و بیش از سه میلیون نفر از خدمات صحی اولیه محروم شده‌اند. تام فلچر با اشاره به وضعیت در شفاخانه قندهار، می‌گوید که به‌دلیل تعطیلی مراکز صحی، در این شفاخانه در هر تخت سه تا چهار کودک بستری هستند. این مقام سازمان ملل می‌گوید که کودکان تازه‌متولدشده به خدمات صحی‌ای که نیاز دارند، دسترسی ندارند. تام فلچر می‌گوید که داکتران تصمیم وحشتناکی می‌گیرند که کدام زندگی را نجات دهند. همچنین وی در بخشی از پیامش گفته است که کارمندان صحی نیز می‌گویند که با قطع معاش مواجه‌ هستند.

تام فلچر، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور کمک‌های بشردوستانه در سفرش به ولایت قندهار، در مورد کاهش کمک‌‌ها به افغانستان هشدار داده و گفته است که قطع بودجه‌ی این کشور «برای میلیون‌ها نفر، یک حکم مرگ است». آقای فلچر این اظهارات را امروز (چهارشنبه، ۱۰ ثور) با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس مطرح و بازدید خود از شفاخانه قندهار را تکان‌دهنده توصیف کرده و می‌گوید: «قطع بودجه برای کسانی که به‌شدت نیاز دارند چیزی نیست که بتوان به آن افتخار کرد. برای میلیون‌ها نفر، این حکم اعدام است.» او در این پیام ویدیویی هشدار داده است طی چند ماه اخیر، ۴۰۰ مرکز صحی در افغانستان تعطیل و بیش از سه میلیون نفر از خدمات صحی اولیه محروم شده‌اند. همچنین تام فلچر با اشاره به وضعیت در شفاخانه قندهار، می‌گوید که به‌دلیل تعطیلی مراکز صحی، در این شفاخانه در هر تخت سه تا چهار کودک بستری هستند. معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور کمک‌های بشردوستانه تاکید کرده است که کودکان تازه‌متولدشده به خدمات صحی‌ای که نیاز دارند، دسترسی ندارند و داکتران تصمیم وحشتناکی می‌گیرند که کدام زندگی را نجات دهند. او افزوده است که کارمندان صحی نیز می‌گویند که با قطع معاش مواجه‌ هستند. تام فلچر گفته است: «این تأثیر قطع کمک‌ها است… تأثیر کاهش کمک‌ها این است که میلیون‌ها نفر می‌میرند.» همچنین بر اساس آمار سازمان ملل متحد، در سال جاری میلادی ۲۲.۹ میلیون نفر در افغانستان نیاز به کمک‌های بشردوستانه دارند و ۱۶.۸ میلیون نفر آنان برای دریافت کمک در اولویت قرار گرفته‌اند. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد برای کمک به این افراد ۲.۴۲ میلیارد دالر بودجه درخواست کرده است. این در حالی است که کمک‌های بشری به افغانستان به شدت کاهش یافته است.

نمایندگی اتحادیه‌ی اروپا برای افغانستان گفته است که پشتیبانی و ارائه‌ی خدمات ابتدایی پزشکی در بخش جلوگیری و درمان سوتغذیه به زنان و کودکان در افغانستان حیاتی است. این اتحادیه با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که از پروژه‌های صحی به ویژه برای زنان و کودکان در هلمند حمایت می‌کند. این اتحادیه گفته است که این پروژه‌ها با تمرکز بر ارائه‌ی خدمات صحی ابتدایی، درمان آسیب‌های ناشی از تروما و بهبود وضعیت تغذیه، به ویژه برای زنان و کودکان، طراحی شده‌اند. نمایندگی اتحادیه‌ اروپا برای افغانستان با تامین منابع مالی این پروژه‌ها، بر اهمیت حفاظت از سلامت زنان و کودکان در شرایط بحران تاکید کرده و حمایت از این قشر آسیب‌پذیر را یکی از اولویت‌های کاری خود عنوان کرده است. این در حالی است که وضعیت صحی در افغانستان، به ویژه برای زنان، وخیم گزارش شده است. کم‌بود مرکزهای صحی، محدودیت‌های فرهنگی و کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی، چالش‌های جدی برای زنان در سراسر این کشور ایجاد کرده است.

سازمان جهانی صحت درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که پس از توقف کمک‌های آمریکا در فبروری سال جاری میلادی، فعالیت ۲۰۲ مرکز صحی در افغانستان تعلیق شده است. این سازمان در گزارش ماهانه‌ی خود گفته است که با توقف فعالیت این مراکز صحی، ارائه خدمات ضروری و مراقبت‌های بهداشتی برای ۱.۸ میلیون نفر در ۲۸ ولایت مختل شده است. در ادامه آمده است که یک فراخوان فوری برای جلب حمایت کمک‌کنندگان جهت فعال کردن مجدد خدمات و جلوگیری از فروپاشی بیشتر نظام صحی، حیاتی است. تعطیلی مراکز صحی در حالی رخ می‌دهد که افغانستان در حال حاضر با چندین بیماری شایع، از جمله سوءتغذیه، سرخک، مالاریا، تب دنگی، فلج اطفال و تب خون‌ریزی‌دهنده‌ی کریمه یا کنگو دست‌وپنجه نرم می‌کند. همچنین سازمان جهانی صحت در بخشی از گزارش‌ ماهانه‌ی خود از ثبت ۱۳۹ هزار و ۲۲۶ مورد ابتلا به بیماری عفونت حاد تنفسی و ۳۰۹ مورد مرگ‌ومیر ناشی از آن در ماه مارچ خبر داده است. این سازمان گفته است که آمار عفونت حاد تنفسی (ای‌آرآی) یا پنومونی در ماه مارچ نسبت به ماه فبروری، کاهش ۱۸.۹ درصدی را نشان می‌دهد. به‌گفته‌ی سازمان جهانی صحت، این کاهش ناشی از گرم‌ترشدن هوا که عفونت‌های تنفسی را کاهش می‌دهد و واکسیناسیون‌های پنوموکوک یا آنفولانزا است. با این وجود، این سازمان در ماه فبروری از ثبت ۱۷۱ هزار و ۶۵۹ مورد ابتلا به بیماری عفونت حاد تنفسی و ۳۵۰ مورد مرگ‌ومیر ناشی از آن خبر داده بود. همچنین در گزارش سازمان جهانی صحت آمده است که ارقام مشکوک به سرخک حاکی از روند صعودی نگران‌کننده‌ی این بیماری است، به‌طوری که ۱۲ هزار و ۵۳۵ مورد جدید در ماه مارچ گزارش شده است که نشان‌دهنده‌ی افزایش ۴۲.۸ درصدی نسبت به فبروری است. سازمان جهانی صحت تاکید کرد که در ماه مارچ، ۸۲ مورد مرگ ناشی از سرخک نیز گزارش شده است. در بخشی از گزارش آمده است که نرخ مرگ‌ومیر سرخک ۰.۷ درصد است و این نشانه‌ای از شدت سرخک در میان جمعیت‌های واکسینه‌نشده است. این سازمان در گزارش ماه مارچ، از ثبت ۷۹۴ مورد ابتلا به ملاریا، ۲۹ مورد کنگو، ۱۸ مورد تب استخوان‌شکن یا دنگی و ۱۴۷ مورد کرونا نیز خبر داده است. بر اساس این گزارش، در ماه مارچ هفت هزار و ۱۲۸ مورد اسهال آبکی حاد گزارش شده است که نشان‌دهنده‌ی افزایش ۹.۴ درصدی نسبت به فبروری است.

«بنیاد اکثریت فمینیستی» نسبت به وخامت سلامت زنان در افغانستان ابراز نگرانی کرده است و  خواهان افزایش فشارهای بین‌المللی برای تضمین حقوق زنان و دختران و بهبود سلامت آن‌ها شده است. این بنیاد حقوق بشری با نشر گزارشی نوشته است که محدودیت‌های حکومت سرپرست علیه زنان و دختران مانع بزرگی در ارائه خدمات بهداشتی و سلامت باروری شده است. «بنیاد اکثریت فمینیستی» تاکید کرده است: «بیشتر زنان در وضعیت بحرانی به شفاخانه‌ها می‌رسند و گاهی اوقات کمک به آن‌ها ممکن نیست، زیرا از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی به دلیل عدم وجود سرپرست مرد محروم می‌شوند.» این نهاد حقوق بشری افزوده اس که حکومت فعلی با نادیده گرفتن حقوق زنان باعث افزایش میزان مرگ و میر آن‌ها شده است. این نگرانی در حالی مطرح شده است که سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند تا سال ۲۰۲۶ میلادی احتمال مرگ یک زن در هنگام زایمان در افغانستان، ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. این در حالی است که پس از دستور دونالد ترمپ، مبنی بر انحلال نهاد توسعه بین‌المللی ایالات متحده و آغاز روند خروج واشنگتن از سازمان صحی جهان، وضعیت تأمین منابع بشردوستانه وخیم‌تر شده است. همچنین با روی کار آمدن حکومت سرپرست در افغانستان، سکتور صحت در کشور به‌شدت آسیب دیده و این گروه همواره خواستار همکاری کشورها در این زمینه شده است. سیاست‌های محدود‌کننده حکومت فعلی موانع جدی را در زمینه ارائه خدمات صحی به مردم، به‌ویژه برای زنان در کشور ایجاد کرده است.