یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل اعلام کرده است که بسته شدن مکاتب باعث شده دختران در افغانستان به ازدواج‌های زیر سن تن دهند. این نهاد با نشر قصه‌ی چند دختر محروم از آموزش در افغانستان گفته است که محدودیت‌های حکومت سرپرست نابرابری جنسیتی را در این کشور عمیق‌تر کرده است. یونیسف در گزارشی نوشته است که دختران در افغانستان در زندگی روزمره خود با چالش‌های قابل توجهی مواجه‌اند و برعکس بسیاری از نقاط جهان، حقوق آن‌ها سلب شده است. کاتریل راسل، مدیر اجرایی یونیسف می‌گوید: «آموزش فقط فرصت‌ها را فراهم نمی‌کند، بلکه از دختران در برابر ازدواج زودهنگام، سوءتغذیه و سایر مشکلات صحی محافظت می‌کند.» بی‌بی‌گل، ۱۷ ساله، یکی از هزاران دختری است که پس از منع مکاتب بالاتر از صنفش دختران از سوی حکومت فعلی، مجبور به ازدواج زیر سن شده است. او به یونیسف درباره محرومیت خود از آموزش گفت: «من اخیرا نامزد شدم و بدترین قسمت این است که والدینم حتا مرا مجبور به انجام آن نکردند، من فقط امید خود را از دست دادم و فکر نمی‌کردم فرصتی برای تحقق رویاهایم پیدا کنم.» بی‌بی‌گل افزود: «با اینکه نامزدم از من خیلی بزرگتر است، با پیشنهاد ازدواج با او موافقت کردم.» او می‌گوید اگر از درس محروم نمی‌شد ازدواج را قبول نمی‌کرد. یک دانش‌آموز دختر دیگر نیز ۱۷ سال و یک کودک چهارماهه دارد، به صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفته است: «پس از بسته شدن مکاتب، به من گفتند باید ازدواج کنم چون کار دیگری ندارم.» او افزود: «با شنیدن این سخنان به عنوان یک کودک، قلبم شکست و روحم زخمی شد.» این دانش‌آموزش ۱۴ ساله بود که حکومت فعلی مکاتب دخترانه بالاتر از صنفش شش را بست. بر اساس آمار یونیسف، از سپتامبر ۲۰۲۱ تا اکنون حدود ۱.۴ میلیون دختر از آموزش فراتر از صنف ششم محروم شده‌اند. یونسکو نیز اعلام کرده است که در مجموع اکنون ۲.۵ میلیون دختر از آموزش محروم‌اند که این رقم ۸۰ دختران واجد شرایط مکتب در افغانستان را تشکیل می‌دهد.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که به حمایت از آموزش‌های عمومی به ویژه آموزش دختران در افغانستان ادامه می‌دهد. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در سراسر افغانستان از آموزش یک میلیون دختر حمایت و پشتیبانی می‎کند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که حمایت‌اش از آموزش عمومی و جامعه محور در افغانستان شامل ۲.۷ میلیون دختر و پسر است. در حالی یونیسف از حمایت آموزش‌های دختران در افغانستان خبر می‌دهد که دختران بالاتر از ششم در افغانستان از آموزش محروم هستند. این نهاد گفته بود که با به پایین‌رسیدن سال آموزشی در افغانستان، 38 هزار دختر دیگر از ادامه‌ی آموزش‌های شان که شامل صنف هفتم می‌شود؛ محروم خواهند شد. حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از تحصیل محروم و سپس دانش‌جویان دختر را از رفتن به دانشگاه‌ها منع کردند. باید گفت که محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

شماری از زنان معترض و اعضای جنبش اعتراضی «جنبش شنبه‌های ارغوانی» از ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم انتقاد کرده و می‌گویند که ممنوعیت آموزش از سوی حکومت فعلی تنها نقض حقوق بشر نیست، بلکه بزرگ‌ترین «جنایت» در برابر زنان و دختران است. این جنبش با نشر اعلامیه‌ای گفته است که اقدام‌های حکومت سرپرست به‌ویژه ممنوعیت آموزش دختران، ساختار جامعه را «تضعیف» کرده و فرصت یادگیری و رشد را از نسل‌های آینده سلب می‌کند. جنبش شنبه‌های ارغوانی با ابراز نگرانی تاکید کرده است که محرومیت دختران از آموزش پیامدهای عمیقی بر جامعه‌ی افغانستان دارد و به زنان کشور «آسیب جدی» وارد خواهد کرد. در ادامه آمده است: «آموزش ابزار قدرت‌مند برای توان‌مند‌سازی است که زنان را قادر می‌سازد تا هنجارهای اجتماعی را به چالش بکشند، در اقتصاد مشارکت کنند و بر فرایند‌های سیاسی تاثیر گذارند.» زنان معترض می‌گویند که محدودیت‌های حکومت فعلی، بر زنان و دختران «مانع توسعه و پیش‌رفت افعانستان» می‌شود. اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی گفته‌اند: «زمانی‌که دختران از آموزش محروم می‌شوند، اکثریت آنان در چرخه‌های فقر، ازدواج‌ زودهنگام و فرصت‌های اقتصادی محدود گرفتار می‌شوند که این نه تنها به افراد آسیب می‌رساند، بلکه توسعه ملی را نیز خفه می‌کند.» زنان معترض از جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهند که هرچه زودتر برای پایان دادن به ممنوعیت آموزش دختران اقدام‌های جدی را روی دست گیرد و آن را محکوم کنند. همچنین این جنبش تاکید می‌کند که دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های مدافع باید هرچه زودتر برای حمایت از زنان افغانستانی، گردهم آیند و صداها و نیاز‌های آنان را تقویت کنند. این انتقادها در حالی مطرح می‌‎شود که بیش از یک هزار و ۱۲۰ روز می‌شود که دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان از رفتن به مکتب محروم استند. حکومت فعلی با روی کار آمدن دوباره‌ی شان، حدود ۸۰ فرمان محدود‌کننده بر زنان و دختران صادر کرده است.

منظور پشتین، رهبر جنبش حفاظت از پشتون‌ها از اعضای جرگه بزرگ پشتون‌های خیبرپختونخوا خواسته است که از بازگشایی نهادهای آموزشی به روی دختران و زنان در افغانستان حمایت کنند. خانم پشتین گفت که اعضای جرگه باید مسئله آموزش دختران در افغانستان را در قطعنامه خود در نظر گیرند. وی از اشتراک‌کنندگان این جرگه خواست که از حکومت حاکم بر افغانستان بخواهند تا دروازه‌های آموزش را به روی دختران باز کنند. او تاکید کرد: «من به این جرگه پیشنهاد می‌دهم که پنج میلیون پشتون، شامل رهبران سیاسی و دیگر احزاب به‌طور مشترک از حکومت سرپرست افغانستان بخواهند که به آموزش دختران اجازه دهند.» پیش از این نیز منظور پشتین، محرومیت زنان افغانستان از تحصیل را مترادف عقب ماندن افغانستان دانست و خواهان برخورداری کامل زنان و دختران این کشور از حق آموزش و کار شد. به‌رغم درخواست‌های مکرر و گسترده برای لغو ممنوعیت آموزشی و شغلی زنان افغانستان، حکومت فعلی تا اکنون بر موضع خود ایستاده است و هرگونه گفتگو و پیشنهادات را در این‌باره به «دخالت در امور خود و داخلی» تعبیر کرده است. علاوه بر افغانستان، در خیبرپختونخوا نیز بسیاری از مکاتب دخترانه مسدود شده است. در این ایالت طالبان پاکستانی از نفوذ برخوردار است، گروهی که از ایدیولوژی حکومت فعلی افغانستان پیروی کرده و با رهبر آن بیعت کرده‌است.

شماری از زنان معترض و اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی از سازمان ملل متحد و نهادهای بین‌المللی حقوق بشری خواسته‌اند تا به نقض گسترده و سیستماتیک حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان توسط حکومت سرپرست پاسخی فوری و قاطعانه بدهند. جنبش شنبه‌های ارغوانی امروز(یک‌شنبه، ۲۲ میزان) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که جنایات حکومت فعلی طی سه سال گذشته نه تنها زنان افغانستان را هدف قرار داده، بلکه تعهد جهانی به حقوق بشر و عدالت بین‌المللی را نیز به چالش کشیده است. اعلامیه به تجاوزهای جنسی هولناک در زندان‌ها، ازدواج‌های اجباری با نیروهای حکومت فعلی و حتا ربوده شدن زنان از خیابان‌ها تحت بهانه‌های شرعی مانند پوشش حجاب و اجرای «امر به معروف» اشاره کرده است. در ادامه آمده است که این اقدامات، علاوه بر نابود کردن زندگی زنان افغانستان، ساختار اجتماعی و فرهنگی کشور را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در اعلامیه آمده است که حکومت فعلی از خشونت‌های جنسی به‌عنوان ابزاری برای سرکوب و خفه کردن اعتراضات زنان علیه رژیم خود استفاده می‌کند. اعلامیه افزوده است که حکومت فعلی تلاش می‌کند با استفاده از ترس و وحشت، هر گونه مخالفت و مقاومت زنان را در نطفه خفه کنند. زنان معترض از جامعه‌ی جهانی می‌خواهند تا با اعمال فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی، از ادامه‌ی این رفتارهای ضد بشری در افغانستان جلوگیری کنند. جنبش شنبه‌های ارغوانی به جامعه‌ی جهانی هشدار داده است که عدم اقدام فوری و جدی در برابر این جنایات، تنها به تشدید فاجعه‌ی انسانی در افغانستان منجر خواهد شد. همچنین این جنبش از سازمان ملل و دیگر نهادهای حقوق بشری خواسته است تا نظارت مستقلی بر جنایات فعلی در افغانستان داشته و با اعمال تحریم‌های شدید و مداخله‌ی بشردوستانه، مانع از تداوم خشونت‌ها شوند. جنبش شنبه‌های ارغوانی این مساله را آزمونی جدی برای تعهد جامعه‌ی جهانی به حقوق بشر و عدالت می‌داند. در حالی این جنبش خواستار توجه نهادهای بین‌المللی می‌شود که حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از تحصیل محروم و سپس دانش‌جویان دختر را از رفتن به دانشگاه‌ها منع کردند. باید گفت که محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

شماری از زنان معترض و اعضای شبکه مشارکت سیاسی زنان افغانستان می‌گویند که در سال ۲۰۲۱ میلادی در بیش از صد کشور جهان به خاطر محدودیت‌های بی‌شماری که برای زنان و دختران در افغانستان وضع شده بود، دست به تظاهرات اعتراضی زده و برای حق و حقوق زنان دادخواهی کردند. این شبکه با نشر اعلامیه‌ای گفته است که مکتب‌های دخترانه در افغانستان بازگشایی گردد و به گروگان‌گیری سیاسی از دختران و زنان کشور پایان بخشیده شود. در بخشی از این اعلامیه به مناسبت دهم اکتوبر روز جهانی همبستگی زنان جهان با زنان افغانستان از کشورهای جهان خواسته شده تا حکومت فعلی به دلیل «اعمال ضد بشری» به دادگاه بین‌المللی کشانده شوند. در ادامه آمده است که زندانیان مدنی، سیاسی  و نظامیان حکومت پیشین که بعد از عفو عمومی بازداشت شده‌اند، باید آزاد شوند. شبکه مشارکت سیاسی زنان افغانستان  بار دیگر خواهان به‌رسمیت‌شناسی آپارتاید جنسیتی در کشور شده و همچنان در اعلامیه این نهاد آمده که حقوق اقلیت‌های قومی ، مذهبی و جنسیتی رعایت شود. باید گفت که دهم اکتبر تاریخی است که زنان در بیش از شصت کشور جهان به حمایت از زنان افغانستان تظاهراتی را انجام دادند. در کانادا نیز زنان افغانستان و ایران و کانادایی با برگزاری مظاهره‌ای در میدان اصلی شهر از زنان افغانستان حمایت کرده و از جهانیان خواستند تا حکومت حکومت فعلی را به رسمیت نشناسند. باید گفت که حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از تحصیل محروم و سپس دانش‌جویان دختر را از رفتن به دانشگاه‌ها منع کردند. باید گفت که محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

در ادامه نگرانی از ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان، یونسکو یا اداره‌ی آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد می‌گوید که اگر این ممنوعیت تا سال ۲۰۳۰ ادامه یابد، بیش از ۴ میلیون دختر تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. یونسکو با نشر پیامی به مناسبت روز جهانی دختر در حساب کاربری ایکس خود با اشاره به محدودیت‌های حکومت سرپرست بر آموزش دختران بالاتر از صنف ششم گفت که در حال حاضر ۱.۴ میلیون دختر در افغانستان از آموزش محروم هستند. همچنین کمیته سویدن برای افغانستان نیز به مناسبت این روز گفته است که برعلاوه این رقم، دخترانی هم هستند که هرگز به مکتب نرفته‌اند و از فقر و جنگ رنج می‌برند و به دلیل قاعده‌های مضر جنسیتی از آموزش دور نگه‌داشته شده‌اند. این کمیته تاکید کرده است که نیاز مبرم به سرمایه‌گذاری در بخش معارف در افغانستان وجود دارد. در عین حال، یک سازمان مستقل به نام فمینا که از مدافعان حقوق بشر و سازمان‌های زنان در خاورمیانه و شمال افریقا حمایت می‌کند، جنایات حکومت فعلی بر دختران و زنان افغانستان را بی‌پیشینه خوانده است. این سازمان در حساب کاربری ایکس خود نوشته که دختران افغانستان هنوز از دسترسی به آموزش محروم هستند و صدای آنها جرم تلقی می‌شود. همچنین، میلانی جولی، وزیر خارجه کانادا می‌گوید که این کشور متعهد است که بر اساس قوانین بین‌المللی حکومت فعلی را به دلیل تبعیض جنسیتی پاسخگو بسازد. او گفت: «زنان و دختران در افغانستان با مشکلات غیرقابل تصوری روبرو هستند و از آنها باید دفاع شود.» این در حالی است که حکومت حکومت فعلی پس از روی کار آمدن در اگست ۲۰۲۱، ابتدا مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم را بست و سپس در اواخر سال ۲۰۲۲ دختران را از رفتن به دانشگاه منع کرد. سازمان ملل متحد و بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی بارها از حکومت فعلی خواسته‌اند که این ممنوعیت را بردارند و به همه دختران اجازه آموزش دهند، اما حکومت فعلی موضع خود را در این باره تغییر نداده است. این محدودیت‌های در داخل و خارج از کشور با محکومیت گسترده‌ای روبرو شده، اما حکومت حکومت فعلی همواره ادعا کرده‌ است که حقوق زنان در چارچوب شریعت اسلامی در افغانستان تامین است، ادعایی که مورد قبول زنان افغانستان و جامعه جهانی نیست.

علی کاظمی، دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت عدلیه‌ی ایران می‌گوید که ۸۵ درصد کودکان کار و خیابان در شهر تهران، مهاجران اهل افغانستان هستند. علی کاظمی این اظهارات را در گفتگو با خبرگزاری ایسنا مطرح کرده و گفته است که حدود سه هزار و ۲۰۰ کودک در موقعیت خیابان و کار فقط در شهر تهران شناسایی شده است که از این تعداد ۸۵ درصد «اتباع» (شهروندان افغانستان) هستند. آقای کاظمی تاکید کرد که مشکل بازماندگی از تحصیل و مسایل مالی باعث می‌شود که این کودکان بر سر چهارراه‌ها بایستند. وی گفت که اداره‌ی اتباع کودکان مهاجری که غیرمجاز بودند را با توجه به نقض قوانین ملی در مورد کودکان، اخراج کرده است. او افزود: «رویه موجود این است اتباعی که غیرمجاز اند به کشور خود بازگردند و به اتباع مجاز قوانین و مقررات کشور توسط اداره‌ی اتباع تفهیم شود که آنان رعایت کنند.» دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت عدلیه‌ی ایران در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفت: «در خصوص کودکان در موقعیت خیابان چندین جرم به وجود می‌آید. یکی بهره‌کشی و غفلت و بی‌توجهی به کودکان و دیگری بازماندگی از تحصیل این کودکان است که در قانون جرم‌انگاری شده است.» قابل ذکر است که کودکان مهاجر عمدتا مصروف جمع‌آوری زباله هستند. برخی از این کودکان بی‌سرپرست یا از خانواده‌های کم‌‌درآمد هستند. چالش دسترسی کودکان مهاجر به آموزش نیز از عوامل کار این کودکان دانسته می‌شود. قابل ذکر است که تا اکنون آمار دقیقی از تعداد کودکان کار افغان در ایران در دسترس نیست، اما باری عضو شورای شهر تهران اعلام کرد که تنها در تهران حدود ۷۰ هزار کودک کار وجود دارد که ۸۰ درصد آن‌ها افغان هستند. سخنگوی شهرداری تهران نیز با اشاره به طرحی برای جمع‌آوری کودکان کار و زباله‌گرد افغان گفت که آنان به افغانستان بازگردانده می‌شوند.

کرن دیکر، کاردار سفارت آمریکا برای افغانستان می‌گوید که کشورش از دختران افغانستان که با موانع آموزش و آزادی‌های اساسی روبرو هستند، به‌طور خستگی‌ناپذیر حمایت می‌کند. خانم دیکر با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود به مناسبت روز جهانی دختر گفته است که هر دختر افغانستان مستحق داشتن فرصت‌های آموزشی، رشد، کار و پیشرفت است. این دیپلمات آمریکایی که در قطر مستقر است، تاکید کرده است که آینده افغانستان بدون سهم‌گیری دختران تضمین‌شده نمی‌تواند. روز گذشته، ۲۰ میزان، برابر با ۱۱ اکتبر مصادف با روز جهانی دختر بود. مجمع عمومی ملل متحد در سال ۲۰۱۱ با تصویب قطعنامه‌ای، برای احقاق حقوق دختران، ۱۱ اکتبر را روز جهانی دختر نام‌گذاری کرد. همچنین روزا اوتنبایوا، رییس یوناما یا هیأت معاونت سازمان ملل متحد در کابل نیز در بیانیه‌ای به مناسبت این روز گفت که «در افغانستان این روز را با انبوهی از اندوه تجلیل می‌نماییم، زیرا درست ۱۱۲۰ روز از زمانی می‌گذرد که مقامات حاکم بر آموزش دختران بالاتر از ۱۲ سال ممنوعیت وضع کردند.» او از حکومت سرپرست خواسته است تا مسیر کنونی را تغییر دهند. وی تاکید کرد: «با سپری‌شدن هر روز، آسیب‌های بیشتری به زندگی زنان و دختران وارد می‌گردد. به عوض پیشرفت در تلاش‌های کشور برای صلح، بهبودی و شگوفایی افغانستان به عقب کشانیده می‌شود.» قابل ذکر است که دختران و زنان افغانستان پس از حاکمیت حکومت فعلی با محدودیت‌های شدید مواجه شده‌اند. در حاضر دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش در مکاتب و دانشگاه‌ها محروم هستند.

روزا اوتنبایوا، رییس یوناما یا هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان به مناسبت روز جهانی دختر گفت: «این روز را با انبوهی از اندوه تجلیل می‌نماییم، زیرا درست یک هزار و ۱۲۰ روز از زمانی می‌گذرد که مقامات حاکم بر آموزش دختران بالاتر از ۱۲ سال ممنوعیت وضع کردند.» خانم اوتنبایوا با نشر اعلامیه‌ای گفته است که فرصت‌های از دست‌رفته طی بیشتر از سه سال گذشته، نه‌ تنها شامل حال میلیون‌ها دختر می‌شود، بلکه خانواده‌ها، و در کل افغانستان نیز فرصت‌هایی را از دست داده‌اند. وی تاکید کرد: «با سپری‌شدن هر روز، آسیب‌های بیشتری به زندگی زنان و دختران وارد می‌گردد. به عوض پیشرفت در تلاش‌های کشور برای صلح، بهبودی و شگوفایی افغانستان به عقب کشانیده می‌شود.» اوتنبایوا از حکومت سرپرست خواسته است تا مسیر کنونی را تغییر دهند. او می‌گوید: «من همچنان به زنان و دختران افغانستان وعده می‌سپارم که مخالفت خویش را در دفاع از حقوق شان متوقف نخواهیم ساخت، حتی اگر دیگران در پی خاموش ساختن آنان باشند.» قابل ذکر است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۱ با تصویب قطعنامه‌ای، برای احقاق حقوق دختران، ۱۱ اکتبر را روز جهانی دختر نام‌گذاری کرد. رییس یوناما یا هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان گفت که شعار روز جهانی دختر در سال ۲۰۲۴ «دیدگاه دختران برای آینده» است. او افزوده است که نسل امروزی دختران به‌گونه نامتناسب از بحران‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی، منازعات، تنگدستی و عقب‌گرد دستاورد‌ها متاثر می‌شوند. این در حالی است که دختران افغانستان پس از حاکمیت حکومت فعلی با محدودیت‌های شدید مواجه شده‌اند. در حاضر دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش در مکاتب و دانشگاه‌ها محروم هستند.