ورزش‌کاران زن اهل افغانستان که پس از تسلط حکومت سرپرست بر کشور، به کشور پاکستان پناهنده شده‌اند، می‌‌گویند زمانی‌که در افغانستان بودند، فوتبال همه چیز آنان بود، «شادی، اشتیاق و رویاهای شان» اما اکنون در مکانی دیگری سرگرم فوتبال هستند. بخش آسیای کمیساری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در صحبت با شماری از ورزش‌کاران زن افغانستان در پاکستان و نشر نوار ویدیویی از گفته‌های آنان، گفت که فوتبال برای این زنان در پاکستان، بسیار بیش‌تر از یک بازی است. این برای آنان منبع امید و قدرت است. زنان ورزشکار می‌گویند: «زمانی‌که در افغانستان بوده‌اند در یک تیم فوتبال بازی می‌کردند و با فوتبال، رویای آینده‌ی خود را به‌عنوان بازی‌کنان حرفه‌ای در سر می‌پروراندند.» آنان تاکید کردند: «اگرچه مجبور شدیم وطن خود را ترک کنیم، اما هرگز تسلیم نشدیم.» شماری از ورزش‌کاران زن اهل افغانستان که پناهنده شده‌اند؛ در کشورهای دوم به بازی در رشته‌‌های دل‌خواه شان ادامه داده‌اند. آنان می‌گویند: «فوتبال به ما امید و قدرت می‌دهد. ما این امید را با تیم خود در میان می‌گذاریم. احساس می‌کنیم تمام دنیا به دنبال ما هستند و به ما می‌گویند تسلیم نشویم.» این در حالی است که حکومت سرپرست پس از به دست گرفتن قدرت در آگوست ۲۰۲۱، زنان و دختران را از آموزش و کار محروم کردند. حکومت فعلی همچنان دستور منع گشت‌و‌گذار زنان در مکان‌های عمومی مانند حمام‌های عمومی و پارک‌ها را صادر کردند. در ادامه‌ی وضع محدودیت‌ها آنان دستور بسته شدن سالن‌های زیبایی زنان و سالن‌های ورزشی را نیز صادر کردند. در تازه‌ترین مورد قرار است شش ورزش‌کار به‌شمول سه زن از افغانستان در المپیک ۲۰۲۴ پاریس شرکت کنند. اما اتل مشوانی، سخنگوی اداره‌ی ورزش گفته است که حکومت فعلی سه ورزش‌کار زن افغانستان که در بازی‌های المپیک تابستانی پاریس ۲۰۲۴ شرکت می‌کنند؛ نماینده‌ی این کشور نخواهند بود و آنان را به‌رسمیت نمی‌شناسند. او با اشاره به ورزشکاران مرد گفته است: «تنها سه ورزش‌کار نماینده‌ی افغانستان هستند. در حال حاضر ورزش دختران در افغانستان متوقف شده است. وقتی ورزش دختران انجام نمی‌شود، چگونه می‌توانند به تیم ملی بروند؟» با این وجود چندی پیش نیز کیمیا یوسفی، ورزش‌کار افغانستانی که قرار است به نمایندگی از افغانستان همراه با پنج ورزش‌کار دیگر در این رقابت‌ها شرکت کند؛ گفته بود که در این بازی‌ها از «رویاها و آرزوهای دزدیده‌ شده‌ی» دختران افغانستان نمایندگی می‌کند.

شماری از زنان معترض و جنبش موسوم به «شنبه‌های ارغوانی» اعلام کرده‌اند که تعداد واقعی زنان در بند حکومت سرپرست افغانستان بیش از دو هزار نفر است. این جنبش با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در حالی‌که مسوولان حکومت فعلی چندی پیش آمار زنان در زندان‌ها را ۵۰۰ تن گفته‌اند، اما آمار واقعی بیشتر از آن است که مسوولان حکومت فعلی اعلام کرده‌اند. جنبش شنبه‌های ارغوانی به نقل از یک منبع نوشته است که بیش از ۲ هزار زن در زندان‌های حکومت سرپرست قرار دارند‌ اعلامیه بازداشت زنان در بند حکومت فعلی را تصویری تلخ از وضعیت خوانده است. در ادامه آمده است: «چند روز پیش، حکومت فعلی تاکید کردند که تنها ۵۰۰ زندانی زن در تمام زندان‌های افغانستان وجود دارد. با این حال، این منبع ادعا می‌کند که تعداد واقعی بیش از ۲ هزار است و تصویری تلخ از وضعیت ترسیم می‌کند.» جنبش شنبه‌های ارغوانی به نقل از منبع‌اش گزارش می‌دهد که برخی از زنان در حین بازداشت توسط اعضای حکومت سرپرست باردار شده‌اند. در اعلامیه آمده است:‌ «در صورت اثبات، این ادعا نشان دهنده نقض شدید حقوق بشر در پشت دیوارهای زندان حکومت فعلی خواهد بود.» این جنبش افزود که برخی خانواده‌ها به دلیل فرهنگ‌ سنتی، حاضر نیستند از زندانی بودن زنان خانواده سخن بگویند. در ادامه آمده است: «این سکوت باعث می‌شود که آمار واقعی پنهان بماند و بسیاری از زنان در سکوت و بدون تأیید و حمایت عمومی رنج می‌برند.» این در حالی است که حکومت سرپرست در سه سال گذشته، صدها زن را به اتهام‌های گوناگون از جمله اعتراض در برابر نظام آنان، بازداشت و شکنجه کرده‌اند. همچنین حکومت فعلی دسترسی زنان به تحصیل، کار و آزادی گشت‌وگذار آنان را محدود کرده است.

همزمان با تصویب پیش‌نویس تسهیل اخراج شهروندان خارجی حامی «تروریسم» از سوی دولت آلمان، سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده است که این کشور شهروندان اهل افغانستان در معرض خطر را «بی‌سرنوشت» رها نکند. بخش آلمان این سازمان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در حال حاضر سه هزار و ۷۰۰ شهروند افغانستان در اسلام‌آباد منتظر انتقال به آلمان هستند و ۱۵ هزار تن دیگر در افغانستان به نحوی با دولت فدرال آلمان ارتباط دارند. سازمان عفو بین‌المللی از تصویب بودجه سال ۲۰۲۵ آلمان ابراز نگرانی کرده و تاکید کرد که برنامه پذیرش آلمان برای افغانستان، نباید قربانی کاهش بودجه شود. باید گفت که ماه گذشته میلادی دولت آلمان پیش‌نویس تسهیل اخراج شهروندان خارجی حامی «تروریسم» را تصویب کرده بود. این اقدام پس از افزایش خشونت‌ها در آلمان که عامل بیشتر آن‌ها پناه‌جویان اهل افغانستان شناخته شده بود، اتخاذ شده است. در گزارش‌های رسانه‌های آلمانی آمده‌اند که براساس پیش‌نویس تصویب‌شده، در صورتی که یک شهروند خارجی اقدام به حمله «تروریستی» یا از آن توصیف کند، از آلمان اخراج خواهد شد. براساس گفته‌های ناظران بین‌المللی مهاجرت، اقدامات سخت‌گیرانه دولت آلمان علیه پناه‌جویان بر افغان‌های در معرض تهدید که در انتظار انتقال به این کشور هستند و در حاضر در پاکستان یا افغانستان زیر سلطه حکومت سرپرست به سر می‌برند نیز تاثیر منفی گذاشته است. این در حالی است که چند روز پیش هم مایکل کرچمر، وزیر ارشد ایالت «زاکسن» آلمان خواستار اخراج «هرچه سریع» پناه‌جویان افغان از این کشور شده بود.

یافته‌های تحقیق دانشگاه «ماساچوست امهرست» در آمریکا نشان می‌دهد که پدران دارای اولین فرزند دختر، بیشتر به حقوق انسانی زنان در افغانستان زیر سلطه حکومت سرپرست متعهد هستند. دانشگاه ماساچوست امهرست اعلام کرده است که محققان در «لابراتوار امنیت انسانی» این دانشگاه این تحقیق را انجام داده‌اند و نتیجه آن روز (چهارشنبه‌، ۲۷ سرطان) در مجله علمی «پلوس ون» منتشر شده است. در ادامه آمده است: «در حالی که حمایت گسترده‌ از حقوق انسانی زنان در این کشور جنگ‌زده [افغانستان] وجود دارد، پدران دارای بزرگتر در میان افغان‌هایی هستند که تعهد بیشتری به حقوق زنان به‌عنوان یک اولویت ملی دارند.» دانشگاه ماساچوست امهرست تاکید کرده است که این تحقیق در جریان سه سال گذشته و پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان انجام شده است. در بخشی از نتیجه این تحقیق آمده است که محققان برای نتیجه این تحقیق پاسخ ۲۶ هزار اشتراک‌کننده را مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند. براساس یافته‌های این تحقیق، پدران از یک تا پنج، بالاترین نمره را به برابری جنسیتی داده‌اند. چارلی کارپنتر، استاد علوم سیاسی و از محققان اصلی این تحقیق بر همکاری مردان با زنان برای تغییر بنیادی در کشور تاکید کرده است. کارپنتر افزوده است: «مردان باید به نمایند‌گی از زنان و دختران خود کاری انجام دهند تا واقعاً تغییری در شرایط‌شان ایجاد کنند.» این تحقیق به مردان افغان توصیه می‌کند برای ایجاد تغییر واقعی در افغانستان از زنان و دختران حمایت کنند. اشتراک‌کنندگان باور دارند که دست‌یابی به حقوق بشر برای زنان یکی از اولویت‌های اصلی آینده افغانستان است. گفتنی است که نتیجه این تحقیق در آستانه سومین سالگرد تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، منتشر شده است. با آمدن حکومت سرپرست بر سر قدرت، شرایط برای محرومیت و تبعیض نهادمند علیه دختران در نهادهای آموزشی و اجتماعی به وجود آمده است. چارلی کارپنتر، استاد علوم سیاسی و مدیر آزمایشگاه امنیت انسانی، که به عنوان محقق اصلی این تحقیق کار کرده، می گوید که توجه به حقوق زنان گام اول است. او افزود: «مردان باید به نیابت از زنان و دختران خود نیز کاری انجام دهند تا واقعاً تغییری در شرایط شان ایجاد کنند.» این تحقیق که در مجله علمی پلوس ون منتشر شده، می‌گوید وقتی به شرکت‌کنندگان مرد که فرزند اول شان دختر است، مجال و مشوق فکر کردن درباره جنسیت فرزند شان فراهم شد، بیشتر از اولویت دادن به حقوق زنان دفاع کردند. نویسندگان این تحقیق توصیه کردند که گروه‌های مدافع حقوق بشر طرح هایی را اجرا کنند که مردان را به فکر کردن و حمایت از دختران شان تشویق کند.

ریاست امر به معروف و نهی از منکر ولایت فاریاب با نشر اطلاعیه‌ای حضور زنان و دختران را در مکان‌های تفریحی و سالون‌های ورزشی این ولایت منع کرده است. ریاست امر به معروف ولایت فاریاب در اطلاعیه به مردم هشدار داده است که اگر آنان خلاف این دستور عمل کنند، با برخورد «قانونی» مواجه شده و حق شکایت ندارند. در اطلاعیه آمده است که رفتن زنان و دختران در پارک‌های تفریحی، سالون‌های ورزشی و حمام‌های زنانه منع شده است. ریاست امر به معروف و نهی از منکر فاریاب می‌گوید که زنان و دختران بدون محرم شرعی نمی‌توانند به رستورانت‌های غذایی مراجعه کنند. در اطلاعیه آمده است: «در صورت سرپیچی همرای‌شان برخورد قانونی صورت می‌گیرد و آنگاه حقوق شکایت را نخواهند داشت.» اطلاعیه صادر شده تاریخ ندارد و معلوم نیست که این اطلاعیه چی زمانی صادر شده است. در حالی ریاست امر به معروف و نهی از منکر فاریاب زنان و دختران را از رفتن به پارک‌های تفریحی، سالون‌های ورزشی و... منع می‌کند که سازمان ملل متحد در گزارش اخیرش درباره کارکرد و نحوه رفتار وزارت موسوم به «امر به معروف» حکومت سرپرست با شهروندان کشور، این اداره را «بزرگ‌ترین ناقض حقوق‌بشر» در افغانستان معرفی کرده است. در گزارش آمده است که در برخی موارد، کارکنان ریاست‌های این اداره در ولایت‌ها، خلاف دستور‌المعل‌های مقام‌های حکومت سرپرست و بر اساس تفسیر خود شان از اسلام، با مردم برخورد می‌کنند. همچنین نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

سازمان جهانی صحت در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که از ابتدای سال روان میلادی تا اکنون، ۱۶۰ نفر در افغانستان بر اثر ابتلا به بیماری سرخکان جان باخته‌اند. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که بیش از ۳۶ هزار مورد مشکوک سرخکان در افغانستان ثبت شده که ۸۰.۱ درصد آن را کودکان زیر پنج سال تشکیل می‌دهند. در گزارش سازمان جهانی صحت آمده است که از میان موارد ثبت شده بیش از ۴۵ درصد آنان زنان هستند. سازمان جهانی صحت تاکید کرد: «از ابتدای سال ۲۰۲۴، در مجموع ۳۶ هزار و ۶۱۸ مورد مشکوک به سرخکان  و ۱۶۰ مورد مرگ به ثبت رسیده است  که  از میان این  موارد مشکوک به سرخکان ۸۰.۱ درصد آن  کودک زیر پنج سال و بیش از۴۵درصد آن زنان بودند.» شماری از پزشکان واکسن نشدن، مهاجرت‌ها و عدم آگاهی مردم در برابر بیماری سرخکان را از عوامل افزایش این بیماری می‌دانند. داکتران می‌گویند: «تطبیق نکردن واکسن یعنی در پیش‌گیری و قایه از بیماری سرخکان یگانه راه معقول تطبیق واکسن است. تطبیق نشدن واکسن این بیماری را افزایش داده است.» سرخکان یک  بیماری ساری است که سبب تب، بخار، سرفه، و آبزدگی و سرخی چشم‌ها می‌شود. باید گفت که تحولات بزرگ سیاسی و سقوط نظام جمهوری در افغانستان سبب شد تا نظام صحی کشور نظم گذشته را نداشته باشد و با روی‌کارآمدن حکومت سرپرست به‌شدت متأثر شده است. همچنین وضع محدودیت‌های حکومت فعلی علیه کارمندان زن در نهادهای مددرسان نیز سبب شده است تا آنان نتوانند به‌گونه اساسی برای مردم، به‌ویژه در بخش صحت کمک‌رسانی کنند.

برنامه‌ جهانی غذا در افغانستان اعلام کرده است که روزانه به بیش از ۷۰۰ هزار تن از دختران و پسران دانش‌آموز، کمک‌های غذایی مغذی از جمله بیسکویت توزیع می‌کند. این سازمان امروز (چهارشنبه، ۲۷ سرطان) با نشر یک نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که هر روز صبح به دختران و پسران مکتب به‌خاطر بلند‌بردن سطح یادگیری شان مواد غذایی کمک می‌کند. برنامه جهانی غذا تاکید کرد: «ما میان‌وعده‌های غذایی بسیار مغذی توزیع می‌کنیم، تا به دختران و پسران مکتب کمک کند که فعال بمانند و بهتر یاد بگیرند.» در ادامه آمده است که این  بیسکویت‌ها، دارای ویتامین‌های کلسیم، پتاسیم و آهن هستند که به صورت محلی در داخل افغانستان ساخته‌ می‌شوند. در حالی برنامه جهانی غذا تلاش می‌کند تا از تغذیه و آموزش پسران و دختران در مکتب‌های ابتدایی حمایت کند که پس از حاکمیت حکومت سرپرست در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب منع شده‌اند و اجازه‌ی رفتن به دانشگاه‌ها نیز از آنان گرفته شده است. وضعیت اقتصادی مردم این کشور به‌ویژه زنان و کودکان رو به وخامت رفت. هم‌چنان افغانستان در لیست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا در سه سال متواتر قرار گرفت. وضع قوانین سخت‌گیرانه‌ی حکومت سرپرست بر شهروندان، افزایش روز‌افزون نرخ مواد خوراکی و سوختی و تعامل‌نکردن جهان با حکومت فعلی از موارد دیگر بحران اقتصادی و بشری در این کشور عنوان شده است. همچنین چندی پیش سازمان جهانی غذا گفته بود که ۴ میلیون مادر و کودک در افغانستان دچار سوءتغذیه هستند.

ادم ووسورنو، مدیر بخش عملیات و پشتیبانی اوچا یا دفتر هماهنگ کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل ‌متحد، می‌گوید که پس از دیدار زنان در شماری از ولایت‌های افغانستان، آنان خواستار بهتر شدن سیستم صحی و فراهم شدن زمینه‌ی آموزش برای خود و فرزندان‌شان هستند. خانم ووسورنو، با استقبال از حضور کارکنان زن در بخش‌های بشر دوستانه‌ی سازمان ملل و همچنان مشاوران روانی اجتماعی به‌شمول واکسیناتورها گفت که حضور آنان در این کشور همانند «شریان‌‌های حیاتی در جامعه هستند.» او تاکید کرد: «با مادران بسیار جوان صحبت کردم، با مردان مسن‌تر در جامعه صحبت کردم. آنها سه در خواست داشتند: اولین درخواست‌شان مرکز صحی در قریه‌های شان بود. همچنین درخواست مکتب داشتند. مادران می‌گفتند که ما بی‌سواد هستیم و می‌خواهیم برای فرزندان‌مان آموزش فراهم شود. سومین درخواست‌شان معیشت و حمایت معیشتی بود.» مدیر بخش عملیات و پشتیبانی اوچا خواستار حمایت همه جانبه و درازمدت از جوامع‌ در افغانستان به‌ویژه زنان شده و آن را ضروری خوانده است. وی می‌گوید: «کمک بین‌المللی پایدار برای مردم این کشور برای حرکت در امداد و بهبود حیاتی است.» این در حالی است که حکومت سرپرست فقط چند ماه پس از روی کار آمدن‌شان دستور منع کار زنان در نهادهای خارجی را صادر کرد. اما استثنای برای آموزگاران زن و کارکنان بخش صحی وجود دارد که آنان می‌توانند با رعایت کردن دستور حکومت فعلی در چارچوب تعیین شده از سوی گروه که همانا پوشیدن ماسک، حجاب کامل (لباس سیاه بلند) و متمایز بودن محل کار به کار شان در این دو سکتور ادامه دهند.

سازمان حفاظت از کودکان اعلام کرده است که حدود ۱.۳۶ میلیون نفر از جمله ۸۵۸‌ هزار کودک در کنر، لغمان و ننگرهار تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته‌اند. این نهاد با نشر آمارهای گفته است که حدود یک هزار و ۵۰۰ کودک خانه‌های خود را در بارندگی‌های اخیر از دست داده‌اند. در گزارش‌ها آمده است که بارندگی‌ها و طوفان شدید در روزهای اخیر در شرق افغانستان ۴۷ کشته و حداقل ۳۵۰ مجروح برجای گذاشته است. تخریب ۴۰۰ خانه و یک شفاخانه در شهر جلال‌آباد از دیگر خساراتی است که سیلاب‌های اخیر در شرق افغانستان برجای گذاشته است. سازمان حفاظت از کودکان با اشاره به بی‌سرپناه شدن کودکان می‌گوید که افغانستان از بدترین بحران انسانی در دهه‌های اخیر رنج می‌برد. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی این سازمان، یک مرکز پذیرایی از مهاجران عود‌ت‌کننده در تورخم نیز آسیب دیده است. سازمان حفاظت از کودکان می‌گوید حدود نیمی از ۶۴۹ ‌هزار مهاجر عودت‌کننده از پاکستان، کودکان‌اند. در ادامه آمده است که خسارت بر شبکه‌های مخابراتی و تخریب برخی راه‌های مواصلاتی دسترسی به مناطق آسیب‌دیده را دشوار کرده است. سازمان حفاظت از کودکان تاکید می‌کند که افغانستان با بحران‌های متعددی اعم از بازگشت اجباری مهاجران، بی‌ثباتی اقتصادی، ناامنی غذایی، زلزله، تغییرات اقلیمی و کاهش کمک‌های بشردوستانه مواجه است. در ادامه آمده است که تغییرات اقلیمی و فقر بیش از هر گروه دیگر بر کودکان تأثیر منفی گذاشته است. ارشد مالک، رییس سازمان محافظت از کودکان در افغانستان می‌گوید: «کودکان افغانستان ده‌ها سال رنج را متحمل شده‌اند و سیلاب‌های ویرانگر بارها در این کشور ویرانی به بار آورده است.» آقای مالک برای رفع نیازهای موجود و برنامه‌ریزی طولانی‌مدت در برابر بحران‌ تغییرات اقلیمی خواهان کمک‌های بیشتر جامعه جهانی شده است. این سازمان می‌گوید که به‌منظور رسیدگی به نیازهای فوری مناطق آسیب‌دیده، چندین تیم اعزام شده است.