شماری از از مهاجران و فعالان حقوق بشر افغانستان طی نامه‌ای از مسعود پزشکیان، رییس ‌جمهور ایران خواسته‌اند که روند اخراج اجباری مهاجران افغانستانی را از کشورش متوقف کند. مهاجران و فعالان حقوق بشر افغانستان این نامه را روز (یک‌شنبه، ۸ میزان) به رییس ‌جمهور ایران ارسال کرده و از او خواسته‌اند که به وضعیت دشوار مهاجران اهل افغانستان توجه ویژه‌ای داشته باشد، زیرا بسیاری از آنان با خطرات جدی مواجه‌اند. در این نامه تاکید شده است: «بسیاری از افرادی که سابقه فعالیت در نهادهای دولتی، نظامی، امنیتی و رسانه‌ها را دارند، به‌ویژه نظامیان و خبرنگاران، در خطر تعقیب، شکنجه و حتی اعدام هستند.» همچنین در بخشی از این نامه، مهاجران و فعالان حقوق بشر افغانستان تاکید کرده‌اند که دسترسی به آموزش یکی از مسوولیت‌های دولت‌ها است و کودکان افغانستانی نباید از حق آموزش در ایران محروم شوند. آنان همچنان بازداشت و نگهداری زنان در اردوگاه‌ها را نقض کرامت انسانی و اصول پناهنده‌گی دانسته‌اند. این نامه در حالی به مسعود پزشکیان، رییس‌ جمهور ایران ارسال شده که مهاجران اهل افغانستان در ایران با چالش‌های جدی روبرو هستند. قابل ذکر است که در روزهای اخیر، پولیس ایران بازداشت و اخراج مهاجران افغانستان را شدت بخشیده است. قابل ذکر است که بدرفتاری پولیس ایران با مهاجرین افغانستانی، به ویژه شکستن گردن یک پناه‌جوی نوجوان، واکنش گسترده‌ای را در میان شهروندان افغانستان برانگیخته است. پناه‌جوی نوجوان اهل دایکندی در حال حاضر در بیمارستان بستری است.

با شروع سال جدید آموزشی در ایران، شورای پناهندگان ناروی در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۱.۵ میلیون کودک افغانستانی در این کشور زندگی می‌کنند. این شورا با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود گفته است که زمینه آموزش با کیفیت را برای همه کودکان اهل افغانستان در ایران، فراهم می‌کند. سال جدید آموزشی در ایران روز گذشته (یکشنبه، اول میزان) با عدم ثبت‌نام صدها هزار دانش‌آموز افغانستانی آغاز شد. همزمان با این، شورای پناهندگان ناروی می‌گوید: «ما ارائه می‌دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که همه کودکان اهل افغانستان، از جمله کسانی که نتوانستند در مدارس ثبت‌نام کنند، به آموزش با کیفیت در کنار همسالان ایرانی خود دسترسی داشته باشند.» این شورا تاکید کرده است که با راه‌اندازی برنامه‌های آموزشی به همکاری «بنیاد آموزش دوره‌هایی بالاتر از همه»، زمینه آموزش کودکان افغانستانی در ایران را فراهم می‌کند. این در حالی است که شماری از شهروندان افغانستان روز گذشته در شیراز در مقابل دفتر کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان اعتراض کردند و گفتند که مدارس ایران در سال جدید دانش‌آموزان افغانستانی را ثبت‌نام نمی‌کنند. با این وجود، وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی تاکید کرده است که در سراسر ایران ۶۰۰ هزار دانش‌آموز افغانستانی حضور دارند که پس از تکمیل ثبت‌نام دانش‌آموزان ایرانی، آن‌ها نیز ثبت‌نام خواهند شد. باید گفت که در اواخر ماه سنبله امسال، مدارس در ولایات کرمان، شیراز و کهگیلویه و بویراحمد از ثبت‌نام کودکان افغان خودداری کردند. مقام‌های جمهوری اسلامی به مدیران مدارس در استان کرمان هشدار دادند که حق ندارند پناه‌جویان بدون مدرک را ثبت‌نام کنند.

همزمان با شروع سال جدید آموزشی در ایران، شماری از شهروندان افغانستان به ویژه دانش‌آموزان در شهر شیراز در مقابل دفتر کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان اعتراض کردند. شماری از رسانه‌ها گزارش داده‌اند که مکاتب ایران دانش‌آموزان اهل افغانستان را در سال جدید ثبت‌نام نمی‌کنند. شماری از افغانستانی‌ها و دانش‌آموزان روز (یک‌شنبه، ۱ میزان) در اعتراض به عدم پذیرش در مکاتب ایران، در مقابل دفتر نمایندگی سازمان ملل در شیراز اعتراض کردند. ویدیوهای که از این اعتراض در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، نشان می‌دهد که شهروندان افغانستان شعار می‌دهند که «تحصیل حق ما است.» این معترضان از سازمان ملل خواستند زمینه آموزش کودکان افغانستانی را در ایران فراهم کند. مهاجران افغانستانی می‌گویند که مکاتب به روی دانش‌آموزان اهل افغانستان بسته است. شهروندان افغانستان می‌گویند: «بچه‌های اهل افغانستان را در مدرسه نمی‌گذارند، مامور می‌گوید که افغانستانی جای ندارد، درس نخواند، درب مدرسه بسته است و جمع کنید بروید.» در حالی شماری از شهروندان افغانستان و دانش‌آموزان دست به اعتراض می‌زنند که علی‌رضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش ایران روز گذشته اعلام کرد که تمهیدات لازم برای ثبت‌نام دانش‌آموزان افغان در نظر گرفته شده است. آقای کاظمی با اشاره به حضور بیش از ۶۰۰‌ هزار دانش‌آموز اهل افغانستان در ایران گفت که پس از تکمیل ثبت‌نام دانش‌آموزان ایرانی، آنها نیز ثبت‌نام می‌شوند. به‌رغم وعده مسوولان جمهوری اسلامی مبنی بر ثبت‌نام دانش‌آموزان اهل افغانستان در مکاتب ایران، گزارش‌های متعددی مبنی بر ممنوعیت ثبت‌نام دانش‌آموزان به نشر رسیده است. در اواخر ماه سنبله امسال مکاتب در استان‌های کرمان، شیراز و کهگیلویه و بویراحمد از ثبت‌نام کودکان افغان خودداری کردند. محمد مهدی فداکار، والی کرمان روز (شنبه، ۲۴ سنبله) در جلسه شورای آموزش و پرورش ولایت کرمان اعلام کرد که ثبت‌نام دانش‌آموزان اهل افغانستان بدون مدرک در مکاتب این استان به طور جدی پیگیری و ممنوع اعلام شده است. این مقام جمهوری اسلامی به مدیران مکاتب در ولایت کرمان هشدار داد که حق ندارند پناه‌جویان بدون مدرک را ثبت‌نام کنند.

رسانه‌های ایرانی گزارش داده‌اند که مقامات جمهوری اسلامی ثبت‌نام کودکان اهل افغانستان در مدارس/مکاتب برخی شهرها را ممنوع کرده‌اند. در گزارش‌ها آمده‌اند که مدارس/مکاتب در ولایت‌های کرمان، شیراز و کهگیلویه و بویراحمد از ثبت‌نام کودکان اهل افغانستان خودداری می‌کنند. محمد مهدی فداکار، والی کرمان روز (شنبه، ۲۴ سنبله) در جلسه شورای آموزش و پرورش این ولایت اعلام کرده بود که ثبت‌نام دانش‌آموزان اهل افغانستان بدون مدرک در مدارس/مکاتب ولایت کرمان به طور جدی پیگیری و ممنوع اعلام شده است. این مقام جمهوری اسلامی به مدیران مدارس در ولایت کرمان هشدار داد که حق ندارند پناه‌جویان بدون مدرک را ثبت‌نام کنند. والی کرمان گفت که با مدیران مدارسی که اتباع «غیرمجاز» به ویژه پناه‌جویان افغان بدون مدرک را ثبت‌نام می‌کنند، برخورد قانونی خواهد شد. همزمان برخی از پناه‌جویان افغان در شیراز از عدم ثبت‌نام کودکان‌شان در شماری از مدارس این استان خبر دادند. یک مهاجر اهل افغانستان ویدیویی را در شبکه‌های اجتماعی نشر کرده است که در آن دیده می‌شود یک دبستان در شیراز روی دروازه خود برگه آگهی را نصب کرده است که در آن نوشته شده «در این مدرسه ثبت‌نام اتباع انجام نمی‌شود.» در همین حال خبرگزاری فارس نیز از به نقل از جواد هاشمی، معاون سیاسی و امنیتی ولایت کهگیلویه و بویراحمد از ممنوعیت ثبت‌نام دانش‌آموزان خارجی بدون مدرک در این استان گزارش داده است. این اطلاعات درحالی گزارش می‌شود که اخیرا دادستان عمومی شهر بردسیر ایران فروش نان یارانه‌ای به مهاجران افغان را منع کرد. جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر روند اخراج اتباع افغانستان را تشدید کرده و مهاجران افغان بدون مدرک را بازداشت و از این کشور اخراج می‌کنند. قابل ذکر است که اخیراً فرمانده کل پولیس ایران نیز گفت که جمهوری اسلامی در نظر دارد تا پایان سال جاری حدود دو میلیون «اتباع خارجی غیرمجاز» را از این کشور اخراج کند.

اسکندر مومنی، وزیر داخله جمهوری اسلامی از مهاجران اهل افغانستان ساکن ایران خواسته است «بروند در کشور خودشان تلاش کنند و آنجا را آباد کنند.» آقای مومنی این اظهارات را در یک برنامه تلویزیونی درباره طرح موسوم به «ساماندهی اتباع خارجی» مطرح کرده و گفت: «ایران توان این حجم از مهاجرت را ندارد.» وی تاکید کرد: «اولویت با آنهایی است که غیرقانونی و غیرمجاز وارد می‌شوند. در همه دنیا همین است و مهاجران باید به سازوکار کشور میزبان احترام بگذارند.» وزیر داخله جمهوری اسلامی مقصر افزایش بیکاری در ایران را مهاجر اهل افغانستان عنوان کرده و افزود: «فرصت‌های شغلی زیادی گرفته می‌شود و انتظار دارد مهاجران افغان به کشور خود بازگردند.» همچنین چهار روز پیش، اسکندر مومنی اعلام کرده بود که طرح جامع ساماند‌هی افغان‌ها در ایران به زودی تدوین و اجرایی می‌شود. او گفت: «این طرح کامل، با یک برنامه مناسب و در نظر گرفتن ملاحظات منطقه‌ای و همسایگی اجرا می شود.» خبرگزاری مهر گزارش داد که وزیر داخله ایران روز پنج‌شنبه گذشته در بازدید از محله سنگ سیاه شیراز بر ضرورت ساماندهی افغان‌ها در ایران تاکید کرد. مومنی که به تازگی به عنوان وزیر داخله جمهوری اسلامی منصوب شده، در جلسه مجلس اعلام کرده بود که نخستین گام او، اخراج مهاجران غیرقانونی و بدون مجوز خواهد بود. او جزئیاتی در مورد طرح جامع برای افغان‌ها در ایران ارائه نکرده است. با این حال، آقای مومنی در ماه اسد، زمانی که هنوز وزیر داخله نشده بود، در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران تاکید کرد که راه‌حل جلوگیری از ورود مهاجران، بستن مرزها است. مومنی در آن زمان اعلام کرد که برای اجرای این طرح، برنامه‌ریزی خواهد کرد. همچنین پیشتر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران، نیز در جریان کارزار انتخاباتی خود بر انسداد مرز با افغانستان تاکید کرده بود. باید گفت که پس از فروپاشی حکومت پیشین افغانستان، صدها هزار نفر از شهروندان این کشور به کشورهای همسایه، به ویژه ایران و پاکستان، مهاجرت کردند. در سه سال گذشته، هر دو کشور صدها هزار مهاجر افغان را اخراج کرده‌اند.

نمایشگاه آثار خوشنویسی فرشته احمدی، زن اهل افغانستان شامل ۲۲ اثر با خط نستعلیق و زینت شده با تذهیب با مضمون امام حسین(ع)، عاشورا و اربعین در نگارخانه ترانه باران در شهر تهران-ایران برگزار شد. مسوولان نگارخانه ترانه باران گفته است که این نمایشگاه در راستای اهداف حمایتی گالری «ترانه باران» از هنرهای اسلامی در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی و با نمایش آثار خوشنویسی بانوی افغانستانی برای نخستین بار رقم خورده است. مراسم گشایش نمایشگاه از نی تا نینوا با حضور هنرمندان، شعرا و مسوولان فرهنگی افغانستان در ایران برگزار شد. فرشته احمدی با تاکید بر آن‌که نمایشگاه «از نی تا نینوا» عرض ارادت نی‌ها به ساکن سرزمین نینواست، گفت: «مفتخر هستم که نخستین نمایشگاه انفرادی یک بانوی افغانستانی در خاورمیانه متبرک به نام امام حسین است. جا دارد از نگارخانه ترانه باران به عنوان تنها نگارخانه تخصصی فعال در حوزه خط و خوشنویسی تشکر کنم که این شرایط را برای من به وجود آورد تا بتوانم آثارم را به نمایش بگذارم.» همچنین محمد مهدی میرزایی، استاد خوشنویسی با اشاره به آن‌که در جهان امروز شاهد آن هستیم که گروه حاکم در افغانستان حق خواهران، مادران و بانوان افغان از تحصیل تا ساده‌ترین حقوق آن‌ها را گرفته، خاطرنشان کرد: «این در حالی است که در اسلام از اقرا که همان خواندن است یاد شده و گفته شده «اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرا و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم، علم الانسان ما لم یعلم.» در شرایطی که زنان در افغانستان با مشکلات بسیار زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، شاهد آن هستیم که بانوان افغان در صدد کسب علم و دانش و هنر هستند و توانسته‌اند درجات بالا را کسب کنند.» وی تاکید کرد: «الحمدلله بستر بسیار خوبی در کشور دوست و همسایه ما، جمهوری اسلامی ایران برای بانوان جهت کسب علم و دانش و هنر فراهم است. این بستر حتی شرایط مناسبی برای بانوان افغان به وجود آورده تا بتوانند استعدادهای خود را شکوفا کنند.» او افزود که فرشته احمدی یکی از همین بانوان است که توانسته در بستر جمهوری اسلامی ایران استعدادها و هنر خود را بروز دهد و شکوفا سازد. از سویی هم، محبوبه کاظمی، موسس و مدیر مسوول نگارخانه ترانه باران با تاکید بر آنکه یکی از اهداف تاسیس این نگارخانه حمایت از هنرهای اسلامی بوده است گفت: «بزرگترین هدف ما حمایت از هنرمندان جهان اسلام است، تمام تلاشمان بر آن است که بتوانیم از هنرمندان فعال در عرصه هنرهای اسلامی در داخل کشور و عرصه بین‌الملل حمایت کنیم. برای تحقق این هدف نیز روش‌های مختلف از برگزاری نمایشگاه تا سایر حمایت‌ها را در نظر گرفته‌ایم.» خانم کاظمی تصریح کرد: «خوشحال هستم که انجمن خوشنویسان به عنوان یکی از همراهان که طی سال‌های سختی که برای حمایت از هنر ایرانی اسلامی و خط و خوشنویسی پشت سر گذاشتیم در کنار ماست. امیدوارم همچنان با همکاری یکدیگر بتوانیم در حمایت از توسعه و ترویج هنرهای اسلامی بخصوص خط و خوشنویسی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی خوش بدرخشیم.» در حالی فرشته احمدی، بانوی اهل افغانستان نمایشگاه خوشنویسی را در تهران برگزار می‌کند که حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از تحصیل محروم و سپس دانش‌جویان دختر را از رفتن به دانشگاه‌ها منع کردند. باید گفت که محدودیت‌‌های حکومت فعلی، باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.