رینا امیری، نماینده ویژه ایالات متحده برای حقوق بشر و زنان در افغانستان می‌گوید که احکام وضع شده‌ی حکومت سرپرست طی سه سال گذشته علیه زنان و دختران افغانستان «فاجعه‌بار» بوده است. خانم امیری این موضوع را در نشستی درباره وضعیت زنان و دختران افغانستان در کانگرس آمریکا مطرح کرده و گفت که زنان و دختران «متحمل اصلی بحران اقتصادی و انسانی» در افغانستان هستند. او تاکید کرد که حکومت سرپرست در سه سال پسین به صورت ریشه‌ای ارزش‌های که بعد از دو دهه مردم افغانستان به آن دست یافته بودند را نابود کرده است. وی می‌گوید که حکومت فعلی زنان و دختران را از بخش‌های اشتغال منع کردند و خدمات درمانی را به شدت برای آنان محدود ساخته است. نماینده ویژه آمریکا برای حقوق بشر و زنان افغانستان با استناد به گزارش ماه جون ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان گفته است که مجموعه‌ی احکام حکومت فعلی به نقض حقوق نظام‌مند زنان منجر شده و مسیر پیشرو را برای نهادهای بین‌المللی دشوار ساخته است. خانم امیری افزود که حکومت فعلی در سه سال پسین هیچ‌گونه عادی‌سازی از خود نشان نداده و ایالات متحده قرار نیست که آنان را به رسمیت بشناسند. رینا امیری تاکید کرده است که جهان باید اطمینان پیدا بکند که افغانستان نباید دوباره پناهگاه امن برای تروریستان مبدل شود. او در ادامه سخنرانی خود در این نشست افزوده است که حکومت فعلی متهم به سرکوب حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان در افغانستان هستند. این مقام ایالات متحده با استقبال از تحریم‌های وضع شده علیه حکومت فعلی از سوی ایالات متحده گفته است که از این تحریم‌ها «استقبال می‌کنیم.» خانم امیری می‌گوید که بیش از ۱۰۰ شخصیت حقیقی و پنج نهاد حکومت فعلی تحت تحریم‌ قرار دارند و آنان با همکاری دفتر هیئت معاونیت سازمان ملل متحد برای افغانستان «یوناما» و گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در راستای پاسخگو کردن حکومت سرپرست اقدام خواهند کرد. در کنار آن، نزدیک به سه سال است، حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. حکومت سرپرست زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و کار در نهادهای داخلی و بین‌المللی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که صدها هزار تن از کار بیکار و میلیون‌ها دختر از آموزش باز بمانند.

در ادامه‌ی خواست‌ها، مبنی بر به‌ رسمیت‌شناسی آپارتاید جنسیتی در افغانستان، شماری از فعالان حقوق زن می‌گویند که آپارتاید جنسیتی در کشور به ‌معنی «تبعیض علیه زنان، بدون عواقب قانونی برای عاملان آن» است و از جامعه‌ی جهانی می‌خواهند که هرچه زودتر به سکوت خود در برابر عمل‌کردهای حکومت فعلی پایان دهند. این فعالان در یک نوار تصویری که از سوی کمپاین جهانی «مبارزه علیه آپارتاید جنسیتی» در افغانستان و ایران در حساب کاربری ایکس نشر شده‌، عمل‌کردهای حکومت فعلی افغانستان و جمهوری اسلامی ایران را در برابر زنان، «جنایت علیه بشریت» عنوان کردند. آنان تاکید کردند: «آپارتاید جنسیتی به‌معنی سلب هویت مستقل زنان در تمام دوران زندگی، زن را نیمه‌ی مرد دانستن و به‌معنی قانونی دانستن ازدواج کودکان است.» این فعالان حقوق زن از کشور‌های جهان می‌خواهند که هرچه زودتر به‌خاطر تأمین حقوق زنان افغانستان و ایران، آپارتاید جنسیتی را به‌عنوان «جنایت علیه بشریت» جرم‌انگاری کنند. همچنین همزمان با این شماری از مدافعان حقوق بشر در نشستی که از سوی موسسه‌ی خاورمیانه به‌منظور «تدوین آپارتاید جنسیتی به‌عنوان جنایت علیه بشریت در افغانستان» برگزار شده‌‌‌، تاکید کرده‌اند که آپارتاید جنسیتی در این کشور «تنها یک موضوع قانونی نیست، بلکه یک مشکل عمیق اخلاقی و اجتماعی» است. این در حالی است که حکومت سرپرست، با روی کار آمدن دوباره‌ی‌اش در افغانستان، بیش‌ از ۵۰ فرمان محدود‌کننده بر زنان و دختران وضع کرده است. نزدیک به سه سال می‌شود که زنان تحت حاکمیت حکومت فعلی از تمام حقوق ابتدایی‌شان از جمله حق آموزش، کار، سفر، تفریح و مشارکت‌های سیاسی محروم هستند. کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل متحد، نقض حقوق اساسی زنان و دختران را مصداق «آپارتاید جنسیتی» خوانده‌ و از مرجع‌های قضایی کشورها خواسته‌اند تا این پدیده را به‌رسمیت بشناسند. در همین حال زنان افغانستانی و ایرانی با راه‌اندازی کمپاینی از سوی «اتحاد علیه آپارتاید جنسیتی» با نشر اعلامیه‌‌های متفاوتی برای گسترش صدای زنان از این دو کشور‌ که با سیستم «آپارتاید جنسیتی» مبارزه می‌کنند؛ خواستار پایان دادن به این پدیده شده‌اند. چندی پیش نیز شمار زیادی از فعالان حقوق زن از کشورهای مختلف حتی کشورهای غربی به‌شمول آلمان و فمینیست‌های اوکراینی، نیز با نشر پیام‌هایی هم‌بستگی خود را با زنان در ایران و افغانستان اعلام کرده‌ بودند.

هسیائو وی‌لی، مدیر برنامه جهانی غذا برای افغانستان می‌گوید که پشت تمام داستان‌های کارآفرین‌های زن در این کشور، «هوس آموزش» پنهان شده است. برنامه جهانی غذا در افغانستان با نشر یک نوار تصویری از هسیائو وی‌لی در حساب کاربری ایکس خود، از دیدار وی با دختران و زنان بازمانده از آموزش که اکنون سرگرم تجارت‌های کوچک هستند، نشان می‌دهد. خانم وی‌لی در این دیدار گفته است که برنامه‌ جهانی غذای سازمان ملل از صدها زن در بخش‌های تهیه‌ی مواد غذایی، فارم مرغ‌داری و آموزش مهارت‌های خیاطی حمایت کرده و زمینه‌ی کار را برای آنان فراهم کرده است. او با استقبال از پیشرفت مهارت‌های زنان و دختران افغانستان، افزود که خیاط‌های زن اکنون توانایی لازم برای طرح‌های مد را انجام می‌دهند. آنان کسب‌و‌کارهای‌شان را باز کرده و تولیدات خود را نیز خودشان به فروش می‌رسانند. وی تاکید کرد که در پس همه‌ی این داستان‌های مثبت، داستانی غم‌انگیز و پنهان نیز وجود دارد. مدیر برنامه‌ جهانی غذا برای افغانستان گفت: «زیرا زنانی که سعی کردم با آنان در مورد پرورش مرغ صحبت کنم، در حالی‌که او می‌تواند از تخم‌هایی که تولید می‌شود درآمد خوبی کسب کند. چیزی که او واقعاً می‌خواست در مورد آن با من صحبت کند، آموزش بود.» خانم وی‌‌لی، به نقل از یک دختر بازمانده از آموزش می‌‌گوید که او می‌خواست چند سال پیش در آستانه‌ی تمام شدن صنف هفتم، سپس وارد دوره‌ی لیسه شود. او افزود: «در نهایت، دختران در افغانستان، مسیر جدیدی را برای خود ترسیم می‌کنند. من می‌دانم که این لزوماً آن چیزی نیست که آنان می‌خواستند؛ اما ما همچنان به آنان کمک می‌کنیم تا نمایندگی خود را دوباره به دست آورند. کاری که ما باید انجام دهیم این است که مطمئن شویم که می‌توانیم این کار را ادامه دهیم تا بدانند دنیا آنان را فراموش نکرده است.» باید گفت که پس از به قدرت رسیدن دوباره‌ی حکومت فعلی در افغانستان، این گروه در اولین اقدام خود مکتب‌ها را به روی دختران بالاتر از صنف ششم بستند. حکومت فعلی سپس فعالیت تمامی مرکز‌های آموزشی را متوقف و محدودیت‌های روزافزونی ازجمله منع کار زنان و گشت‌و‌گذار آنان را وضع کرد.

در ادامه‌ی وضع محدودیت بر خبرنگاران و سانسور رسانه‌ها توسط حکومت سرپرست، مرکز خبرنگار افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که محمدابراهیم محتاج، خبرنگار محلی در قندهار توسط اداره امر به معروف و نهی از منکر بازداشت شده است. این مرکز گفته است که ابراهیم محتاج مجری و گزارشگر رادیوی محلی «ملت ژغ» (صدای ملت) است و او روز (شنبه، ۶ اسد) بازداشت شده است. مرکز خبرنگاران به نقل از یک منبع نوشته است که نهادهای امنیتی حکومت فعلی در قندهار گفته‌اند که این خبرنگار «مشکل رسانه‌ای که او به آن متهم شده باشد ندارد» و این نهادها او را بازداشت نکرده‌اند. اما مرکز خبرنگاران افغانستان به نقل از یک خبرنگار محلی در قندهار نوشته است که محتاج حوالی ساعت ۴:۰۰ پس‌ازچاشت روز شنبه، پس از خروج از دفتر کارش توسط کارمندان اداره امر به معروف و نهی از منکر ولایت قندهار بازداشت شده است. در ادامه آمده است که تا اکنون چگونگی و دلیل بازداشت این خبرنگار مشخص نیست. این مرکز با ابراز نگرانی جدی در مورد بازداشت خودسرانه‌ی محمدابراهیم محتاج، از اداره امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست در قندهار خواسته است که این خبرنگار را هرچه زودتر و بدون قیدوشرط آزاد کند. مرکز خبرنگاران افزوده است که در یک ماه اخیر دست‌کم این سومین خبرنگار محلی است که در قندهار بازداشت می‌شود. در ادامه آمده است که محمدیار مجروح، خبرنگار آزاد که در ۲۲ سرطان توسط استخبارات در قندهار بازداشت شده بود، همچنان زندانی است. این در حالی است که بربنیاد آمار سازمان گزارشگران بدون مرز، دست‌کم ۲۵ خبرنگار در سال ۲۰۲۳ میلادی در افغانستان بازداشت شدند که در فهرست جهانی آزادی مطبوعات این سازمان طی سال گذشته در بین ۱۸۰ کشور در رده ۱۵۲ قرار دارد.

همزمان با برگزاری بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، سمیرا اصغری، عضو کمیته‌ی بین‌المللی المپیک می‌گوید که زنان و دختران افغانستان نباید از سوی جامعه‌ی جهانی فراموش شود. کمیته‌ی بین‌المللی المپیک به نقل از خانم اصغری نوشته است که حضور دختران افغانستان در بازی‌های المپیک پاریس ۲۰۲۴ در وضعیتی که حکومت سرپرست، ورزش دختران را ممنوع کرده، نشان دهنده‌ی قدرت زنان و دختران است. او تاکید کرد که سه ورزش‌کار زن به نمایندگی از افغانستان در بازی‌های المپیک حضور دارند و حضور آنان در این رویداد ورزشی، واضح‌ترین نشانه‌ای است که حکومت فعلی نتوانسته‌ ورزش زنان یا روحیه آنان را درهم بشکنند. وی افزود که نباید ۲۰ میلیون زن و دختر افغانستانی که از حقوق اولیه خود برای دسترسی به آموزش، کار، بهداشت و ورزش محروم اند، فراموش شوند. عضو کمیته‌ی بین‌المللی المپیک در بخش از این مقاله به چالش‌های فرهنگی و اجتماعی فرا راه ورزش دختران نیز اشاره کرده و گفته است که دختران در دو دهه‌ی گذشته باوجود این مشکل‌ها مبارزه کرده و به ورزش روی آوردند. او علاوه کرد که اما حکومت فعلی پس از به دست گرفتن قدرت برای دومین بار، همه‌ی دست‌آوردهای بیست سال گذشته را واژگون کرده است. در بخش از این مقاله به محدودیت‌های حکومت فعلی بر زنان و دختران نیز اشاره شده و آمده است که دختران اجازه‌ی آموزش‌های بالاتر از صنف ششم، کار و ورزش را ندارند. خانم اصغری می‌گوید که پس از به قدرت رسیدن حکومت فعلی، ورزش‌کاران زن مجبور شدند که پیراهن‌های ورزشی خود را بسوزانند، مدال‌های خود را دفن کنند، وسایل ورزشی را پنهان کرده و یا از کشور فرار کنند. سمیرا اصغری افزود که این بازی پایانی برای زنان و دختران افغانستانی نیست. به گفته‌ی وی، دولت‌ها، سازمان ملل متحد و دیگر بازی‌گران کلیدی برای بازگرداندن حقوق اولیه‌ی انسانی زنان افغانستانی باید بر حکومت فعلی فشار وارد کنند. قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از به‌دست گرفتن قدرت بیش از ۵۰ فرمان به‌هدف محدود کردن دختران و زنان در بخش‌های مختلف صادر کرده است. باید گفت که این درخواست‌ها در حالی مطرح می‌شود که بازی‌های المپیک امسال در پاریس جریان دارد. سه ورزش‌کار زن نیز به نمایندگی از افغانستان شرکت دارند.

مسوولان در اداره دعوت و ارشاد وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست افغانستان می‌گویند که استفاده از چپن و کلاه‌ سیاه در جشن فارغ التحصیلی در دانشگاه‌ها ممنوع است. شاکرالله وحدت، رییس دعوت و ارشاد وزارت تحصیلات در یک پیام صوتی به مسوولان دانشگاه‌ها هشدار داده است که مخالفت با این دستور، بغاوت علیه حکومت فعلی خواهد بود. آقای وحدت در این پیام صوتی گفته است: «جشن‌های فارغ‌التحصیلی در راه است پس تقاضای جدی من این است که این موضوع را جدی بگیرید، پوشش عبا و کلاه سفید را در دانشگاه‌ها رعایت کنید. اگر کسی قبول نکرد، سرپیچی از اطاعت است و بغاوت علیه امارت است.» وی با ابراز نگرانی از رسانه‌ای شدن این موضوع گفت که به ارسال پیام صوتی اکتفا می‌کند. تلویزیون افغانستان اینترنشنال به نقل از وحدت نوشته است: «اگر مکتوبی به [دانشگاه‌ها] بفرستیم، رسانه‌ها آن‌ را بازتاب می‌دهند، سر و صدا و مشکل ایجاد می‌کنند.» براساس گزارش رسانه‌های محلی پیشتر برخی از دانشجویان در پکتیا نیز گفته‌ بودند که مسوولان محلی پوشیدن کلاه و چپن سیاه مخصوص مراسم فراغت را ممنوع کرده است. همچنین کف زدن در مراسم فارغ التحصیلی نیز اکیداً ممنوع شده است. قابل ذکر است که پیش از این حکومت فعلی دیگر محدودیت‌ها برای مراسم فارغ التحصیلی وضع کرده بود. این گروه سال گذشته دستور داد که مراسم فراغت در بیرون از دانشگاه تجلیل نشود. در کنار وضع محدودیت بر تجلیل از جنش فارغ التحصیلی، نزدیک به سه سال است، حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

گلشیفته فراهانی، ستاره مشهور سینما در حاشیه مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۲۴ پاریس می‌گوید که محروم کردن زنان و دختران از ورزش و آموزش، «دیوانگی است.» خانم فراهانی این اظهارات را در صحبت با افغانستان اینترنشنال مطرح کرده و به زنان افغانستان گفته است: «شما تنها نیستید و این ظلم نمی‌تواند پابرجا بماند.» همچنین وی در مورد مبارزه آزادی‌خواهانه زنان افغانستان افزود: «مبارزه هر زنی برای آزادی، مبارزه تمام زنان دنیاست.» وی با اشاره به دادخواهی‌های زنان ایران و افغانستان گفت: «تا زمانی که با هم و دست در دست هم هستیم، هیچ چیزی ما را متوقف نخواهد کرد.» گلشیفته فراهانی بازیگر مشهور سینمای ایران و جهان است و فیلم‌های او در افغانستان علاقمندان بسیاری دارد. او بازیگر اصلی فیلم سنگ صبور ۲۰۱۲ با کارگردانی عتیق رحیمی است و در این فیلم نقش یک زن اهل افغانستان را بازی کرده است. قابل ذکر است که نزدیک به سه سال می‌شود که حکومت سرپرست در افغانستان محدودیت‌های گسترده‌ای را در برابر حق آموزش، کار، ورزش و فعالیت مدنی زنان وضع کرده است. حکومت سرپرست ورزش زنان و دختران را در افغانستان ممنوع کرده است. تمامی گروه‌های ورزشی زنان نیز منحل شده است. قابل ذکر است که شش ورزشکار افغانستان، (سه زن و سه مرد) به عنوان نمایندگان ورزش افغانستان در المپیک ٢٠٢٤ پاریس حضور دارند. همزمان پنج ورزشکار افغان در تیم پناهندگان کمیته بین‌المللی المپیک شرکت دارند که جمعاً یازده ورزشکار افغان در مسابقات المپیک امسال به رقابت می‌پردازند. حکومت سرپرست اعلام کرده است که این دختران را به عنوان ورزش‌کاران افغانستانی به رسمیت نمی‌شناسند.

معصومه علی‌زاده، ورزشکار اهل افغانستان و رییس تیم ورزشی پناهندگان در بازی‌های المپیک ٢٠٢٤ پاریس می‌گوید که او تابوها را در ورزش افغانستان شکسته و نشان داده است که زنان و دختران نیز حق ورزش دارند. خانم علی‌زاده این اظهارات را در گفتگو با سایت خبری «تایمز لایو» افریقای جنوبی مطرح کرده و از مردم افغانستان خواست متحد باشند. معصومه علی‌زاده از افغانستان در بازی‌های المپیک پاریس، رییس تیم ورزشی پناهندگان است که ٣٧ ورزشکار از کشورهای گوناگون از جمله اریتره، سوریه، افغانستان، ایران و سودان دارد. در ادامه آمده است که اگرچه حکومت سرپرست زنان و دختران را از ورزش در افغانستان منع کرده است، اما معصومه علی‌زاده مصمم است که از حقوق آن‌ها در بازی‌های المپیک پاریس دفاع کند. سایت خبری «تایمز لایو» نوشته است که معصومه علی‌زاده یکی از کسانی بود که مشعل المپیک را حمل کرد. انتخاب او برای این کار اهمیت ویژه‌ای دارد. زیرا این اولین بار است که پس از سقوط دولت جمهوری افغانستان، المپیک برگزار می‌شود. خانم علی‌زاده معتقد است که تیم ورزشی پناهندگان در المپیک نماینده بیش از صد میلیون آواره در سراسر جهان است و پیام قدرت‌مندی از صلح و همبستگی دارد. این ورزشکار افغانستان تاکید کرد: «ما می‌خواهیم به پناهندگان دیگر الهام‌بخش باشیم و به آن‌ها امید بدهیم که روزی همه چیز تغییر خواهد کرد.» هیچ کدام از ورزشکاران دو دوره قبلی پناهندگان در المپیک مدال کسب نکردند؛ اما علی‌زاده امیدوار است که ورزشکاران پناهنده این بار مدال کسب کنند. معصومه علی‌زاده گفت: «من در زندگی خود از تبعیض‌های زیادی رنج برده‌ام و افتخار می‌کنم که رهبر تیمی در المپیک هستم که همه از کشورهای مختلف هستیم.» پنج ورزشکار افغان از جمله فرزاد منصوری، عضو پیشین تیم ملی تکواندوی افغانستان نیز عضو تیم پناهندگان است. خانم علی‌زاده می‌گوید به عنوان پناهنده و یک زن چالش‌های زیادی را تجربه کرده، اما هیچ چیزی نتوانسته جلوی رشد او را بگیرد. او در مورد دوچرخه‌سواری دختران در افغانستان گفت: «این خطرناک بود، زیرا برخی با این کار موافق نبودند. آن‌ها فکر می‌کردند که وظیفه دارند ما را متوقف کنند، آن‌ها می‌خواستند ما را بزنند.» او اضافه می‌کند: «مردم سعی می‌کردند با موتر در جاده‌ها به آن‌ها ضربه بزنند، با سنگ بزنند یا میوه و سبزی‌ها را به روی آن‌ها بکوبند.» در گزارش آمده است که تمام این مشکلات موجب شد که علی‌زاده مصمم‌تر از پیش به دوچرخه‌سواری بپردازد و تلاش کند تا این کار برای دختران و زنان افغان عادی شود. معصومه علی‌زاده سال ۲۰۲۲ عضو کمیسیون ورزشکاران کمیته بین‌المللی المپیک شد. باید گفت که شش ورزشکار از افغانستان، ۳ زن و ۳ مرد، در این رقابت‌های بین‌المللی نمایندگی می‌کنند. همزمان پنج ورزشکار افغان به نمایندگی از تیم پناهندگان کمیته بین‌المللی المپیک نیز در شرکت دارند. در کل، ۱۱ ورزشکار از افغانستان در المپیک پاریس حضور دارند.