شماری از پناه‌جویان افغانستان در پاکستان می‌گویند که نیروهای امنیتی این کشور روند اخراج و بازداشت مهاجران فاقد مدارک قانونی را تشدید کرده است. در بین مهاجران بازداشت شده، زنان و کودکان نیز شامل هستند. منابع از میان مهاجران اهل افغانستان در پاکستان امروز (دوشنبه، ۱۷ جدی) به رسانه گوهرشاد گفته‌اند که شماری زیادی از پناه‌جویان افغانستانی در مناطق (I-11)، (B-17) و بهارکو، از مربوطات اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان، بازداشت شده و به کمپ‌ها منتقل شدند. منبع در مورد آمار دقیق بازداشت‌‌شدگان جزییات ارائه نکرده است، اما می‌گوید که در میان بازداشت‌شدگان زنان و کودکان نیز شامل هستند. همچنین براساس نوارهای تصویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، نشان می‌دهد که زنان و کودکان نیز در میان بازداشت‌‌شد‌گان هستند. در روزهای اخیر، شماری زیادی از پناه‌جویان اهل افغانستان از ترس بازداشت پولیس پاکستان پنهان شده‌اند. منبع افزود که روند بازداشت پناه‌جویان پس از تنش‌های اخیر میان حکومت سرپرست و پاکستان و شروع سال ۲۰۲۵ میلادی افزایش یافته است. پیش‌تر، دو شهروند افغانستان نوار تصویریی را نشر کردند و گفتند که از ترس پولیس پاکستان خود را در تشناب پنهان کرده‌اند. پولیس پاکستان تا اکنون به‌طور رسمی درباره بازداشت و اخراج پناه‌جویان اظهار نظر نکرده است، اما روند بازجویی و بازداشت به‌ شدت ادامه دارد. پناه‌جویان می‌گویند که در فصل سرما از ترس خانه‌های‌شان را رها کرده و در کنار خیابان‌ها پناه برده‌اند. شماری زیادی از نهادها به روند واکنش نشان داده و خواهان توقف این روند شدند. همچنین شماری از زنان معترض، بازداشت مهاجران افغانستانی توسط پولیس پاکستان را نقض حقوق بشر خوانده و از ادامه این روند ابراز نگرانی کرده‌اند. جنبش پنجره امید در اعلامیه‌ای افزوده است که در صورت اخراج مهاجران از پاکستان، آنان با تهدید جدی در افغانستان روبرو خواهند شد. به گفته این جنبش، بیشتر مهاجران در پاکستان از ترس تهدیدات فرار کرده‌اند و منتظر پرونده‌های پناهند‌گی خودشان به کشور سوم هستند. در متن این اعلامیه آمده است: «جنبش پنجره امید اخراج اجباری و آزار و اذیت مهاجران افغانستان، به خصوص زنان و کودکان، از پاکستان نقض آشکار حقوق بشر می‌داند.» این جنبش از سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری خواسته است که هرچه سریع‌تر جلوی اقدامات دولت پاکستان مبنی بر بازداشت مهاجران را بگیرند.

منابع محلی از ولایت خوست می‌گویند که پنج عضو یک خانواده در اثر گازگرفتگی در مرکز این ولایت جان باخته‌اند. دست‌کم دو منبع به رسانه گوهرشاد گفته‌اند که این رویداد شب گذشته (یک‌شنبه، ۱۶ جدی) در یک آپارتمان مسکونی در حوزه اول امنیتی این ولایت رخ داده است. منبع تاکید کرد که جان باخته‌گان شامل پدر، مادر و سه پسر خوردسال است که اعضای یک خانواده هستند. همچنین طاهر احرار، سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت خوست با تایید این رویداد می‌گوید که قربانیان گازگرفتگی اعضای یک خانواده بودند. آقای احرار افزوده است که این خانواده از باشندگان ولسوالی سروبی ولایت پکتیکا بودند. سخنگوی پولیس ولایت خوست گفت که اعضای این خانواده برای تداوی مادر خود از پکتیکا به این ولایت آمده بودند. باید گفت که در فصل سرما در افغانستان خانواده‌ها از گاز و زغال‌سنگ جهت گرمایش خانه‌ها استفاده می‌کنند که هرازگاهی باعث حوادث مرگ‌بار گازگرفتگی و زغال‌گرفتگی می‌شود. پیش از این از ولایت‌های دیگر کشور نیز مرگ افراد براثر گازگرفتگی گزارش شده است. بی‌احتیاطی و عدم امکانات معیاری از عوامل این حادثه دانسته می‌شود. علائم گازگرفتگی مسمومیت با منوکسیدکربن می‌تواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماری های مختلفی دیده می‌شود، متاسفانه بسیاری از این علائم شبیه به علائم سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر می‌کنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده‌اند و سعی در خوابیدن می‌کنند. سردرد، ضعف جسمانی، سرگیجه و بی قراری، تهوع و استفراغ، خمیازه کشیدن بیش ازحد، کاهش دید، حالت خواب آلودگی شدید، کسلی، خستگی و کاهش قدرت عضلانی و ... از جمله مهم‌ترین این علائم است.

مسوولان محلی از ولایت تخار می‌گویند که شیوع بیماری تنفسی در میان کودکان این ولایت به صورت چشم‌گیر افزایش یافته است. محمدآصف محمدی، آمر شفاخانه ولایتی تخار، روز گذشته (یک‌شنبه، ۱۶ جدی) به خبرنگاران گفته است که این بیماری از یک هفته به این‌سو افزایش یافته و بیشتر مبتلایان کودکان خورد سال هستند. آقای محمدی در ادامه تاکید کرده است که تا اکنون ۴۵۰ کودک در پی ابتلا به این بیماری به شفاخانه ولایتی بستری شدند. آمر شفاخانه ولایت تخار افزوده است که سرفه شدید و درد سینه از نشانه‌های ابتلا به این بیماری در میان کودکان است. با وجود افزایش بیماری تنفسی در میان کودکان، شماری از بیماران در شهر تالقان، مرکز ولایت تخار، از نبود دارو و عدم دسترسی به خدمات به موقع در شفاخانه ولایتی تخار شکایت دارند. آنان از حکومت سرپرست و نهادهای صحی خواستار رسیدگی بیشتر به بیماران تنفسی و به‌ویژه کودکان شدند. باید گفت که شیوع بیماری تنفسی در زمستان و تابستان بین کودکان افزایش پیدا می‌کند. همچنین قابل ذکر است که هر زمستان سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر بیماری‌های تنفسی را به همراه دارد که می تواند به سرعت گسترش یابد، به ویژه در بین کودکان. دکتر لورا سانتوس، مدیر بخش مراقبت های ویژه کودکان در بیمارستان کودکان هاسنفیلد نیویورک در مورد نکاتیاز جمله نحوه مراقبت از کودکان مبتلا به بیماری های تنفسی، علائمی که ممکن است نشان دهند بیماری جدی تر باشد و نکاتی برای کمک به بهبودی کودک شما در خانه مشاوره  می دهد.

برنامه جهانی غذا اعلام کرده است که به شماری از زنان در مناطق روستایی افغانستان، شیوه‌های مدرن و باکیفیت فرآوری محصولات لبنی را آموزش داده است. این سازمان با انتشار نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود گفته است که زنان افغانستان با این آموزش‌ها از روش‌های سنتی تولید لبنیات به سمت ایجاد درآمد پایدار می‌روند. برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد تاکید کرده است که این زنان اکنون مهارت‌های تولید ماست، پنیر و مسکه با کیفیت بالا را با استفاده از منابع محدود موجود در روستاهای خود فرا گرفته‌اند. در ادامه آمده است که بسیاری از این زنان اکنون از طریق فروش محصولات لبنی خانه‌گی توانسته‌اند نیازهای روزمره زندگی خود را تأمین کنند. فرشته، یکی از زنان روستایی در مناطق مرکزی افغانستان، به برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد گفته است که پس از فراگیری این مهارت‌ها در تابستان گذشته ماهانه بین ۱۰ تا ۱۲ هزار افغانی درآمد داشته است. او بیان کرده که یک دوره‌ی آموزش شش ماهه‌ی برنامه‌ی جهانی غذا را برای پروسس لبنیات فراگرفته و اکنون می‌تواند که نیازهای خود و خانواده‌اش را تامین کند. با این حال، شماری از زنان به عمل‌کردهای سازمان‌ها معترض بوده و می‌گویند که این سازمان‌ها با ارائه آموزش‌های تهیه لبنیات، زمینه حذف سیستماتیک زنان از آموزش، تحصیل، کار و سایر حقوق بنیادین‌شان در عرصه‌های جمعی را فراهم می‌کنند. همچنین حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان حکومت فعلی در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

نادر یاراحمدی، رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله‌‌ی ایران می‌گوید که نزدیک به ۷۰۰ داکتر متخصص و فوق تخصص افغا‌نستانی در شفاخانه‌های ایران کار می‌کنند. آقای یاراحمدی این اظهارات را در مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده و گفته است که «خوب است تا مردم نیز نسبت به این موضوع مطلع شوند». رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله‌‌ی ایران تاکید کرده است که این افراد از جمله «اتباع مجاز» هستند که در سال‌های گذشته موفق به دریافت کارت‌هایی از حکومت ایران شده‌اند که براساس آن به آنان خدمات ارائه می‌شود. مقام‌های ایران به مهاجران دارای اسناد افغانستان «اتباع مجاز» و به مهاجران بدون اسناد «اتباع غیرمجاز» می‌گویند. وی همچنین در بخشی از صحبت‌هایش گفته است که این کشور در سه سال اخیر سه میلیون مهاجر افغانستانی را اخراج کرده است. این مقام ایرانی از شهروندان افغانستان خواسته است که با پاسپورت و ویزا وارد ایران شوند تا در مرزها و داخل این کشور با مشکل مواجه نشوند. این در حالی است که پس از روی‌کارآمدن مسعود پزشکیان به‌عنوان رییس‌جمهور در ایران، فشارها بر مهاجران افغانستانی در آن کشور افزایش یافته است و روند اخراج اجباری آنان شدت گرفته است. فرمانده کل نیروی انتظامی ایران اعلام کرده است که آنان تصمیم دارند تا پایان سال جاری خورشیدی، دو میلیون نفر از مهاجران اهل افغانستان را اخراج کنند.

منابع محلی از ولایت هرات می‌گویند که یک پل در ولسوالی پشتون زرغون این ولایت با هزینه شخصی یک خانم ساخته و به بهره‌برداری رسیده است. منابع امروز (یک‌شنبه، ۱۶ جدی) در صحبت با رسانه گوهرشاد گفته‌اند که این پل در روستای «منزل» از مربوطات ولسوالی پشتون زرغون ولایت هرات ساخته شده است. منبع تاکید کرد که هزینه‌ی ساخت این پل دو صد هزار افغانی شده است که از سوی یک خانم پرداخت شده است. باشندگان ولسوالی پشتون زرغون می‌گویند که با ساخت این پل مشکلات رفت‌وآمد بیش از ۳۰۰ خانواده در این روستا برطرف شده است. باشندگان این روستا از ساختن این پل استقبال کرده و نهادهای خیریه و تاجران می‌خواهند که به زیرساخت به ویژه‌های سرک‌های عمومی این ولسوالی نیز توجه کنند. باید گفت که با وجود سرازیر شدن میلیون‌ها دالر در کشور هنوز هم باشندگان شماری از روستا در نقاط دور دست افغانستان در رفت‌وآمد با مشکلات جدی روبرو هستند. این مشکلات در فصل سرما، به ویژه در روزهای بارندگی بیش‌تر می‌شود. شهروندان افغانستان همواره از مسوولان حکومتی خواستار ساختن سرک و پل‌های معیاری در روستاها و شاهراه‌ها شدند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در افغانستان اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی، بیش از ۵۰۰ کودک براثر انفجار مهمات منفجرنشده‌ی باقی‌مانده از جنگ کشته یا زخمی شده‌اند. یونیسف این آمار را امروز (یک‌شنبه، ۱۶ جدی) در یادداشتی در حساب کاربری ایکس خود منتشر کرده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که در سال گذشته برای حدود سه میلیون کودک در افغانستان در مورد خطرات ماین‌ها و سایر مهمات منفجر نشده آموزش و آگاهی‌دهی کرده است. بربنیاد گزارش‌ها، میلیون‌ها مترمربع زمین افغانستان با ماین‌ها و سایر مهمات منفجر نشده آلوده است. همچنین به‌تازگی کمیته‌ بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان گفته است که در سال ۲۰۲۴ میلادی ۴۵۵ نفر در حوادث مرتبط به خطرات مهمات انفجاری کشته یا زخمی شده‌اند. این کمیته تاکید کرده است که در سال جاری میلادی ۲۳۴ حادثه‌ی مرتبط با خطرات انفجاری را در افغانستان ثبت کرده است. کمیته‌ بین‌المللی صلیب سرخ افزوده است که افغانستان همچنان یکی از آسیب‌پذیرترین کشور در برابر خطرات انفجاری است. به‌دلیل چند دهه جنگ، بخشی از خاک افغانستان آلوده به ماین و مواد انفجاری است. سازمان ملل متحد می‌گوید که سه میلیون نفر در افغانستان در شعاع یک کیلومتری ماین‌ها و مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ زندگی می‌کنند. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گفته است که همراه با جمعیت هلال احمر افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی برای بیش از ۲۴۰ هزار نفر در سراسر کشور آگاهی‌دهی کردند. باید گفت که در ماه‌های اخیر آمار قربانیان انفجار ماین به دلیل بازگشت مهاجران اهل افغانستان به کشور افزایش یافته است. نهاد ماین‌روبی «هالوترست» چندی پیش در گزارشی گفته بود که بیش از ۶۵ کیلومترمربع اراضی افغانستان به مواد منفجره دست‌ساز آلوده است. گفتنی است که ده‌ها سال جنگ و حضور گروه‌های مختلف از دلایل کارگزاری این ماین‌ها در افغانستان بوده است.

زنان و فعالان مدنی در پی شرایط بحرانی پناهندگان افغانستان در کشورهای همسایه و با تاکید بر وضعیت نگران‌کننده‌ی آنان، خواستار برنامه‌های حمایتی ویژه برای زنان در معرض اخراج اجباری شدند. جنبش‌های اعتراضی زنان، کنش‌گران اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد افغانستان در نامه‌ای سرگشاده به آدرس کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان گفته‌اند که این نهاد باید اقداماتی فوری برای حمایت از زنان پناه‌جوی افغانستان در پاکستان و ایران انجام دهد و از بازگشت اجباری آن‌ها به کشور، جلوگیری کند. در نامه آمده است که بسیاری از این افراد بدون بررسی فردی پرونده‌های پناهندگی‌شان، به‌طور خودسرانه از این کشورها اخراج شده‌اند و در معرض خطرات جدی در افغانستان قرار دارند. همچنین نویسندگان این به‌شدت از اخراج‌های اجباری و گروهی پناه‌جویان اهل افغانستان از ایران و پاکستان انتقاد کرده و خواستار توقف این اخراج‌ها شدند. نویسندگان از نهادهای بین‌المللی و نهادهای حامی حقوق پناه‌جویان خواستار شروع مذاکرات جدی با دولت‌های ایران و پاکستان برای جلوگیری از اخراج‌های غیرقانونی و تضمین امنیت پناهندگان شدند. جنبش‌های اعتراضی زنان، کنش‌گران اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد افغانستان به گزارش‌های متعدد از نقض حقوق بشر، خشونت، آزار جنسی و بدرفتاری با پناهندگان در این دو کشور اشاره کردند و خواستار آغاز تحقیقات بین‌المللی و اعمال فشار بر ایران و پاکستان برای پاسخ‌گویی در قبال این تخلفات شدند. آنان از کمیساریای عالی پناهندگان خواسته‌اند تا نظارت بیشتری بر رفتار نیروهای امنیتی کشورهای میزبان در برخورد با پناهندگان داشته باشد. زنان و فعالان مدنی همچنان تاکید کرد که زنان پناهنده‌ی افغانستان به دلیل فعالیت‌های مدنی یا تهدیدات حکومت فعلی، در شرایط بسیار خطرناکی قرار دارند و باید برنامه‌های حمایتی ویژه‌ای برای آنها ایجاد شود تا از بازگشت اجباری و تهدیدات امنیتی جلوگیری شود. همچنین نویسندگان در بخشی از این نامه خواستار افزایش فشارهای بین‌المللی بر ایران و پاکستان برای رعایت تعهدات خود در قبال حقوق پناهندگان شدند. آنان می‌گویند که هرگونه تأخیر در این زمینه، جان هزاران پناهنده را در معرض خطرات جبران‌ناپذیر قرار می‌دهد. آن‌ها از کمیساریای عالی پناهندگان خواسته‌اند تا اقدامات فوری و مؤثری برای بهبود وضعیت پناهندگان افغانستان در این دو کشور به‌کار گیرد. این نامه از سوی جنبش‌های اعتراضی زنان و کنش‌گران اجتماعی در حالی به کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نوشته شده که پولیس پاکستان امروز از چندین نقطه‌ی شهر اسلام‌آباد، پایتخت این کشور شماری از پناه‌جویان افغانستان را بازداشت کرده‌اند.

وزارت امور داخله ایران درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در سه سال گذشته حدود سه میلیون مهاجر افغانستانی از این کشور اخراج شده‌اند. نادریار احمدی، رییس مرکز امور مهاجران وزارت داخله ایران در مجلس شورای اسلامی گفته است که شرایط دشوار در افغانستان باعث شده تا مهاجران اخراج‌شده دوباره وارد ایران شوند. آقای احمدی تاکید کرد که نیروهای امنیتی ایران در تلاش برای اخراج مجدد پناه‌جویان هستند که به صورت غیرمجاز وارد ایران شده‌اند. رییس مرکز امور مهاجران وزارت امور داخله‌ی ایران افزوده است، مهاجران اهل افغانستان که در گذشته در این کشور زند‌گی کرده‌اند، از برخی امتیازات در ایران بهره‌مند می‌شوند. او با اشاره به دانش‌آموخته‌گان افغانستان در ایران گفته است که حدود ۷۰۰ داکتر متخصص در میان این فارغان حضور دارند. وی در ادامه گفته است که دسته دوم، مهاجرانی هستند که به دلیل شرایط جنگی در افغانستان به ایران مهاجرت کرده‌اند. نادریار احمدی تاکید کرده است که شماری از کارفرمایان ایرانی با تخلف از قانون کار، مهاجران را به خدمت گرفته‌اند و آنان امروز خود را «صاحب حق» می‌گیرند و حاضر به خروج از ایران نیستند. او گفت: «ما تلاش داریم تا از طریق مذاکره با کارفرمایان ایرانی و همچنین ایجاد محدودیت برای اتباع غیرمجاز این موضوع را مدیریت کنیم». رییس مرکز امور مهاجران وزارت داخله ایران در مجلس شورای اسلامی گفته است که در حال حاضر روزانه حدود سه تا چهار هزار نفر به‌طور قانونی وارد ایران می‌شوند و به دلیل نامناسب بودن شرایط مرزی، برخی افراد به‌گونه غیرقانونی به ایران می‌آیند. او در ادامه ابراز امیدواری کرده است که با تغییرات در شرایط مرزی آمار ورود این افراد کاهش یابد. این مقام ارشد مهاجرتی جمهوری اسلامی گفته است در سه سال گذشته سالانه حدود یک میلیون مهاجر فاقد مدرک از ایران اخراج شدند که تقریبا نصف از آن‌ها به‌طور داوطلبانه این کشور را ترک کرده‌اند. ایران همواره شهروندان مهاجر افغانستان را به‌طور اجباری از این کشور اخراج کرده و این روند پس از تسلط حکومت سرپرست افزایش یافته است.

آمنه محمد، معاون دبیر کل سازمان ملل متحد در تازه‌ترین مورد گفته است که برای دفاع از حقوق زنان و دختران افغانستان در «چارچوب اسلام» متعهد است. خانم محمد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که حقوق زنان و دختران در افغانستان همچنان به طور مداوم تحت حمله قرار دارد. وی تاکید کرده است که رویکردهای «عقب‌گرد» حکومت سرپرست افغانستان، امسال به حدی رسیده‌اند که زنان و دختران را از یک «زندگی با کرامت» محروم کرده‌اند. معاون دبیر کل سازمان ملل متحد افزوده است: «ما تسلیم نخواهیم شد. تعهد من برای دفاع از حقوق آنان (زنان) در چارچوب اسلام، قاطع و استوار است.» این در حالی است که زنان و دختران در زیر حاکمیت حکومت فعلی از دسترسی به حقوق اساسی‌شان از جمله حق آموزش، کار و آزادی گشت‌وگذار محروم هستند. نهادهای حقوق بشری و کارشناسان، رویکردهای حکومت فعلی در برابر زنان و دختران را «اپارتاید جنسیتی» خوانده‌اند و خواهان به رسمیت‌شناسی آن هستند. همچنین در ماه میزان سال روان هجری خورشیدی، آلمان، استرالیا، هالند و کانادا هشدار دادند که به دلیل نقض شدید حقوق زنان و دختران در افغانستان، حکومت فعلی را به دادگاه بین‌المللی دادگستری در لاهه خواهند کشاند.