سازمان بین‌المللی داکتران بدون مرز (ام‌اس‌اف) به بحران اقتصادی در افغانستان زیر سلطه حکومت سرپرست واکنش نشان داده و می‌گوید که برخی از خانواده‌ها حتا هزینه انتقال بیماران‌شان به مراکز صحی را ندارند. داکتران بدون مرکز با نشر بیانیه‌ای نوشته است که تقریباً همه کودکان برخی از روستاهای مناطق دوردست افغانستان از سوءتغذیه رنج می‌برند. در ادامه آمده است، سازمان بین‌المللی داکتران بدون مرز که در زمینه تداوی کودکان مبتلا به سوءتغذیه در هرات، قندهار و هلمند فعالیت می‌کند، به نقل از زنان خانواده‌ها گفته است که آنان حتا پولی برای انتقال بیمارشان به مراکز صحی ندارند. داکتر بدون مرکز به نقل از رویا، مادری که فرزندش دو هفته در یکی از مراکز صحی مربوط به داکتران بدون مرز بستری بود، نوشته است که به دلیل وضعیت بد اقتصادی، تقریباً همه کودکان در روستای وی از سوء‌تغذیه رنج می‌برند. همچنین فاطمه، یک دیگر از این زنان به داکتران بدون مرز گفته است: «آنان [باشند‌گان روستا] حتا ۵۰ یا ۱۰۰ افغانی کرایه موتر ندارند تا فرزندان‌شان را برای درمان به این‌جا [مرکز صحی] بیاورند.» در بیانیه آمده است که برخی از مادران به داکتران بدون مرز گفته‌اند که به دلیل تغذیه ناکافی، قادر به تولید شیر برای نوزادان‌شان نیستند. با این حال، سازمان داکتران بدون مرز افزود که این سازمان سال گذشته میلادی برای ۱۰ هزار و ۴۰۰ کودک مبتلا به سوءتغذیه در هرات، قندهار و هلمند خدمات صحی ارایه کرده است. در ادامه آمده است که از آغاز سال ۲۰۲۴ تا ماه اپریل گذشته برای شش هزار و ۹۰۰ کودک در هرات و قندهار خدمات صحی ارائه شده است. این در حالی است که پس از تسلط دوباره حکومت سرپرست بر افغانستان، توانایی اقتصادی خانواده‌ها به‌شدت کاهش یافته که این امر سبب افزایش سوءتغذیه در میان کودکان شده است. همچنان این موضوع باعث بحران شدید اقتصادی در کشور شده است. قابل ذکر است که ماه گذشته خورشیدی برنامه جهانی غذا اعلام کرده بود که سه میلیون کودک در افغانستان به بیماری سوءتغذیه مبتلا هستند.

سازمان بین‌المللی داکتران بدون مرز (ام‌اس‌اف) در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که باوجود بیش از دو دهه کمک و سرمایه‌گذاری بین‌المللی، به‌دلیل «مسافت»، «هزینه» و این واقعیت که شماری از مراکز صحی به‌ اندازه‌ی کافی کار نمی‌کنند، شهروندان افغانستان هنوز در تقلای دسترسی به خدمات اولیه‌ی صحی هستند. این سازمان امروز (سه‌شنبه، ۲۵ سرطان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، با برشمردن این دلایل گفته است که بسیاری از بیماری‌ها و «وضعیت‌های صحی» در افغانستان اغلب دیر شناسایی و تشخیص می‌شوند. سازمان بین‌المللی داکتران بدون مرز تاکید کرد که بیماران زمانی در شفاخانه بستری می‌شوند که در وضعیت بدی قرار دارند. داکتران بدون مرز در کنار بیان این وضعیت گفت که در سال ۲۰۲۳ میلادی به ۱۰ هزار و ۴۰۰ کودک مبتلا به سوءتغذیه در ولایت‌های هرات، هلمند و قندهار رسیدگی کرده است. قابل ذکر است که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان، به‌دلیل کاهش کمک‌های بین‌المللی، بسیاری از مراکز صحی از فعالیت باز مانده و دسترسی شهروندان به خدمات صحی نیز به‌شدت کاهش یافت. در نزدیک به سه سال اخیر نیز نهادهای بین‌المللی بارها اعلام کرده‌اند که به‌دلیل کاهش بودجه، مجبور هستند حمایت از شماری از مراکز صحی را متوقف کنند. در تازه‌ترین مورد، یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفته است که یک‌سوم زنان باردار در افغانستان در خارج از مراکز صحی زایمان می‌کنند. همچنین حکومت سرپرست در نزدیک به سه سال گذشته، محدودیت‌های شدید بر زنان و دختران وضع کرده است. شماری زیادی از زنان مختصص به دلیل محدودیت، افغانستان را ترک کرده و به دیگر کشورها مهاجرت کردند. نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که یک‌سوم زنان باردار در افغانستان در خارج از مراکز صحی زایمان می‌کنند. یونیسف با نشر گزارشی اعلام کرده است که بیش از ۶۷ درصد از تولدها در افغانستان توسط یک متخصص بهداشتی ماهر انجام می‌شود. این نهاد افزود که زایمان زنان باردار در خارج از مراکز صحی و بدون متخصص مراقبت‌های بهداشتی، زندگی آن‌ها را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد با نشر روایت زندگی فهیمه، یک زن متخصص زایمان در مزارشریف نوشت: «زنان باردار باید حداقل چهار بار قبل از زایمان با یک پزشک ماهر ملاقات کنند اما تنها یک‌سوم زنان در افغانستان این کار را انجام می‌دهند.» این متخصص به یونیسف گفته است که بسیاری از زنان باردار نمی‌دانند هنگام بارداری چگونه وعده غذایی سالمی برای خود فراهم کنند. پیش از این سازمان جهانی صحت گفته بود روزانه ۲۴ مادر و ۱۶۷ کودک در سراسر افغانستان به دلیل بیماری‌های قابل پیشگیری مرتبط با بارداری و زایمان جان خود را از دست می‌دهند. سازمان ملل نیز افغانستان را یکی از «بدترین کشورها از نظر مرگ‌و‌میر مادران در هنگام زایمان» خوانده است. براساس آمار که سازمان بهداشت جهانی در قوس سال ۱۴۰۲ خورشیدی منتشر کرد از سال ۲۰۱۷ بدین‌سو سالانه ۶۳۸ زن در افغانستان در ازای هر ۱۰۰ تولد جان خود را از دست می‌دهند. در حالی یونیسف این موضوع را مطرح می‌کند که حکومت سرپرست آموزش و کار زنان و دختران را منع کرده و بر مراجعه زنان در شفاخانه‌ها نیز محدودیت‌های وضع کرده است.

سازمان جهانی صحت اعلام کرده است که در ۱۵ ولایت افغانستان به ۷۰۰ هزار نفر خدمات و حمایت‌های پزشکی را ارائه می‌دهد که بیش از ۵۱۶ هزار نفر آن زنان هستند. همچنان در بخشی از این پروژه، بیش از ۴۰۰ کارمند پزشکی را آموزش داده است. این سازمان با نشر گزارشی نوشته است که دسترسی به خدمات بهداشتی را در مناطق دور دست و صعب‌العبور افغانستان گسترش می‌دهد. سازمان جهانی بهداشت تاکید کرد که در ۱۵ ولایت افغانستان از طریق ۱۱۳ مرکز صحی به ۷۰۰ هزار نفر خدمات و حمایت‌های پزشکی را ارائه می‌کند. در ادامه آمده است که ۵۱ درصد دریافت‌کنندگان کمک‌ها، زیر ۲۴ سال هستند. کمک‌های سازمان جهانی صحت بیشتر متمرکز به مناطق دور دست و محروم از خدمات پزشکی می‌شود. این خدمات شامل تجهیزات و داروهای ضروری بوده که به مرکزهای صحی توزیع شده است. در گزارش آمده است که از این کمک‌ و حمایت‌ها ۷۳۷ هزار نفر بهره‌مند می‌شوند که ۵۱۶ هزار نفر آن زنان و ۲۲۱ هزار و ۱۰۰ نفر آن مردان است. سازمان جهانی صحت علاوه بر ارائه‌ی تجهیزات، دارو و دست‌مزد کارمندان بخش بهداشت در افغانستان، برای کادر پزشکی زمینه‌ی آموزشی و ظرفیت‌سازی را نیز فراهم می‌کند. در بخشی از این گزارش آمده که این نهاد ۴۰۲ کارمند پزشکی را آموزش داده است. این کارآموزان از ۱۱ ولایت مختلف بوده که ۱۵۱ نفر آنان زن می‌باشند. سازمان جهانی صحت: به ۹۰۰ هزار نیازمند در افغانستان خدمات صحی ارائه کردیم اوچا: برای ارائه‌ی خدمات صحی در افغانستان نیاز به ۳۶۷ میلیون دالر است صندوق جمعیت سازمان ملل: اکثر زنان باردار افغان به‌دلیل عدم دسترسی به خدمات صحی جان می‌هند آموزش کارکنان زن از سوی سازمان جهانی صحت در حالی صورت می‌گیرد که حکومت سرپرست آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع کرده است. این ممنوعیت شامل دانشکده‌های طبی نیز می‌شود. همچنین علاوه به بر بسته‌بودن دانشگاه‌‌های پزشکی؛ دختران و زنانی که از رشته‌های طبی فارغ شده‌اند، از شرکت در آزمون شورای طبی (اگزیت) محروم شدند. در نتیجه‌ی این محدودیت‌ها، سیستم بهداشت افغانستان علاوه بر چالش‌های دیگر با کم‌بود پزشکان زن روبه‌رو است. افغانستان هنوز هم بالاترین آمار مرگ‌ومیر مادران و نوزادان را دارد. نبود مرکزهای صحی، پزشکان زن، قابله‌ها، تجهیزات صحی و دارو از عامل‌های افزایش نرخ مرگ‌ومیر مادران گفته می‌شود.

سازمان جهانی صحت اعلام کرده است که در ماه اپریل سال روان میلادی به ۷۱۸ هزار و ۷۳۶ نفر در افغانستان خدمات بشردوستانه در بخش سلامت ارائه کرده ست. بر اساس آمار این سازمان ۴۴ درصد دریافت‌کنندگان خدمات بهداشتی در این ماه زنان بودند. سازمان جهانی صحت گزارشی از وضعیت اضطراری در افغانستان نشر کرده و گفته است که در ماه اپریل سال جاری میلادی، از طریق ۸۵۴ مرکز در سراسر افغانستان به ۷۱۸ هزار و ۷۳۶ نفر خدمات بهداشتی ارایه کرده است. از میان دریافت‌کنندگان ۴۴ درصد زنان و ۳۴ درصد دیگر کودکان بوده‌اند. در ادامه آمده است که این سازمان در کنار ارائه‌ی خدمات بهداشتی، دوره‌های آموزشی‌ مختلف را در ولایت‌های مختلف نیز در افغانستان برگزار کرده است. در بخشی از این گزارش آمده که در ۱۷هم اپریل، در کابل دوره‌ی آموزشی برای ۵۸ نفر برگزار کرده که ۱۳ نفر آنان زن بوده‌ است. توان‌مندسازی افراد آسیب‌دیده و تضمین دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی و درمانی، هدف برگزاری این دوره گفته شده است. باید گفت که سیستم صحت افغانستان در جریان چندین دهه به کمک‌های جامعه‌ی جهانی وابسته بوده است. پس از فروپاشی نظام جمهوری، برخی از نهادهای بین‌المللی کمک‌هایش را به افغانستان قطع کرد. در کنار این، شمار زیادی از متخصصان کشور را ترک کرده‌اند. همچنین ممنوعیت آموزش دختران که شامل دانش‌کده‌های پزشکی نیز می‌شود، باعث کمبود داکتران زن و فروپاشی سیستم صحی کشور شده است. پیش از نیز سازمان جهانی صحت، از شکنندگی سیستم صحی افغانستان هشدار داده بود، موردی که از سوی حکومت سرپرست رد شد.

منابع محلی از ولایت بدخشان می‌گویند که یک بیماری ناشناخته تنفسی در میان کودکان و زنان در ولسوالی خواهان در این ولایت شیوع پیدا کرده که تا اکنون حدود ۱۲۰ نفر به این بیماری مبتلا شدند. دست‌کم سه منبع با تایید شیوع این بیماری امروز (شنبه، ۸ ثور) به رسانه گوهرشاد گفت که این بیماری از نزدیک به یک هفته به این‌سو در ولسوالی خواهان ولایت بدخشان در بین کودکان و زنان افزایش یافته است. منبع تاکید کرد که تا اکنون حدود ۱۲۰ بیمار در پی مبتلا شدن به این بیماری به مرکز صحی آن ولسوالی منتقل شدند. به گفته‌ی منبع، در حال حاضر حدود ۶۰ کودک و زن مبتلا به این بیماری در مرکز صحی ولسوالی خواهان بستری هستند. سرفه شدید و درد سينه از نشانه‌های مبتلا شدن به این بیماری است. از سویی هم، ذبیح‌الله امیری، رییس اطلاعات و فرهنگ با تایید شیوع این بیماری به رسانه گوهرشاد گفت که یک تیم صحی با همکاری وزارت دفاع به ساحه اعزام شده است. آقای امیری گفت که تا اکنون آمار دقیق مبتلایان این بیماری مشخص نیست و تیم صحی در صدد مشخص کردن دلایل و نوع بیماری می‌باشند. او می‌گوید: «علایم و نشانه‌های که در این بیماری دیده شده است، شاید بیماری سیاه سرفه باشد. اما تا اکنون نوعیت دقیق بیماری مشخص نشده است.» باید گفت که عدم دسترسی به خدمات صحی در ولسوالی خواهان بدخشان یکی از دلایل جدی شیوع این بیماری عنوان شده است. پیش از این، یک نوع بیماری ناشناخته جلدی در میان بزرگ‌سالان و کودکان در ولایت‌های بامیان و پکتیکا شیوع پیدا کرده بود.