سازمان عفو بینالملل میگوید که حقوق زنان و دختران افغانستان با حملات شدید و فزایندهای مواجه است که بر تمام عرصههای زندگی آنان تأثیر میگذارد. این سازمان در واکنش به اظهارات اخیر خالد حنفی، سرپرست وزارت امر به معروف و نهی از منکر دربارهی صدای زنان گفته است: «پس از ممنوعیت صحبتکردن زنان در ملاءعام، اکنون حکومت فعلی میگویند که زنان نمیتوانند آنقدر بلند دعا کنند تا زن دیگری بشنود.» این سازمان تاکید کرد که حکومت سرپرست باید فوراً تمام احکام و اقداماتی را که حقوق بشری زنان و دختران را نقض میکند لغو کنند. در ادامه آمده است: «این محدودیتهای اضافی در حالی صورت میگیرد که زنان و دختران در افغانستان با حملات شدید فزایندهای علیه حقوق خود مواجه هستند که بر تمام زمینههای زندگی آنها تأثیر میگذارد.» این در حالی است که خالد حنفی، سرپرست وزارت امر به معروف و نهی از منکر اخیرا گفته است که در قانون امر به معروف آمده است که «زنان نمیتوانند ترانه، قرائت و آهنگ را به آواز بلند بخوانند.» وزیر امر به معروف و نهی از منکر گفته است، هنگامی که یک زن بالغ نماز میخواند، یک زن بالغ دیگر از مقابل او عبور میکند، اجازه ندارد «الحمدلله و سبحانالله» بگوید. آقای حنفی گفته است که زنان اجازهی «آذان و تکبیرات را ندارند، چطور آواز بخوانند.» قابل ذکر است که در قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست آمده است «پنهانکردن چهرهی زن بهدلیل ترس از فتنه ضروری است». حکومت فعلی صدای بلند زنان را جزء عورت دانسته که باید پوشیده شود. باید گفت که زنان و دختران افغانستان پس از حاکمیت حکومت فعلی با محرومیت و محدودیت شدید مواجه شدهاند. در حال حاضر زنان و دختران بالاتر از صنف ششم نمیتوانند به مکتب و دانشگاه و سر کار بروند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
برچسب: سرکوب
با وجود منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم توسط حکومت سرپرست، مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی ریاستالوزرای میگوید که آنان حامی علم و آموزش است. مولوی عبدالکبیر این سخن را روز (چهارشنبه، ۹ عقرب) در دیدار با استادان شماری از دانشگاههای خصوصی افغانستان در کابل مطرح کرده است. او تاکید کرد که حکومت فعلی علاوه بر آموزههای دینی، به علوم عصری نیز ارزش میدهد. معاون سیاسی رییسالوزرای حکومت فعلی پیشتر نیز در گفتگو با آموزگاران مکتبهای خصوصی افغانستان سخن مشابهی زده بود. مولوی عبدالکبیر در حالی از آموزش و اهمیت علم سخن میزند که دختران بیش از سه سال است که از مکتب و دانشگاه محروم شدهاند. باید گفت که محدودیتهای حکومت فعلی، باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست در تازهترین مورد اعلام کرده است که «محتسبین شهری» این وزارت هفت نفر بهشمول دو زن را به اتهام «فساد اخلاقی» از شهر کابل بازداشت کردهاند. این وزارت امروز (سهشنبه، ۸ عقرب) با نشر اعلامیهای گفته است که این افراد از نواحی مختلف شهر کابل بازداشت شدهاند. در اعلامیه آمده است که این افراد پس از تحقیقات ابتدایی به «نهادهای مربوطه» سپرده شدهاند. این در حالی است که مأموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان در ۱۴ ماه میزان نیز شش نفر را در کابل به اتهام «روابط نامشروع» بازداشت کرده بودند. قابل ذکر است که این دومین مورد از بازداشت افراد در کابل از سوی مأموران وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی پس از توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر این گروه است.
سازمان ملل متحد با نشر گزارش جدید ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر این سازمان برای افغانستان اعلام کرده است که زنان در زندانهای حکومت سرپرست مورد آزار و اذیت و «تجاوز جنسی» قرار گرفتهاند. سازمان ملل با نشر گزارشی گفته است که برخی از منابع معتبر در مورد آزار و «تجاوز جنسی» بر زنان در زندانهای حکومت فعلی گواهی دادهاند. در گزارش آمده است: «اطلاعات معتبر نشان میدهد که در جریان این سرکوب برخی از زنان مورد تجاوز یا آزار جنسی قرار گرفتهاند.» این گزارش ۲۳ صفحهیی ناوقت شام روز گذشته (دوشنبه،۷ عقرب) در ویبسایت سازمان ملل متحد منتشر شده است که وضعیت حقوق بشر در افغانستان را از ماه جنوری تا ماه آگوست سال ۲۰۲۴، مورد بررسی قرار داده است. در گزارش آمده است که آقای بنت از گزارشهای متعدد دربارهی خشونت جنسی علیه زنان در زندانها بهشدت نگران است. او خشونت جنسی علیه زنانی را که در جریان سرکوب حکومت فعلی در جنوری ۲۰۲۴ به دلیل داشتن حجاب «نامناسب» یا «بدحجاب» بازداشت شدند، مستندسازی کرده است. زنان بازداشت شده گفتهاند که به پستههای پولیس انتقال داده شده و مورد لتوکوب و توهین لفظی قرار گرفته و در برخی موارد، تعرض جنسی به آنها صورت گرفته است. با این حال، شماری از زنان زندانی به بنت گفتهاند که هرچند در زندان خشونت جنسی را تجربه نکردهاند، اما از سوی جامعه و خانوادههایشان مورد توهین و تحقیر قرار گرفتهاند. یکی از این قربانیان گفته است: «حین بازجویی مورد لتوکوب قرار گرفتم، سرم را به دیوار کوبیدند. یکی از آنها [نیروهای حکومت فعلی] لباسم را پاره کرد و به بخشهای خصوصی بدنم دست زد.» براساس یافتههای ریچارد بنت، سیاستهای حکومت فعلی زنان را از حقوق اساسیشان محروم کرده است. همچنین در بخشی از این گزارش به بازداشت زنان به اتهام عدم رعایت پوشش مورد نظر حکومت سرپرست اشاره شده و آمده است که برخی از آنان به پاسگاهها انتقال داده شده و مورد توهین و تحقیر قرار گرفتهاند. به باور گزارشگر ویژه سازمان ملل، خشونت جنسیتی در افغانستان وخیمتر شده است. وی وضعیت کنونی افغانستان را نمونه روشن از «آپارتاید جنسیتی» توصیف کرده و تاکید کرده است که سرکوب جنسیتی حکومت فعلی میتواند مصداق جنایت علیه بشریت باشد. طبق این گزارش، موارد افسردگی، اضطراب، انزوا و حتا خودکشی در میان زنان و دختران در افغانستان نیز افزایش یافته است. انتظار میرود که بنت گزارش جدید خود در مورد افغانستان را اوایل ماه آینده میلادی به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه کند. این در حالی است که پیش از این هم گزارشهایی در مورد آزار و اذیت زنان در زندانهای حکومت فعلی نشر شده بود که مسوولان حکومتی آن را رد کرده بودند.
رویا سادات، کارگردان اهل افغانستان میگوید که فیلم «آهنگ سیما» برای نخستین بار در (دهم عقرب) در جشنوار بینالمللی فیلم توکیو نمایش داده میشود. خانم سادات گفته است که فیلمنامه «آهنگ سیما» را عزیز دلدار نوشته و کمپنی فیلمسازی البا ستورا آن را تهیه کرده است. فیلم «آهنگ سیما» به کارگردانی رویا سادات، فیلمساز معروف اهل افغانستان در جشنواره بینالمللی توکیو که از ششم تا پانزدهم عقرب برگزار میشود، نمایش داده میشود. او میگوید که در این فیلم بازیگران معروف از جمله، مژده جمالزاده، لینا علم، نیلوفر پذیرا، پیمان آریانفرف حلیمه احمدی، نیلوفر کوخانی، عزیز دلدار، هسپاتیا مکسیم و برخیهای دیگر نقش بازی کردهاند. رویا سادات تاکید کرد: «حضور هر یک از این هنرمندان در فیلم آهنگ سیما تاثیر عمیقی در بر آمد این کار داشته است.» او ابراز خوشحالی کرد که سینمای نیمهجان افغانستان همچنان هنرمندان فرهیختهای را در خود دارد که ستونهای استوار سینمای افغانستان هستند. گفته شده که فیلم «آهنگ سیما» در باره مبارزات زنان اهل افغانستان در یک برهه خاص تاریخی است که در دهه هفتاد میلادی اتفاق میافتد. به گفته کارگردان، قرار بود این فیلم در افغانستان ساخته شود، اما پس از فروپاشی دولت افغانستان، کارگردان ناگزیر شد این فیلم را در شهر آتن یونان تصویر برداری کند. داستان این فیلم به مبارزات زنان در سالهای ۱۹۷۸ و تأثیر جنگ سرد بر کابل از دیدگاه دو دوست میپردازد. جشنواره بینالمللی توکیو از تاریخ ۲۸ اکتوبر آغاز و تا ششم نوامبر ادامه خواهد داشت. این جشنواره یک رویداد مهم در دنیای سینما است که کارگردانها و بازیگران را از آسیا و سراسر جهان گردهم میآورد. همچنین رویا سادات، یکی از سینماگران معروف افغانستان است که پیش از این، نیز فیلمهای او در جوایزی را از جشنوارههای بینالمللی از آن خود کرده است.
شماری از زنان معترض و اعضای جنبش مقتدر زنان افغانستان میگویند که حکومت سرپرست افغانستان تلاش دارند تا صدای زنان را خاموش و نقش اجتماعی آنها را محدود کند. اعضای این جنبش در واکنش به بازداشتهای خودسرانه و سرکوب زنان با نشر بیانیهای گفتهاند که حکومت فعلی با بازداشتهای خودسرانه و غیرقانونی، بهطور سیستماتیک حقوق اساسی زنان و دختران را نقض کرده است. آنان اقدامات حکومت فعلی علیه فعالان مدنی، رسانهای و اجتماعی را به شدت محکوم کردند. در بیانیه آمده است که آنان برای حقوق زنان در جامعهای آزاد و برابر، علیه سیاستهای زنستیزانه تا زمانیکه آنها بتوانند بدون ترس و محدودیت در عرصههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مشارکت کنند، تلاش میکنند. همچنین زنان معترض در بخشی از بیانیه از جامعهی جهانی و سازمانهای حقوق بشری میخواهند که فشارهای لازم را برای توقف فوری این بازداشتها اعمال کنند و با احترام به حقوق زنان و دختران، تمامی افرادی که بهطور غیرقانونی بازداشت شدهاند را آزاد کنند. جنبش مقتدر زنان افغانستان در پایان بیانیه، از نهادهای حقوق بشری و سازمانهای بینالمللی خواسته است تا برای دستیابی به عدالت و آزادی زنان افغانستان با این جنبش همبستگی و همکاری کنند و نشان دهند که صدای زنان نباید خاموش شود. در ادامه آمده است که همبستگی با زنان افغانستان برای تحقق آزادی و عدالت، ضرورتی است که نباید از آن غافل شد. قابل ذکر است که حکومت سرپرست اخیراً با تصویب قانون امر به معروف و نهی از منکر، موج جدیدی از وضع محدودیتها را بر حقوق زنان و دختران شروع کرده است. در این قانون صدای زنان «عورت» توصیف شده و حکومت فعلی گفته است که زنان و دختران باید در اماکن عمومی صورت خود را کاملا بپوشانند. همچنین سه روز پیش هم محمدخالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست نیز در یک پیام صوتی گفته بود که زنان حتا اجازه ندارند هنگام نماز با یکدیگر ذکرهای «الحمدالله و سبحانالله» را بلند بگویند. او تاکید کرد که وزارت امر به معروف «بر سر خواهرهای ما چادر گذاشت که عزتشان محفوظ باشند اما بیگانهها خواهران ما را بیعفت و بیحرمت میکنند. به همین دلیل یک فرمان شش مادهای ویژه زنان صادر شده است.»
نصیراحمد فایق، نماینده دایم افغانستان در سازمان ملل متحد گفته است که سیاستهای حکومت سرپرست افغانستان نمایانگر ارزشهای اسلامی و فرهنگ مردم این کشور نیست. آقای فایق این اظهارات را در نشست شورای امنیت این سازمان که در مورد صلح و زنان برگزار شده بود، مطرح کرده و گفته است که حکومت فعلی تعهدات بینالمللی حقوق بشری افغانستان را نقض کرده است. او با نشر متن سخنرانیاش در حساب کاربری ایکس نوشته است که زنان و دختران افغانستان با بحران شدید انسانی ناشی از آپارتاید جنسیتی تحمیلی حکومت سرپرست روبرو هستند. نماینده دایم افغانستان در سازمان ملل با اشاره به تأمین حقوق زنان در نظام پیشین خاطرنشان کرده که حکومت سرپرست با صدور دستکم ۹۰ فرمان سرکوبگر حقوق آنان را نقض کرده است. وی تاکید کرد: «این مسایل فراتر از جنسیت است و بحرانهای ملی با تأثیرات عمیق بر آینده اقتصاد افغانستان ایجاد میکند.» همچنین در بخشی از متن این سخنرانی آمده است که جامعهی جهانی نباید در زمینه نقض حقوق زنان و دختران افغانستان از سوی حکومت فعلی بیطرف باشد. به گفتهی فایق، سازمان ملل باید آپارتاید جنسیتی حکومت فعلی را بهعنوان یک جنایت علیه بشریت بهرسمیت بشناسد. همچنان وارد کردن فشار بر حکومت فعلی، بهرسمیتشناسی آپارتاید جنسیتی، تأمین صلح فراگیر در افغانستان و تخصیص منابع مالی بهمنظور حمایت از زنان و دختران افغانستان از خواستهای مهم نماینده دایم افغانستان در سازمان ملل متحد از جامعه جهانی، بهویژه شورای امنیت سازمان ملل است. در حالی نصیراحمد فایق از وضعیت بد زنان افغانستان انتقاد میکند که حکومت سرپرست از سه سال پیش درهای مکاتب و دانشگاهها را به روی دختران بستهاند. با وجود واکنشهای گسترده و خواستها مکرر جامعه بینالمللی برای لغو این محدودیتها، حکومت سرپرست تا هنوز از خود انعطاف نشان نداده است. باید گفت که محدودیتهای حکومت فعلی، باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
زنان معترض عضو «جنبش شنبههای ارغوانی» میگویند که زنان تحت حاکمیت حکومت سرپرست، بهطور سیستماتیک حقوق و آزادیهای خود را از دست داده و در معرض حذف قرار دارند. این جنبش با نشر اعلامیهای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که طی سه سال اخیر سیاستهای «ظالمانه» و اقدامهای «سختگیرانه» عملاً افغانستان را به زندان زنان تبدیل کرده است. آنان میگویند که محدودیتهای حکومت فعلی، آموزش دختران و زنان را هدف قرار داده است. در اعلامیه آمده است که حکومت سرپرست پس از تصرف کابل، میلیونها دختر را از فرصت یادگیری و توسعه محروم کرده که این «نقض اساسی» حقوق زنان و مانع مشارکت کاملشان از جامعه میشود. در ادامه آمده است که زنان از بسیاری از شغلها منع شده که آنان را به نقشهای خانگی واگذار کرده است. بهباور جنبش شنبههای ارغوانی، این اقدام حکومت فعلی، وابستگی اقتصادی زنان را بیشتر میکند. زنان معترض تاکید کردند: «محرومیتهای آموزشی پیامدهای عمیقی نه تنها برای تک تک زنان بلکه برای کل اقتصاد کشور دارد، زیرا زنان ماهر و آموزش دیده از مشارکت در توسعه اجتماعی محروم هستند.» آنان میگوید: «مقررات حکومت فعلی فضای ترس و انزوا را ایجاد میکند و تبعیض جنسیتی را بیشتر میکند. زنانی که جرات میکنند از قانونهای طالبان سرپیچی کنند با مجازاتهای شدیدی از جمله خشونت و زندان مواجه میشوند.» همچنین جنبش شنبههای ارغوانی در بخشی از اعلامیه میگوید که با توجه به بحران صحی در افغانستان، دسترسی به مراقبتهای بهداشتی در سه سال اخیر «بدتر» شده است. در اعلامیه بیان شده که بسیاری از کارکنان مراقبتهای بهداشتی زن اخراج شدهاند و زنان برای دریافت درمانهای پزشکی، بهویژه در زمینهی سلامت باروری، با موانعی مواجه هستند. بهباور زنان معترض: «عدم دسترسی به خدمات ضروری، وضعیت ناامن زنان افغانستان را تشدید میکند و سلامت جسمی و روانی آنان را تهدید میکند.» در اعلامیه آمده است: «جامعهی بینالمللی اقدامهای حکومت فعلی را محکوم کرده است؛ اما تلاش کرده است تا یک واکنش موثر را فرموله کند.» قابل ذکر است که حکومت سرپرست در سه سال اخیر محدودیتهای ویژهی بر حقوق زنان وضع کرده است. اقدامهای این گروه با واکنشهای تند جامعهی جهانی مواجه شده است. همچنین کارشناسان سازمان ملل متحد نیز دستورهای حکومت فعلی را مصداق عینی «آپارتاید جنسیتی» دانسته و خواستار بررسی آن در افغانستان شدهاند.
امینه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در تازهترین مورد گفته است که عقبگرد شدید حقوق زنان و حذف آنان از عرصههای حکومت و جامعه در افغانستان «بهوضوح» قابل دید است. خانم محمد این اظهارات را در نشست ملل متحد در مورد وضعیت زنان در جهان مطرح کرده و گفته است که حمایت از زنان افغانستان باید تقویت شود و در هر فرصت از حقوق، اختیار و مشارکت آنان دفاع شود. وی تاکید کرد که جامعه بینالمللی و سازمانهای حقوق بشری بر حمایت از حقوق زنان و دختران تاکید دارند، اما هنوز هم نیاز به همبستگی و اقدامات جمعی بیشتر در این زمینه احساس میشود. در این نشست معاون دبیرکل ملل متحد همچنان یادآور شد که سازمان ملل متحد و نهادهای همکار آن در سراسر جهان به حمایت از زنان و دخترانی که از خشونت و بحرانها رنج میبرند ادامه میدهند. به گفتهی او، این حمایت شامل ارائه غذا، پناهگاه، دسترسی به خدمات بهداشتی، حمایتهای روانی و اجتماعی، و ایجاد فرصتهای شغلی برای زنان آسیبدیده است. امینه محمد افزود که صندوق زنان، صلح و بشردوستی از سال ۲۰۱۶ تا اکنون بیش از ۱۳۰۰ سازمان محلی زنان را در کشورهای بحرانی پشتیبانی کرده و به دستاوردهای قابل توجهی در حمایت از حقوق زنان و مشارکت آنها دست یافته است. خانم محمد اما تاکید کرد که جامعهی جهانی هنوز نیاز به تلاشهای بیشتری برای جمعآوری منابع مالی و حمایت از سازمانهای محلی زنان دارد تا به اهداف تعیین شده دست یابند و زنان بتوانند به حقوق خود دسترسی داشته باشند. در حالی خانم محمد بر رعایت حقوق زنان و دختران تاکید دارد که حکومت سرپرست از سه سال پیش درهای مکاتب و دانشگاهها را به روی دختران بستهاند. با وجود واکنشهای گسترده و خواستها مکرر جامعه بینالمللی برای لغو این محدودیتها، حکومت سرپرست تا هنوز از خود انعطاف نشان نداده است. باید گفت که محدودیتهای حکومت فعلی، باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
سازمان ائتلاف برای زنان در روزنامهنگاری میگوید که در ۵ سال اخیر دستکم ۳۳ مورد تهدید علیه روزنامهنگاران زن افغانستانی از جمله ۷ مورد قتل را ثبت کرده است. این سازمان با نشر اعلامیهای گفته است که روزنامهنگاران زن در افغانستان در میان تهدیدات مداوم، فشارها، سانسور، قوانین سرکوبگر، خشونت، آزار و اذیت مجبور به زندگی و کار زیر سلطه «ظلم» هستند. این نهاد نسبت به تهدیدهای «غیرقابل تصور» علیه خبرنگاران زن در حاکمیت حکومت سرپرست ابراز نگرانی کرده و گفته است که وضعیت زنان خبرنگار «شوکهکننده» است. سازمان ائتلاف برای زنان در روزنامهنگاری گفت حکومت سرپرست در افغانستان حق فعالیت آزادنه روزنامهنگاران را سلب کرده، آنها را به خاموشی واداشته و زنان را از مشارکت در زندگی عمومی منع کرده است. این سازمان تاکید کرد که پس از حاکمیت حکومت فعلی در افغانستان در آگوست ۲۰۲۱، حداقل ۸۰۰ خبرنگار و فعال زن افغان را به محل امن منتقل کرده است. به گفته این سازمان، «زندگی برای خبرنگاران و بهطور کلی وضعیت آزادی مطبوعات در افغانستان تحت حاکمیت طالبان در معرض خطرات و چالشها بوده است.» این نهاد میگوید که به مستندسازی و برجستهسازی موارد تهدیدات علیه روزنامهنگاران زن در افغانستان تحت کنترول حکومت فعلی ادامه میدهد. سازمان ائتلاف برای زنان در روزنامهنگاری از جامعهی جهانی خواسته است تا امنیت روزنامهنگاران زن را در اولویت قرار دهد و از آزادی مطبوعات در افغانستان دفاع کند. این سازمان گفته است که روزنامهنگاران زن تحت حاکمیت حکومت سرپرست در ترس دائمی از زندان، آزار و اذیت، خشونت و حتا مرگ، تنها به دلیل انجام شغل خود در شرایط غیرقابل تصور زندگی میکنند. این در حالی است که حکومت فعلی در سه سال اخیر، محدودیتهای گستردهای بر فعالیت رسانهها در مجموع و بهویژه علیه روزنامهنگاران زن وضع کرده است. این سازمان گفته است که خبرنگاران و فعالان زن در داخل افغانستان از وضعیت نگرانکننده و تهدیدهای حکومت فعلی، شوکه شدهاند. سازمان ائتلاف برای زنان در روزنامهنگاری با خبرنگاران زن افغانستان ابراز همبستگی خود را اعلام کرده و متعهد است که رنجهای آنان را بازتاب میدهد تا صدای آنان از منظر رسانههای کشور محو نشود. این گزارش در حالی منتشر میشود که در تازهترین موارد حکومت فعلی دستور داده که تصویر زندهجان در رسانههای داخلی کشور متوقف شود. پس از این دستور نشرات دستکم ده رسانه از جمله «تلویزیون ملی» در تخار، قندهار و بادغیس متوقف شده است.