وی در ۱۳ خرداد سال ۱۳۶۰ با اصالت افغانستانی متولد شد. او پدری بسیار کتابخوان داشت که فرزندانش را از کودکی با آثار ابوالقاسم فردوسی، سعدی شیرازی و محمود دولتآبادی آشنا کرد. کودکی را در مرز ایران و افغانستان و منطقهای مرزی درمیان از توابع خراسان جنوبی گذرانده و مدرک دیپلم خود را در شهرستان بیرجند گرفتهاست. وی در هجده سالگی برای تحصیل به تهران رفت و مدرک فوقلیسانس خود را در حوزهای ادبیات نمایشی از دانشگاه هنر تهران دریافت نمود. عمده فعالیت عالیه عطایی در زمینهای نویسندگی به ادبیات مهاجرت اختصاص دارد. اولین کتابش را در سال ۱۳۹۱ به انتشار رساند. او در کنار تألیف کتاب، با نشریاتی چون داستان همشهری، مجلهای تجربه، مجلهای سان و مجلهای ناداستان همکاری داشته و آثاری را نیز در نشریات انگلیسیزبان و فارسیزبان منتشر نموده است. وی تا کنون چند کتاب رمان تألیف کرده و داستانهای کوتاه متعددی نیز در نشریات داخلی و خارجی مانند ناداستان و Guernica به چاپ رسانده است که برخی از آنها موفق به دریافت جوایز ادبی نظیر مهرگان ادب شدهاند. همچنین نگارش رمان کافورپوش، این رمان همچنین جایزه ادبی واو را برای رمان متفاوت سال دریافت کرد. همچنین جوایز متعددی مثل جایزهای ادبی مشهد و همچنین دو دوره جایزهای داستان تهران را در کارنامهاش دارد. از عالیه عطایی داستانهای کوتاهی به زبانهای انگلیسی و فرانسه در مجلات معتبر خارجی منتشر شده است که همچنان با محوریت مهاجرت، مرز و هویت نوشته شدهاند. نویسندهی مورد علاقهاش جومپا لاهیری است؛ نویسندهای اصالتاً هندی که مانند خودش، مسئلهی مهاجرت را بسیار پررنگ در آثارش بررسی میکند. آثار عالیه، ﺟﻬﺎن ﺗﺎزه و ﻗﺎﺑﻞ تأملی را ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﻫﻤﻪ ﮔﺸﻮد و ﻫﻤﻴﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮﺟﺐ اﺳﺘﻘﺒﺎل زﻳﺎد از او ﺷﺪ. مریم حسینیان، نویسندهی کتابهای «ما اینجا داریم میمیریم» و «بهار برایم کاموا بیاور»، عالیه عطایی را نویسندهای جسور با قدرت تخیلی بسیار قوی میداند. حسینیان معتقد است که عالیه عطایی میداند چگونه مخاطب را در انبار باروت کلماتش بیندازد. منتقدان فارسی زبان او را از تاثیرگذارترین نویسندگان زن همدوره خودش میدانند. عالیه عطایی با محوریت مهاجرت مینویسد و از نسل دو مهاجر داستان میسازد. آدمهایی که خودش را جزوشان میداند و میگوید: معلوم نیست اگر روزی حس کنم به خانه برگشته ام داستانی برای نوشتن داشته باشد. او در حال حاضر رمانی با عنوان «سال مرزى» را آماده چاپ دارد که مثل دیگر آثارش در آن به نسل مهاجر افغانستانی پرداخته است. حضور او در جلسات نقد ادبی ایرانیان سبب شد که این موضوع را برداشت کند که آنها بیشتر اعتقاد دارند چیزی به عنوان ادبیات افغانستان وجود ندارد و خیلی کم نویسندههای افغانستانی هستند که خارج از افغانستان داستان مینویسند. شاید درستتر این است که بگویم اطلاعات درستی نیست. جز نامهای شناخته شده، کسی از آنچه در افغانستان می گذرد خبر ندارد و هنوز داستان نویسان معاصر افغانستان نتوانسته اند خودشان را به جامعه فارسی زبان ایران خوب پرزنت کنند. باز هم تاکید میکنم جز چند نفری که به دلایلی داخل ایران بوده اند جامعه ادبی ایران اطلاع درستی ازدیگران ندارد. که این معرفی کردن ساز و کار و برنامهریزی لازم دارد. کتاب کافورپوش در سال ۱۳۹۴ منتشر شد. مهندس مانی رفعت جوانی است که خواهر دوقلویش را گم کرده است. او برای یافتن خواهرش، وارد ماجراهایی میشود که حقایقی را دربارهی خودش و زندگیاش به او میفهماند، حقایقی که تابهحال پشت پردهای پنهان بودند. کتاب چشم سگ در سال ۱۳۹۸ به چاپ رسید. این اثر مجموعه داستانهای کوتاهی است که حول موضوع مهاجرت نوشته شدهاند. یک سر داستانها به تهران میرسد و سر دیگرش در کشور افغانستان است. قصهها قصههای سختی و آسانی و تلخی و شیرینی همزمان مهاجرت است. کتاب کورسرخی روایتی از جان و جنگ است که در سال ۱۴۰۰ چاپ شد. این کتاب دربردارندهی نُه جستار روایی از جنگ است. در جستارهای این کتاب، نگاهی به جنگ افغانستان میاندازیم و سختیهایی را مرور میکنیم که زنان افغان در طول این سالها متحمل شدند. از آثار دیگر او میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم: مگر میشود هابیل قابیل را کشته باشد؟ (نشر ققنوس ۱۳۹۱) La frontière des oubliés(نشر گالیمار، ۲۰۲۳) آثار گروهی کتاب داستان زنان افغانستان به گردآوری محمدحسین محمدی (کابل، افغانستان، نشر تاک ۲۰۱۷) کتاب زیر آسمان کابل (عنوان اصلی Sous le ciel de Kaboul) به ترجمه و گردآوری خجسته ابراهیمی (پاریس، فرانسه، ۲۰۱۸) کتاب کسی خانه نیست به گردآوری الهام فلاح (تهران، ایران، ۱۳۹۸) کتاب خیابان ولیعصر تهران به گردآوری کاوه فولادینسب (تهران، ایران، ۱۴۰۰) آثار ترجمهشده شبیه گالیله (عنوان اصلی Galileo) ترجمهٔ سالار عبده، مجلهٔ Words Without Borders (نیویورک، آمریکا، ۲۰۱۹) پسخانه (عنوان اصلی The Alcove) ترجمهٔ سالار عبده، مجلهٔ Michigan Quarterly Review (میشیگان، آمریکا، ۲۰۱۹) مرزفروش (عنوان اصلی The Border Merchant) ترجمهٔ سالار عبده، مجلهٔ Guernica (لسآنجلس، آمریکا، ۲۰۱۹) قهوهٔ پاریسی (عنوان اصلی "Parisian Coffee") ترجمهٔ محمد سروی، مجلهٔ The Bombay Review (نیویورک، آمریکا، ۲۰۲۱) جوایز ادبی که بانو عالیه دریافت نموده است: جایزه ادبی مهرگان ادب برای رمان کافورپوش (۱۳۹۳) جایزهٔ ادبی واو به عنوان اثر متفاوت برای رمان کافورپوش (۱۳۹۳) بخش اصلی جایزهٔ داستان تهران برای داستان سی کیلومتر از کتاب چشم سگ (۱۳۹۴) بخش اصلی جایزهٔ داستان تهران برای داستان شبیه گالیله از کتاب چشم سگ (۱۳۹۷) جایزهٔ ادبی مشهد برای کتاب چشم سگ (۱۴۰۰) جایزهٔ اصغر عبداللهی برای کتاب کورسرخی (۱۴۰۰) جایزهٔ ادبی ما برای کتاب کورسرخی (۱۴۰۱) از فعالیتهای دیگری که عالیه عطایی در زمینههای مختلف انجام داده میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم: داوری جایزهای ادبی هزار و یک شب (ایران، افغانستان، تاجیکستان) (۱۳۹۳) داوری جایزهای ادبی قند پارسی (۱۳۹۶) داوری جایزهای احمد محمود (۱۳۹۹) داوری جایزهای فرشته (۱۳۹۹) از ﻣﺘﻦ ﻛﺘﺎب:» ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮ اﺗﻮﺑﺎن اﻓﺘﺎد. اﻓﻐﺎنﻫﺎ ﺑﻌﺪاز ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺐﻫﺎ اﺳﻢ ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﻣﻴﺪانﻫﺎ و اﺗﻮﺑﺎنﻫﺎ را از ﮔﻞ و ﺷﻌﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺪا ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻧﺪ. اﻣﺎ ﻣﮕﺮ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﭼﻘﺪر اﺗﻮﺑﺎن و ﺧﻴﺎﺑﺎن دارد؟ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻬﺪاﻳﺶ ﻫﻴﭻ. ﺑﻪ نظرش می رسید این روزها در افغانستان کسی که بدون جنگ و مین و بمب و انتحاری بمیرد، آدم مهم تری است از شهدا که هر روز هفتاد تا دویست نفر به تعدادشان اضافه می شد. همین حالی که او در تهران قدم می زند ، این قدر شهید شدند که خوب است اسم زنده ها را روی میدان مین ها بگذارند. این فکرها ضیا را آزار می داد، با این که جنگ به اش ساخته بود و توانسته بود میان آشوب و بلبشو، جنس بی کیفیت وارد افغانستان کند و جنس با کیفیت خارج کند و پول روی پول بگذارد». نویسنده: قدسیه امینی
برچسب: رسانه گوهرشاد
منابع محلی از ولایت هرات میگویند که مراکز آموزشی و انستیتوتهای صحی در این ولایت از ورود دختران بدون پوشش «چادر نماز» بنا به فرمان اداره امر به معروف و نهی از منکر هرات جلوگیری میکنند. دستکم چهار تن از دانشآموزش مراکز آموزشی امروز (سهشنبه، ۲ اسد) در صحبت رسانه گوهرشاد گفتهاند که مسوولان مرکزهای آموزشی با نصب اطلاعیههایی در ورودی مراکز آموزشی و انستیتوتهای صحی به شاگردان دختر اعلام کردهاند که بدون پوشش «چادر نماز» وارد این مراکز نشوند. منبع تاکید کرد که اگر دختران دانشآموزش و کارمندان اداری زن بدون پوشش چادر نماز وارد شود، توسط مسوولان از ورودشان جلوگیری میشود. بنابر اطلاعیهای که در ورودی بخش زنانهی انستیتوتهای علوم صحی نصب شده، آمده است: «محصلین عزیز! لطفا بدون چادر نماز وارد نشوید، در غیر این صورت اجازهی ورود داده نمیشود و حق شکایت را ندارید.» شماری از دانشآموزان و کارمندان خدماتی مراکز آموزشی و انستیتوتهای صحی شهر هرات نصب این اطلاعیه نیز تأیید کردهاند و گفتند که این دستور با لحن تهدیدآمیز اجرا میشود. دانشآموزان تاکید میکنند که این مراکز نباید با اجبار دختران را به پوشیدن حجاب از نوع خاصی مجبور کنند. دختران میگویند که رعایت حجاب یک مساله و یک انتخاب شخصی میباشد. قابل ذکر است که این اقدامات مراکز آموزشی در حالی صورت میگیرد که از زمان تسلط حکومت سرپرست در کشور، قواعد تفکیک جنسیتی در مراکز آموزشی و اماکن عمومی اعمال شده و محیطهای زنانه و مردانه به شدت جدا شدهاند. در کنار آن، نزدیک به سه سال است، حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.
مسوولان محلی در ولایت بدخشان میگویند که یک زن ۳۰ ساله در شهر فیضآباد، مرکز این ولایت با خوردن «مرگ موش» خودکشی کرده است. ذبیحالله امیری، رییس اطلاعات و فرهنگ بدخشان این رویداد روز گذشته (دوشنبه، ۱ اسد) در مربوطات ناحیهی دوم شهر فیضآباد، مرکز این ولایت رخ داده است. آقای امیری تاکید کرد که دلیل خودکشی این زن ۳۰ ساله خشونت خانوادگی میباشد. وی افزود که این زن پس از جنجالهای خانوادگی با خوردن داروی سمی «مرگ موش» به زندگیاش پایان داده است. رییس اطلاعات و فرهنگ بدخشان میگوید که این زن چهار فرزند داشت. از ماه حمل سال جاری تا اکنون ۱۰ نفر، شامل شش زن و چهار مرد در بدخشان با خوردن مرگ موش و تناب اقدام به خودکشی کرده که از میان سه زن و یک مرد جان باختهاند. قابل ذکر است که خودکشی پس از تسلط حکومت سرپرست بر کشور در بین زنان، دختران و جوانان افزایش یافته است. بیماریهای روانی، ازدواجهای اجباری، خشونت خانوادگی و فشارهای روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشیها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمیتوانند برای خشونتهای واردهی شان شکایت کنند و اینگونه خشونتها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا میکند.
بانک توسعه اسلامی در تازهترین مورد اعلام کرده است که در یک سال گذشته بیش از ۱۷ هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه حاد را در قندهار درمان کرده است. این بانک با نشر اعلامیهای گفته است که این طرح با حمایت مالی مرکز کمکهای بشردوستانه ملک سلمان از طریق درمانگاههای تحت حمایت یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اجرا شده است. بانک توسعه اسلامی گزارش داده است که این کودکان در ۱۲ ماه گذشته بستههای غذایی درمانی را از طریق این درمانگاهها دریافت میکردند. برپایه این گزارش، در این مدت حدود ۱۶ هزار بسته غذایی درمانی به ارزش بیش از ۹۵۳ هزار دالر برای این کودکان در قندهار توزیع شد. بانک توسعه اسلامی در گزارش خود توضیح داده است که مجموع کودکانی که تحت این برنامه درمانی قرار گرفتند، ۱۷ هزار و ۵۴۳ نفر شامل ۹ هزار و ۹۴۰ پسر و هفت هزار و ۶۰۳ دختر میشوند. باید گفت که اخیرا پزشکان بدون مرز هم اعلام کرد که در سال گذشته ۱۰ هزار و ۴۰۰ کودک و در چهار ماه نخست سال جاری میلادی دو و هزار و ۴۱۶ کودک مبتلا به سوءتغذیه زیر پنج سال را در قندهار، هرات و هلمند درمان کرده است. این سازمان در گزارش خود تصویر تاریکی از وضعیت کودکان در افغانستان ارائه کرد و افزود که بیکاری و فقر در میان مردم باعث شده است که کودکان خانوادهها به سوءتغذیه مبتلا شوند.
نمایشگاه صنایع دستی و تولیدات داخلی تحت نام «گنجینه افغانستان» برای پنج روز در ولایت بامیان برگزار شد. محمدخیبر هیوادمل، برگزارکنندهی این نمایشگاه میگوید که نمایشگاه «گنجینه افغانستان» روز گذشته (دوشنبه، ۱ اسد) به هدف رشد و توسعه صنایع دستی و داخلی در شهر بامیان، مرکز این ولایت از سوی یک شرکت خصوصی برگزار شده است. آقای هیوادمل تاکید کرد که در این نمایشگاه محصولات صنایع دستی زنان از جمله چادرهای خامکدوزی، کفشهای پشمی، لباسهای محلی هزارگی، آثار نقاشی، چوبهای حکاکی، آثار سوختهنگاری و محصولات لبنی به نمایش گذاشته شده است. وی افزود که در این نمایشگاه دستکم ۱۸۰ غرفه وجود دارد که حدود ۹۰ درصد آن به زنان اختصاص داده شده است. بانوانی که در این نمایشگاه شرکت کردهاند، برگزاری نمایشگاهها را برای آشنایی مردم با تولیدات داخلی و تقویت فعالیتهای اقتصادی زنان مؤثر میدانند. شماری از صنعتگران، واردات کالایهای مشابه و محدودیت ویزای سفر و مشکلات در زمینهی مواد خام را از چالشهای کلیدی کارشان عنوان میکنند. آنان گفتهاند هنوز بازار کالاهای وارداتی خارجی در کشور نسبت به کالاهای داخلی گرمتر است. در حالی زنان صنایع دستیشان را به نمایش گذاشته اند که حکومت در بیش از دو سال گذشته، محدودیتهای شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمیتوانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
نویسنده: مهدی مظفری اسلام به عنوان یک دین جامع، چارچوبی کامل و متعادل برای روابط زن و مرد در خانواده و جامعه ارائه میدهد. در این چارچوب، جایگاه زن و مرد به طور شفاف تعریف شده و وظایف و حقوق مشخصی برای هر یک از آنها تعیین شده است. این امر نه تنها به حفظ نظم و آرامش در خانواده کمک میکند، بلکه زمینهای را برای رشد و تعالی زن و مرد و در نهایت، جامعه به طور کلی فراهم میسازد. هدف نهایی اسلام از تعیین جایگاه و وظایف برای زن و مرد، ایجاد یک زندگی مشترک سالم و پویا بر پایه محبت، احترام و تفاهم متقابل است. در این زندگی مشترک، زن و مرد با تکیه بر نقاط قوت و توانمندیهای خود، در کنار یکدیگر برای رسیدن به سعادت و کمال تلاش میکنند. اسلام با تاکید بر اصل مودت و رحمت، زن و مرد را به عنوان دو بال پرواز یکدیگر در مسیر زندگی معرفی میکند. در همین راستا، اسلام سفارشات ویژهای را برای مردان در مورد نحوه رفتار با همسرانشان ارائه کرده است. این سفارشات که برگرفته از تعالیم الهی و سیره پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت ایشان است، در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود: احترام و تکریم: اسلام دین محبت، احترام و تعهد است و این آموزهها در بنیان خانواده نیز نقشی اساسی ایفا میکنند. روابط سالم و انسانی میان اعضای خانواده، به ویژه زن و شوهر، از ارکان اصلی سعادت و خوشبختی در زندگی انسان دانسته شده است. در محیطی که صمیمیت و احترام متقابل میان همسران حاکم باشد، نه تنها بنیان خانواده مستحکمتر میشود، بلکه زمینه رشد و تعالی فردی و اجتماعی اعضای آن نیز فراهم میگردد. در مقابل، فروپاشی این بنیان و خدشهدار شدن روابط خانوادگی، پیامدهای ناگواری برای همه اعضای خانواده به دنبال خواهد داشت. یکی از بارزترین جلوههای روابط سالم در خانواده، نیکوکاری و تکریم شخصیت زنان است. چنانکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند: «ما اکرم النساء الّا کریم و لا اهانهن الّا لئیم؛ انسانهای بزرگوار، زنان را گرامی میدارند و افراد پست به آنها اهانت روا میدارند.» احترام و محبت متقابل، قوام و اساس زندگی مشترک است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این باره میفرمایند: «خیارکم، خیارکم لنسائهم؛ بهترین شما آن است که با زنان بهترین باشد.» رهبران الهی در طول زندگی، و حتی در لحظات پایانی عمر خویش، همواره بر رعایت حقوق زنان تأکید ورزیدهاند. پیامبر اکرم (ص) در خطبه حجة الوداع خطاب به مسلمانان فرمودند: «ای مردم! زنانتان بر شما حقوقی دارند، چنانکه شما را بر آنان حقوقی است. خدا را در مورد زنان در نظر داشته باشید و نسبت به آنها به خیر و نیکی رفتار کنید.» محبت و مودت: در اسلام، برقراری روابطی سرشار از عشق و محبت میان زن و شوهر، از جایگاه ویژهای برخوردار است. از این رو، یکی از مهمترین سفارشات دین مبین اسلام به مردان، ابراز محبت و مودت نسبت به همسرانشان است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در این باره میفرمایند: «بهترین شما کسی است که با همسرش نیکوتر رفتار کند.» ایشان(ص) همچنین بارها به مردان سفارش میکردند که محبت خود را به همسرانشان آشکارا بیان کنند و از گفتن جملهی پرمهر «دوستت دارم.» دریغ نکنند. این محبت و مودت باید در تمام سطوح زندگی مشترک، از جمله گفتار، رفتار و کردار مردان نسبت به همسرانشان، نمود عینی داشته باشد. مردان مسلمان موظفند با گفتاری نیکو و لحنی محبتآمیز با همسران خود سخن بگویند، با رفتاری احترامآمیز و درک و شعور با آنان برخورد کنند و در انجام امور منزل و وظایف مشترک یاریگر همسرانشان باشند. توجه به این نکته ضروری است که ابراز محبت و مودت به همسر، تنها به مناسبتهای خاص و ابرازات عاشقانهی گاه و بیگاه محدود نمیشود، بلکه باید به صورت مستمر و در قالب رفتارهای روزانه و کوچک نیز به همسران نشان داده شود. به عنوان مثال، مردان میتوانند با انجام کارهای سادهای مانند کمک به آشپزی و یا مرتب کردن خانه، به همسرانشان در انجام کارهای خانه یاری برسانند و یا با هدیه دادن گل و یا نوشتن نامهای عاشقانه، عشق و قدردانی خود را از همسرشان ابراز کنند. تأمین نیازهای مادی و معنوی: در آموزههای دین، با ازدواج دائم، مرد متعهد به تأمین نیازهای مادی و معنوی همسر خود میشود. این تعهد که به عنوان «نفقه» شناخته میشود، نقشی اساسی در ثبات و امنیت خانواده ایفا میکند. خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: "الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ" (آیه 34 نساء)؛ "مردان بر زنان سرپرستى دارند به سبب آنچه خداوند از فضل خود به آنان داده و از اموال خود انفاق کردهاند.» این آیه به صراحت بیان میکند که مردان وظیفه دارند هزینههای زندگی همسران خود را تامین کنند و در این زمینه کوتاهی نکنند. تأمین نفقه، به زن آرامش خاطر میدهد تا با آسودگی به وظایف مادری و خانهداری بپردازد. او بدون دغدغه معیشت، میتواند فرزندان را تربیت کند و فضایی گرم و صمیمی در خانه ایجاد نماید. این امر، به نوبه خود، به سلامت روحی و روانی کل اعضای خانواده کمک میکند. علاوه بر این، تعهد مالی شوهر به همسر، او را در برابر چالشها و ناملایمات شغلی و اقتصادی محافظت میکند. زن با علم به اینکه نیازهای او توسط همسرش تأمین میشود، از اضطراب و نگرانیهای مالی رها شده و میتواند با تمرکز بیشتری به نقشهای خود در خانواده بپردازد. مشورت و همفکری: یکی از سفارشات کلیدی اسلام به مرد و زن، تأکید بر مشورت و همفکری زن و شوهر در امور مختلف زندگی مشترک است. این امر نه تنها به تقویت بنیان خانواده و افزایش صمیمیت و تفاهم میان زوجین میانجامد، بلکه در نهایت منجر به تصمیمگیریهای سنجیدهتر و زندگی شادتر و موفقتر خواهد شد. پیامبر اکرم (ص) در این باره میفرمایند: «با زنان خود در امور زندگی مشورت کنید، زیرا آنها نظر لطیف و ظریفی دارند.» این حدیث نورانی نشاندهندهی اهمیت مشورت با همسر و احترام به دیدگاههای او در تصمیمگیریهای مختلف زندگی است. زن و مرد به عنوان دو نیمه یکدیگر، هریک دارای تجربیات، دیدگاهها و توانمندیهای منحصر به فردی هستند که میتواند در حل مسائل و چالشهای زندگی مشترک راهگشا باشد. بنابراین، مردان باید به جای اتخاذ تصمیمات یکجانبه، به نظرات و ایدههای همسران خود توجه کرده و آنها را در فرایند تصمیمگیری مشارکت دهند. مشورت با همسر نه تنها نشاندهنده احترام به اوست، بلکه از بروز اختلافات و سوءتفاهمات نیز جلوگیری میکند. زن و شوهر با تبادل نظر و بحث و گفتگو میتوانند به راهحلهای مناسبتر و کارآمدتری دست یابند و زندگی مشترکی سرشار از تفاهم، محبت و سعادت را برای خود رقم بزنند. وفاداری و تعهد: در بنای مقدس زندگی مشترک، دو ستون محکم و استوار وجود دارد که ثبات و آرامش را به ارمغان میآورند: تعهد و وفاداری. این دو گوهر گرانبها، قلبِ پیوند زوجین را جلا میدهند و تار و پود زندگی را به هم میآورند. همانطور که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «بهترین مردان کسانی هستند که به همسران خود وفادار باشند و بدترین زنان کسانی هستند که به همسران خود خیانت کنند.»، تعهد و وفاداری، مبنای احترام و اعتماد در زندگی مشترک است. زمانی که زن و مرد نسبت به یکدیگر متعهد باشند، زندگی در مسیری امن و آرام جریان مییابد و عشق و محبت در آن موج میزند. تعهد به معنای پایبندی به عهد و پیمان مشترک و تلاش برای حفظ و ارتقای زندگی زناشویی است. این تعهد در تمام لحظات زندگی، از غم و شادی گرفته تا سختی و آسانی، نمود پیدا میکند. زوجین متعهد، در برابر یکدیگر احساس مسئولیت میکنند و در حل مشکلات و عبور از موانع، دست در دست هم میگذارند. وفاداری نیز به معنای صیانت از حرمت و ارزشهای زندگی مشترک و پرهیز از هرگونه رفتاری است که به این حرمت خدشه وارد کند. وفادار بودن، یعنی حفظ حریم خصوصی زندگی مشترک، پرهیز از دروغ و فریب، و احترام به جایگاه و شخصیت همسر. تعهد و وفاداری، دو بال پرواز زندگی مشترک هستند که زن و مرد را به سوی خوشبختی و آرامش رهنم ون میکنند. با تقویت این دو گوهر گرانبها، میتوان بنای زندگی را استوارتر کرد و در برابر طوفانها و ناملایمات زندگی، مقاومتر شد. به یاد داشته باشیم که تعهد و وفاداری، یک خیابان دو طرفه است و هر دو طرف باید برای حفظ و تقویت آن تلاش کنند.
دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد در افغانستان اعلام کرده است که پروژه «دسترسی افغانستان به امور مالی» را برای حمایت از بانکداری اسلامی و دسترسی زنان به منابع مالی را راهاندازی کرده است. این نهاد با نشر خبرنامهای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در این برنامه سایر ادارات ملل متحد، مؤسسات بینالمللی، سفارتخانهها و بخش خصوصی حضور دارند. دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد در افغانستان جزئیات بیشتری درباره پروژه «دسترسی افغانستان به امور مالی» ارائه نکرده است. قابل ذکر است که افغانستان پس از رویکارآمدن حکومت سرپرست با تحریمهای مالی و بانکی مواجه شد. اما در حکومت فعلی بر ترویج «بانکداری اسلامی» تأکید دارند. در حالی این برنامه راهاندازی میشود که نزدیک به سه سال است، حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.
اوچا یا دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد در افغانستان میگوید که موادمنفجره در سراسر کشور در هر ماه حدود ۱۱۰ نفر قربانی میگیرد. اوچا با نشر آمارهای در گزارشی تازهی خود گفته است که در سال گذشته میلادی، ۸۹ درصد این قربانیان را کودکان تشکیل میدادند. این نهاد تاکید کرد که از سال ۱۹۸۹ میلادی به اینسو در افغانستان، ۴۵ هزار نفر قربانی ماینهای زمینی و بقایای موادمنفجره شدهاند. ایندفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد در افغانستان افزود که دفتر خدمات ماینروبی ملل متحد در خصوص پیشبرد فعالیتهایش در کشور در سال ۲۰۲۴، با کمبود بودجه مواجه است. اوچا میگوید که اگر خدمات ماینروبی در افغانستان تمویل مالی نشود، جان ۳.۴ میلیون تن در سراسر کشور به خطر میافتد. در این گزارش آمده است که افغانستان یکی از کشورهایی است که بیشترین آلودگی را به ماینهای زمینی و موادمنفجره بقایای جنگ دارد که به طور قابل توجهی بازیابی و ثبات در این کشور را مختل میکند. در ادامه آمده است که ۱.۲ میلیون متر مربع زمین در سراسر افغانستان، توسط ماینها، موادمنفجره دستساز و بقایای جنگ، آلوده شده است. اوچا گفته است که زمین های آلوده افغانستان شامل ۲۶۲ ولسوالی است که شامل مناطق نزدیک به موسسات آموزشی و منابع آب میباشند. بر اساس گزارش دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد در افغانستان، از ماه جنوری ۲۰۲۲ تا فبروری ۲۰۲۴، در اثر انفجار این مواد و بقایای جنگ، ۱۴۰۱ جان خود را از دست دادهاند که ۸۶ درصد آنان کودکان بودهاند. دفتر هماهنگی کمکهای بشردوستانه ملل متحد، یکی از عوامل مهم در این رویدادها را جمعآوری پارچههای فلزی به هدف کسب درآمد از سوی خانوادهها در افغانستان میداند.
همزمان با اعلام نتایج آزمون سراسری کانکور از سوی حکومت سرپرست، مدافعان حقوق بشر و فعالین حقوق زنان، این آزمون را «تکجنسیتی» عنوان کرده و گفتهاند که ادامهی ممنوعیت آموزش دختران، آیندهی کشور را فلج میکند. شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر در زمان حکومت پیشین افغانستان، امروز (دوشنبه، ۱ اسد) به نتایج آزمون سراسری کانکور بدون حضور دختران واکنش نشان داده و در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که حکومت فعلی همچنان به حذف زنان از تمامی حوزههای زندگی عمومی از جمله دسترسی به آموزشهای متوسطه، لیسه و دانشگاهی ادامه میدهند. خانم اکبر هشدار داد که ممنوعیت دختران از آموزش و تحصیل، آیندهی جامعهی افغانستان را فلج میکند. همچنین اورزلا نعمت، پژوهشگر اهل افغانستان هم در حساب کاربری ایکس خود در پیوند به نتایج آزمون سراسری کانکور نوشته است که آزمون کانکور یک سال دیگر بدون حضور دختران برگزار شد. او تاکید کرد که این تبعیض سیستماتیک نمونهای از «آپارتاید جنسیتی» و جنایتی علیه ملت افغانستان در درازمدت است. قابل ذکر است که نتایج آزمون سراسری کانکور ۱۴۰۳ روز گذشته از سوی ادارهی ملی امتحانات که تحت کنترل حکومت فعلی است، اعلام شد. بر اساس این اعلام، اتل خان رحیمزوی از لیسه حبیبیه با کسب ۳۵۹.۶ نمره به عنوان فرد شماره یک کانکور امسال معرفی شده و به دانشگاه طبی کابل راه یافته است. سید مجید از بلخ، شفیعالله نظامی از فراه و ارشاد احمد از ولایت لغمان به ترتیب مقامهای دوم تا چهارم کانکور امسال را از آن خود کردهاند. آزمون سراسری کانکور امسال نیز بدون حضور دختران و در پنج مرحله برگزار شد. ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی گفته است که شمار کامیابشدگان امسال نسبت به پارسال بیشتر است. در حالی نتایج امتحان کانکور امسال اعلام میشود که نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.
منابع محلی از ولایت قندهار میگویند که پنج کودک در این ولایت در پی انفجار یک ماین به جا مانده از جنگهای قدیم زخمی شدهاند. دستکم سه منبع تایید کردند که این رویداد پیش از چاشت امروز (دوشنبه، ۱ اسد) در منطقه «تیموریانو»، از مربوطات ولسوالی دند ولایت قندهار رخ داده است. منابع تاکید کردند که این ماین درحالی انفجار کرده است که کودکان مصروف بازی با آن بودند. از سویی هم منابع صحی میگویند که از میان این پنج کودک وضعیت صحی دو تن آنان وخیم گزارش شده است. منبع در مورد جنسیت، هویت و سن این کودکان معلومات ارائه نکرده است. تا اکنون مسوولان امنیتی از ولایت قندهار در این مورد چیزی نگفتهاند. باید گفت که موجودیت مواد انفجاری و مهمات بهجامانده از جنگهای گذشته در غزنی، از نگرانی جدی مردم به ویژه روستانشینان تبدیل شده است. جنگافزارهای باقی مانده از جنگهای طولانی افغانستان هرازگاهی از شهروندان این کشور، بهویژه کودکان قربانی میگیرد. باید گفت که افغانستان، یکی از آلودهترین کشورها به مواد منفجرناشدهی جنگی است که بیشتر قربانیان آن کودکان هستند. اوچا یا دفتر هماهنگکنندهی کمکهای انساندوستانهی سازمان ملل متحد در افغانستان پیشتر گزارش داده بود که ماهانه ۶۰ تن که بیشترشان کودکان هستند، در نتیجهی انفجار ماینهای بهجامانده از جنگ در افغانستان کشته یا دچار معلولیت میشوند. براساس آخرین گزارشها، نزدیک به ۶۰۶ کیلومتر مربع خاک افغانستان آلوده به ماین و مهمات انفجاری است.