منابع می‌گویند که دلبر نظری، وزیر پیشین وزارت امور زنان افغانستان در سن ۶۶ سالگی در شهر کلگری کانادا در گذشته است. نبیله مصلح، معاون پیشین وزارت امور زنان عصر روز (چهارشنبه، ۲۴ اسد) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، از درگذشت خانم نظری خبر داده و گفته است که وی حوالی ساعت ۱:۰۰ (سه‌شنبه شب) وفات کرده است. خانم مصلح با ابراز تاثر از درگذشت خانم نظری گفته است: «ایشان با تلاش‌های بی‌وقفه و تعهد به بهبود وضعیت زنان در کشور، نقش مهمی در پیشبرد عدالت و برابری ایفا نمودند.» او درگذشت خانم نظری را برای جامعه‌ی افغانستان «ضایعه‌ای بزرگ» عنوان کرده است. شمار زیادی از مقام‌های پیشین افغانستان درگذشت خانم نظری را تسلیت گفته‌ و با خانواده‌‌ی او ابراز همدردی کرده‌اند. دلبر نظری در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ به عنوان وزیر امور زنان در حکومت پیشین افغانستان ایفای وظیفه کرد. همچنین خانم نظری از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ نماینده‌ی مردم سمنگان در مجلس نمایندگان بود. دلبر نظری در سال ۱۹۵۸ میلادی در ولسوالی خلم ولایت سمنگان متولد شد و تحصیلات خود را در رشته‌های زبان و ادبیات انگلیسی و فارسی از دانشگاه بلخ و روابط بین‌الملل از دانشگاه کاتب به پایان رسانده بود. دلبر نظری پس از سقوط حکومت پیشین افغانستان و تسلط حکومت سرپرست بر کشور، مثل بسیاری از شخصیت‌های برجسته‌ی کشور به کانادا مهاجرت کرد. حکومت سرپرست وزارت امور زنان را از تشکیلات اداری افغا‌نستان حذف و در ساختمان آن وزارت امر به معروف و نهی از منکر خود را مستقر کرده‌ است.

مسوولان محلی از ولایت جوزجان می‌گویند که نمایشگاه یک روزه از محصولات و تولیدات زراعتی و صنایع دستی زنان کشاورز و صنعت‌کار در این ولایت برگزار شده است. برگزارکنندگان هدف از این نمایشگاه را رشد تولیدات، محصولات داخلی و توانمندسازی اقتصاد زنان و دختران افغانستان خواندند. برگزارکنندگان از حکومت محلی و نهادهای بین‌المللی خواسته‌اند که از زنان مستقل و صنعت‌کار حمایت کنند تا در برابر فقر و بیکاری مبارزه کنند. به گفته‌ی برگزارکنندگان، در این نمایشگاه ۵۰ زن صنعت‌کار و کشاورز محصولات و تولیدات زراعتی‌شان را به کمک یک نهاد مددرسان به‌نمایش گذاشته‌اند. زنان صنعت‌کار و کشاورز در این نمایشگاه صنایع دستی و تولیدات زراعتی‌شان به شمول زعفران، محصولات غذایی، شیرینی‌ باب، لباس محلی و کیف و کفش را به نمایش گذاشتند. بانوانی که در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند، برگزاری نمایشگاه‌ها را برای آشنایی مردم با تولیدات داخلی و تقویت فعالیت‌های اقتصادی زنان مؤثر می‌داند. همچنین شماری از زنان تجارت‌پیشه و تولیدکنند‌گان صنایع دستی از گشایش این نمایشگاه استقبال کرده و برگزاری این چنین نمایشگاه‌ها را برای رشد فعالیت‌های‌شان اثرگذار می‌دانند. زنان تجارت‌پيشه از حکومت سرپرست می‌خواهند که یک مکان مشخص برای زنان ایجاد کنند تا آنان‌ بتوانند همه‌روزه تولیدات‌‌شان را بفروشند. شماری از صنعت‌گران، واردات کالای‌های مشابه و محدودیت ویزای سفر و‌ مشکلات در زمینه‌ی مواد خام را از چالش‌های کلیدی کارشان عنوان می‌کنند. آنان گفته‌اند هنوز بازار کالاهای وارداتی خارجی در کشور نسبت به کالاهای داخلی گرم‌تر است. در حالی زنان صنایع دستی‌شان را به نمایش گذاشته اند که حکومت در بیش از دو سال گذشته، محدودیت‌های شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمی‌توانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده است که ۲۳.۷ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه وابسته‌ هستند. این نهاد گفته است که در حال حاضر ۴۸ درصد جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند و ۱۲.۴ درصد نیز در ناامنی غذایی به سر می‌برند. اوچا با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، نوشته است که فقر اقتصادی به طور چشم‌گیری نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است. براساس آمار دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل، از بیش از ۳۰ میلیارد دالر بودجه درخواستی این سازمان برای سال ۲۰۲۴، تنها ۲۵ درصد آن فراهم شده است. دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل از کشورها و نهادهای امدادگر می‌خواهد تا به کمک‌های خود از طریق برنامه‌های توزیع کمک‌های بشردوستانه در افغانستان ادامه دهند. همزمان با ابراز نگرانی اوچا، شماری از سازمان‌های امدادی دیگر نیز هشدار داده‌اند که افغانستان در یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین بحران‌های انسانی جهان قرار دارد. براساس آخرین گزارش بانک جهانی، سه سال پس از بازگشت حکومت سرپرست، اقتصاد افغانستان هیچ رشدی نداشته و در وضعیت رکود قرار دارد. نهادهای ناظر می‌گویند که محدودیت‌های حکومت سرپرست بر فعالیت و آموزش و کار زنان نیز باعث به وخامت گراییدن وضعیت اقتصادی در افغانستان شده است. باید گفت که سه سال قبل در ۲۴ اسد، حکومت فعلی قدرت را به دست گرفت و از آن به بعد محدودیت‌های شدید علیه زنان و دختران وضع کرده است. دختران و زنان افغانستان در حال حاضر از آموزش، کار، تفریح، سفر بدون محرم مرد، تداوی توسط داکتر مرد و… محروم شدند.

هم‌زمان با سومین سال‌گرد سقوط جمهوریت و تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، شماری از زنان معترض و اعضای «جنبش صدای زنان افغانستان» می‌گویند که شهروندان کشور به‌جای مبارزه و ایستادگی در برابر ظلم حکومت سرپرست، «مظلومانه» در سوگ آزادی نشسته‌اند. این جنبش امروز (چهارشنبه، ۲۴ اسد) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که مردم افغانستان زیر سلطه حکومت فعلی شب و روزشان را در «ماتم» سپری می‌کنند. در ادامه آمده است: «ما مردم افغانستان زیر سایه حکومت فعلی ، جاهلان زن‌ستیز، افراط‌گرا‌یان دینی و ایجادگران فقر علمی به‌جای مبارزه و ایستادگی به ماتم شب و روز خود را می‌گذرانیم.» جنبش صدای زنان با انتقاد از نحوه تعامل جامعه‌ی جهانی با حکومت سرپرست، تاکید کرد که بیش‌تر کشورها به‌جای ایجاد یک حکومت همه‌شمول در افغانستان، حکومت فعلی را به نقض حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان تشویق می‌کنند. زنان معترض می‌گویند: «مردم افغانستان این را بدانند، تا این‌که به پای خسته خودمان آزادی را رقم نزنیم…، هیچ کشوری در جهان، نماینده ما برای آزادی و حق مسلم بشری ما نخواهد شد.» در اعلامیه از شهروندان افغانستان خواسته شده است تا دیگر اجازه ندهند که بیش‌تر از این داشته‌های مادی و معنوی مردم از سوی حکومت فعلی پامال شود. همچنین جنبش صدای زنان از کشورهای که حکومت فعلی را حمایت سیاسی می‌کنند، خواسته است که از مداخله در امور افغانستان دست بردارند. باید گفت که سه سال قبل در ۲۴ اسد، حکومت فعلی قدرت را به دست گرفت و از آن به بعد محدودیت‌های شدید علیه زنان و دختران وضع کرده است. دختران و زنان افغانستان در حال حاضر از آموزش، کار، تفریح، سفر بدون محرم مرد، تداوی توسط داکتر مرد و... محروم شدند.

همزمان با سومین سال‌گرد تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، بخش زنان سازمان ملل می‌گوید که حکومت فعلی طی سه سال گذشته، با صدور ۷۰ فرمان مستقیماً استقلال، حقوق و زندگی روزمره زنان و دختران افغانستان را هدف قرار داده است. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که وضعیت حقوق زنان و دختران در افغانستان تحت حاکمیت حکومت سرپرست به شدت بدتر شده است. در اعلامیه آمده است که ده‌ها پیشرفت در راستای برابری جنسیتی در افغانستان با دستورهای ظالمانه حکومت سرپرست از بین رفته است. بخش زنان سازمان ملل می‌گوید که حکومت فعلی در سه سال گذشته، محدودیت‌های جنسیتی مانند ممنوعیت زنان از کار، آموزش و ورود به فضاهای عمومی از جمله پارک و باشگاه‌های ورزشی را وضع کرده است. این نهاد با استناد بر یک نظرسنجی گفته است که ۹۸ درصد زنان در افغانستان احساس می‌کنند که تاثیر محدود یا صفر بر تصمیم‌گیری در جامعه خود دارند و سلامت روان ۶۸ درصد زنان افغان بد یا بسیار بد گزارش شده است. بخش زنان سازمان ملل براساس این نظرسنجی که از سوی نهاد «صداهای زنان برای صلح همه‌شمول و پایدار» در سال ۲۰۲۳ منتشر شده نوشته است که هشت درصد شهروندان افغانستان دست‌کم یک زن یا دختر را می‌شناسند که خودکشی کرده است. براساس اعلامیه، این سازمان سه سال پس از رسیدن حکومت فعلی به قدرت، زنان و دختران در افغانستان از تلاش برای دستیابی به حقوق خود دست برنداشته‌اند. در اعلامیه آمده است: «زنان سازمان ملل در افغانستان حضور دارند و هر روز از زنان و دختران افغان حمایت می‌کنند. استراتژی ما در داخل کشور بر سرمایه‌گذاری بر روی زنان متمرکز است.» قابل ذکر است که اخیراً دیدبان حقوق بشر اعلام کرده است که حکومت فعلی در سه سال اخیر به جدی‌ترین بحران حقوق زنان در جهان دامن زده است. باید گفت که سه سال قبل در ۲۴ اسد، حکومت فعلی قدرت را به دست گرفت و از آن به بعد محدودیت‌های شدید علیه زنان و دختران وضع کرده است. دختران و زنان افغانستان در حال حاضر از آموزش، کار، تفریح، سفر بدون محرم مرد، تداوی توسط داکتر مرد و… محروم شدند.

زلمی خلیل‌زاد، نماینده پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان، کار روی یک طرح سیاسی از بهر آینده افغانستان و بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران را برای عادی‌سازی روابط میان حکومت فعلی و آمریکا مهم عنوان کرد. آقای خلیل‌زاد این اظهارات را در صحبت با شبکه‌ی خبری دویچه وله فارسی مطرح کرده و همچنان بر عملی‌سازی توافق‌نامه دوحه میان حکومت فعلی و آمریکا نیز تاکید کرده است. او افزود که باید روی راه‌کاری تمرکز شود، تا  بخش‌هایی که در این توافق‌نامه آمده‌اند، عملی شوند. وی می‌گوید: «به پلانی برای عملی کردن چیزهای که عملی نشده، روی یک تقسیم اوقات موافقت صورت گیرد و این می‌تواند یک راهی برای بهتر شدن یا عادی شدن رابطه بین افغانستان و آمریکا باشد.» نماینده ویژه پیشین آمریکا برای صلح افغانستان دو مورد از ضمایم پنهان توافق‌نامه دوحه را تاریخ و مکان مشخص خروج آمریکا از افغانستان و مسایل هراس‌افگنی عنوان کرده است. آقای خلیل‌زاد بیشتر توضیح داده و گفت: «درباره دو مساله بود، یک مساله این بود که خروج آمریکا چگونه شروع و ختم می‌شود. یعنی آمریکا از کدام پایگاه و چه وقت بیرون میاید، از همین‌رو اگر آن معلومات چاپ می‌شد یا مطبوعاتی می‌شد، بعضی کسانی که طالب نیستند و مخالف یا دشمن بیرون آمریکا از افغانستان بودند، حمله نکنند و از آن وقت استفاده نکنند که سر عسکر آمریکا حمله کنند، آن بخش پنهان شد.» او درباره حضور داعش چنین گفت: «اقدامات مثبت مطابق توافق دوحه صورت گرفته و خطری هم از طرف داعش وجود دارد؛ اما خطری است که طالبان با آن در جنگ هستند. بنابراین توجه لازم است که طالبان به اساس توافق دوحه، به همکاری دوام دهند.» نماینده ویژه پیشین آمریکا برای صلح افغانستان هم‌چنان افزوده است که افغانستان اکنون اولویت آمریکا نیست و ایالات متحده تنها بر بنیاد منافع متقابل، راه را در پیش می‌گیرد. در حالی زلمی خلیل‌زاد بر بازگشایی مکاتب دختران تاکید می‌کند که حکومت فعلی پس از حاکمیت دوباره، دختران بالاتر از صنف ششم را از ادامه آموزش منع کردند و دروازه‌های دانشگاه‌ها را نیز به روی دختران و زنان بستند. این گروه در طی در نزدیک به سه‌سال حاکمیت دوباره‌شان، دختران را از اشتراک در آزمون کانکور منع کردند و این آزمون را بدون حضور حتا یک دختر در سراسر افغانستان برگزار کردند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

سازمان جهانی صحت اعلام کرده است که از آغاز سال روان میلادی (طی هشت ماه گذشته) ۱۱ مورد تازه پولیو یا فلج اطفال در افغانستان ثبت شده است. این سازمان با نشر پیامی گفته است که همزمان با برگزاری دور اضطراری کارزار تطبیق واکسن پولیو در افغانستان، طی هشت ماه گذشته، ۱۱ رویداد تازه پولیو یا فلج کودکان در افغانستان و ۱۴ مورد دیگر در پاکستان ثبت شدند. سازمان جهانی صحت تاکید کرد که در سال گذشته شش مورد بیماری پولیو در افغانستان و شش رویداد دیگر در پاکستان ثبت شده بود. به گفته این سازمان، دو رویداد تازه پولیو در ولسوالی نهر سراج ولایت هلمند و ولایت قندهار در یک هفته گذشته ثبت شده‌اند. در گزارش این نهاد آمده است که دو رویداد تازه دیگر در ایالت بلوچستان پاکستان ثبت شده‌اند. سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که در سال روان میلادی ۳۳ رویداد تازه فلج کودکان در یمن و سه مورد در سومالیا ثبت شده‌اند. دور اضطراری تطبیق واکسن پولیو روز شنبه (۲۰ اسد) در بخش‌های گوناگون کشور آغاز شد و هنوز هم ادامه دارد. قرار است در این دور دو میلیون و ۴۰۰ هزار کودک زیر سن پنج سال این واکسن را دریافت کنند. در حال حاضر افغانستان و پاکستان تنها کشورهای جهان هستند که بیماری فلج کودکان در آن به صفر نرسیده است. حکومت سرپرست پیش از تسلط دوباره بر افغانستان، در شماری از مناطق تحت کنترل خود مانع تطبیق واکسن پولیو می‌شدند.

همزمان با سومین سال تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، مرکز خبرنگاران افغانستان اعلام کرده است که در سه سال گذشته حدود ۱۸۱ مورد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران را در سراسر کشور ثبت کرده است. این مرکز گزارش وضعیت آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران افغانستان در سومین سال حاکمیت حکومت فعلی را نشر کرده و گفته است که موارد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران شامل ۱۳۳ مورد تهدید و ۴۸ مورد بازداشت خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای است. در گزارش آمده است که از میان خبرنگاران بازداشت‌شده، دو خبرنگار همچنان در زندان حکومت سرپرست به‌سر می‌برند. مرکز خبرنگاران افغانستان تاکید کرد که محدودیت‌ها‌ی حکومت سرپرست بر فعالیت آزاد رسانه‌ها و خبرنگاران نیز همچنان ادامه یافت و از این گروه در سال سوم حاکمیت خود، سه دستور محدودکننده‌‌ی جدید علیه رسانه‌ها و خبرنگاران صادر کردند. در گزارش این سارمان است که خودداری رسانه‌ها از به کاربردن «اصطلاحات بیگانه»، ممنوع شدن عکاسی و تصویربرداری از نشست‌های رسمی و غیررسمی مقام‌ها در قندهار و ممنوع شدن تماس تلفنی دختران با رادیوها و تلویزیون‌ها، دستوراتی هستند که حکومت سرپرست در یک سال اخیر صادر کرده‌ است. همچنین در بخشی از گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان آمده است که در سومین سال حاکمیت حکومت فعلی، مشکلات اقتصادی رسانه‌ها به‌دلیل کاهش اعلانات تجاری، کمبود پروژه‌های حمایتی و افزایش فشار مالیاتی از سوی دولت ادامه یافت. در ادامه آمده است که در این سال خروج خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ای از افغانستان ادامه یافت و شمار زیادی از خبرنگاران به هدف مهاجرت به کشورهای غربی، ایران و پاکستان رفتند. براساس آمارهای مرکز خبرنگاران افغانستان، حکومت سرپرست در دو سال اول حاکمیت خود بر افغانستان ۱۴ دستورالعمل محدودکننده علیه رسانه‌ها و خبرنگاران صادر کرده بود. این دستورالعمل‌ها طیف وسیعی از امور مربوط به رسانه‌ها را در برمی‌گیرد که از جمله‌ی آن اجبار مجریان زن به پوشیدن ماسک سیاه و ممنوعیت پخش موسیقی و نام گرفتن از گروه طالبان به‌عنوان حکومت افغانستان است.

امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست می‌گوید که به رسمیت‌شناختن حکومت فعلی توسط کشورها و نهادهای بین‌المللی ربطی به حقوق زنان و دختران افغانستان ندارد. آقای متقی گفته است که رسمیت‌شناختن حکومت فعلی ربطی به حقوق زنان ندارد و «در قوانین ملل متحد و هیچ کشوری ذکر نشده که اگر در کشوری قوانین کار زنان طور دیگری بود به رسمیت شناخته نشود.» در حالی امیرخان متقی این اظهارات را در صحبت با بی‌بی‌سی فارسی مطرح می‌کند که حکومت سرپرست از زمان تسلط بر افغانستان، بر حقوق زنان و دختران محدودیت‌های شدید وضع کرده است. حکومت سرپرست زنان و دختران را از آموزش، کار، سفر بدون محرم، رفتن در پارک‌های تفریحی و حمام‌های عمومی و چندین مورد دیگر بازداشته است. این موضوعات باعث شده است، تا اکنون هیچ کشوری حکومت سرپرست را به رسمیت‌نشناسد. با این وجود آقای متقی گفته است که در سیاست خارجی و دیپلوماسی پیش‌رفت‌هایی مانند ادامه‌ی فعالیت نمایندگی‌ها و سفارت‌ها وجود دارد. اما وی تاکید کرد که به طور طبیعی برخی مشکلات نیز وجود دارد که به مواضع سیاسی کشورهای مختلف بستگی دارد. او افزود که برخی از کشورها با آنان تعامل عملی را آغاز کرده‌اند و امیدوار است که کشورهای غربی نیز وارد تعامل عملی با حکومت فعلی شوند. او‌ هم‌چنان ازکشورهای که مانع خدمات قنسولی می‌شوند انتقاد کرده و می‌گوید که با این کار، کشورها حقوق بشر را نقض می‌کنند. در همین حال، وی در مورد سفارت خانه و قنسولگری‌های افغانستان که از کابل دستور نمی‌گیرند می‌گوید که برخی از این نمایندگی‌ها و سفارت خانه‌ها به مرکز فساد مبدل شده‌اند و از این رو آنان اسناد این نمایندگی‌ها را فاقد اعتبار می‌دانند و نمی‌پذیرند.