سازمان بین‌المللی بینش ناامنی با ابراز نگرانی اعلام کرد که در سال ۲۰۲۳ میلادی در مجموع ۱۰۹ مورد خشونت و ۶۵ مورد بازداشت علیه داکتران و کارمندان صحی در سراسر افغانستان ثبت شده است. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که این رقم در مقایسه با سال ۲۰۲۲ میلادی که تعداد واقعات ثبت شده ۸۷ مورد بود، حدود دو برابر افزایش یافته است. در بخشی از گزارش آمده است که در سال ۲۰۲۳، ۷۵ درصد اختطاف داکتران و کارمندان بخش صحت کاهش یافته است. همچنین به حادثه‌ای در ۱۱ اکتوبر سال جاری میلادی اشاره شده است که در آن، مسوولان محلی حکومت فعلی یک داکتر را به دلیل انتقاد از توقف موتر در پارکینگ یک مرکز صحی در ولسوالی شیندند هرات، مورد لت‌وکوب قرار دادند. پس از این حادثه، کارمندان این مرکز صحی دست به اعتصاب زدند، اما مسوولان حکومتی بعد از دو روز بدون پذیرفتن خواسته‌های آنان، به اعتصاب پایان دادند. سازمان بین‌المللی بینش ناامنی گفته است که شمار زیادی از داکتران و کارمندان صحی در افغانستان تحت حاکمیت حکومت فعلی به اتهام‌های فساد اخلاقی، سفر بدون محرم، جعل اسناد، سرقت، ارتباط با گروه داعش و به دلیل جدا نساختن بخش‌های کاری داکتران زن و مرد و بیماران زن و مرد، بازپرس و زندانی شده‌اند. این در حالی است که حکومت فعلی بر کار زنان در همه ادارات غیر دولتی و بسیاری از ادارات دولتی ممنوعیت وضع کرده است، اما سکتور صحت تنها بخشی است که کار و آموزش زنان در برخی مراکز آموزشی از سوی طالبان اجازه داده شده است. بر اساس گزارش‌های مختلف سازمان جهانی صحت، بیشتر مردم افغانستان به دلیل کمبود داکتران و مراکز صحی به خدمات صحی دسترسی آسان ندارند. سازمان بینش ناامنی می‌گوید از اول جنوری ۲۰۲۴ تا ۳۰ سپتمبر، دو هزار و ۲۲۶۷ حادثه ممانعت یا خشونت علیه ارائه خدمات صحی در ۵۳ کشور ثبت شده است که حدود ۲۳۶ کارمند صحی در ۹۲ حادثه بازداشت شده‌اند.

صندوق جمعیت سازمان ملل متحد اعلام کرده است که افغانستان یکی از دشوارترین مکان‌ها در جهان برای زایمان زنان است و هر دو ساعت یک مادر به دلیل عوارض قابل پیش‌گیری باروری جان خود را از دست می‌دهد. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که زنان و دختران افغانستانی با چالش‌های ناشی از جنگ طولانی‌مدت و محدودیت‌های حکومت سرپرست روبرو هستند. در گزارش آمده که سازمان جهانی جمعیت در حال ارائه‌ی خدمات به زنان و دختران است تا دسترسی آنان به مراقبت‌های بهداشتی، حمایت و فرصت‌هایی که شایسته‌اش هستند، فراهم شود. به گفته‌ی صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، زیرساخت‌های شکننده‌ی بهداشت و درمان و همچنان دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و باروری، به‌ویژه در مناطق روستایی، خطرهای جدی را برای مادران و نوزادان در افغانستان ایجاد می‌کند. در گزارش آمده است که در سه سال گذشته، بحران طولانی‌مدت افغانستان با بی‌ثباتی گسترده اقتصادی، محدودیت‌های اعمال‌شده بر کار و تحصیل زنان، بازگشت اجباری مهاجران و جابه‌جایی‌های گسترده، تشدید یافته است. این نهاد تاکید کرده است که در سراسر کشور در هر ماه به بیش از یک میلیون نفر، خدمات بهداشتی ارائه کرده است. همچنین پیو اسمیت، مدیر منطقه‌ای صندوق جمعیت سازمان ملل برای آسیا و اقیانوسیه گفته است: «تنها در سال جاری، صندوق جمعیت سازمان ملل به بیش از ۶۶۰ هزار جوان افغانستانی، که ۸۰ درصد آنان زن هستند، از طریق برنامه‌های ارتباطی ویژه‌ی جوانان کمک کرده است. این برنامه‌ها خدمات بهداشتی و حمایت معیشتی از جمله توسعه‌ی مهارت‌ها را برای جوانان فراهم می‌کند.» در ادامه آمده است که تغییرهای آب‌هوایی نیز وضعیت اضطراری در افغانستان را تشدید کرده است. رویدادهای شدید آب‌وهوایی دسترسی زنان و دختران به خدمات بهداشتی را به‌طور جدی تحت تاثیر قرار داده است. سیلاب‌های اخیر جان افراد را گرفته و برخی از جوامع را از خدمات حیاتی بهداشتی مادران و باروری محروم کرده است. آقای اسمیت می‌گوید که این نهاد برای گسترش کمک‌رسانی به زنان و دختران در سراسر افغانستان به منابع بیش‌تری ضرورت دارد. سازمان جمعیت جهانی همچنان از جامعه‌ی جهانی می‌خواهد که در کنار زنان و جوانان افغانستانی بایستد. سازمان جهانی جمعیت در حالی از مرگ‌ومیر مادران در افغانستان خبر می‌دهد که پیش از این اتحادیه‌ی اروپا نیز از این وضعیت در افغانستان نگرانی کرده بود. باید گفت که افغانستان از سال‌ها به این‌سو که به‌دلیل نظام بهداشت ضعیف، بالاترین نرخ مرگ‌ومیر زنان در هنگام زایمان را دارد.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۲۰ زن در ولایت دایکندی از دوره‌ی قابلگی دوساله فارغ شدند. این سازمان امروز (سه‌شنبه، ۱۵ عقرب) گفته است که این برنامه‌ی آموزشی با پشتیبانی اتحادیه اروپا، توسط کمیساریای عالی سازمان ملل و موسسه «خدمات اجتماعی و تخنیکی وطن» مدیریت می‌شود. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که هدف این برنامه مقابله با میزان بالای مرگ‌ومیر مادران و کودکان است. در ادامه آمده است که یک برنامه‌ی جدید آموزشی برای گروه دیگر از قابله‌ها آغاز شده است. برنامه‌ی آموزش قابلگی در ولایت بامیان نیز برگزاری شده است. این در حالی است که حکومت سرپرست افغانستان تحصیل زنان در دانشگاه‌ها و مکاتب بالاتر از صنف ششم را منع کرده است. با ادامه‌ی ممنوعیت تحصیل زنان، افغانستان با بحران کمبود پرسنل صحی زن مواجه می‌شود. در حال حاضر نیز مراکز صحی با کمبود داکتران زن مواجه‌اند. ولایت دایکندی، یکی از ولایات عقب‌مانده در مرکز افغانستان می‌باشد، مردم این ولایت و به ویژه زنان به خدمات صحی با کیفیت دسترسی ندارند.

اتحادیه‌ اروپا می‌گوید که در هر دو ساعت یک مادر در افغانستان به‌دلیل عوارض قابل پیش‌گیری مربوط به بهداشت باروری و ولادی، جان خود را از دست می‌دهد. این اتحادیه با نشر اعلامیه‌ای گفته است که ۹۰ درصد زنان و مادران در افغانستان به خدمات بهداشتی ضروری دسترسی ندارند. در اعلامیه آمده است که خدمات اولیه‌ی بهداشتی تنها در اختیار ده درصد زنان قرار دارد. اتحادیه اروپا هشدار داد: «نرخ مرگ‌ومیر مادران، اطفال و نوزادان در میان بالاترین میزان مرگ‌ومیر جهان باقی مانده است. در هر دو ساعت یک مادر به‌دلیل عوارض قابل پیش‌گیری مربوط به صحت باروری و ولادی، جان خود را از دست می‌دهد و بیست‌وپنج درصد شهروندان افغانستان در مناطق صعب‌العبور و محروم زندگی می‌کنند.» در ادامه آمده است که اتحادیه اروپا ۱۶ میلیون یورو به سازمان جهان بهداشت و ۱۵ میلیون یورو به دفتر جمعیت سازمان ملل متحد در افغانستان برای بهبود خدمات بهداشتی کمک کرده است. این اتحادیه گفته است این حمایت مالی و ارائه کمک‌‌ها برای بهبود خدمات تداوی بیماری‌های غیرساری، از جمله سرطان و گسترش خدمات در بخش‌های بهداشت باروری، نسایی و ولادی، نوزادان، صحت طفل و نوجوانان اختصاص داده شده است. در ادامه آمده است که افغانستان در ارائه‌ی خدمات اولیه‌ی بهداشتی، به‌ویژه برای زنان، جوانان و کسانی‌‌که در مناطق محروم زندگی می‌کنند با چالش‌های قابل توجهی مواجه است. ویرونیکا باسکوویک پوهر، سرپرست نمایندگی اتحادیه‌ اروپا در افغانستان گفته است این حمایت مالی تضمین می‌کند که مراقبت‌های بهداشتی به افرادی که بیش‌تر به آن نیازمند هستند، برسد و حوزه‌های حیاتی مانند صحت باروری، مراقبت از مادر و نوزاد و مبارزه با بیماری‌های مزمن در اولویت قرار گیرند. وی تاکید کرد: «ما به این باور هستیم که با هم‌کاری مستمر، مبتنی بر اعتماد، شفافیت و مشارکت، می‌توانیم تاثیر پایداری بر صحت و رفاه آسیب‌پذیرترین قشر افغانستان، به‌ویژه زنان و اطفال بگذاریم.» او می‌گوید که این نهاد تعهد می‌کند که از دسترسی زنان و مردان در افغانستان، به‌ویژه در مناطق دورافتاده و محروم به خدمات بهداشتی ضروری اطمینان حاصل کند‌. همچنین ایدوین سینزا سلوادور، نماینده‌ی سازمان جهانی صحت نیز گفته است که با کمک جدید مالی این نهاد قادر خواهد بود تا دسترسی به مراقبت‌های صحی با کیفیت بالا را برای بیماری‌های غیرساری، از جمله سرطان در هفت ولایت افغانستان افزایش دهد. او گفته است که این نهاد تعهد می‌کند که از دسترسی زنان و مردان در افغانستان، به‌ویژه در مناطق دورافتاده و محروم به خدمات صحی ضروری اطمینان حاصل کند‌. کوابینا آسانتی انتیامو، نماینده‌ی صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در افغانستان نیز گفته است که آنان با این کمک به بیش از نیم‌میلیون نفر از جمعیت افغانستان دسترسی خواهند یافت و خدمات صحی جامعه‌محور را تقویت خواهند کرد. قابل ذکر است که این کمک در حالی صورت گرفته است که نهادهای امداد‌‌‌رسان در سال جاری میلادی با کمبود شدید بودجه برای ارائه‌ی خدمات به افراد نیازمند مواجه هستند و بارها در مورد پی‌آمدهای آن هشدار داده‌اند. براساس آمار اوچا، برنامه پاسخ بشردوستانه برای افغانستان در سال ۲۰۲۴ با ۲.۰۹ میلیارد دالر کمبود بودجه مواجه است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد می‌گوید که موارد ابتلا به بیماری پولیو یا فلج اطفال در افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. این نهاد با نشر گزارشی گفته است تا اواسط ماه اکتبر سال جاری میلادی، ۲۲ مورد ابتلا به فلج اطفال در سراسر کشور ثبت شده که نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد. در ادامه آمده است که این افزایش عمدتاً به دلیل شرایط بد بهداشت، عدم دسترسی کافی به آب آشامیدنی مناسب، به‌ویژه در مناطق روستایی، رخ داده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که این نهاد در اوایل سال ۲۰۲۴ پروژه‌ای را در مناطقی از شرق افغانستان آغاز کرد که آب‌های آن‌ها در سال ۲۰۲۳ از نظر وجود ویروس پولیو مثبت بود. در ادامه آمده است که هدف این پروژه بهبود وضعیت فاضلاب، ارتقای بهداشت و بسیج جوامع برای مقابله با شیوع ویروس فلج اطفال/پولیو بوده است. همچنین در بخش از گزارش آمده است که در نتیجه اجرای این طرح، تغییرات قابل ملاحظه‌ای در تعداد نمونه‌های آب مثبت برای ویروس فلج اطفال به وجود آمده است؛ در حالی که در سال ۲۰۲۳ تعداد نمونه‌های مثبت آب به بیش از دو برابر رسید، از زمان اجرای این طرح در سال ۲۰۲۴ این تعداد به شدت کاهش یافته است. یونیسف گفته است که گرچند آمار کلی بیماری پولیو در افغانستان همچنان در حال افزایش است؛ اما هیچ‌یک از ۲۲ مورد تایید شده این بیماری در سال ۲۰۲۴ از مناطقی نیست که طرح آزمایشی یونیسف در آن‌ها اجرا شده است. در گزارش آمده است که اگر این طرح به‌طور گسترده‌تر در سایر مناطق افغانستان اجرا شود، می‌تواند امیدی برای کاهش موارد فلج اطفال در سراسر کشور فراهم کند. این در حالی است که سازمان جهانی صحت موارد مثبت پولیو در افغانستان در سال جاری را ۲۲ مورد اعلام کرده است. براساس گزارش‌های موجود در سال جاری خورشیدی تنها در قندهار ۱۲ مورد مثبت بیماری پولیو ثبت شده است. موارد پولیو در ارزگان و هلمند در جنوب و ولایت‌های کنر و نورستان در شرق کشور نیز ثبت شده است. در سال گذشته‌ی میلادی شش مورد مثبت بیماری فلج کودکان در افغانستان ثبت شده بود که همه در ولایت ننگرهار بود. باید گفت که در حال حاضر افغانستان و پاکستان تنها کشورهای جهان اند که بیماری پولیو در آن‌ها به صفر نرسیده است. در سال جاری میلادی تا اکنون از ثبت ۲۸ مورد مثبت پولیو در پاکستان گزارش شده که بخش عمده‌ی آن در ایالت‌های مرزی خیرپختونخوا و بلوچستان است.

فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بحران سوءتغذیه در میان کودکان و زنان باردار و شیرده در افغانستان به شدت افزایش یافته است. این نهاد امروز (دوشنبه، ۳۰ میزان) با نشر گزارشی گفته است که در حال حاضر ۳.۲ میلیون کودک زیر پنج سال و ۸۴۰ هزار زن باردار و شیرده در افغانستان تحت کنترول حکومت سرپرست از سوءتغذیه حاد رنج می‌برند. در گزارش آمده است که از این میان حدود ۱.۷ میلیون کودک از سوءتغذیه حاد شدید و عوارض صحی مرتبط با آن رنج می‌برند. فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر تاکید کرد که ولایت‌های قندهار و پکتیکا گواه بیش‌ترین افراد مبتلا به سوءتغذیه است. در ادامه آمده است که در قندهار ۱۳۰ هزار و ۳۸۶ کودک زیر پنج سال و ۴۱ هزار و ۳۵۴ زن باردار و شیرده به سوءتغذیه حاد مبتلا هستند. این نهاد افزود که همچنان ۴۷ هزار و ۶۴۷ کودک و ۱۷ هزار و ۵۸ زن در پکتیکا با سوءتغذیه حاد دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در بخشی از گزارش آمده است که مرگ‌ومیر کودکان و زنان ناشی از سوءتغذیه در قندهار و پکتیکا ۶.۴ درصد و در سایر نقاط کشور سه درصد بوده است. فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر می‌گوید که از ماه می الی سپتامبر سال جاری میلادی، شمار افراد مبتلا به سوءتغذیه در کشور به‌گونه بی‌پیشنه‌ای افزایش یافته است. بحران اقلیمی، کاهش کمک‌های بشردوستانه و همچنان افزایش سطح فقر در میان خانواده‌ها از عوامل مهم بلند رفتن آمار سوءتغذیه در میان کودکان و زنان باردار و شیرده افغان عنوان شده است. این در حالی است که چند ماه پیش نیز برنامه جهانی غذا (WFP) اعلام کرده بود که سه میلیون کودک در افغانستان به بیماری سوءتغذیه مبتلا هستند. چند روز پیش نیز بانک جهانی اعلام کرده بود که افغانستان تحت حکومت سرپرست در میان ۲۶ کشور فقیرترین جهان است. قابل ذکر است که پس از تسلط دوباره حکومت فعلی بر افغانستان، به دلیل محدودیت‌های این گروه علیه شهروندان و کاهش کمک‌های بین‌المللی، اقتصاد خانواده‌ها در کشور به‌شدت کاهش یافته است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در حال حاضر حدود ۳۰ هزار کارمند صحی اجتماعی تحت حمایت این نهاد در افغانستان فعالیت می‌کنند. یونیسف امروز (یک‌شنبه، ۲۹ میزان) با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این کارمندان با مراجعه به خانه‌ها، خدمات صحی لازم برای کودکان ارائه می‌کنند. شکیبا، یکی از این کارمندان صحی رضاکار یونیسف در بامیان در ویدیویی گفته است که باعث غرور است، می‌بینم یک کودک دچار سوءتغذیه به حالت عادی خود باز می‌گردد. پیش از این سازمان‌های جهانی به‌شمول سازمان بهداشت جهانی در گزارش‌هایی گفته بودند که ممنوعیت کار و فعالیت زنان در نهادهای خارجی توسط حکومت فعلی، ارائه خدمات و کمک‌های بشردوستانه را با چالش‌های متعددی مواجه ساخته است. از طرفی هم این سازمان‌ها می‌گویند که ممنوعیت کار و فعالیت زنان، عرضه خدمات ضروری برای زنان و کودکان در کشور را با مشکل روبرو ساخته است. یونیسف در میزان سال جاری اعلام کرده بود که امسال ۳۴۳ هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه حاد برای درمان در شفاخانه‌های افغانستان بستری شده‌اند. این سازمان گفت که غذای درمانی برای بهبود یافتن کودکان حیاتی است و در افغانستان تنها یونیسف این غذا را تامین می‌کند. همچنین برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد در گزارش اخیرش گفت که ۱۲.۴ میلیون نفر در افغانستان در سطح ناامنی غذایی «حاد» قرار دارند. این سازمان گفت که بسیاری از شهروندان افغانستان نمی‌دانند که وعده غذایی بعدی شان را چگونه به دست بیاورند. از طرفی هم برنامه جهانی غذا می‌افزاید که بحران شدید مالی جهت تامین بودجه بسته‌های کمکی پس از حاکمیت دوباره حکومت فعلی و به دلیل ممنوعیت‌های وضع شده از سوی دولت فعلی بر کار زنان، ارائه کمک‌های غذایی را به خطر انداخته است.

سازمان صحی جهان (WHO) اعلام کرده است که از آغاز سال جاری میلادی تا اکنون دست‌کم ۱۴۶ هزار و ۵۵۵ تن در کشور به بیماری اسهال مبتلا شده‌اند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۲۳ میزان) با نشر گزارش هفته‌گی خود گفته است که از این میان ۷۰ تن آنان جان باخته‌اند. در گزارش آمده است که ۵۵.۳ درصد مبتلایان کودکان زیر پنج سال و ۴۹.۶ درصد آنان زن بودند. سازمان جهانی صحت تاکید کرد که این شمار از افراد در ۳۴۶ ولسوالی افغانستان به بیماری اسهال مبتلا شدند. این نهاد افزود که تنها از ۲۹ سپتامبر الی ۶ اکتوبر سال جاری میلادی، سه کودک زیر پنج سال در پی مبتلا شدن به این بیماری جان باخته‌اند و در میان آنان دو تن‌شان دختر بودند. در ادامه آمده است که همچنان در این مدت، سه هزار و ۲۲۸ تن دیگر در ۱۷۹ ولسوالی به بیماری اسهال مبتلا شده‌اند. در گزارش سازمان جهانی صحت آمده است که موارد ابتلا به بیماری اسهال در کشور نسبت به ماه‌های گذشته ۱۱.۷ درصد کاهش یافته است. این نهاد افزود که باشندگان ولایت‌های پکتیا، نیمروز، لوگر و کابل بیش‌تر به این بیماری مبتلا شده‌اند. بیماری اسهال معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی یا ویروسی و همچنان عدم تحمل غذایی یا برخی دواها ایجاد شود. گرمای هوا، عدم دسترسی مردم به آب آشامیدنی پاک از عوامل اصلی ابتلای افراد به بیماری اسهال عنوان شده است.

ریاست صحت عامه‌‌ی ولایت بدخشان با وضع محدودیت بر مراجعه‌ی بیماران مرد و زن، می‌گوید که بیماران زن و مرد جهت تداوی و معاینه در ساعت‌های مشخص شده مراجعه کنند. این اداره با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این تصمیم به‌منظور ارائه‌ی خدمات پزشکی بهتر و کاهش ازدحام اتخاذ شده است. بر اساس جدول زمانی جدید ریاست صحت عامه آمده است که زنان بیمار از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۰:۳۰ صبح و مردان بیمار از ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۲:۰۰ ظهر می‌توانند به شفاخانه مراجعه کنند. همچنین در نوبت بعدازظهر نیز، زنان از ساعت ۱:۳۰ تا ۲:۳۰ و مردان از ساعت ۲:۳۰ تا ۳:۳۰ اجازه‌ی دریافت خدمات صحی در این شفاخانه را دارند. باید گفت که این تصمیم با واکنش‌های منفی باشندگان ولایت بدخشان مواجه شده است. یکی از باشندگان ولایت بدخشان در حساب کاربری فیس‌بوک خود نوشته است: «جدا کردن زنان و مردان در این شرایط و در شرایطی که کارمند فرحه‌ای صحی وجود ندارد، یک تصمیم اشتباه و عجولانه است.» او تاکید کرد: «این وضعیت فقط شرایط را برای بیماران به‌ویژه زنان و کودکان که از ولسوالی‌ها مراجعه کردند، بدتر می‌کند.» وی افزود: «مریضان عاجل باید منتظر بماند که نوبت‌شان برسد و این تصمیم به سلامتی آنان آسیب جدی می‌رساند.» با این حال، اداره‌ی صحت‌ عامه‌ی ولایت بدخشان در مورد بیماران عاجل چیزی نگفته است و آن‌ها را نادیده گرفته است.