اتل مشوانی، سخنگوی ریاست تربیت بدنی و ورزش حکومت سرپرست بازی شطرنج در افغانستان را «تعلیق» کرده است. آقای مشوانی به تلویزیون خصوصی طلوع‌نیوز گفته است که به‌دلیل وجود مشکلات در سطح رهبری فدراسیون شطرنج و «ملاحظات شرعی» درباره‌ی این رشته، بازی شطرنج منع شده است. وی تاکید کرده است که پس از بررسی‌های شرعی در خصوص بازی شطرنج، در مورد ازسرگیری این بازی زیر چتر اداره‌ی ورزش تصمیم گرفته خواهد شد. او درباره‌ی آنچه ملاحظات شرعی درباره‌ی شطرنج خوانده، توضیح نداده است. حکومت سرپرست پیش از این هم بر برخی از رشته‌های ورزشی و سرگرمی‌ها محدودیت وضع کرده است. در حال حاضر ورزش هنرهای رزمی ترکیبی (ام‌ام‌ای) در افغانستان تحت کنترل حکومت فعلی ممنوع است. همچنین حکومت فعلی زنان را از تمام رشته‌های ورزشی محروم کرده‌اند. قابل ذکر است که شطرنج در بسیاری از کشورها به‌عنوان یکی از ورزش‌های فکری مؤثر در آموزش مهارت‌های ذهنی، تمرکز و تصمیم‌گیری شناخته می‌شود. افغانستان نیز در سال‌های گذشته در این رشته حضور بین‌المللی فعالی داشته است.

سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که در این فصل، احتمال شیوع بیماری سرخکان افزایش یافته و از خانواده‌ها خواسته شده است تا برای جلوگیری از شیوع این بیماری، هرچه زودتر کودکان خود را واکسن کنند. این نهاد امروز (یک‌شنبه، ۲۱ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «در این فصل خطر بیماری سرخکان زیاد است. منتظر شیوع بیماری در خانواده نباشید. همین حالا در محل خود به مرکز صحی مراجعه و کودکان خود را واکسن کنید.» سازمان بهداشت جهانی تاکید کرده است که این واکسن برای همه کودکان زیر پنج سال به‌گونه رایگان، تطبیق می‌شود. براساس آمار سازمان ملل، در دو ماه اول سال جاری میلادی بیش از ۱۰۰ نفر براثر بیماری سرخکان در افغانستان جان باخته‌اند. همچنین پزشکان بدون مرز نیز هشدار داده است که روزانه یک کودکان در افغانستان براثر این بیماری جان می‌دهد. طبق گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی در ماه فبروری امسال، هشت هزار و ۷۷۶ مورد مشکوک بیماری سرخکان در این کشور ثبت شده است. در ماه فبروری ۶۹ نفر بر اثر این بیماری جان باخته‌اند. این سازمان در گزارشی اعلام کرده بود که بیش از چهار هزار مورد مشکوک به سرخکان در ولایت‌های هرات، بلخ و هلمند، ثبت شده است. مسوولان حکومت سرپرست با رد این گزارش اعلام کرد که کارزار سراسری واکسیناسیون سرخکان را راه‌اندازی می‌کند.

عبدالولی حقانی، معین وزارت صحت عامه حکومت سرپرست می‌گوید که بیش از پنج هزار و ۳۰۰ کودک در کشور به بیماری تالاسمیا مبتلا هستند. آقای حقانی این اظهارات را در نشستی به مناسبت روز جهانی تالاسمیا در کابل مطرح کرده و گفته است که برای حمایت از بیماران مبتلا به این بیماری اقداماتی انجام شده است، از جمله ایجاد مراکز تشخیص در چندین ولایت کشور. تالاسمیا یک بیماری‌ ارثی است که توانایی بدن در تولید هموگلوبین را مختل می‌کند. وی در ادامه تاکید کرد که بیماران تالاسمیا از اولویت‌های وزارت صحت عامه است و این وزارت خدمات تشخیص، درمان، دوا و خون‌رسانی را به‌گونه رایگان به کودکان مبتلا ارائه می‌کند. او در بخشی از صحبت‌هایش از مردم خواست تا با شرکت در کارزارهای اهدای خون، از بیماران تالاسمیا که نیاز مداوم به تزریق خون دارند، حمایت کنند. همچنین عبدالولی حقانی از نهادهای امدادرسان، از جمله کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، نیز خواست تا از تلاش‌ها برای کمک به بیماران تالاسمیا پشتیبانی کنند. با آنکه آمار دقیق از شیوع تالاسمیا در افغانستان در دست نیست، اما یافته‌های برخی مطالعات، تصویری کلی از گستردگی این بیماری ارائه می‌دهد. بر اساس داده‌هایی که در وب‌سایت «ریسرچ گیت» منتشر شده، حدود یک تا یک‌ونیم میلیون تن در افغانستان حامل ژن بتا-تالاسمیا هستند؛ آماری که از نرخ شیوع ۳.۸ درصدی در میان ۳۶۹ بیمار سرپایی به دست آمده است. همچنین طبق همین داده‌ها، نرخ حاملگی آلفا-تالاسمیا در میان زنان باردار حدود ۱۴.۴ درصد و بتا-تالاسمیا نزدیک به ۳ درصد برآورد شده است. یک گزارش در ماه فبروری ۲۰۲۵ که در مجله هماتولوژی و علوم وابسته منتشر شد، نشان می‌دهد که تنها در ولایت ننگرهار، بیش از ۱۵۰۰ کودک مبتلا به تالاسمیا زندگی می‌کنند. همچنین، پژوهشی در جنوری ۲۰۲۴ میلادی که در مجله علوم طبی پایه افغانستان چاپ شده، نشان می‌دهد که ۱۷.۶ درصد کودکان مبتلا به کم‌خونی که در یک شفاخانه کابل مورد بررسی قرار گرفتند، به بتا-تالاسمیا مبتلا بودند. تالاسمیا یک بیماری جنتیکی است که توانایی بدن برای تولید هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز که وظیفه انتقال اکسیجن را دارد، مختل می‌سازد. کودکانی که به نوع شدید این بیماری مبتلا هستند، معمولاً به تزریق خون مادام‌العمر و مراقبت‌های ویژه نیاز دارند. در صورت عدم درمان مناسب، تالاسمیا می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله آسیب اندام‌ها و مرگ زودرس شود. این بیماری در مناطقی چون آسیای جنوبی، خاورمیانه و حوزه مدیترانه شیوع بیشتری دارد.

ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر حکومت سرپرست مقام‌های اداره‌ی استخبارات دولت را به «ترحم بر مردم»، عدم بازداشت شهروندان با «شک و شبهه» و ظلم‌نکردن بر زندانیان توصیه کرده است. حمدالله فطرت، معاون سخنگوی حکومت فعلی با نشر اعلامیه‌ای گفته است که هبت‌الله آخوندزاده این توصیه‌ها را در جریان سخنرانی خود در سمینار مشترک آموزشی و اصلاحی برای مقام‌های استخبارات بیان کرده است. در خبرنامه آمده است که ملا هبت‌الله آخوندزاده به مسوولین استخبارات در خصوص ترحم بر مردم، رفتار خوب در جامعه، عدم توقیف مردم با شک و شبهه، ظلم نکردن بالای زندانیان، رازدار بودن و همچنان استقامت در شریعت توصیه‌های لازم کرد. قابل ذکر است که براساس شکایت شهروندان استخبارات حکومت فعلی بارها فعالان سیاسی، مدنی، استادان دانشگاه و خبرنگاران را بازداشت و ماه‌ها زندانی کرده است. همچنین ملا هبت‌الله آخوندازده در بخشی از این سمینار استخبارات را ستون فقرات حکومت خوانده است. او گفته است: «استخبارات نظام اسلامی مکلفیت دارد تا تمام پلان‌های پنهان و آشکار را خنثا سازد که دشمنان نظام اسلامی می‌خواهند آن‌ را عملی کنند.» رهبر حکومت سرپرست افزوده است که «استخبارات باید برای هیچ‌کسی اجازه ندهد که به‌گونه‌ی آشکار و پنهان به شعایر دینی و اسلامی توهین کند». وی همچنان از استخبارات خواسته است که باید مشترکا با سایر ادارات در راستای تطبیق شریعت و ذهنیت‌سازی مردم تلاش کنند.

فیفا یا شورای فدراسیون بین‌المللی فوتبال درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که با تشکیل تیم فوتبال زنان افغانستان متشکل از پناهندگان موافقت کرد. فیفا با نشر اعلامیه‌ای گفته است که شورای فدراسیون بین‌المللی فوتبال، استراتژی اقدام برای فوتبال زنان افغانستان را تصویب کرده است و در این طرح، تشکیل تیم فوتبال پناهندگان زنان افغانستان (AWRT) پیش‌بینی شده است. در اعلامیه آمده است که این نهاد مأموریت دارد تا تشکیل تیم فوتبال زنان افغانستان را سازمان‌دهی و تسهیل کند و این تیم باید در اسرع وقت فعالیت خود را آغاز کند. اعلامیه به نقل از جیانی اینفانتینو، رییس فیفا نوشته است که شورای فدراسیون بین‌المللی فوتبال متعهد است به هر دختری در سراسر جهان فرصت بازی فوتبال را بدهد. وی این اقدام را «تاریخی» توصیف کرده است. این در حالی است که اعضای تیم ملی فوتبال زنان افغانستان پس از بازگشت حکومت فعلی به قدرت از کشور خارج شده‌اند و اکنون در کشورهای مختلفی چون استرالیا، بریتانیا، آلبانیا، پرتغال و ایالات متحده زندگی می‌کنند. پیش‌تر نهادهای حقوق بشری از فیفا خواسته بودند که زمینه بازگشت تیم فوتبال زنان افغانستان به رقابت‌های بین‌المللی را فراهم کند. همچنین شورای فیفا در نشست خود تصمیم گرفت که جام جهانی فوتبال زنان از سال ۲۰۳۱ با حضور ۴۸ تیم برگزار شود. در این قالب جدید، تیم‌ها در دوازده گروه به مصاف هم می‌روند و تعداد بازی‌ها از ۶۴ به ۱۰۴ مسابقه افزایش خواهد یافت. همچنین مدت‌زمان برگزاری این رقابت‌ها یک هفته بیشتر از دوره‌های پیشین خواهد بود. فیفا هدف از این تغییر را توسعه و گسترش فوتبال زنان در سطح جهانی عنوان کرده است. فدراسیون فوتبال افغانستان (AFF) تحت کنترل حکومت سرپرست تا اکنون در این زمینه چیزی نگفته است.

ورونیکا بوسکوویچ پوهر، کاردار نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان اعلام کرده است که حذف اقتصادی و اجتماعی زنان در حاکمیت حکومت سرپرست، بیش از ۹۲۰ میلیون دالر معادل ۵.۸ درصد تولید ناخالص داخلی بین سال‌های (۲۰۲۴ تا ۲۰۲۶) به اقتصاد افغانستان آسیب وارد می‌کند. خانم بوسکوویچ پوهر امروز (پنج‌شنبه، ۱۸ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، خواستار تدوین سیاست‌های موثر برای توانمندسازی زنان افغانستانی شد. همچنین وی در یک پیام دیگر نوشته است: «اتحادیه اروپا هیچ سیاست تعرفه‌ای و هیچ تحریمی علیه امور مالی افغانستان ندارد. اما کالاها به دلیل عدم رعایت (استانداردهای اتحادیه اروپا، مواد شیمیایی غیرقانونی) با رد بازار مواجه می‌شوند. سازگاری با بازارهای بین‌المللی برای رفاه حیاتی است.» قابل ذکر است که حکومت فعلی محدودیت‌های شدیدی علیه زنان وضع کرده است. حکومت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع و زنان را از رفتن به دانشگاه منع کرده است. حکومت سرپرست همچنان زنان را از کار در موسسات منع و بر رفت و آمدها محدودیت وضع کرده است. پیش از این هری آنتونی پاترینوس، رییس سیاست‌گذاری آموزشی در دانشگاه آرکانزاس، راجا بنتاوئه کتان، کارشناس آموزش بانک جهانی و رفیع‌الدین نجم، اقتصاددان دانشگاه امریکایی در پژوهشی هشدار دادند که محرومیت آموزشی زنان سالانه بیش از ۱.۴ میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان ضربه می‌زند. همچنین در ۱۰ ثور سال جاری نیز آژانس توسعه ملل متحد هشدار داد که محدودیت‌های مداوم بر آموزش و اشتغال زنان، شکاف جنسیتی را گسترش داده و زنان را به فقر و محرومیت‌ اجتماعی سوق داده است. همسو با آن، صندوق کودکان سازمان ملل نیز حدود دو سال قبل اعلام کرد که ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، دستکم ۵۰۰ میلیون دالر به اقتصاد افغانستان آسیب زده است.

مرکز آزادی بیان (FSH) درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که سال ۲۰۲۴ میلادی یکی از خون‌بارترین سال‌ها برای روزنامه‌نگاران در جهان بود و طی این سال، دست‌کم ۱۲۴ خبرنگار در ۱۸ کشور جان باخته‌اند. این مرکز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات، نشستی را به منظور بررسی وضعیت آزادی بیان و رسانه‌ها در افغانستان و روزنامه‌نگاری در جوامع دموکراتیک در کانادا برگزار کرده است. در اعلامیه آمده است که این نشست با حضور مسوولان نهاد‌های حامی رسانه‌های کانادایی، استادان دانشگاه، دانشجویان و شماری از خبرنگاران کشور در شهر تورنتوی کانادا برگزار شده است. مرکز آزادی بیان در ادامه تاکید کرده است که در این نشست به فرصت‌های موجود در جوامع دموکراتیک برای ژورنالیزم و محدودیت‌های موجود در جوامع سرکوب‌گر پرداخته شد. در ادامه آمده است که اشتراک‌کنندگان این نشست در مورد «تلاش‌های خبرنگاران افغانستان برای حفظ ژورنالیزم، چالش‌ها و محدودیت‌های جدی علیه رسانه‌ها و خبرنگاران» نیز گفتگو کردند. همچنین اعلامیه به نقل از باب ری، سفیر و نماینده دایمی کانادا در سازمان ملل که در این نشست شرکت کرده، نوشته است: «جهان با تهدید بزرگی روبرو است و رسانه‌ها در بسیاری از کشورها به گونه‌ای سیستماتیک هدف قرار می‌گیرند.» نماینده دایمی کانادا در سازمان ملل، از جامعه‌ی جهانی خواسته که با اتحاد و همبستگی از این ارزش‌های بنیادین دفاع کند. مرکز آزادی بیان نوشته که از ریچل پالفر، رییس سازمان روزنامه‌نگاری برای حقوق بشر (JHR)، به‌خاطر نقش برجسته این نهاد در حمایت و تسهیل روند انتقال خبرنگاران افغانستان و ربابه محمدی، هنرمند اهل افغانستان، به‌منظور دفاع از حقوق زنان و دختران افغانستان تقدیر شده است. همچنین سازمان روزنامه‌نگاری برای حقوق بشر گفته که از زمان بازگشت حکومت فعلی به قدرت، تا اکنون بیش از ۲۴۰۰ خبرنگار و فعال حقوق بشر افغانستانی را به کانادا منتقل کرده است. مرکز آزادی بیان از دولت کانادا و نهادهای حامی رسانه‌ها خواسته علاوه بر تقویت حمایت از خبرنگاران، زمینه‌ی کاریابی و انتقال‌ خبرنگاران افغانستان را از کشورهای پاکستان، ایران و ترکیه فراهم سازد.

برنامه‌ی توسعه‌ سازمان ملل متحد هشدار داده است که به‌رغم رشد ناچیز اقتصادی در افغانستان، وضعیت معیشتی مردم هم‌چنان بحرانی باقی مانده و نابرابری‌ها، به‌ویژه برای زنان رو به افزایش است. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که افغانستان در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ رشد ۲.۷ درصدی در تولید ناخالص داخلی را تجربه کرده؛ اما این احیای اقتصادی همچنان شکننده است و تأثیری در بهبود وضعیت زندگی اکثریت مردم نداشته است. در گزارش آمده است که ۷۵ درصد جمعیت افغانستان در سال گذشته میلادی با ناامنی معیشتی روبرو بوده‌اند؛ رقمی که نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی شش درصد افزایش یافته است. همچنین برنامه‌ی توسعه سازمان ملل متحد در بخشی از گزارشش تاکید کرده است که در این مدت، دسترسی به مسکن مناسب، خدمات درمانی و کالاهای اساسی کاهش یافته و هم‌زمان، شوک‌های اقتصادی و اقلیمی تشدید شده‌اند. در بخشی از این گزارش آمده است که خانواده‌های تحت سرپرستی زنان، جوامع روستایی و بی‌جاشدگان بیش‌ترین کاهش را در درآمد و هزینه‌های خود گزارش داده‌اند. این گزارش نشان می‌دهد که شکاف جنسیتی بیش از گذشته افزایش یافته و شمار بیشتری از زنان را به سوی فقر و انزوای اجتماعی سوق داده است. کانی ویگناراجا، معاون دبیرکل برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل در آسیا و اقیانوسیه، گفته است: «داده‌های تازه نشان می‌دهند که مردم در افغانستان همچنان در مسیری نگران‌کننده و دشوار حرکت می‌کنند.» سازمان ملل در بند دیگر این گزارش خواستار اقدام فوری جامعه‌ی جهانی برای جلوگیری از تشدید بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و جنسیتی در افغانستان شده است. کارشناسان می‌گویند محدودیت‌های گسترده علیه زنان، از جمله ممنوعیت‌ها بر کار، تحصیل و مشارکت اجتماعی، از عوامل اصلی این آسیب‌پذیری بالا هستند. این در حالی است که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر کشور، فقر و بی‌کاری و در پی آن نیاز به کمک‌های بشردوستانه به‌شدت افزایش یافت است. همچنان شماری زیادی از نهادهای بین‌المللی کمک‌رسان همواره از کاهش کمک‌ها به دلیل کم‌بود بودجه هشدار دادند و در پی آن بحران بشری در کشور به وخامت گرایید.