همزمان با اعلام نتایج آزمون سراسری کانکور از سوی حکومت سرپرست، مدافعان حقوق بشر و فعالین حقوق زنان، این آزمون را «تک‌جنسیتی» عنوان کرده و گفته‌اند که ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران، آینده‌ی کشور را فلج می‌کند. شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر در زمان حکومت پیشین افغانستان، امروز (دوشنبه، ۱ اسد) به نتایج آزمون سراسری کانکور بدون حضور دختران واکنش نشان داده و در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که حکومت فعلی همچنان به حذف زنان از تمامی حوزه‌های زندگی عمومی از جمله دسترسی به آموزش‌های متوسطه، لیسه و دانشگاهی ادامه می‌دهند. خانم اکبر هشدار داد که ممنوعیت دختران از آموزش و تحصیل، آینده‌ی جامعه‌ی افغانستان را فلج می‌کند. همچنین اورزلا نعمت، پژوهشگر اهل افغانستان هم در حساب کاربری ایکس خود در پیوند به نتایج آزمون سراسری کانکور نوشته است که آزمون کانکور یک سال دیگر بدون حضور دختران برگزار شد. او تاکید کرد که این تبعیض سیستماتیک نمونه‌ای از «آپارتاید جنسیتی» و جنایتی علیه ملت افغانستان در درازمدت است. قابل ذکر است که نتایج آزمون سراسری کانکور ۱۴۰۳ روز گذشته از سوی اداره‌ی ملی امتحانات که تحت کنترل حکومت فعلی است، اعلام شد. بر اساس این اعلام، اتل خان رحیم‌زوی از لیسه حبیبیه با کسب ۳۵۹.۶ نمره به عنوان فرد شماره یک کانکور امسال معرفی شده و به دانشگاه طبی کابل راه‌ یافته است. سید مجید از بلخ، شفیع‌الله نظامی از فراه و ارشاد احمد از ولایت لغمان به ترتیب مقام‌های دوم تا چهارم کانکور امسال را از آن خود کرده‌اند. آزمون سراسری کانکور امسال نیز بدون حضور دختران و در پنج مرحله برگزار شد‌. ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی گفته است که شمار کامیاب‌شدگان امسال نسبت به پارسال بیشتر است. در حالی نتایج امتحان کانکور امسال اعلام می‌شود که نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که از هفت هزار دانش‌آموز دختر و پسر در سراسر افغانستان حمایت می‌کند. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که به دختران و پسران کمک می‌کند تا بتوانند به‌راحتی به مکتب‌های ابتدایی بروند. آموزش و مراقبت در دوران کودکی بهترین شروع دانش‌آموزان برای زندگی کردن است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد همچنان در پیامی دیگری نوشته است که در خانه‌های دختران دانش‌آموز شیر‌های آب نصب کرده تا وقت خود را برای آب‌آوردن تلف نکنند. یونیسف تاکید کرد که این سهولت را برای دختران، با حمایت مالی کمک‌های بشردوستانه‌ی افغانستان، بانک توسعه‌ی اسلامی و سازمان همکاری اسلامی ایجاد کرده است. فوزیه، دانش‌آموز ده ساله‌ی که از خدمات آب‌رسانی مستفید شده است به یونیسف گفته است که نبود آب، بار‌ها باعث دیر رفتن وی به صنف درسی شده است. فوزیه افزود: «زمانی‌که برای آب آوردن کیلومتر‌ها دور از خانه می‌رفتم، زمان شروع صنف من در مکتب بود. حالا می‌توانم با خیال راحت صبح زود به مکتب بروم و آموزش ببینم.» حمایت یونیسف از دانش‌آموز‌های دختر در دوره‌ی ابتدایی در حالی صورت می‌گیرد که اکنون بیش از یک هزار و ۳۰ روز می‌شود دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب‌ها منبع شده‌اند. حکومت سرپرست پس از به‌دست گرفتن قدرت در افغانستان، با صدور بیش ۵۰ فرمان، زنان و دختران را در بعدهای وسیع زندگی اجتماعی محدود کردند. در نخستین اقدام آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع کرد.

برنامه‌ جهانی غذا در افغانستان اعلام کرده است که روزانه به بیش از ۷۰۰ هزار تن از دختران و پسران دانش‌آموز، کمک‌های غذایی مغذی از جمله بیسکویت توزیع می‌کند. این سازمان امروز (چهارشنبه، ۲۷ سرطان) با نشر یک نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که هر روز صبح به دختران و پسران مکتب به‌خاطر بلند‌بردن سطح یادگیری شان مواد غذایی کمک می‌کند. برنامه جهانی غذا تاکید کرد: «ما میان‌وعده‌های غذایی بسیار مغذی توزیع می‌کنیم، تا به دختران و پسران مکتب کمک کند که فعال بمانند و بهتر یاد بگیرند.» در ادامه آمده است که این  بیسکویت‌ها، دارای ویتامین‌های کلسیم، پتاسیم و آهن هستند که به صورت محلی در داخل افغانستان ساخته‌ می‌شوند. در حالی برنامه جهانی غذا تلاش می‌کند تا از تغذیه و آموزش پسران و دختران در مکتب‌های ابتدایی حمایت کند که پس از حاکمیت حکومت سرپرست در افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب منع شده‌اند و اجازه‌ی رفتن به دانشگاه‌ها نیز از آنان گرفته شده است. وضعیت اقتصادی مردم این کشور به‌ویژه زنان و کودکان رو به وخامت رفت. هم‌چنان افغانستان در لیست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا در سه سال متواتر قرار گرفت. وضع قوانین سخت‌گیرانه‌ی حکومت سرپرست بر شهروندان، افزایش روز‌افزون نرخ مواد خوراکی و سوختی و تعامل‌نکردن جهان با حکومت فعلی از موارد دیگر بحران اقتصادی و بشری در این کشور عنوان شده است. همچنین چندی پیش سازمان جهانی غذا گفته بود که ۴ میلیون مادر و کودک در افغانستان دچار سوءتغذیه هستند.

ادم ووسورنو، مدیر بخش عملیات و پشتیبانی اوچا یا دفتر هماهنگ کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل ‌متحد، می‌گوید که پس از دیدار زنان در شماری از ولایت‌های افغانستان، آنان خواستار بهتر شدن سیستم صحی و فراهم شدن زمینه‌ی آموزش برای خود و فرزندان‌شان هستند. خانم ووسورنو، با استقبال از حضور کارکنان زن در بخش‌های بشر دوستانه‌ی سازمان ملل و همچنان مشاوران روانی اجتماعی به‌شمول واکسیناتورها گفت که حضور آنان در این کشور همانند «شریان‌‌های حیاتی در جامعه هستند.» او تاکید کرد: «با مادران بسیار جوان صحبت کردم، با مردان مسن‌تر در جامعه صحبت کردم. آنها سه در خواست داشتند: اولین درخواست‌شان مرکز صحی در قریه‌های شان بود. همچنین درخواست مکتب داشتند. مادران می‌گفتند که ما بی‌سواد هستیم و می‌خواهیم برای فرزندان‌مان آموزش فراهم شود. سومین درخواست‌شان معیشت و حمایت معیشتی بود.» مدیر بخش عملیات و پشتیبانی اوچا خواستار حمایت همه جانبه و درازمدت از جوامع‌ در افغانستان به‌ویژه زنان شده و آن را ضروری خوانده است. وی می‌گوید: «کمک بین‌المللی پایدار برای مردم این کشور برای حرکت در امداد و بهبود حیاتی است.» این در حالی است که حکومت سرپرست فقط چند ماه پس از روی کار آمدن‌شان دستور منع کار زنان در نهادهای خارجی را صادر کرد. اما استثنای برای آموزگاران زن و کارکنان بخش صحی وجود دارد که آنان می‌توانند با رعایت کردن دستور حکومت فعلی در چارچوب تعیین شده از سوی گروه که همانا پوشیدن ماسک، حجاب کامل (لباس سیاه بلند) و متمایز بودن محل کار به کار شان در این دو سکتور ادامه دهند.

مسوولان محلی از ولایت نورستان می‌گویند که ۸۰ درصد مکاتب این ولایت ساختمان ندارند و دانش‌آموزان با مشکلات فروان روبرو هستند. سیدرسول عابد، معاون تدریسی ریاست معارف نورستان به رسانه‌ها گفته است که در سال روان خورشیدی، کار بازسازی ۵۲ مکتب را که پیش از این نیمه تمام مانده است، روی دست می‌گیرند. آقای عابد تاکید کرد: «در ولایت نورستان ۸۰ درصد مکتب‌ها ساختمان ندارند. نورستان با مشکلات زیاد روبرو هستند چون زمانی که باران می‌شود یا دانش‌آموزان ما در مسجد درس‌می‌خوانند یا رخصت هستند.» او از وزارت معارف خواستار رسیدگی به مشکلات مکاتب ولایت نورستان شده است. از سویی هم، شماری از این دانش‌آموزان، از مسوولان می‌خواهند که افزون بر بازسای ساختمان مکتب‌ها، لوازم آموزشی را نیز، برای آنان فراهم کنند. عمر یکی از دانش‌آموزان به رسانه‌ها گفته است: «وقتی‌که باران و برف می‌بارد از مجبوریت مکتب رخصت می‌شود، از اثر گرمی زیاد سر درد هستم، بخاطر جلوگیری از شعله‌های آفتاب بر سر پرده هموار می‌کنم.  به سبب نبود ساختمان مکتب ما بیش‌تر در خانه‌های مردم و یا مسجد آموزش فرا می‌گریم.» بر بنیاد آمار ریاست معارف نورستان، ۴۱ هزار ۱۱۸ دانش‌آموز در ۲۱۴ مکتب سرگرم فراگیری آموزش هستند که از این میان، ۱۷ هزار ۲۱۸ تن آنان را دختران تشکیل می‌دهد. در حالی باشندگان ولایت نورستان از نبود امکانات و عدم ساختمان‌های معیاری شکایت دارند که حکومت سرپرست با تسلط بر افغانستان بیشتر روی مدارسی دینی تمرکز نموده و بر ایجاد مدارس دینی تاکید دارد. همچنین نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

همزمان با یک هزار روز از بسته ماندن دروازه‌های مکتب‌ها به‌روی دختران بالاتر از صنف ششم، سازمان عفو بین‌الملل به این محدودیت واکنش نشان داده و می‌گوید که دختران به‌دلیل سیاست‌های «تبعیض‌آمیز و ناعادلانه» حکومت فعلی از حق آموزش محروم شدند. سازمان عفو بین‌الملل با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که حکومت فعلی قوانین بین‌المللی را «نقض» می‌کند. این سازمان با راه‌اندازی هشتک «آموزش جرم نیست»، نوشته است که حکومت فعلی باید «فوراً» تمام مکتب‌های متوسطه و لیسه را به‌روی دختران باز کنند. عفو بین‌الملل در ادامه تاکید کرد که سیاست‌های حکومت فعلی برخلاف قوانین بین‌المللی است. باید گفت که حکومت فعلی یک ماه پس از تسلط دوباره‌ی شان بر افغانستان، مکتب‌های دخترانه را که به‌دلیل «بازنگری کتاب‌های درسی و میتود آموزشی» که به‌باور آنان «خلاف شریعت» بوده‌است، مسدود کرد. حکومت فعلی تاکید کرده بود که تا «امر ثانی» دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش به‌دور می‌مانند. در حال حاضر یک‌هزار روز از محرومیت آموزش دختران می‌گذرد. این اقدام حکومت فعلی با واکنش‌های نهادهای حقوق بشری، چهره‌های حقوقی و جنبش‌های اعتراضی به‌همراه بوده است. ریچارد بنت، رینا امیری و دیده‌بان حقوق‌ بشر تا اکنون با نشر پیام‌‌های جداگانه‌ای محرومیت دختران از مکتب را «ناعادلانه» خوانده‌اند و گفته‌اند که حکومت فعلی، رویاهای دختران را نابود کرده است. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

مسوولان در ریاست معارف ولایت بدخشان می‌گویند که در همکاری با یک موسسه‌ی داخلی برای دانش‌آموزان دختر دوره‌ی ابتدائیه در چهار مکتب شهر فیض‌آباد، مرکز این ولایت چادر «برقع» توزیع کرده‌اند. ریاست معارف با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در گام نخست دیروز (یک‌شنبه، ۱۳ جوزا) برای ۲۰۰ دختر در «لیسه عالی مخفی بدخشی»، «لیسه نسوان نمبر ۲»، «لیسه نسوان باغ شاه» و «لیسه نسوان الجهاد» در فیض‌آباد برقع توزیع کرده است. در اعلامیه آمده است که علاوه بر چادر برقع، برای این دانش‌آموزان لباس مکتب نیز توزیع شده است. معارف ولایت بدخشان تاکید کرد که در هر مکتب برای ۵۰ دانش‌آموز دختر چادر برقع و لباس توزیع کرده است. در ادامه آمده است که چادر برقع و لباس برای این دانش‌آموزان از سوی یک موسسه موسوم به «موسسه‌ی انکشافی و اقتصادی روز» تهیه و توزیع شده است. ریاست معارف می‌گوید که برای ۵۰۰ دانش‌آموز دختر مکاتب ابتدایی ولسوالی‌های بهارک و شهدا نیز برقع و لباس توزیع خواهد کرد. همچنین نازیه بهارستانی، رییس موسسه‌ روز گفت که او تلاش می‌کند برای تمام دانش‌آموزان مکاتب ابتدایی بدخشان، لباس و اونیفورم مکتب تهیه کند. خانم بهارستانی هدف از این کار را کمک به خانواده‌های فقیر عنوان کرده است. در حالی این موسسه برای دختران دوره‌ی ابتدایی چادر برقع و لباس توزیع می‌کند که حکومت فعلی از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، محدودیت‌های گسترده‌ای بر پوشش زنان و دختران وضع و توصیه کرده‌اند که زنان در اماکن عمومی «برقع» بپوشند. این در حالی است که حکومت فعلی نزدیک به سه سال گذشته، محدودیت‌های شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمی‌توانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.  

مسوولان در فرماندهی پولیس ولایت بغلان می‌گویند که یک دانش‌آموز در ولسوالی «دند غوری» این ولایت با شلیک گلوله‌ی تفنگچه، آموزگار/معلم‌اش را به قتل رسانده و سپس خودش را زخمی کرده است. شیراحمد برهانی، سخنگوی فرماندهی پولیس بغلان به رسانه گوهرشاد گفت که این رویداد حوالی ساعت ۹:۰۰ پیش‌ازچاشت دیروز (یک‌شنبه، ۱۶ ثور) در یک صنف درسی رخ داده است. وی تاکید کرد که این استاد مکتب علی‌الله نام داشت و پس از شلیک چندین گلوله جان باخته است. او افزود که این دانش‌آموز پس از شلیک چندین گلوله بالای استادش، بر خودش نیز شلیک کرده که در نتیجه‌ی آن زخمی شده و اکنون در شفاخانه‌ ولایتی بغلان در شهر پلخمری تحت درمان است. آقای برهانی تاکید کرد که این رویداد به‌دلیل «خصومت شخصی» و «مشکلات درسی» بین استاد و شاگرد رخ داده است. سخنگوی پولیس بغلان گفت که این شاگرد شریف‌الله نام داشته و حدود ۱۶ سال سن دارد. مسوولان محلی حکومت فعلی توضیح نداده‌اند که این دانش‌آموز چگونه اسلحه را به داخل مکتب و صنف درسی منتقل کرده است. این در حالی است که پس از تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، رویدادهای جنایی در روزهای پسین در نقاط مختلف کشور افزایش یافته است. روز جمعه هفته گذشته نیز دزدان مسلح یک جوان را در شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ به قتل رساندند.