برچسب: مکتب

2 روز قبل - 62 بازدید

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که به ۱.۵ میلیون کودک در ۱۵ هزار مکتب در سراسر افغانستان، لوازم آموزشی توزیع می‌کند. این سازمان امروز (سه‌شنبه، ۲۹ میزان) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که به این کودکان کیف، کتابچه و پنسل توزیع خواهد کرد. در ادامه آمده است که در مکتب «ملک شیر احمد» در لوگر، دختران با دریافت این اقلام از شادی لبریز می‌شوند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که این لوازم با همکاری شاخه جنوب آسیای بانک جهانی توزیع می‌شود. در حالی این لوازم آموزشی برای کودکان توزیع می‌شود که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران و زنان بست، در حالی که ‏بخش صحت سراسر افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش و تحصیل باز بمانند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. فقر شدید و بحران بشری در افغانستان نیز باعث شده است که بسیاری از خانواده‌ها توان خرید لوازم آموزشی برای کودکان‌شان را از دست بدهند.

ادامه مطلب


1 هفته قبل - 86 بازدید

همزمان با روز جهانی غذا، برنامه جهانی غذا اعلام کرده است که هر روز ‏برای ۷۰۰ هزار دختر و پسر در مکاتب افغانستان بیسکویت‌های ‏غنی‌شده توزیع می‌کند. این برنامه امروز (پنج‌شنبه، ۲۴ میزان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این ‏بیسکویت‌ها به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا فعال بمانند و بهتر یاد ‏بگیرند.‏ برنامه جهانی غذا در ادامه تاکید کرده است که در کارخانه‌ی تولید بیسکویت این نهاد، ‏بیشتر زنان و دختران کار می‌کنند؛ در حالی که فرصت‌های شغلی برای زنان ‏محدود است.‏ قابل ذکر است که نهادهای سازمان ملل هشدار داده‌اند که ۲.۳ میلیون زن و کودک در افغانستان با سوءتغذیه حاد مواجه هستند. طبق گزارش‌ها، هر سه روز یک کودک در شفاخانه ولایت بدخشان به دلیل سوءتغذیه جان می‌سپارد. همچنین یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل و یونسکو به‌تازگی با نشر گزارش مشترک درباره‌ی وضعیت ‏آموزش و پرورش در ‏افغانستان، گفته‌اند که نظام آموزشی ‏کشور با چالش‌های ‏بی‌سابقه‌ای روبرو است.‏ در این گزارش مشترک آمده است که افت یادگیری در کشور به میزان ‏نگران‌کننده‌ای پایین است و بیش از ‌‏۹۰ درصد از کودکان ۱۰ ساله نمی‌توانند ‏یک متن ساده را بخوانند که این امر ‏یکی از شدیدترین بحران‌های ‏یادگیری در جهان را برجسته می‌کند.‏ در گزارش سازمان‌های یونیسف و یونسکو درباره‌ی وضعیت آموزش ‏در ‏افغانستان آمده است که حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در آگوست ‌‏۲۰۲۱ میلادی تا‌ اکنون ‏حدود ۲.۲ میلیون دختر نوجوان را از آموزش محروم ‏کرده است. در این گزارش آمده است که مشارکت پسران نیز به‌طور فزاینده‌ای ‏تحت تأثیر فقر و ‏خواسته‌های خانواده‌ها قرار گرفته است.

ادامه مطلب


2 هفته قبل - 104 بازدید

در قلب کابل، جایی در میان کوچه‌های تنگ، پر از خاک و خاطره، خانه‌ای گلی و کهنه ایستاده است. خانه‌ای که اگر دیوارهایش زبان داشتند، از نفس‌نفس‌های زنی روایت می‌کردند؛ زنی که سال‌ها با دستانش نان دوخته، علم آموخته، و امید برشته بود... و حالا تنها درد می‌دوزد. نامش فاطمه است. زنی ۳۸ ساله، با پیشانی‌ای پر از چین و چشمانی که سال‌هاست لبخند را به خاطر نمی‌آورند. هرچند خندیدن را از یاد نبرده، اما دیگر دلیلی برای خندیدن نمی‌یابد. روزگاری معلم بود، در یکی از مکاتب متوسطه‌ی کابل. صنف‌های هفتم و هشتم را تدریس می‌کرد، بیشتر ریاضی. هنوز هم خوب یادش مانده روزی را که شاگردی با دست بالا پرسید: «معلم صاحب، اگر یک زن وزیر شود، می‌تانه قانون را تغییر بده؟» او خندید و گفت: «زن اگر باسواد باشه، هر کاری می‌تانه.» آن روزها، امید مثل نور آفتاب از پنجره‌ی مکتب به داخل می‌تابید. شاگردان، همچون گل‌های بهاری بودند. مکتب، باغی بود زنده و پرشور. و فاطمه، باغبان دلسوز آن باغ. اما... روزی، بی‌هیچ هشدار، بی‌هیچ دلیل، و بی‌هیچ عدالتی، دروازه‌های مکتب بسته شد. تصمیمی که نه از دل مردم، که از جایی بالا و بی‌چهره آمده بود. فاطمه هنوز آن روز را خوب به یاد دارد؛ روزی که با چشمانی پر از اشک، از دروازه‌ی مکتب گذشت، در حالی که شاگردانش، مثل پرنده‌های بی‌لانه، به او می‌نگریستند و اشک می‌ریختند. یکی از آن‌ها گفت: «معلم صاحب... باز می‌آیی؟» و فاطمه، با لبخندی پر از تلخی و اندوه، تنها گفت: «ان‌شاءالله...» آن لبخند، بیش از هزار حرف، درد داشت. شوهرش، رحمت‌الله، سال‌ها پیش در یک پروژه‌ی ساختمانی کار می‌کرد؛ اما کم‌کم درد گرده‌اش بیشتر شد. حالا حتی توان بالا رفتن از سه پله را ندارد. نمی‌تواند چیزی بلند کند، نه زیر آفتاب بایستد، نه کار کند. روزهایش را در سکوت می‌گذراند، با نگاهی خاموش و سری خم‌شده. وقتی طفل کوچک‌شان با امید می‌گوید: «بابا، برای من خوراکی بخر!» رحمت‌الله به زمین خیره می‌شود، بی‌هیچ پاسخ. بعد، آهسته نگاهش را به آسمان می‌دوزد و آرام می‌گوید: (خدا بزرگ است). با بیکاری شوهرش و بسته شدن مکاتب، فاطمه ماند با چهار طفل—خُرد و بزرگ—و یک دنیا مسئولیت. معاش معلمی دیگر نمی‌رسید، و امید هم کم‌کم مثل گیاهی بی‌آب، خشک می‌شد. ناچار شد چرخ خیاطی کهنه‌ای را از زیر تخت بیرون بکشد؛ همان چرخی که روزگاری مادرش با آن لباس عروس دوخته بود. حالا اما، باید نان زندگی را بدوزد. دوباره شروع کرد به یادگیری: پارچه بریدن، دوختن، اندازه گرفتن... اما بازار دیگر مثل قبل نبود. مردم نان خشک می‌خریدند، نه لباس نو. تولیدی‌ها، لباس‌های آماده را با نرخ ارزان‌تر به بازار آورده‌اند. مشتری‌ها کم‌اند. گاهی چند روز می‌گذرد بی‌آن‌که حتی یک سفارش برسد. فاطمه آه می‌کشد و می‌گوید: «صدای این چرخ، مثل غژغژ دروازه‌ی بسته‌ی مکتب است. هر بار که پِدال می‌زنم، دلم تیر می‌کشه... انگار دارم بر دفترچه‌ی خاطراتم زخم می‌زنم.» او حالا خیاط است، اما نه از دل، از مجبوری. روزهایی هست که تا نیمه‌شب پای چرخ می‌نشیند، کوک می‌زند و نخ می‌کِشد. اما وقتی حساب و کتاب می‌کند، می‌بیند همان هم کفاف پول برق و آرد را به‌سختی می‌دهد. دختر بزرگش، لیلا، زمانی صنف هفتم بود. حالا در خانه نشسته و به مادر کمک می‌کند. می‌گوید: «مادر، منم می‌خواهم معلم شوم.» فاطمه لبش را می‌گزد، بغضش را قورت می‌دهد و آرام می‌گوید: «می شوی دخترم، می‌شوی... فقط هنوز زود است. باید صبر کنی.» اما خودش می‌داند، صبر هم وقتی زیاد شود، آدم را می‌سوزاند. او هر شب، وقتی اطفالش خوابیده‌اند، دفترچه‌های کهنه‌اش را از گوشه‌ی صندوق بیرون می‌آورد. گچ خشکی را که لای تاهای چادرش پنهان کرده، بیرون می‌کشد. آن را بو می‌کند، روی میز می‌گذارد، آرام می‌نویسد: "۲ + ۲ = ۴" و زیر لب می‌گوید: «آسان است، دخترکم... آسان. فقط باید بخوانی.» گاهی با خودش فکر می‌کند: چرا باید علم و معرفت از زن گرفته شود؟ مگر زن نیست که نسل را تربیت می‌کند؟ مگر زن نیست که وطن را می‌سازد؟ او نمی‌فهمد چرا دنیا چنین شده، اما یک چیز را خوب می‌داند: بدون علم، ما هیچ هستیم. بدون زن، وطن ناقص است. یکی از روزها، وقتی برای خرید نخ و پارچه به بازار می‌رفت، دختر کوچکش پرسید: «مادر، اگه باز هم مکتب باز شود، باز هم می‌روی درس می‌دهی؟» فاطمه ایستاد. به چشمان دخترک خیره شد، دستش را گرفت، زانو زد و گفت: «من تا وقتی نفس دارم، باز هم درس می‌دهم. حتی اگه فقط یک شاگرد داشته باشم. حتی اگر مکتب نباشد، خانه‌ام مکتب می‌شود.» اما دلش چیز دیگری می‌خواهد؛ این‌که روزی دوباره همان مانتوی خاکستری‌اش را بپوشد، همان دفترچه‌ها را به بغل بگیرد، صدای زنگ مکتب را بشنود و در میان هیاهوی شاگردان، کسی از ته دل صدا بزند: «معلم صاحب!» و برگردد به همان صنف، همان نیمکت‌ها، همان تخته‌ی سفید. او هنوز هم باور دارد: زن، اگر اجازه داشته باشد، کوه را هم تکان می‌دهد. فاطمه در دلش فقط یک دعا دارد. نه برای ثروت، نه برای شهرت— بلکه برای باز شدن دروازه‌های مکتب. تا هیچ دختری پشت چرخ خیاطی، رؤیاهایش را ندوزد. تا هیچ مادری مجبور نشود علم را با نان عوض کند. و تا هیچ چرخی، صدای گچ‌های سفید را در خود خاموش نکند. نویسنده: سارا کریمی

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 223 بازدید

وزارت معارف حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۵۱ عنوان درسی را از چندین مضمون درسی صنف اول تا دوازدهم مکتب حذف کرده است. وزار معارف گفته است که این عنوان‌ها از مضمون‌های دری، پشتو، اجتماعیات و انگلیسی حذف شده و تدریس آن در مکتب منع شده است. در مکتوبی که در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است، تاکید شده است که این درس‌ها برخلاف «آموزه‌های دینی، پالیسی امارت اسلامی و معیارهای آموزشی» بوده‌اند. در مکتوب آمده است که تدریس عنوان‌های درسی بیرق، روز معلم، مادر، حقوق زن در جامعه، حقوق بشر، بشردوستی، میله گل سرخ، مجسمه‌های بامیان، رسم و ترانه‌های مردمی، خلافت حضرت علی و چندین عنوان دیگر، از کتاب‌های درسی حذف شده‌اند. همچنین وزارت معارف در این مکتب افزوده است که مضامین ساینسی مکتب را نیز بررسی می‌کند تا اگر مواردی برخلاف «آموزه‌های دینی، پالیسی امارت اسلامی و معیارهای آموزشی» پیدا شد، آن‌ها را حذف کنند. قابل ذکر است که وزارت معارف حکومت سرپرست پیش از این نیز چندین بار از آوردن تغییرات، حذف و جایگزین کردن عنوان‌های درسی در مضامین دوره‌ی ابتدایی مکتب خبر داده بود. در حالی ۵۱ عنوان درسی از کتاب‌های مکتب حذف می‌شوند که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

ادامه مطلب


1 ماه قبل - 179 بازدید

نمایندگی اتحادیه اروپا برای افغانستان اعلام کرده است که براساس یک توافق‌نامه با سازمان نجات کودکان، شش میلیون یورو برای دسترسی کودکان کشور به آموزش باکیفیت اختصاص داده است. این نمایندگی با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این پول را برای راه‌اندازی طرح «تسهیل دسترسی به دانش، امید و تاب‌آوری آموزشی» کمک کرده است. در اعلامیه آمده است که این کمک مالی به فراهم کردن فرصت‌های یادگیری ایمن، فراگیر، متناسب با جنسیت، باکیفیت و بدون وقفه برای پسران و دختران، به‌ویژه آنانی که از رفتن به مکتب بازمانده‌اند و یا دارای معلولیت هستند، کمک می‌کند. نمایندگی اتحادیه اروپا تاکید کرده است که براساس طرح «تسهیل دسترسی به دانش، امید و تاب‌آوری آموزشی»، مکاتب و مراکز آموزشی مبتنی بر جامعه تأسیس و مواد درسی ضروری و کتاب‌خانه برای کودکان افغا‌نستان فراهم خواهد شد. در ادامه آمده است که این طرح سواد، حساب و مهارت‌های اجتماعی کودکان را افزایش می‌دهد و در عین حال جوامع محلی را برای تضمین پایداری بلندمدت این تلاش‌های آموزشی درگیر می‌کند. اعلامیه به نقل از ورونیکا بوسکوویچ پوهار، کاردار نمایندگی اتحادیه اروپا در افغانستان نوشته است: «ما معتقدیم که هر کودکی، صرف نظر از جنسیت یا شرایط، حق داشتن یک محیط یادگیری امن و فراگیر را دارد.» وی در ادامه تاکید کرد: «این ابتکار با تمرکز بر دختران، نه‌تنها فرصت‌های آموزشی را بهبود می‌بخشد بلکه امید به رفاه یک ملت را نیز تقویت می‌کند. از این گذشته، نسل تحصیل‌کرده کلید ساختن آینده‌ای بهتر برای کشور است.» در اعلامیه آمده است که طرح «تسهیل دسترسی به دانش، امید و تاب‌آوری آموزشی» در ۳۶ ماه آینده اجرایی می‌شود و بر بهبود دسترسی به آموزش ایمن برای کودکان، افزایش مهارت‌های اصلی تحصیلی و اجتماعی-عاطفی آنان و افزایش مشارکت جامعه برای تضمین پایداری بلندمدت آموزش، تمرکز خواهد داشت. همچنین ملکامو کاسا، مسئول دفتر سازمان نجات کودکان در افغانستان گفته است: «ما به این باور هستیم که هر کودکی حق دارد در محیطی امن و آرام به آموزش باکیفیت دسترسی داشته باشد.» در حالی اتحادیه اروپا بر آموزش کودکان در افغانستان سرمایه‌گذاری می‌کند که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند.

ادامه مطلب


2 ماه قبل - 157 بازدید

یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان همزمان با روز جهانی کتاب، بر دسترسی مساوی دختران و زنان کشور به آموزش تاکید کرده است. یوناما امروز (دوشنبه، ۱۷ سنبله) در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که رزا اوتونبایوا، رییس این دفتر نیز در تجلیل از این روز شرکت کرده است. در ادامه آمده است: «یوناما در حالی که از میراث ادبی غنی این کشور تجلیل می‌کند، خواهان دسترسی فراگیر به آموزش برای همگان است، به‌ویژه برای زنان و دختران.» رزا اوتونبایوا در ادامه تاکید کرده است که کتاب‌ها نه تنها منبع دانش هستند، بلکه مسیری به سوی رفاه پایدار نیز می‌باشند. قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. در حال حاضر افغانستان با بحران جدی بشری مواجه است و نیمی از ‏جمعیت کشور نیاز به کمک‌های بشردوستانه دارند. در همین حال اخراج ‏گروهی مهاجران افغانستان از کشورهای همسایه، به وخامت وضعیت ‏افزوده است.‏ همزمان با این، نهادهای سازمان ملل از کمبود داکتران زن در کشور هشدار داده‌اند. به دنبال کمبود داکتران زن در ولایت کنر، سازمان صحی جهان نیز خواهان لغو محدودیت‌های اعمال شده بر زنان شده است.

ادامه مطلب


2 ماه قبل - 159 بازدید

محب‌الله حیدری، رییس اداره‌ی معارف ولایت کنر می‌گوید که در پی زلزله‌ی مرگ‌بار اخیر، ۳۹۱ دانش‌آموز جان باخته‌اند، ۷۶۰ تن دیگر زخمی شده و بیش از ۱۵۷ هزار دانش‌آموز از آموزش در مناطق زلزله‌زده محروم شدند. آقای حیدری این اظهارات را در صحبت با طلوع نیوز مطرح کرده و گفته است: «در سراسر کنر در حال حاضر ۱۵۷ هزار و ۷۴ دانش‌آموز از آموزش محروم‌اند. در زلزله، ۳۹۱ دانش‌آموز و سه معلم جان باخته‌اند و ۷۶۰ دانش‌آموز و ۲۰ معلم دیگر زخمی گردیده‌اند.» وی در تاکید کرد که در کنر، مانند دیگر ولایت‌های گرم‌سیر، سال آموزشی از ۱۵ ماه سنبله آغاز می‌شود، اما هزاران دانش‌آموز در مناطق زلزله‌زده از آموزش بازمانده‌اند. دانش‌آموزان محروم از آموزش از مسوولان و نهادهای کمک‌رسان می‌خواهند تا زمینه‌ی ادامه‌ی تحصیل برای‌شان فراهم شود. شماری از دانش‌آموزان می‌گویند: «زلزله مکتب ما را به‌گونه‌ی کامل ویران کرده است. از نبود مکتب بسیار غمگین هستیم؛ چون اینجا مکتبی نیست که در آن درس بخوانیم. در قریه‌های دیگر هم مکتب ویران شده و ما ناچار به کمپ‌ها آمده‌ایم.» دانش‌آموزش خواستار ایجاد مکتب‌های سیار شده و گفته‌اند که نهادهای امدادرسان و دولت آموزش، دانش‌آموزان را در اولویت موضوع امدادرسانی‌شان قرار دهند. براساس معلومات ریاست معارف ولایت کنر، در اثر این زلزله، ۵۳ مکتب به‌گونه‌ی کامل ویران و ۲۵۳ مکتب دیگر نیز به‌گونه‌ی قسمی آسیب دیده‌اند. زمین‌لرزه‌ی شش ریشتری یک‌شنبه‌شب که مناطق شرقی کشور را لرزاند، بیشترین تلفات و خسارات را در ولایت کنر وارد کرده است. براساس آمار حکومت سرپرست، در این زمین‌لرزه در کنر دو هزار و ۲۰۵ نفر جان باخته و  سه هزار و ۶۴۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند. همچنین مسوولان دولتی اعلام کرده‌اند که براثر این زمین‌لرزه شش هزار و ۷۸۲ خانه در کنر ویران شده است.

ادامه مطلب


4 ماه قبل - 307 بازدید

منابع محلی از ولایت هرات می‌گویند که یک دانش‌آموز مکتب در ناحیه‌ی یازدهم این شهر از سوی دزدان مسلح موترسایکل سوار با شلیک گلوله به شکل فجیع کشته شده است. دست‌کم دو منبع به رسانه گوهرشاد گفته‌اند که این رویداد روز (شنبه، ۷ سرطان) در شهرک رازی (شیدایی) از مربوطات ناحیه‌ی یازدهم رخ داده است. منبع تاکید کرده است که این دانش‌آموز به اسم علی مردان بوده و حدود ۱۵ سال سن داشته است. منبع افزوده است که این دانش‌آموز در مسیر مکتب به خانه، از سوی دزدان مسلح هدف قرار گرفته است و علی مردان دانش‌آموز صنف نهم «لیسه خصوصی معراج۳» واقع در شهرک رازی بوده است. منبع تصریح کرده است که این دانش‌آموز از باشندگان اصلی ولسوالی کیتی دایکندی بود و همراه با خانواده‌اش در هرات زندگی می‌کرد. به گفته‌ی منبع، دزدان مسلح پس از گرفتن موبایل این دانش‌آموز، از ساحه فرار کرده‌اند. منبع تصریح کرده است ه این شاگرد پس از انتقال به شفاخانه جان باخته است. مسوولان محلی حکومت سرپرست در هرات تا اکنون در این مورد اظهارنظر نکرده‌اند. در سال جاری میلادی سرقت‌های مسلحانه در بخش‌های مختلف کشور افزایش چشم‌گیر یافته است. دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در تازه‌ترین گزارش خود از افزایش سرقت در افغانستان خبر داده است. این سرقت‌ها‌ی مسلحانه در حالی انجام می‌شود که حکومت فعلی ادعا می‌کنند که امنیت سراسری را در کشور تأمین کرده‌اند.

ادامه مطلب


6 ماه قبل - 286 بازدید

نویسنده: مهدی مظفری پس از تغییر رژیم افغانستان در اوت ۲۰۲۱ و تأسیس مجدد «امارت اسلامی افغانستان»، نظام آموزش عالی این کشور دستخوش تحولات عمیق و چالش‌برانگیزی شده است. دانشگاه‌ها که زمانی به‌عنوان مراکز تولید دانش و پرورش نیروی انسانی متخصص در افغانستان شناخته می‌شدند، اکنون با محدودیت‌های شدید ایدئولوژیک، تغییرات ساختاری و کاهش دسترسی به آموزش مواجه هستند. این مطلب به بررسی وضعیت کنونی دانشگاه‌های افغانستان تحت حاکمیت امارت اسلامی، چالش‌های پیشرو و پیامدهای آن بر جامعه و آینده این کشور می‌پردازد. زمینه تاریخی و بازگشت امارت اسلامی قبل از سقوط دولت جمهوری اسلامی افغانستان، نظام آموزش عالی این کشور در حال بازسازی و توسعه بود. پس از سال ۲۰۰۱، با حمایت جامعه بین‌المللی، دانشگاه‌های دولتی و خصوصی متعددی در سراسر کشور تأسیس شدند و دسترسی به آموزش عالی به‌ویژه برای زنان و اقشار محروم افزایش یافت. بااین‌حال، این دستاوردها شکننده بودند و با سقوط نظام جمهوری در سال ۲۰۲۱، بسیاری از این پیشرفت‌ها به خطر افتاد. حکومت سرپرست پس از تسلط بر کابل، امارت اسلامی را با هدف اجرای شریعت اسلامی به شیوه‌ای سخت‌گیرانه احیا کردند. این رویکرد تأثیر مستقیمی بر نظام آموزشی، به‌ویژه دانشگاه‌ها، گذاشت. سیاست‌های جدید این دولت مبتنی بر تفسیر خاص آنها از شریعت، به‌ویژه در زمینه جداسازی جنسیتی، ممنوعیت تحصیل زنان در برخی مقاطع و رشته‌ها و تغییر محتوای آموزشی، نظام آموزش عالی را به مسیری متفاوت هدایت کرده است. محدودیت‌های آموزشی برای زنان یکی از بارزترین تغییرات در دانشگاه‌های افغانستان تحت حاکمیت امارت اسلامی، محدودیت‌های شدید بر آموزش زنان است. در دسامبر ۲۰۲۲، وزارت تحصیلات عالی این حکومت اعلام کرد که تحصیل دختران در دانشگاه‌ها تا اطلاع ثانوی ممنوع است. این تصمیم که به گفته مقامات حکومت به دلیل «عدم رعایت حجاب و اختلاط جنسیتی» اتخاذ شد، هزاران دانشجوی دختر را از ادامه تحصیل محروم کرد. به گزارش منابع خبری، تنها در یک انستیتوت طبی در ولایت بلخ، حدود ۷۰۰ دختر از آموزش محروم شدند. این ممنوعیت واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از افغانستان به دنبال داشت. سازمان ملل متحد و نهادهای حقوق بشری این اقدام را نقض آشکار حقوق بشر و مانعی برای توسعه پایدار افغانستان دانستند. حاکمان امارت در پاسخ اعلام کردند که این تصمیم موقت است و در آینده با ایجاد «شرایط مناسب» امکان بازگشت دختران به دانشگاه‌ها فراهم خواهد شد. بااین‌حال، تا حال حاضر (اپریل ۲۰۲۵)، هیچ نشانه‌ای از لغو این ممنوعیت دیده نشده است. علاوه بر ممنوعیت تحصیل، زنان از تدریس در دانشگاه‌ها نیز محروم شده‌اند. این سیاست نه‌تنها فرصت‌های شغلی زنان را محدود کرده، بلکه کیفیت آموزش را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است، زیرا بسیاری از استادان زن از کشور خارج شده یا از ادامه فعالیت منع شده‌اند. تغییر محتوای آموزشی و اسلامی‌سازی امارت اسلامی در راستای اهداف ایدئولوژیک خود، محتوای آموزشی دانشگاه‌ها را به سمت اسلامی‌سازی سوق داده است. به گفته نظیف شهرانی، استاد انسان‌شناسی دانشگاه ایندیانا، رویکرد امارت «دانشگاه‌های افغانستان را به مدارس جهادی تبدیل کرده است». این تغییرات شامل حذف یا اصلاح رشته‌هایی است که از نظر حکومت سرپرست با شریعت سازگار نیستند، مانند برخی رشته‌های علوم اجتماعی، هنر و علوم‌انسانی. به‌جای آن، تأکید بیشتری بر دروس دینی، فقه و شریعت صورت‌گرفته است. در اپریل ۲۰۲۵، وزارت تحصیلات عالی حکومت اعلام کرد که ۲۶۰۰ استاد دانشکده‌های شرعیات در نشستی در قندهار با ملا هیبت الله آخوندزاده، رهبر حکومت، بیعت کرده‌اند. این اقدام نشان‌دهنده تلاش حکومت برای تقویت نفوذ ایدئولوژیک خود در دانشگاه‌ها و تبدیل آنها به مراکز ترویج تفکر دیوبندی است. همچنین، گزارش‌هایی از جایگزینی نظام آموزش مدرن با برنامه‌های درسی مبتنی بر مدارس دینی سنتی وجود دارد که این امر نگرانی‌هایی را درباره کاهش کیفیت علمی و حرفه‌ای آموزش عالی ایجاد کرده است. فرار مغزها و کمبود استادان یکی دیگر از چالش‌های اصلی دانشگاه‌های افغانستان، خروج گسترده استادان و نخبگان علمی از کشور است. به گفته اسماعیل یون، استاد دانشگاه کابل، پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، بیش از ۶۰۰ استاد این دانشگاه از کشور خارج شده‌اند و ۲۰۰ استاد دیگر که برای تحصیل به خارج رفته بودند، بازنگشته‌اند. این فرار مغزها به دلیل محدودیت‌های دولت، ناامنی و نبود چشم‌انداز مثبت برای آینده ایجاد شده است. کاهش تعداد استادان مجرب، همراه با اخراج برخی استادان به دلایل سیاسی یا مذهبی، کیفیت آموزش را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده است. دولت برای پر کردن این خلأ، از ملاها و افراد با تحصیلات دینی استفاده می‌کنند که اغلب فاقد تخصص لازم در رشته‌های علمی و فنی هستند. این امر به کاهش اعتبار مدارک دانشگاهی و تضعیف جایگاه دانشگاه‌های افغانستان در سطح بین‌المللی منجر شده است. جداسازی جنسیتی و محدودیت‌های زیرساختی حکومت سرپرست سیاست جداسازی جنسیتی را در دانشگاه‌ها به‌شدت اجرا کرده‌اند. حتی در دوره‌ای که تحصیل دختران مجاز بود، کلاس‌های جداگانه برای پسران و دختران برگزار می‌شد و حضور زنان در برخی رشته‌ها محدود شده بود. این سیاست، همراه با کمبود امکانات و منابع، فشار مضاعفی بر دانشگاه‌ها وارد کرده است. بسیاری از دانشگاه‌ها با کمبود کلاس، کتابخانه و آزمایشگاه مواجه هستند، و بودجه محدود امارت اسلامی برای توسعه زیرساخت‌های آموزشی کافی نیست. تأثیرات اجتماعی و اقتصادی محدودیت‌های اعمال‌شده بر دانشگاه‌ها تأثیرات عمیقی بر جامعه افغانستان داشته است. محرومیت زنان از آموزش عالی نه‌تنها نابرابری جنسیتی را تشدید کرده، بلکه فرصت‌های شغلی و مشارکت اقتصادی زنان را نیز کاهش داده است. این امر می‌تواند به افزایش فقر و وابستگی اقتصادی خانواده‌ها منجر شود. علاوه بر این، کاهش کیفیت آموزش و خروج نخبگان، توانایی کشور برای بازسازی و توسعه در بلندمدت را به خطر انداخته است. از سوی دیگر، تبدیل دانشگاه‌ها به مراکز ترویج ایدئولوژی مدنظر حکومت نگرانی‌هایی درباره رادیکالیزه شدن نسل جوان ایجاد کرده است. به گفته برخی تحلیلگران، این سیاست می‌تواند به ترویج افکار افراطی و کاهش تفکر انتقادی در میان دانشجویان منجر شود که پیامدهای منفی برای صلح و ثبات در منطقه خواهد داشت. واکنش‌های بین‌المللی جامعه بین‌المللی بارها از سیاست‌های حکومت فعلی افغانستان در زمینه آموزش انتقاد کرده است. سازمان ملل متحد اعلام کرده که به رسمیت شناختن دولت فعلی در سایه محدودیت‌های شدید علیه زنان و دختران غیرممکن است. برخی کشورها، مانند امارات متحده عربی و چین، گام‌هایی برای به رسمیت شناختن امارت اسلامی برداشته‌اند، اما همچنان بر لزوم رعایت حقوق بشر، از جمله حق آموزش، تأکید دارند.

ادامه مطلب


6 ماه قبل - 417 بازدید

ریاست معارف حکومت سرپرست در غزنی درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که باشندگان ولسوالی جاغوری این ولایت با هزینه شخصی خود لیسه عالی می‌سازند. ریاست معارف با نشر اعلامیه‌ای گفته است که هزینه ساخت این لیسه ۱۳ میلیون افغانی مشخص شده و سنگ تهداب آن را حبیب‌الله آغا، وزیر معارف حکومت فعلی گذاشته است. تصاویر مراسم گذاشتن سنگ تهداب ساخت «لیسه عالی صالحی زیرک» نشان می‌دهد که دیگر مقام‌های حکومت سرپرست هم حضور داشتند. گفته شده که قرار است این لیسه در سه طبقه ساخته شود که امکان آموزش برای شمار زیادی از دانش‌آموزان را فراهم می‌کند. همچنین وزارت معارف با نشر خبرنامه‌ای گفته است که هزینه‌ی ساخت ساختمان جدید «مکتب صالحی» جاغوری از کمک‌های مردم این ولسوالی پرداخت می‌شود. این مکتب در روستای «زیرک» ولسوالی جاغوری غزنی ساخته می‌شود. باشندگان جاغوری پیش از این نیز چندین مکتب، پل، شفاخانه و ده‌ها کیلومتر جاده را با هزینه‌ی شخصی و بدون کمک دولتی، اعمار کرده‌اند.

ادامه مطلب