نادر یاراحمدی، رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله جمهوری اسلامی ایران در تازه‌ترین سخنان خود از هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش این کشور برای ایجاد بستر آموزش مجازی در افغانستان برای دانش‌آموزان مهاجر دارای برگه سرشماری خبر داد که باید تا پایان ماه سرطان سال جاری از ایران خارج شوند. آقای یاراحمدی در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفته است که در سال جدید تنها دانش آموزانی که دارای شناسه و مدرک اقامتی هستند، در مکاتب ایران ثبت نام خواهند شد. او با اشاره به اینکه برای سال تحصیلی ۱۴۰۴- ۱۴۰۳ مشکلات زیادی جهت ثبت نام دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی داشته، اظهار کرد: «حتی مدیران مکاتب به ما مراجعه می‌کردند و اعلام می‌شد که به دلیل تعداد بالای دانش آموزان اتباع، امکان ثبت نام همه آنها را نداریم.» وی تاکید کرد :«مشکلات ثبت‌نام‌ها آنقدر زیاد بود که خانواده مهاجر تماس می‌گرفتند و اعلام می‌کردند که یا فرزندانشان را ثبت نام نمی‌کنند و یا به دلیل مشکلات مکتب و جمعیت بالا، دانش‌آموزان اتباع را به مکاتب دورتر برای ثبت نام می‌فرستند و اتباع هم به وزارت کشور و مرکز اتباع مراجعه می‌کردند تا این مشکل را برای سال تحصیلی آینده نداشته باشند.» رییس مرکز اموراتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران درباره تکلیف دانش‌آموزان اتباعی که برگه سرشماری داشته و تا پایان سرطان/ تیر باید به همراه خانواده به کشورشان بازگردند، افزود: «ما موظفیم ثبت‌نام دانش آموزانی که دارای شناسه بوده و مدرک اقامتی دارند را در مکاتب کشور ثبت نام کنیم؛ البته در حال حاضر سیستم آموزشی ما با حداکثر تلاشی که کرده توانسته است بالای ۶۰۰ هزار نفر از دانش‌آموزان اتباع را ثبت نام کند.» وی افزود که در حال حاضر بسیاری از شهروندان ایرانی نسبت به تعداد بالای فرزندان مهاجر افغانستانی در مکاتب اعتراض دارند و تعداد آنها در برخی از مکاتب از حد نرمال هم بالاتر است، ادامه داد: تعداد دانش آموزان اتباع در ولایت تهران به ویژه در ولسوالی‌های اطراف ولایت بیشتر است و ما تلاش می‌کنیم تا برای رفع این مشکل از بخش خصوصی کمک بگیریم. یاراحمدی با یادآوری اینکه از امکانات موجود در وزارت آموزش و پرورش استفاده کرده و از معاونت‌های دیگر درخواست می‌کنیم تا آموزش مجازی را برای فرزندان مهاجر راه اندازی کنند، گفت: ما موظف هستیم به دانش‌آموزان اتباع فرصت آموزش بدهیم؛ البته به معنای این نیست که این فرصت صرفا یک فرصت حضوری است، بلکه می‌خواهیم از شرایطی که در زمان کرونا داشتیم استفاده کرده و از امکانات آموزش غیر حضوری برای دانش آموزان اتباع بهره بگیریم. وی تاکید کرد: «وزارت کشور به دنبال این است که برای حل این مشکل بتواند از فضای مجازی برای انتقال مفاهیم آموزشی استفاده کند و حتی اگر کسانی در طول سال تحصیلی به هر علتی نتوانستند در کشور ما بمانند و خواستند از کشور خارج شوند باز هم بتوانند در فضای به اصطلاح مجازی فرزندانشان در کشور خودشان ادامه تحصیل دهند.» به گفته‌ی رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی ایران، می‌توان این امکان را فراهم کرد تا برای سال تحصیلی آینده از طریق فضای مجازی و دریافت کد در افغانستان به سیستم آموزشی ما وصل شوند و حتی امکان اخذ مدرک تحصیلی هم می‌توان فراهم کرد و در حال رایزنی و هماهنگی با آموزش و پرورش هستیم تا امکان اخذ امتحان از این افراد وجود داشته باشد. این درحالی است که طرح تعیین تکلیف و اخراج مهاجرین دارای برگه‌های سرشماری در جمهوری اسلامی ایران به شدت ادامه دارد. بر اساس این طرح، امکان ادامه تحصیل دانش‌آموزان خانواده‌هایی که همه اعضای آن دارای برگه سرشماری هستند، دیگر در ایران وجود دارد و همه اعضای خانواده باید به افغانستان برگردند.

در ادامه‌ی بی‌سرنوشتی مهاجران اهل افغانستان در پاکستان، رسانه‌ها گزارش داده‌اند که یک دختر پناه‌جوی افغانستانی در این کشور خودکشی کرده است. در گزارش رسانه‌ها آمده است که این دختر جوان شب گذشته (شنبه، ۱۳ ثور) در منطقه «گلبرگ» از مربوطات شهر راولپندی به زند‌گی‌اش پایان داده است. در ادامه آمده است که این دختر جوان از مشکلات روحی و روانی رنج می‌برد و خود را از پنجره یک بلندمنزل پرتاب کرده است. رسانه‌ها در مورد هویت و سن این دختران جوان جزییات بیشتر ارائه نکرده‌اند. این در حالی است که سال گذشته نیز یک دختر به دلیل بی‌سرنوشتی پرونده مهاجرتی‌اش، در اسلام‌آباد خودکشی کرده بود. بی‌توجهی کشورهای مهاجرپذیر و بی‌سرنوشتی پناه‌جویان سبب مشکلات اقتصادی و روحی شده است. قابل ذکر است که موج تازه‌ای بازگشت مهاجران از اوایل اپریل ۲۰۲۵ از پاکستان آغاز شد. بر اساس آمار، حدود ۱۵۰ هزار مهاجر در این ماه از پاکستان وارد افغانستان شده‌اند. پاکستان از اول اپریل اخراج اجباری مهاجران افغانستانی که دارای کارت شهروندی افغانستان (پی‌اوآر) و (آی‌سی‌سی) استند را آغاز کرد. با آغاز این روند نگرانی‌ها از افغانستانی‌ها در معرض خطر نیز افزایش یافته است. به ویژه زنان و دختران که در افغانستان از حقوق ابتدایی خود محروم اند و شماری از آنان پس از حاکمیت حکومت فعلی به دلیل محدودیت‌های موجود بر زنان و دختران به این کشور پناهنده‌ شده‌ بودند. پیش این نیز، شماری از نهادهای حقوق بشری از اخراج اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان و سرنوشت نامعلوم آنان در حاکمیت حکومت سرپرست ابراز نگرانی کرده و از دولت پاکستان خواسته بودند که این روند را متوقف کنند.

مسوولان صحی در ولایت ننگرهار می‌گویند که از آغاز موج دوم بازگشت اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان، ۳۴ نوزاد در اردوگاه موقت در مرز تورخم متولد شدند. سید محمد شاهد، مسوول کمیته صحی در این اردوگاه گفته است که دو نوزاد از طریق سزارین و بقیه طبیعی به دنیا آمده‌اند. آقای شاهد تاکید کرده است که کودکان و مادران‌شان تمام خدمات صحی لازم را دریافت می‌کنند. وی در ادامه گفت که تعدادی از موسسات بین‌المللی و خیریه صحی نیز در اردوگاه فعالیت دارند و خدمات صحی را به مهاجران بازگشت‌کننده ارائه می‌کنند. همچنین نظر افغان، نماینده یک بنیاد خیریه گفت: «در این سه روز، پزشکان متخصص به درمان بیماران خواهند پرداخت و برای آن‌ها داروهایی به ارزش صدها هزار افغانی به‌صورت رایگان توزیع خواهد شد.» در همین حال، پناهندگانی که به اجبار از پاکستان اخراج شده‌اند، می‌گویند که به‌دلیل دسترسی نداشتن به آب آشامیدنی و سرپناه، به بیماری‌های مختلفی مبتلا شده‌اند. این در حالی است که سازمان جهانی صحت پیش از این نسبت به شیوع بیماری‌های عفونی در میان مهاجران بازگشته از پاکستان هشدار داده بود. موج تازه‌ای بازگشت مهاجران از اوایل اپریل ۲۰۲۵ از پاکستان آغاز شد. بر اساس آمار، حدود ۱۵۰ هزار مهاجر در این ماه از پاکستان وارد افغانستان شده‌اند. پاکستان از اول اپریل اخراج اجباری مهاجران افغانستانی که دارای کارت شهروندی افغانستان (پی‌اوآر) و (آی‌سی‌سی) استند را آغاز کرد. با آغاز این روند نگرانی‌ها از افغانستانی‌ها در معرض خطر نیز افزایش یافته است. به ویژه زنان و دختران که در افغانستان از حقوق ابتدایی خود محروم اند و شماری از آنان پس از حاکمیت حکومت فعلی به دلیل محدودیت‌های موجود بر زنان و دختران به این کشور پناهنده‌ شده‌ بودند. پیش این نیز، شماری از نهادهای حقوق بشری از اخراج اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان و سرنوشت نامعلوم آنان در حاکمیت حکومت سرپرست ابراز نگرانی کرده و از دولت پاکستان خواسته بودند که این روند را متوقف کنند.

سازمان «زنان پیش‌رو» اعلام کرده است که ذکیه خدادادی، تکواندکار اهل افغانستان را به عنوان «زن الهام‌بخش» در سال ۲۰۲۴ میلادی معرفی کرده است. این سازمان با نشر پیامی در حساب کاربری انستاگرامش فهرست هفت زن «الهام‌بخش» را معرفی کرده و نوشته است: «دنبال‌کردن زنان الهام‌بخش، می‌تواند اعتمادبه‌نفس دختران را افزایش دهد.» سازمان «زنان پیش‌رو»، که یک سازمان بین‌المللی حمایت از بانوان می‌باشد، نوشته که «شجاعت، استقامت و عزم راسخ» این هفت زن در سال گذشته برای دیگر زنان و دختران نویدبخش بوده است. در اعلامیه آمده است که ذکیه خدادادی، با کسب مدال برنز در پارالمپیک پاریس ۲۰۲۴ میلادی، نخستین پناه‌جوی مدال‌آور در این رقابت‌ها شد. در ادامه آمده است که وی در افغانستان به‌طور پنهانی تمرین می‌کرد، پس از بازگشت حکومت سرپرست از کشور گریخت و اکنون نمادی از ایستادگی است. همچنین ذکیه خدادادی در حساب کاربری انستاگرامش این موفقیت را «افتخاربخش» توصیف کرده و نوشته است: «این فقط صدای من نیست؛ بلکه صدای تمام زنانی است که برای آزادی و برابری می جنگند.» این تکواندکار اهل افغانستان، پیش از این نیز در فهرست ‌۱۰۰ زن الهام‌بخش و تاثیرگذار شبکه‌ی خبری بی‌بی‌سی در سال ۲۰۲۴ میلادی قرار گرفته بود. خانم خدادی، در مسابقات پارالمپیک پاریس ۲۰۲۴ شرکت کرده و با کسب مدال به عنوان نخستین عضو تیم پناهندگان پارالمپیک تاریخ‌ساز شد. ذکیه بدون یک ساعد متولد شده و از ‌۱۱ سالگی به طور مخفیانه در یک باشگاه پنهان در زادگاهش هرات، تکواندو تمرین می‌کرد. پس از بازگشت دوباره‌ی حکومت فعلی به قدرت در ۲۰۲۱، از فرصت شرکت در نخستین پارالمپیک خود در توکیو محروم شد. ذکیه خدادادی با مداخله‌ی کمیته‌ی بین‌المللی پارالمپیک و حمایت فرانسه، از افغانستان خارج شد و به نخستین زن ورزش‌کار افغانستانی تبدیل شد که پس از تسلط حکومت فعلی، در یک رویدادورزشی جهانی شرکت کرد. در حالی خانم خدادادی این مقام را کسب می‌کند که بیش از سه سال می‌شود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب، دانشگاه و ورزش منع کرده‌ است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. قابل ذکر است که در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

رسانه‌های سویدنی اعلام کرده‌اند که نهاد «پن‌توپن اوربرو» در این کشور جایزه آزادی بیان خود در سال ۲۰۲۵ میلادی را به رسانه‌ «زن‌تایمز» از افغانستان اعطا کرد. در گزارش‌ها آمده است که این جایزه روز (شنبه، ۱۳ ثور) به‌مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات، به رسانه‌ «زن‌تایمز» داده شد. این جایزه که در سال ۱۹۶۰ میلادی بنیان‌گذاری شده، همه ساله به روزنامه‌نگارانی اعطا می‌شود که تحت تهدید و در معرض خطر هستند، اما برای آزادی بیان مبارزه می‌کنند. نهاد سویدنی «پن‌توپن اوربرو» با نشر اعلامیه‌ای گفته است که رسانه «زن‌تایمز» مبلغ ۲۰ هزار کرون سویدنی به‌عنوان جایزه نقدی دریافت خواهد کرد. زهرا نادر، مدیر مسوول رسانه «زن‌تایمز» در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «ما مفتخر و عمیقا تحت تأثیر این قدردانی قرار گرفتیم. برای تیم ما، به‌ویژه زنان روزنامه‌نگاری که در شرایط بسیار دشوار و خطرناک در افغانستان کار می‌کنند، این یادآوری قدرتمندی است که در مبارزه برای آزادی مطبوعات و حقوق بشر در کشورمان تنها نیستیم.» خانم نادری در ادامه تاکید کرده است: «این افتخار در زمانی به ما تعلق گرفت که ناامنی بر فضا حاکم است و این جایزه در چنین مناسبت معناداری چون روز جهانی آزادی مطبوعات، برای ما و تیم‌ ما دلگرمی بزرگی است.» قابل ذکر است که رسانه‌‌ «زن‌تایمز» در آگوست سال ۲۰۲۲ میلادی توسط زهرا نادر، خبرنگار اهل افغانستان برای پوشش وضعیت زنان کشور تأسیس شد. براساس معلومات موجود، دفتر مرکزی این رسانه در ادمونتون کانادا است و خبرنگاران آن در داخل افغانستان با هویت مستعار و مخفیانه فعالیت می‌کنند. این رسانه عمدتا مسائل مربوط به زنان، از جمله محدودیت‌ها بر حق آموزش و کار و خشونت علیه آنان را پوشش می‌دهد.

برنامه جهانی غذا برای افغانستان می‌گوید که زنان و دختران بیش‌ترین آسیب را از بحران بشری و پزشکی در افغانستان متحمل می‌شوند. هارالد مان‌هارت، معاون برنامه‌ جهانی غذا در افغانستان با نشر خبرنامه‌ای گفته است که هم‌راه با تاکایوشی کورومیا، سفیر جاپان در کابل، از یک مرکز درمانی سوتغذیه در پایتخت دیدن کرده‌‌اند. سفیر جاپان برای افغانستان تاکید کرده است که دیدن مادران و کودکان افغانستانی که از سوءتغذیه رنج می‌برند «دل‌خراش» است. او با اشاره به این بحران افزوده است که کشورش متعهد به پشتیبانی از شهروندان افغانستان به ویژه در بخش پزشکی است. برنامه‌ی جهانی غذای سازمان ملل متحد نوشته کرده است که نزدیک به یک‌سوم جمعیت این کشور نیازمند کمک‌های فوری غذایی است. همچنین معاون برنامه جهانی غذا برای افغانستان گفته است که این کشور بلندترین میزان سوتغذیه‌ی کودکان را در سال‌های اخیر تجربه می‌کند. این نهاد، سال گذشته‌ی میلادی به سه میلیون کودک ویک میلیون و هشت‌صد هزار مادر باردار و شیرده در سراسر کشور خدمات درمانی یا پیش‌گیرانه سوءتغذیه ارائه کرده است. بربنیاد آمار سازمان ملل متحد، نزدیک به ۲۳ میلیون نفر در افغانستان نیازمند کمک‌های فوری غذایی هستند. در سوی دیگر، نهادهای سازمان ملل متحد بارها هشدار داده که زنان و دختران به دلیل محدودیت‌های فرهنگی و طالبان، بیش‌ترین آسیب را از بحران انسانی تجربه می‌کنند.

مسوولان محلی در ولایت ننگرهار می‌گویند که در نتیجه‌ی انفجار بالون گاز در ولسوالی بتی‌کوت این ولایت، هشت عضو یک خانواده به‌شمول سه زن زخمی به شدت شدند. سید طیب حماد، سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت ننگرهار به رسانه‌ها گفته است که این رویداد روز گذشته (جمعه، ۱۲ ثور) در منطقه‌ی «داکی» از مربوطات ولسوالی بتی‌کوت این ولایت رخ داده است. آقای حماد تاکید کرده است که این بالون گاز هنگام آشپزی کردن در یک خانه‌ی مسکونی منفجر شده است. او افزوده است که در نتیجه‌ی این رویداد پنج مرد و سه زن زخمی شده‌اند. همچنین در ادامه آمده است که زخمیان این رویداد برای درمان به شفاخانه حوزوی ولایت ننگرهار منتقل‌ شده‌اند. همچنین یک منبع گفته است که وضعیت دوتن از زخمیان این رویداد وخیم می‌باشند. منبع تاکید کرده است که زخمی‌های این رویداد بین ۴۰ تا ۵۰ سال سن دارند. بر اساس گزارش‌ها، چند روز پیش هم در روستای «الندر» در حومه‌ی شهر فیروزکوه، مرکز ولایت غور در پی انفجار یک بالون گاز در خانه‌ای مسکونی، چهار زن و یک مرد از اعضای یک خانواده زخمی شدند. این رویدادها بیشتر با شروع فصل سرما و زمستان و استفاده‌ی غیراستندرد از گاز برای گرم کردن خانه‌ها در نقاط مختلف کشور رخ می‌دهد.

منابع محلی از ولایت هرات می‌گویند که یک موتر سواری در داخل «بند آب پاشدان» این ولایت سقوط و تمام سرنشینانش به شمول کودکان و زنان غرق شده و جان باخته‌اند. دست‌کم دو منبع به رسانه گوهرشاد گفته‌اند این حادثه روز (جمعه، ۱۲ ثور) زمانی رخ داد که یک موتر در بلندی بند پاشدان قرار می‌گیرد که ناگهان به طرف شیوگی/یاپینی بند به حرکت می‌افتد و داخل بند سقوط می‌کند. منبع تاکید کرده است که داخل این موتر یک دختر پنج ساله، ۱۸ ساله، خانم ۲۱ ساله، ۳۵ساله و خانم ۴۲ ساله بوده که به داخل بند پاشدان غرق شده است. منبع افزود که موتر و جسد این افراد شام روز گذشته توسط مردم محل و افرادی‌که برای تفریح به این بند رفته بودند، کشیده شدند. منبع در مورد دلیل این رویداد چیزی نگفته است. مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت هرات تا اکنون در این مورد جزییات ارائه نکرده‌اند. با این حال شهروندان هرات از عموم کسانی که برای تفریح به این موقعیت می‌روند و می‌خواهند تا از نزدیکی به بند و آب بازی در آن خودداری کنند. از آغاز سال روان این دومین حادثه از غرق شدن در داخل آب بند پاشدان گزارش شده است. بند پاشدان هرات به دلیل نزدیکی به مرکز شهر هرات به یکی از بزرگترین محفل تفریحگاه شهروندان این ولایت تبدیل شده است.

همزمان با روز جهانی مطبوعات، ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان از حکومت سرپرست خواسته است که تمامی خبرنگاران بازداشت‌شده را آزاد کنند. آقای بنت امروز (شنبه، ۱۳ ثور) با نشر پیام تصویری در حساب کاربری ایکس خود گفته است که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان، خبرنگاران با خشونت و بازداشت مواجه شده‌اند و رسانه‌ها سانسور شده و به‌سوی تعطیلی سوق یافته‌اند. وی تاکید کرده است که زنان خبرنگار به دلیل جنسیت‌شان بیش از دیگران در معرض خطر و بدرفتاری قرار دارند. همچنین او در ادامه از جامعه‌ی جهانی خواستار حمایت از خبرنگاران افغانستانی در تبعید شده و تاکید کرده است که حکومت فعلی باید به آزادی رسانه‌ها احترام بگذارند. در همین حال، یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل در افغانستان نیز اعلام کرده است که رسانه‌های آزاد و مستقل در افغانستان در حال فرسایش‌اند. این نهاد بین‌المللی هشدار داده است: «چالش‌های فرا راه رسانه‌‌ها از اعمال محدودیت‌ها توسط مقامات حاکم گرفته تا معضلات اقتصادی و مالی، دسترسی شهروندان به اطلاعات حیاتی را به ‌طور جدی با خطر مواجه ساخته است.» همچنین مرکز خبرنگاران افغانستان نیز در گزارش سالانه خود اعلام کرده بود که حدود ۱۰ تن از خبرنگاران در زندان‌های حکومت فعلی به‌سر می‌برند. این مرکز گفته است که هفت نفر از آنان از هفت ماه تا سه سال زندان محکوم شده‌اند.