کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای افغانستان از بازگشت اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان ابراز نگرانی کرده و هشدار داده است که در این میان، زنان و دختران با آینده‌ای نامعلوم و با دسترسی محدود به آموزش و کار روبرو هستند. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که از آغاز ماه اپریل نزدیک به ۱۲۰ هزار مهاجر افغانستانی از پاکستان اخراج شده‌اند. عرفات جمال، رییس کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان که از گذرگاه تورخم در شرق افغانستان دیدار کرده، گفته است که بسیاری از این مهاجران برای نخستین بار به وطن‌شان قدم می‌گذارند و گروه‌های آسیب‌پذیر به ویژه زنان و دختران نگران آینده‌شان هستند. رییس کمیساریای عالی سازمان ملل تاکید کرده است که این زنان و دختران نگران هستند؛ زیرا در وطن‌شان با محدودیت‌هایی در زمینه‌ی آموزش، کار و حتا گشت‌وگذار آزادانه روبرو می‌شوند. جمال به اشاره به چهار دهه درگیری در افغانستان افزوده که نیمی از جمعیت افغانستان برای ادامه‌ی زندگی شان به کمک‌های انسان‌دوستانه نیاز دارند و اکنون موج بزرگ از بازگشت‌کنندگان سبب بدتر شدن وضعیت بشری در این کشور شده است. وی همچنین به اهمیت، کمک‌های جامعه‌ی جهانی در این بازه‌ی زمانی تاکید کرده و گفته است که با کم‌بود شدید بودجه برای ادامه‌ی کمک‌های انسان‌دوستانه به بازگشت‌کنندگان روبرو است. این در حالی است که پاکستان از اول اپریل اخراج اجباری مهاجران افغانستانی که دارای کارت شهروندی افغانستان (پی‌اوآر) و (آی‌سی‌سی) استند را آغاز کرد. با آغاز این روند نگرانی‌ها از افغانستانی‌ها در معرض خطر نیز افزایش یافته است. به ویژه زنان و دختران که در افغانستان از حقوق ابتدایی خود محروم اند و شماری از آنان پس از حاکمیت طالبان به دلیل محدودیت‌های موجود بر زنان و دختران به این کشور پناهنده‌ شده‌ بودند. پیش این نیز، شماری از نهادهای حقوق بشری از اخراج اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان و سرنوشت نامعلوم آنان در حاکمیت حکومت سرپرست ابراز نگرانی کرده و از دولت پاکستان خواسته بودند که این روند را متوقف کنند.

تاج‌الدین اویواله، رییس دفتر یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که از سپتامبر سال ۲۰۲۴ میلادی تا اکنون، ۶۰۰ هزار مهاجر از پاکستان وارد این کشور شده که حدود دوسوم آنان کودکان هستند. تاج‌الدین اویواله این اظهارات را شام روز (دوشنبه، ۱ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ۷۸۲ تن آنان از خانواده‌های‌شان جدا شده بودند و با کمک یونیسف دوباره به خانواده‌های‌شان پیوسته‌اند. آقای اویواله تاکید کرده است که به ‌تازگی از منطقه مرزی تورخم بازگشته؛ جایی که با شماری از کودکان اخراج‌شده از پاکستان ملاقات کرده است. این در حالی است که روند اخراج اجباری مهاجران افغانستان از پاکستان همچنان ادامه دارد. پاکستان این روند را از اول ماه جاری میلادی آغاز کرده است و روزانه صدها مهاجر را اخراج می‌کند. مقام‌های حکومت سرپرست در دیدار با وزیر خارجه‌ی پاکستان در کابل، خواستار بازگشت تدریجی و آبرومندانه و توقف آزارواذیت‌ مهاجران افغانستان شدند. همچنین چندی پیش نیز نهاد‌های حقوق بشری نسبت به بازگرداندن اجباری زنان افغانستانی به کشور هشدار داده‌اند. آنان تاکید کردند که در شرایط کنونی، بسیاری از زنان با خطر محرومیت از حق آموزش، کار، آزادی گشت‌وگذار و حتا آزار و پی‌گرد مواجه‌اند؛ مسایلی که بازگشت اجباری آنان به افغانستان را به یک بحران انسانی تبدیل می‌کند.

یک نهاد حامی مهاجران موسوم به «بی‌جاشدگان بین‌المللی» اعلام کرده است که اخراج مهاجران افغانستان از سوی پاکستان فقط یک مسئله سیاسی یا امنیتی نیست، بلکه یک تراژدی انسانی است. نهاد حامی مهاجران با نشر اعلامیه‌ای گفته است که نسل‌های متعددی از مهاجران افغانستان در پاکستان بزرگ شده‌اند و اخراج ناگهانی آن‌ها دهه‌ها تلاش برای همگرایی، ساختن جوامع مشترک و همکاری را زیر سوال می‌برد. در اعلامیه آمده است که اگر قرار است آینده‌ای وجود داشته باشد که افغانستان و پاکستان در آن از روابط همسایگی صلح‌آمیز برخوردار باشند، این آینده باید با احترام متقابل به انسانیت آغاز شود. در اعلامیه آمده است: «آن‌ها شایسته کرامت، شناسایی قانونی و فرصت ساختن زندگی هستند، چه در افغانستان و چه در جایی که سال‌ها آن را خانه خود خوانده‌اند.» در ادامه آمده است که نحوه‌ بازگرداندن میلیون‌ها نفر باید با معیارهای بین‌المللی حقوق بشر و مسوولیت‌های انسانی هم‌خوانی داشته باشد. در بخشی از اعلامیه آمده است که به مهاجران باید اجازه داده شود که با دارایی‌های خود کشور را ترک کنند. در این اعلامیه آمده است: «در اردوگاه‌های انتقال باید آب پاک، غذا و مراقبت‌های پزشکی فراهم کنند. باید توجه ویژه‌ای به نیازهای کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت شود.» این نهاد از جامعه‌ی جهانی، نهادهای غیردولتی و طالبان خواسته است که کمک‌های فوری برای مهاجران فراهم کنند. این در حالی است که پاکستان به مهاجران افغانستان تا پایان ماه مارچ سال جاری میلادی مهلت داده بود که شهرهای اسلام‌آباد و راولپندی را داوطلبانه ترک کنند. بر اساس تصمیم این کشور، پس از پایان این مهلت، مهاجرانی که کارت سازمان ملل متحد را دارند به سایر شهرهای پاکستان منتقل و سایر مهاجران، از جمله دارندگان کارت شهروندی افغانستان (ای‌سی‌سی) به افغانستان اخراج می‌شوند. باید گفت که با پایان این مهلت، پولیس پاکستان روند بازداشت و اخراج مهاجران افغانستان را آغاز کرده است. بر اساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت، تنها در دو روز اخیر بیش از هشت هزار نفر از پاکستان به افغانستان اخراج شده‌اند. این سازمان اخراج مهاجران افغانستان را نقض حقوق بشر دانسته و خواستار توقف آن شده است.

صندوق بین‌المللی نجات کودکان می‌گوید که تنها در ۱۶ روز اول ماه اپریل سال جاری میلادی حدود ۵۰ هزار کودک از پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند. این سازمان روز (جمعه، ۲۹ حمل) با نشر گزارشی هشدار داده است که کودکان هنگام ورود به افغانستان در معرض خطر جدا شدن از خانواده‌هایشان قرار دارند و  با تشدید روند اخراج مهاجران اهل افغانستان از پاکستان، کودکان بخش بزرگی از بازگشت‌کنندگان را تشکیل می‌دهند. صندوق نجات کودکان تاکید کرده است که تا شانزدهم اپریل، بیش از ۸۴ هزار اهل افغانستان از پاکستان به کشور بازگشته‌اند که ۵۸ درصد آن‌ها را کودکان تشکیل می‌دهند. در ادامه آمده است که حدود یک‌پنجم این کودکان کمتر از پنج سال سن دارند. همچنین پیشتر، معین وزارت داخله پاکستان نیز تایید کرده بود که از آغاز ماه اپریل تا اکنون، طی کمتر از سه هفته، حدود ۸۴ هزار و ۸۶۹ اهل افغانستان از این کشور اخراج شدند. صندوق نجات کودکان افزوده است که از سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی تا اکنون، شمار کل کودکانی که از پاکستان اخراج شده‌اند به حدود ۵۴۵ هزار نفر رسیده است. در ادامه آمده است که کودکان بازگشته به افغانستان در برابر بیماری‌های واگیر، به‌ویژه اسهال و عفونت‌های تنفسی، به‌شدت آسیب‌پذیر هستند. عمر، مردی ۳۰ ساله و پدر پنج فرزند که همگی در پاکستان متولد و بزرگ شده‌اند، به‌تازگی به افغانستان بازگشته است. او درباره تجربه‌ اخراج خود به صندوق نجات کودکان گفته است: «هنوز باور نمی‌کنم که چه اتفاقی افتاده. همه چیزم را یک‌شبه از دست دادم. وقتی وارد افغانستان شدم، دستم خالی بود. تنها چیزی که توانستم بیاورم، لباس‌های بچه‌ها، چند پتوی نازک و چند وسیله‌ ابتدایی آشپزخانه بود.» همچنین در گزارش آمده است که بر اساس یک نظرسنجی که صندوق نجات کودکان در سال ۲۰۲۴ میلادی انجام داده، تقریبا نیمی از خانواده‌هایی که از پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند گفته‌اند که کاری برای آن‌ها پیدا نمی‌شود. ۸۱ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند مهارتی ندارند که بتوانند با آن کاری پیدا کنند. این نظرسنجی نشان می‌دهد که دوسوم کودکانی که به افغانستان بازگشته‌اند، هنوز در مکتب شامل نشده‌اند و بیشتر آن‌ها گفته‌اند که مدارک لازم برای ثبت‌نام را در اختیار ندارند. صندوق نجات کودکان می‌گوید: «بسیاری از این کودکان در پاکستان متولد شده‌اند. افغانستان برای آن‌ها جایی نیست که آن را خانه‌ی خود بدانند. بازگشت این جمعیت عظیم، فشار بیشتری بر منابعی وارد می‌کند که همین حالا هم تحت فشار شدید قرار دارند.»

حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین کشور از اخراج اجباری مهاجران افغانستان از پاکستان و مصادره اموال آنان ابراز تأسف کرده و از دولت پاکستان خواسته است با مهاجران بر اساس حسن همجواری و اصول بین‌‌المللی برخورد کند. آقای کرزی این موضوعات را امروز (سه‌شنبه، ۲۶ حمل) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و ابراز امیدواری کرده است که تمامی عوامل مهاجرت شهروندان افغانستان، از جمله ممنوعیت آموزش دختران در مکاتب و دانشگاه‌ها از میان برداشته شود تا آنان مجبور به ترک کشور نشوند. رییس‌جمهور پیشین افغانستان از سازمان‌های بین‌المللی، تاجران و سرمایه‌‌داران کشور خواسته است که به مهاجران عودت‌کننده، کمک‌های لازم را ارائه کنند. قابل ذکر است که پاکستان از آغاز ماه جاری میلادی روند اخراج مهاجران، از جمله دارندگان کارت شهروندی افغانستان را آغاز کرده و روزانه صدها نفر را اخراج می‌کند. این کشور به مهاجران بدون اسناد و دارندگان کارت شهروندی افغانستان تا پایان ماه مارچ مهلت داده بود که داوطلبانه پاکستان را ترک کنند. پاکستان به مهاجرانی که کارت کمیساریای عالی سازمان ملل متحد دارند گفته بود که در این مدت باید شهرهای اسلام‌آباد و راولپندی را ترک و به سایر شهرهای پاکستان منتقل شوند. مسوولان حکومت سرپرست پیش از این اخراج اجباری مهاجران افغانستان از پاکستان را «غیرانسانی و غیراسلامی» دانسته محکوم کرده بودند. نهادهای حقوق‌ بشری نیز برخورد پاکستان با مهاجران افغانستان را نقض حقوق‌‌ بشر دانسته و خواستار توقف روند اخراج اجباری شده‌اند. همچنین چندی پیش نیز نهاد‌های حقوق بشری نسبت به بازگرداندن اجباری زنان افغانستانی به کشور هشدار داده‌اند. آنان تاکید کردند که در شرایط کنونی، بسیاری از زنان با خطر محرومیت از حق آموزش، کار، آزادی گشت‌وگذار و حتا آزار و پی‌گرد مواجه‌اند؛ مسایلی که بازگشت اجباری آنان به افغانستان را به یک بحران انسانی تبدیل می‌کند.

صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) برای افغانستان اعلام کرده است که از آغاز مرحله دوم اخراج شهروندان از پاکستان تا اکنون، ۱۷ زن در مرکزهای صحی و کلینیک‌های عاجل زایمان در نقاط مرزی نوزادان خود را به دنیا آورده‌اند. این صندوق با نشر اعلامیه‎ای گفته است که موارد زایمان در نقطه صفر مرزی، ضرورت ارائه مراقبت‌های صحی به مادران را به‌ روشنی برجسته می‌کند. در ادامه آمده است که در دو هفته گذشته ۱۲ زن برگشت‌کننده از پاکستان در مرکز صحی ابتدایی واقع در نقطه صفر و پنج زن دیگر در کلینیک عاجل زایمان در مرکز پذیرش مهاجران، فرزندان خود را به دنیا آورده‌اند. صندوق جمعیت سازمان ملل متحد با تاکید بر اهمیت ارائه خدمات زایمان در مرزها افزوده است که همه این نوزادان در سلامت کامل به دنیا آمده‌اند. همچنین صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در بخشی از اعلامیه‌ به داستان سلما، زنی پرداخته که پس از ۱۵ سال زندگی در پاکستان، به افغانستان برگشته و در نخستین روزهای ورودش به افغانستان، کودک خود را در مرکز صحی ابتدایی در مرز تورخم به دنیا آورده است. این زن اهل افغانستان گفته است: «سفر برایم بسیار دشوار بود چون در هفته ۳۸ بارداری قرار داشتم.» این نهاد بین‌المللی افزوده است که او در یکی از خیمه‌های ویژه مهاجران مستقر بود، دچار درد زایمان شده است. این زن افغانستانی گفته است: «سردرگم و ترسیده بودم و نمی‌دانستم چه کنم. خوشبختانه کارمندان صحی آمدند و به من کمک کردند.» قابل ذکر است که روند اخراج مهاجران افغان از پاکستان به‌صورت شدید جریان دارد. در میان مهاجران اخراج‌شده کودکان و زنان باردار زیادی نیز موجود هستند. همچنین چندی پیش نیز نهاد‌های حقوق بشری نسبت به بازگرداندن اجباری زنان افغانستانی به کشور هشدار داده‌اند. آنان تاکید کردند که در شرایط کنونی، بسیاری از زنان با خطر محرومیت از حق آموزش، کار، آزادی گشت‌وگذار و حتا آزار و پی‌گرد مواجه‌اند؛ مسایلی که بازگشت اجباری آنان به افغانستان را به یک بحران انسانی تبدیل می‌کند.

شماری از فعالان حقوق بشر افغانستان، از جمله فوزیه کوفی، نماینده‌ی پیشین پارلمان افغانستان در دیدار با مقام‌های پاکستانی خواستار توقف اخراج اجباری شهروندان افغانستانی در معرض خطر، به ویژه زنان و دختران شدند. فعال حقوق بشر و زنان افغانستان با محمدصاق خان، نماینده‌ی ویژه‌ی پاکستان برای افغانستان و حنا ربانی کهر، معاون وزارت خارجه‌ی این کشور در مورد وضعیت مهاجران افغانستانی در پاکستان دیدار و گفتگو کردند. فعالان حقوق زن، از دولت پاکستان خواسته‌اند که زنان، خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر و اعضای پیشین نیروهای امنیتی‌ که در افغانستان با تهدید روبرو اند به این کشور بازگشت داده نشوند. این خواست‌ها در حالی مطرح می‌شود که پاکستان از اول اپریل، اخراج اجباری مهاجران افغانستانی که دارای کارت اقامتی (ای‌سی‌سی) بوده‌اند را آغاز کرده است. بربنیاد آمار سازمان جهانی مهاجرت، در ده روز گذشته، ۴۵ هزار مهاجر از این کشور به افغانستان بازگشت داده شده‌اند. پاکستان در حالی مهاجران افغانستانی را اخراج می‌کند که افغانستان به بحران شدید انسان‌دوستانه و حقوق بشری، بی‌کاری، انزوای سیاسی و اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. همچنین بازگشت زنان به کشوری که از ابتدایی‌ترین حقوق شان محروم‌اند نیز سبب نگرانی‌های گسترده‌ی نهادهای حقوق بشری شده است. کارشناسان سازمان ملل، زنان و دختران افغانستانی را به عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌ مهاجران افغان در پاکستان، شناسایی کرده‌اند. قابل ذکر است که پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، زنان معترض، فعالین، خبرنگاران زن و دیگر زنان در معرض خطر کشور را ترک کرده و به کشورهای همچون پاکستان و ایران پناه آورده‌اند که اخراج آن‌ها می‌تواند تهدیدات جدی برای امنیت و حقوق آن‌ها ایجاد کند.

سازمان حامی جنبش‌های فمینیستی موسوم به «فمنا»، آغاز دوباره‌ی اخراج مهاجران اهل افغانستان بدون مدرک را محکوم کرده  و می‌گوید که این سیاست، جان هزاران نفر به‌ویژه زنان و دختران را با خطر فوری روبرو می‌سازد. این سازمان با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این اقدام کشور پاکستان، زندگی ۸۰۰ هزار شهروند افغانستانی را مورد هدف قرار می‌دهد. سازمان حامی جنبش‌های فمینیستی با ابراز نگرانی، تاکید کرده است که این سیاست‌، جان و امنیت هزاران نفر به‌ویژه زنان و دخترانی که تحت حاکمیت حکومت سرپرست، با ظلم شدیدی از جمله حذف سیستماتیک از آموزش و کار، خشونت مبتنی بر جنسیت و محو کامل از جامعه‌ی خود مواجه هستند را تهدید می‌کند. همچنین این سازمان در بخشی از پیامش نوشته است که این اخراج‌ها نشان‌دهنده‌ی «ناکامی شدید» در رعایت استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر و حمایت از پناهندگان است. سازمان حامی جنبش‌های فمینیستی از دولت پاکستان خواسته است که این «سیاست مضر» خود را متوقف کند و تدابیری اتخاذ نماید که به حقوق و کرامت شهروندان افغانستانی که به‌دنبال امنیت در کشورش هستند، احترام بگذارد. این انتقاد‌ها در حالی‌ مطرح می‌شود که مقام‌های پاکستانی از آغاز دور تازه‌ای از اخراج مهاجران بدون مدرک افغانستانی خبر داده‌اند. موج نخست این اخراج‌ها در اواخر سال ۲۰۲۳ میلادی، هزاران خانواده را ناچار به بازگشت به افغانستان کرد؛ کشوری که به‌ویژه پس از تسلط حکومت سرپرست، برای زنان و دختران با محدودیت‌های گسترده و تبعیض‌های سیستماتیک همراه شده است. همچنین چندی پیش نیز نهاد‌های حقوق بشری نسبت به بازگرداندن اجباری زنان افغانستانی به کشور هشدار داده‌اند. آنان تاکید کردند که در شرایط کنونی، بسیاری از زنان با خطر محرومیت از حق آموزش، کار، آزادی گشت‌وگذار و حتا آزار و پی‌گرد مواجه‌اند؛ مسایلی که بازگشت اجباری آنان به افغانستان را به یک بحران انسانی تبدیل می‌کند.

شورای پناهند‌گان ناروی درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که کاهش بودجه ایالات متحده و دیگر اهداکنندگان خدمات به هزاران بازگشتی در مرز اسلام‌قلعه را تحت تأثیر قرار داده است. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که ماهانه بیش از ۸۰ هزار تن از ایران به افغانستان بازمی‌گردند. شورای پناهندگان ناروی در حساب کاربری ایکس خود با نشر ویدیویی اعلام کرده است که سوزن ون میگن، سرپرست این شورا برای افغانستان، از مرز اسلام‌قلعه ولایت هرات بازدید کرده است. سرپرست شورای پناهندگان ناروی در این ویدیو تاکید کرده است که روزانه حدود سه هزار تن از طریق این مرز به افغانستان بازمی‌گردند. سوزن ون میگن افزوده است که هر هفته حدود ۲۱ هزار مهاجر و ماهانه حدود ۸۰ هزار مهاجر از مرز اسلام‌قلعه-هارت به افغانستان بازمی‌گردند. همچنین این شورا در بخشی از پیامش پیش‌بینی کرده است که در ماه‌های آینده صدها هزار مهاجر به کشور بازخواهند گشت. شورای پناهندگان ناروی تاکید کرده است که افزایش بازگشت مهاجرین برنامه‌های این نهاد را در نقاط مختلف تحت تأثیر قرار خواهد داد. قابل ذکر است که شورای پناهندگان ناروی پیش از این نیز هشدار داده بود که به‌دلیل کاهش شدید کمک‌ها، مجبور به بستن برخی دفاتر خود در افغانستان و اخراج کارمندانش شده است. همچنین برنامه جهانی غذا از قطع کمک‌های غذایی اضطراری ایالات متحده آمریکا به افغانستان و ۱۳ کشور دیگر به شدت ابراز نگرانی کرده است. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در حال حاضر با حکومت آمریکا در تماس است و نگرانی‌های خود را با آنان شریک کرده است. برنامه جهانی غذا با ابراز نگرانی گفته است که اگر این تصمیم آمریکا عملی شود، برای میلیون‌ها انسانی که با گرسنگی شدید مواجه‌اند، «حکم مرگ» خواهد بود. ترامپ پس از ورود به کاخ سفید کمک‌های خارجی را متوقف کرده است.