رسانه‌ها گزارش داده‌اند که دانشگاه آمریکایی افغانستان در دوحه به دلیل توقف تامین بودجه، فعالیت‌های خود را متوقف کرده است. در گزارش رسانه‌های بین‌المللی آمده است که تمامی کارمندان این دانشگاه دستور تعلیق کار را دریافت کرده‌اند و صنف‌ها برای مدت زمان نامحدود متوقف شده‌اند. در ادامه آمده است که صنف‌های این دانشگاه که تا چند روز پیش هم برگزار می‌شد، اما اکنون تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآمده است. همچنین رسانه اکسوس به نقل از دانش‌جویان این دانشگاه نوشته است که  مدیریت دانشگاه آمریکایی افغانستان برای آن‌ها پیام فرستاده است که کلاس‌های شان برای یک هفته تعطیل است. همچنان این رسانه در بخشی از گزارشش نوشته است که برخی از منابع اداری به صورت «غیررسمی» به نمایندگان کلاس‌های این دانشگاه گفته‌اند که ممکن است درس‌های آن‌ها تا ۹۰ روز یعنی سه ماه کامل متوقف بماند. دانشگاه آمریکایی افغانستان پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، از قطر فعالیت می‌کند و اکثریت کلاس‌های این دانشگاه به صورت آنلاین برگزار می‌شود. بودجه این دانشگاه از سوی دولت ایالات متحده پرداخت می‌شود. دانشگاه آمریکایی افغانستان در سال ۲۰۰۶ میلادی در کابل تأسیس شد. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که دونالد ترمپ، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا با صدور فرمانی اجرایی کمک‌های خارجی کشورش به تمامی کشورها، از جمله افغانستان، را متوقف کرد. افغانستان که پس از سقوط دولت پیشین در اسد ۱۴۰۰ بزرگ‌ترین دریافت‌کننده کمک‌های خارجی آمریکا بود که از این تصمیم به‌شدت متاثر شده است. با تعلیق کمک‌های بشردوستانه آمریکا، وزارت اقتصاد حکومت سرپرست اعلام کرده است که بیش از ۵۰ موسسه کمک‌رسان بین‌المللی در ۲۸ ولایت این کشور فعالیت‌هایشان متوقف کرده است.

مرکز حقوق بشر افغانستان اعلام کرده است که محرومیت دختران از حق آموزش در کشور، باعث افزایش موارد ازدواج‌های اجباری و زیرسن شده است و دانش‌آموزان و دانشجویان دختر قربانی این ازدواج‌ها هستند. این نهاد ناظر بر وضعیت حقوق‌ بشر روز (دوشنبه، ۸ دلو) با نشر گزارشی زیر عنوان «دسترسی زنان به حق آموزش با کیفیت در افغانستان تحت کنترل حکومت سرپرست» گفته است که منع آموزش زنان و دختران پی‌آمدهای ناگواری برای زنان و دختران افغانستان و برای کل جامعه به همراه داشته است. این گزارش به پیامدهای منفی منع آموزش دختران اشاره کرده و می‌گوید که انزوای اجتماعی، تبدیل زنان به اعضای ناکارا و غیرفعال خانواده، افزایش موارد ازدواج اجباری و زیرسن دختران، تحمل خشونت خانوادگی، گرفتارشدن زنان به بیماری‌های روانی و حتا اقدام به خودکشی و مهاجرت ناخواسته از پی‌آمدهای منفی محرومیت دختران از حق آموزش است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که این نهاد دریافته است که «درصدی نگران‌کننده‌ای» از دختران دانش‌آموز و دانشجو پس از ترک آموزش و تحصیل، وادار به ازدواج اجباری شده‌اند. این نهاد تاکید کرده است که تا اکنون هرچند آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد. مرکز حقوق بشر افغانستان افزود که ۱۰ نفر از مصاحبه‌شوندگان گزارش، شاهد ۳۴ مورد ازدواج اجباری و زیرسن دانش‌آموزان و دانشجویان در محل زندگی‌شان بوده‌اند. مؤمنه (مستعار) در ولایت تخار که خود قربانی ازدواج اجباری است و مجبور شده با یکی از نیروهای حکومت فعلی ازدواج کند، گفته است که او ۱۰ نفر از هم‌صنفی‌ها و دختران روستای خود را می‌شناسد که پس از محرومیت از آموزش، مجبور شده‌اند با افرادی که دوست نداشتند، ازدواج کنند. مرکز حقوق بشر افغانستان گفت که علی‌رغم محدودیت‌های موجود توانسته است با ۱۵ نفر از دانشجویان و دانش‌آموزان قربانی ازدواج اجباری و زیرسن به‌صورت مستقیم یا از طریق اقارب نزدیک و آشنایان شان صحبت کنند. این مرکز گفته است که یافته‌های تحقیق‌اش نشان می‌دهد که ۹۱ درصد ازدواج این دختران بدون رضایت صورت گرفته است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که ۶۶ درصد قربانیان ازدواج اجباری (جامعه‌ی نمونه‌ی تحقیق) زیرسن ۱۸ سال قرار داشتند. در گزارش این مرکز آمده است که فایزه (مستعار) در هرات در هنگام ازدواج ۱۴ ساله بود و مجبور به ازدواج با مرد ۲۵ ساله شد. در گزارش این نهاد اشاره شده است که حمیده (مستعار)، دانش‌آموز در بدخشان یک سال پس از ترک تحصیل، درحالی‌که ۱۵ سال سن داشت، مجبور به ازدواج با یک فرمانده ۳۸ ساله‌ی محلی شد. در گزارش آمده است که این فرمانده حکومت فعلی پیش از این نیز دو بار ازدواج کرده و اکنون هر دو همسر قبلی‌اش با حمیده در یک خانه زندگی می‌کنند. منبع: مرکز حقوق بشر افغانستان همچنین ارزیابی مرکز حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که ۶۶ درصد قربانیان ازدواج اجباری و زیرسن، دانش‌آموزان مکاتب و ۳۳ درصد آنان دانشجویان دانشگاه‌ها هستند. در ادامه آمده است که ۸۳ درصد قربانیان ازدواج‌های اجباری و زیرسن گفتند که توسط شوهران، پدران، برادران و اعضای خانواده‌ی شوهر خود مورد خشونت فیزیکی قرار گرفته‌اند. در گزارش آمده است که ۹۱ درصد گفتند که گرفتار بیماری‌های روانی و افسردگی شدید شده‌اند. همچنین ۲۵ درصد گفته‌اند که به خودکشی فکر می‌کنند. پیشتر ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان هم در مصاحبه‌ای گفته بود که ممنوعیت تحصیل برای دختران بالای صنف ششم تأثیر مخربی بر دختران افغانستان دارد.

وزارت تحصیلات عالی می‌گوید که گزارش‌های مربوط به موافقت مشروط حکومت سرپرست با اعطای بورس‌های تحصیلی برای زنان و دختران افغانستانی در دانشگاه‌های پاکستان را تکذیب کرده و آن را بی‌اساس خوانده است. حافظ ضیاالله هاشمی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود گزارش‌های مربوط به توافق مشروط با پاکستان برای اعطای بورس‌های تحصیلی به دختران و زنان افغانستانی را رد کرد. در اعلامیه آمده است: «در روزهای اخیر گزارش‌هایی نشر شده است مبنی بر اینکه امارت اسلامی افغانستان با پاکستان در مورد بورس‌های تحصیلی دختران افغانستان به گونه‌ی مشروط توافق کرده است. وزارت تحصیلات عالی این خبر را کاملاً رد کرده و تاکید دارد که هیچگونه توافقی با پاکستان یا سایر کشورها در زمینه بورس‌های تحصیلی دختران وجود ندارد.» این اظهارات در حالی صورت می‌گیرد، که روز (شنبه، ۶ دلو) مقامات پاکستانی اعلام کرده بودند که مقامات حکومت فعلی در افغانستان توافق کرده‌‌اند تا دختران افغان تحصیلات عالی شان را در پاکستان ادامه بدهند، مشروط بر اینکه به محرم مرد آنان ویزه‌ی پاکستان داده شود تا آنان را همراهی کنند. این در حالی است که اخیراً‌ دولت پاکستان اعلام کرده است که در مرحله سوم بورس‌های تحصیلی "علامه اقبال" ؛ طی سه سال آینده ۴۵۰۰ بورس به محصلین افغان برای تحصیل در دانشگاه‌های این کشور اختصاص خواهد داد. محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان گفته است که ۳۳ درصد از این بورس‌ها ویژه دختران افغان در نظر گرفته شده است. امتحان این بورس‌ها روزهای شنبه و یکشنبه به صورت حضوری در شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان و شهر پشاور مرکز ایالت خیبرپشتونخوا برگزار شد. همچنین گفته شده است که آزمون این بورس‌ها به صورت آنلاین نیز اخذ خواهد شد. نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان تاکید کرده است که بیش از ۲۰ هزار دانشجو برای شرکت در این امتحان ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۵۹۴۶ محصل در مقطع ماستری و ۶۱۶ محصل دیگر، از جمله دختران، برای تحصیلات طبی درخواست داده‌ اند. مقامات پاکستانی تاکید کرده‌‌اند که تعدادی از پذیرفته‌شدگان در این برنامه‌ی تحصیلی، در رشته‌های طب، انجنیری و زراعت تحصیل خواهند کرد. پاکستان در سال‌های قبل به هزاران محصل افغان بورس‌های تحصیلی فراهم می‌کرد و همه مصارف آن‌ها را بر عهده می‌گرفت. اما پس از آنکه حکومت فعلی در آگوست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند و تحصیل دختران پس از صنف ششم را ممنوع کردند، برنامه بورس تحصیلی برای محصلان دختر متوقف شد. همچنین حکومت سرپرست زنان و دختران افغانستان را از سفر یا پرواز بدون محرم منع کرده است.

محمود خان اچکزی، رهبر حزب عوامی ملی پشتونخوای پاکستان به ممنوعیت آموزش دختران توسط حکومت سرپرست اشاره کرده و گفته است که در افغانستان مشکلات مهمتری نسبت به آموزش دختران اولویت دارند. رهبر حزب عوامی ملی پشتونخوا این اظهارات را روز گذشته (یک‌شنبه، ۷ دلو) در یک گردهمایی در شهر کویته پاکستان مطرح کرده و گفته است: «افغانستان مشکلات بزرگی دارد و مسایل دیگری بر تحصیل اولویت دارند. آزادی افغانستان و ایجاد حکومتی متحد، مهم‌تر از هر چیز دیگری است.» همچنین او در بخشی از صحبت‌هایش تاکید کرده است: «ما خواهان پارچه‌‌کردن پاکستان نیستیم، اما اگر پاکستان در افغانستان دخالت کند و ما قدرت داشته باشیم، مانع آن خواهیم شد. اجازه نخواهیم داد کسی به افغانستان آسیب برساند.» او افزود: «حزب ما از هر کسی که در افغانستان قدرت را در دست دارد حمایت می‌کند. من اعلام می‌کنم که خود را وزیر خارجه افغانستان می‌دانم و هرکس درباره افغانستان صحبتی دارد، باید با من مطرح کند. حزب ملی عوامی پشتونخوا از هرکسی که برای حفظ تمامیت ارضی و آزادی افغانستان تلاش کند حمایت خواهد کرد.» همچنین وی با اشاره به رفتار حکومت پاکستان با پناه‌جویان افغانستانی گفت: «پاکستان باید به آن دسته از پناه‌جویان افغان که در این کشور متولد شده‌اند و رشد کرده‌اند، شناسنامه بدهد. اگر این کار انجام نشود، ما به دادگاه‌های بین‌المللی مراجعه خواهیم کرد.» او اظهار داشت که آزادی افغانستان با آزادی پشتون‌های پاکستان گره خورده است و بار دیگر تاکید کرد که پاکستان نه اسلامی است و نه جمهوری. محمود خان اچکزی از بی‌توجهی حکومت پاکستان به حقوق پشتون‌ها انتقاد کرد و گفت که پشتون‌ها باید مانند سایر اقوام پاکستان از حقوق برابر برخوردار شوند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که آموزش ۲۴۲ میلیون کودک در کشورهایی مانند افغانستان، بنگلادش، موزامبیک، پاکستان و فیلیپین تحت تأثیر موج‌های گرما، سیل‌ و طوفان‌های شدید قرار گرفته است. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که حدود ۲۴۲ میلیون دانش‌آموز در ۸۵ کشور در سال ۲۰۲۴ میلادی به دلیل حوادث شدید اقلیمی دچار مشکل تحصیلی شدند. در ادامه آمده است که موج‌های گرما اصلی‌ترین عامل اقلیمی بوده که در سال گذشته میلادی، مکاتب را به تعطیلی سوق داده است که بیش از ۱۱۸ میلیون دانش‌آموز تنها در ماه اپریل تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. یونیسف تاکید کرده است که مکاتب در بنگلادش و فیلیپین در این ماه به‌طور گسترده تعطیل گردیده و در کامبوج، ساعات درسی به مدت دو ساعت کاهش یافت. قابل ذکر است که در ماه می، دما در بخش‌هایی از جنوب آسیا به ۴۷ درجه سانتیگراد رسید که باعث شد کودکان در معرض گرمازدگی قرار گیرند. اعلامیه به نقل از کاترین راسل، مدیر اجرایی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نوشته است: «کودکان در برابر بحران‌های ناشی از آب‌وهوا از جمله موج‌های گرما، طوفان‌ها، خشک‌سالی‌ها و سیلاب‌های شدید آسیب‌پذیرتراند. کودکان نمی‌توانند در صنف‌های درسی که تسکینی از گرمای سوزان ارائه نمی‌دهند تمرکز کنند و اگر مسیر مکتب، سیل‌زده یا مکاتب تخریب شده باشند، نمی‌توانند به مکتب بروند.» وی افزود: «در سال گذشته به دلیل آب‌وهوای غیر عادی، یک نفر از هر هفت دانش‌آموز از رفتن به مکتب محروم شدند که این باعث شد تا سلامت، امنیت و آموزش طولانی‌مدت آن‌ها به خطر بیفتد.» بر اساس اعلامیه، علاوه بر موج‌های گرما در افغانستان، سیل‌های ناگهانی شدید در ماه می بیش از ۱۱۰ مکتب را تخریب کرده یا آسیب‌ رسانده است که باعث مختل شدن آموزش هزاران دانش‌آموز گردید. یونیسف گفته است که آسیای جنوبی بیشترین آسیب را دیده، چنانچه آموزش ۱۲۸ میلیون دانش‌آموز در این منطقه مختل گردید. یونسیف در حالی نتایج گزارش خود را در مورد بحران‌های اقلیمی و تاثیر آن به آموزش نشر کرده که دختران بالاتر از صنف ششم از بیش از سه سال از رفتن به مکتب و دانشگاه محروم هستند.

محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان برای افغانستان اعلام کرده است که دانشجویان افغانستانی، به‌شمول دختران و پسران، علاقه‌مند به تحصیل در پاکستان هستند. او امروز (یک‌شنبه، ۷ دلو) با نشر تصاویری در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ده‌ها تن از دانشجویان افغانستانی در آزمون بورسیه «علامه اقبال» در پیشاور و کویته شرکت کرده‌اند. آقای صادق تاکید کرده است که حضور این دانشجویان در مراکز آزمون، نشان از اشتیاق و علاقه آنان به تحصیل در پاکستان است. همچنین نماینده‌ ویژه پاکستان برای افغانستان چند وقت پیش گفته بود که مرحله دوم برنامه بورسیه‌های علامه اقبال برای دانشجویان افغانستانی آغاز شده است. به گفته‌ی وی، قرار است این بورسیه‌های کامل تحصیلی در رشته‌های پزشکی، مهندسی، کشاورزی و دیگر رشته‌ها برای دانشجویان افغان اعطا شود. وی علاوه کرده است که این برنامه طی سه سال آینده چهار هزار و ۵۰۰ بورسیه کامل را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌کند. او تاکید کرده بود که ۳۳ درصد این بورسیه‌ها به دانشجویان دختر اختصاص یافته و این برنامه بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین بورسیه خارجی برای دانشجویان افغان است. محمد صادق اضافه کرده بود که کل فرآیند طی ۴۵ روز پایان خواهد یافت. در حالی محمد صادق از علاقه‌مندی دانشجویان افغانستانی به تحصیل در پاکستان سخن می‌زند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

منابع محلی از ولایت غور می‌گویند که نیروهای استخبارات حکومت سرپرست در ولسوالی لعل‌وسرجنگل این ولایت مرکز آموزش زبان انگلیسی «افق‌ جدید» را بسته و چهار آموزگار به شمول یک آموزگار زن و مدیر این مرکز را بازداشت کرده‌اند. دست‌کم دو منبع تایید کردند که نیروهای استخبارات این مرکز را روز (شنبه، ۶ دلو) به‌دلیل آموزش دختران بالاتر از صنف ششم مسدود کرده است. منبع تاکید کرد که این مرکز آموزشی قبلا تحت نام «جی‌آر‌اس» و از سوی موسسه‌ی «جی‌آر‌اس» حمایت می‌شد، اما پس از آن‌که حکومت فعلی فعالیت موسسه‌های خارجی را منع کردند، به موسسه‌ی «افق جدید» واگذار شد. منبع افزود که آموزگاران این مرکز آموزشی به شمول یک آموزگار زن در قید استخبارات‌ حکومت فعلی هستند. مسوولان محلی در غور تا اکنون در این مورد اظهارنظر نکرده‌اند. مسوولان حکومت فعلی در این اواخر مرکز آموزش زبان انگلیسی در ولایت‌های مختلف را مسدود و آموزگاران را بازداشت کرده‌اند. حکومت فعلی دو هفته‌ی پیش نیز دو مرکز آموزش زبان انگلیسی را در ولسوالی سنگ‌تخت‌وبندر دایکندی مسدود و چهار آموزگار را بازداشت کرده بود. در حالی نیروهای حکومت فعلی این مرکز آموزشی را مسدود می‌کنند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در سال گذشته میلادی، ۱۱۰ مکتب در افغانستان بر اثر سیلاب آسیب دیده یا ویران شده است. یونیسف روز گذشته (جمعه، ۵ دلو) همزمان با روز جهانی آموزش گفته است که سیلاب آموزش هزاران دانش‌آموز را در افغانستان مختل کرده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد دفتر خواستار افزایش سرمایه‌گذاری بر آموزش ایمن، سبز و مقاوم در برابر بحران تغییرات اقلیمی شده است. همچنین در بخشی از گزارش یونیسف آمده است که آموزش حداقل ۲۴۲ میلیون دانش‌آموز در ۸۵ کشور در سال ۲۰۲۴ به دلیل رویدادهای ناشی از تغییرات اقلیمی از جمله موج گرما، توفان، سیل و خشکسالی مختل شده است. طبق معلومات این گزارش، امواج گرما در سال گذشته مکاتبی را که در معرض خطر آب و هوا بود، تعطیل کردند و تنها در ماه اپریل بیش از ۱۱۸ میلیون دانش‌آموز تحت تأثیر قرار گرفتند. گزارش به نقل از کاترین راسل، مدیر اجرایی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نوشته است: «کودکان در برابر تأثیرات بحران‌های مرتبط با آب‌وهوا، از جمله موج‌های گرما شدیدتر و مکرر، توفان، خشکسالی و سیل آسیب‌پذیرتر هستند.» در ادامه آمده است که در سال گذشته بحران اقلیمی باعث شد که از هر هفت دانش آموز، یک نفر از آموزش باز بماند. این نهاد گفت که برخی از کشورها خطرات آب و هوایی متعددی را تجربه کردند. یونیسف افزوده است که در افغانستان، علاوه بر موج گرما، این کشور با سیل‌های ناگهانی شدید مواجه شد. این دفتر در ادامه تصریح کرد که سیل در ماه می به بیش از ۱۱۰ مکتب آسیب رساند یا ویران کرد و آموزش هزاران دانش‌آموز مختل شد.

برنامه جهانی غذا به مناسبت روز جهانی آموزش اعلام کرده است که هیچ کودکی نباید هرگز مجبور شود بین غذا و آموزش یکی را انتخاب کند. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که برای بیش از ۷۰۰ هزار دانش‌آموز در افغانستان «وعده‌های غذایی مقوی» ارائه می‌کند. برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد تاکید کرده است که این میان وعده‌های غذایی به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا «تمرکز کنند، یاد بگیرند و آینده‌ای روشن بسازند که شایسته آن هستند.» قابل ذکر است که ۲۴ جنوری برابر با روز جهانی آموزش است. ملل متحد می‌گوید که از ممنوعیت حکومت فعلی بر آموزش بالاتر از صنف ششم دختران هزار و ۲۲۵ روز می‌شود. همچنین حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.