کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که ۲۰ زن در ولایت دایکندی از دوره‌ی قابلگی دوساله فارغ شدند. این سازمان امروز (سه‌شنبه، ۱۵ عقرب) گفته است که این برنامه‌ی آموزشی با پشتیبانی اتحادیه اروپا، توسط کمیساریای عالی سازمان ملل و موسسه «خدمات اجتماعی و تخنیکی وطن» مدیریت می‌شود. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که هدف این برنامه مقابله با میزان بالای مرگ‌ومیر مادران و کودکان است. در ادامه آمده است که یک برنامه‌ی جدید آموزشی برای گروه دیگر از قابله‌ها آغاز شده است. برنامه‌ی آموزش قابلگی در ولایت بامیان نیز برگزاری شده است. این در حالی است که حکومت سرپرست افغانستان تحصیل زنان در دانشگاه‌ها و مکاتب بالاتر از صنف ششم را منع کرده است. با ادامه‌ی ممنوعیت تحصیل زنان، افغانستان با بحران کمبود پرسنل صحی زن مواجه می‌شود. در حال حاضر نیز مراکز صحی با کمبود داکتران زن مواجه‌اند. ولایت دایکندی، یکی از ولایات عقب‌مانده در مرکز افغانستان می‌باشد، مردم این ولایت و به ویژه زنان به خدمات صحی با کیفیت دسترسی ندارند.

بخش ورزشی شبکه خبری اسکای گزارش داده است که حکومت سرپرست پس از برگشت به قدرت، در کنار منع زنان از آموزش، پارک‌ها و دفاتر، زنان را از ورزش نیز منع کردند و برخی از ورزشکاران زن مجبور شدند، لباس‌های ورزشی خود را بسوزانند تا شناسایی نشوند. شبکه خبری اسکای گزارش داده است که پس از حاکمیت دوباره حکومت فعلی تیم کریکت زنان افغانستان، کشور را ترک کرد و به پاکستان پناه بردند. سپس ویزه اضطراری استرالیا را دریافت کردند و اکثر آنان اکنون در این کشور زندگی می‌کنند؛ اما پس از سه سال، وضعیت آن‌ها همچنان همان‌گونه باقی مانده است و به گفته شبکه اسکای، از جامعه بین‌المللی نیز ناامید شدند. در ادامه آمده است که عفو بین‌الملل نیز خواستار توجه شورای بین‌المللی کریکت (آی‌سی‌سی) به وضعیت تیم کریکت زنان شده شده است و از آن‌ها خواست تا به حمایت از این تیم ادامه دهند. همچنین پیش از این استفن کوکبرن، رییس عدالت اقتصادی و اجتماعی عفو بین‌الملل گفته است: «تیم کریکت زنان افغانستان نمادی از زنان این کشور است و جامعه کریکت بین‌المللی به این ورزشکاران پیشگام بدهکار است تا حمایتی که شایسته آن هستند را نشان دهد. این حمایت می‌تواند پیامی قاطع درباره اجماع جهانی در مورد محکومیت رفتار وحشتناک با این زنان ارسال کند.» او می‌افزاید که آی‌سی‌سی به درستی تعهد به ارزش‌های ضد تبعیض را پذیرفته است، باید از نادیده گرفتن تیم شجاع زنان افغانستان دست بکشد و به ارائه حمایت و به‌ رسمیت شناختن مناسب آنان بپردازد. این در حالی است که در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ میلادی، رییس شورای جهانی کریکت گفته بود که این شورا متعهد است به حمایت از توسعه کریکت مردان و زنان در افغانستان ادامه دهد. گفتنی است که این اولین بار نیست که چنین درخواستی از سوی نهادهای حقوق بشری مطرح می‌شود. دیدبان حقوق بشر نیز در سال ۲۰۲۳ وضعیت زنان در حاکمیت حکومت فعلی را «شکلی از آپارتاید جنسیتی» توصیف کرد.

اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده است که پس از تسلط دوباره حکومت سرپرست بر افغانستان، ۶.۷ میلیارد دالر به این کشور کمک مالی شده است. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که تنها از ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ الی ۲۰۲۲ حدود ۳.۳ میلیارد دالر به افغانستان کمک ارائه شده است. در ادامه آمده است که مردم افغانستان هنوز با چالش‌های، از جمله درگیری، ناامنی غذایی، بلایای طبیعی و تغییرات اقلیمی دست‌وپنچه نرم می‌کنند. در اعلامیه آمده است که در کنار این موارد، محدودیت‌های حکومت سرپرست بر زنان و دختران افغانستان نیز سبب تشدید بحران بشری در کشور شده است. بربنیاد اطلاعات، اوچا طی بیش از سه سال گذشته از گرسنگی در افغانستان جلوگیری کرده است. همچنان طی این مدت، شیوع بیماری‌های ناشی از آب کاهش یافته و ارائه خدمات صحی نیز گسترش یافته است. دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد تاکید کرد که حکومت سرپرست طی بیش از سه سال گذشته با صدور ۷۱ فرمان حضور زنان را در نهادهای کمک‌کننده محدود کرده است. در این اعلامیه آمده است: «به‌رغم چالش‌های موجود، فعالان بشردوستانه به‌طور خسته‌گی‌ناپذیری برای حمایت از مشارکت زنان و دختران افغانستان در تمام جنبه‌های اقدامات بشردوستانه تلاش کرده‌اند.» همچنین اوچا افزود که این تلاش‌ها شامل گفتگوها برای حضور زنان در نهادهای کمک‌کننده، ایجاد فضای اداری جداگانه و پرداخت هزینه برای محرم آنان است. این نهاد بین‌المللی هشدار می‌دهد که در صورت کاهش سطح بودجه، دستاوردهای بشردوستانه طی سال‌های اخیر در افغانستان زیر سلطه حکومت سرپرست از بین خواهد رفت. این در حالی است که اوایل ماه جاری خورشیدی اوچا اعلام کرده بود که مداخله حکومت فعلی در فعالیت نهادهای مددرسان به‌گونه چشم‌گیری افزایش یافته است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در ماه سپتامبر از نزدیک به دو هزار و ۴۰۰ مرکز صحی در ولایت‌ها حمایت کرده است. یونیسف امروز (یک‌شنبه، ۱۳ عقرب) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این مراکز به ۶.۱ میلیون نفر مراقبت‌های بهداشتی ضروری ارائه می‌کنند. در ادامه آمده است که در کلینیک‌های تحت حمایت‌ صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، خانواده‌ها می‌دانند که داروهای مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند و کارکنان مراقبت‌های صحی آموزش‌دیده‌ در آن‌ها کار می‌کنند. قابل ذکر است که کاهش کمک‌ها پس از حاکمیت حکومت سرپرست بر نظام صحی افغانستان به‌شدت تأثیر منفی گذشته است. در این سه سال مراکز صحی دولتی افغانستان با کمبود دارو و تجهیزات مواجه بوده‌‌اند. برخی از مراکز نیز تعطیل شده‌اند. چند روز پیش نیز صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفته بود که در سال جاری میلادی برای بیش از شش میلیون افغان کمک‌های صحی فراهم کرده است. این نهاد افزوده بود که نیمی از دریافت‌کننده‌گان این کمک‌ها کودکان زیر پنج سال بودند.

ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق‌‌بشر سازمان ملل متحد می‌گوید که هزاره‌ها و شیعیان در افغانستان با حملات خشونت‌آمیز از سوی داعش و تبعیض و به حاشیه‌راندن از جنبه‌های مختلف زندگی از سوی حکومت سرپرست مواجه هستند. آقای بنت این اظهارات را در کمیته‌ی سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویارک مطرح کرده و گفت که به‌طور عمیق نگران وضعیت اقلیت‌های قومی و مذهبی در افغانستان، به‌ویژه هزاره‌ها است. وی تاکید کرد که بسیاری از هزاره‌ها مسلمانان شیعه هستند که به‌صورت ناعادلانه در انجام اعمال مذهبی خود به ویژه در ماه محرم، محدود شده‌اند. گزارشگر ویژه حقوق‌‌بشر سازمان ملل متحد بر نیاز فوری به پاسخگویی و اتخاذ اقدامات حفاظتی مؤثر در برابر خشونت و تبیعض علیه هزاره‌ها و سایر اقلیت‌های قومی و مذهبی تاکید کرد. او در این نشست گزارش جدید خود در مورد وضعیت حقوق‌‌بشر در افغانستان را ارائه کرد که در آن از جمله خشونت علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی و مواردی از «تجاوز و تعرض جنسی» بر زنان در زندان‌های کشور را، مستندسازی کرده است. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان گفت که حکومت فعلی حدود یک ماه پس از اشتراک در سومین نشست دوحه، قانون امر به معروف و نهی از منکر را معرفی کردند که نه تنها محدودیت‌ها بر زنان را تشدید کرده، بلکه بر آزادی اقلیت‌های مذهبی و رسانه‌ها نیز محدودیت‌هایی وضع شده است. گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد برای بهبود وضعیت حقوق‌‌بشر در افغانستان خواستار رویکرد یکپارچه جامعه‌ی بین‌المللی شد و گفت که یک برنامه‌ی جامع، هماهنگ و مبتنی بر حقوق‌‌بشر، باید تصویب و اجرا شود.

مرکز خبرنگاران افغانستان (AFJC) درتازه‌‌ترین مورد اعلام کرده است که طی دو دهه گذشته ۱۲۸ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای، از جمله ۲۸ زن در پی رویدادهای جنگی یا جرایم سازمان یافته در افغانستان جان باخته‌اند. این مرکز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که بررسی‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که به دلیل موجودیت فرهنگ معافیت از مجازات، قانون و عدالت در بیش‌تر از ۹۰ درصد این رویدادها اجرا نشده است. در اعلامیه خواستار پایان دادن به معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران شده است. در ادامه آمده است که دست‌کم ۴۴۷ رویداد نقض حقوق خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای، از  جمله سه کشته و ده‌ها مورد تهدید و خشونت و بیش از ۲۲۰ مورد بازداشت را طی بیش از سه سال گذشته ثبت کرده است. مرکز خبرنگاران افغانستان تاکید کرد که در کنار این، محدودیت‌ها بر خبرنگاران و رسانه‌ها در افغانستان تحت حاکمیت حکومت سرپرست به‌گونه بی‌پیشینه‌ای افزایش یافته است. همچنین در بخشی از اعلامیه آمده است: «مرکز خبرنگاران افغانستان از حکومت فعلی می‌خواهد که عدالت را در مورد خبرنگاران قربانی تامین کنند و ضمن احترام به حقوق بنیادی خبرنگاران و رسانه‌ها، مقرراتی که آزادی رسانه‌ها را به‌گونه بی‌سابقه‌ای محدود کرده است، لغو کند.» این مرکز گفت که دورنمایی برای تامین عدالت در مورد خبرنگاران قربانی در کشور دیده نمی‌شود. این در حالی است که امروز (شنبه، ۱۲ عقرب) مصادف به روز جهانی پایان دادن به معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران است. ماه گذشته خورشیدی نیز مرکز خبرنگاران افغانستان از اعمال محدودیت‌های تازه حکومت فعلی بر فعالیت رسانه‌ها ابراز نگرانی کرده بود. قابل ذکر است که حکومت فعلی چند ماه پیش فعالیت این مرکز را «نامعتبر» اعلام کرده بودند.

شماری از زنان معترض و اعضای «جنبش زنان به سوی آزادی» به وضعیت بحرانی مهاجران افغانستان در ایران و دیگر کشورهای همسایه واکنش نشان داده و خواستار رسیدگی به وضعیت آن‌ها شدند. این جنبش با نشر اعلامیه‌ای وضعیت کنونی مهاجران اهل افغانستان در کشورهای همسایه را بحرانی عنوان کرده و از سازمان ملل متحد و نهادهای بین‌المللی خواسته‌ است تا برای حفظ جان و کرامت مهاجران افغانستان که در شرایط ناامن، جنگ، فقر و بیکاری ناچار به ترک کشور خود شده‌اند، اقدام کنند. در اعلامیه آمده است که در حال حاضر مهاجران افغانستان با مشکلات متعددی در کشورهای همسایه روبرو هستند. جنبش زنان به سوی آزادی تاکید کرد: «فقر و بیکاری در کشور، بسیاری از این افراد را به انتخاب مسیرهای قاچاق و خطرناک واداشته است تا به امید آینده‌ای بهتر و برای حفظ جان خود و خانواده‌های‌شان به ایران، پاکستان و سایر کشورها پناه ببرند.» این جنبش افزود: «اما متاسفانه، مهاجران اهل افغانستان پس از ورود به این کشورها با رفتارهای تبعیض‌آمیز و آزاردهنده مواجه شده و اغلب تحت فشار و تهدید هستند.» در ادامه آمده است که مهاجران افغانستان در ایران از مشکلات متعددی از جمله نبود خدمات اجتماعی، نداشتن امکان دسترسی به شغل و تحصیل و برخوردهای غیرانسانی رنج می‌برند. آنان می‌گویند که یکی از موارد نگران‌کننده، تیراندازی نیروهای مرزی ایران به سمت مهاجران افغانستان است که در پی این اقدامات، شمار از آن‌ها جان باخته‌اند. بر اساس بیانیه، تیراندازی‌های اخیر که به کشته شدن چندین شهروند افغانستان منجر شده، نشان از رفتار خشونت‌آمیز و برخوردهای ناهمدلانه‌ی دولت ایران با مهاجران دارد. این در حالی است که حدود دو هفته قبل نهاد حقوق بشری موسوم به حال‌وش مدعی شده بود که در پی تیراندازی مرزبانان ایرانی بر مهاجران افغانستان در منطقه‌ی سراوان، ده‌ها نفر کشته‌ شده‌اند. حسن کاظمی قمی، نماینده‌ی ویژه رییس‌جمهور ایران و سفیر این کشور در کابل وقوع این رویداد را رد کرده بود.

طارق علی بخیت، نماینده ویژه سازمان همکاری اسلامی (OIC) برای افغانستان، در مورد آموزش دختران و مبارزه با «تروریسم» در کشور با آمنه بلوچ، معاون وزیر امور خارجه پاکستان دیدار و گفتگو کرده است. سازمان همکاری اسلامی با نشر اعلامیه‌ای گفته است که آنان روی ادامه گفتگوها با حکومت فعلی در مورد آموزش دختران و مبارزه این گروه با «تروریسم» تاکید کردند. در ادامه آمده است: «آن‌ها در مورد تلاش‌های سازمان همکاری اسلامی و پاکستان برای ادامه گفتگوی سازنده با حکومت فعلی افغانستان روی موضوعات مختلف، از جمله آموزش دختران، مبارزه با تروریسم و موضوعات بشردوستانه بحث کردند.» در اعلامیه آمده است که هر دو طرف در زمینه مسایل سیاسی، اقتصادی و بشردوستانه در مورد افغانستان دیدگاه‌های مشترک دارند. سازمان همکاری اسلامی تاکید کرد که این دو مقام همچنان بر مشورت و همکاری برای تأمین ثبات و پیشرفت در افغانستان تاکید کردند. همچنین در این دیدار در مورد گسترش نشست‌های بین‌المللی برای تعامل با حکومت فعلی نیز گفتگو شده است. در اعلامیه آمده است که بخیت بر اهمیت تقویت صندوق امانی بشردوستانه افغانستان (AHTF) تحت نظر بانک توسعه اسلامی (ISDB) تاکید کرده است. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره‌شان بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب ممنوع کرده  است. چندی پیش شورای مشورتی زنان سازمان همکاری اسلامی محرومیت دختران افغانستان از آموزش را یکی از چالش‌های جدی کشورهای اسلامی عنوان کرده بود.