همزمان با ادامهی سومین نشست دوحه، رینا امیری، نماینده ویژه آمریکا برای زنان و حقوق بشر افغانستان در حاشیه نشست دوحه با لولوه الخاطر، وزیر دولت برای همکاریهای بینالمللی قطر، درباره حمایت از دختران و زنان افغانستان گفتگو کرده است. وزارت امور خارجهی قطر امروز (دوشنبه، ۱۱ سرطان) با نشر اعلامیهای گفته است که دو طرف بر توانمندسازی زنان افغانستان تاکید کردهاند. رینا امیری به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر افغانستان، در سومین نشست دوحه شرکت کرده است. در حالی این گفتگو صورت گرفته است که زنان افغانستان از آجندای نشست دوحه به ابتکار سازمان ملل حذف شدهاند. خانم امیری قبلاً خاطرنشان کرده بود که او به شرط گفتگو درباره وضعیت حقوق بشری زنان و جامعه مدنی افغانستان از سوی سازمان ملل، در نشست دوحه شرکت میکند. ذبیحالله مجاهد: غرب بدون درنظرداشت مسأله حقوق زنان با ما تعامل کند دولت کانادا: مشارکت معنادار زنان در نشستهای دوحه یکی از اصول اصلی این پروسه است شماری از زنان معترض در شهرهای مختلف جهان برگزاری نشست سوم دوحه را فاقد اعتبار خوانده و آن را تحریم کردهاند. سومین نشست سازمان ملل متحد در مورد افغانستان در دوحه، پایتخت قطر از روز گذشته آغاز شده است. این نشست دو روز ادامه دارد و به نمایندگی از افغانستان مقامات حکومت سرپرست شرکت کردهاند. زنان، فعالین مدنی و مخالفان سیاسی حکومت فعلی از لیست این نشست حذف شدهاند. حذف زنان و فعالین مدنی منجر به انتقادهای تند از سازمان ملل شده است.
برچسب: سازمان ملل
وزارت امور خارجهی کانادا در واکنش به نشست سوم دوحه اعلام کرده است که از محروم کردن نمایندگان افغانستان غیر از حکومت سرپرست به ویژه زنان و اقلیتهای قومی و مذهبی از سوی سازمان ملل به شدت ناامید شده است. این وزارت با نشر اعلامیهای گفته است: «کانادا به شدت ناامید است که سازماندهندگان سازمان ملل، شرکتکنندگان غیر اعضای حکومت فعلی، از جمله مدافعان زنان، اقلیتهای مذهبی و قومی، و گروههای حقوق بشر را از شرکت در جلسات اصلی نشست محروم کردهاند.» در اعلامیه آمده است که کانادا در جریان هفتههای گذشته به وضوح ناامیدی شدید خود را از غیبت جامعه مدنی و زنان افغانستان در سومین نشست دوحه چه به صورت خصوصی و چه در هماهنگی با سایر دولتها، ابراز کرده است. در ادامه آمده است که دیوید اسپرول، نمایندهی ویژه کانادا برای افغانستان در سومین نشست دوحه شرکت کرده است. وزارت خارجهی کانادا تاکید کرد: «شرکت کامل، برابر و معنادار زنان افغان در پروسه نشست دوحه نه تنها یکی از اصول اصلی برنامه زنان، صلح و امنیت است، بلکه برای دستیابی به یک افغانستان صلحآمیز، باثبات و فراگیر اساسی است. هیچیک از اهدافی که افغانها به دنبال دستیابی به آنها هستند، بدون مشارکت کامل زنان ممکن نیست.» این وزارت میگوید که کانادا با استفاده از پلتفرم خود در سومین نشست دوحه تلاش خواهد کرد تا پیامهای کسانی را که به شجاعت در بارهی نقض حقوق بشری حکومت فعلی صحبت کردهاند، اما به جلسات اصلی دعوت نشدهاند را تقویت کند. در ادامه آمده است که این کشور از زمان سقوط کابل به دست حکومت فعلی و تعطیلی سفارت کانادا در کابل، کانادا بارها از حکومت سرپرست خواسته است تا تعهدات بینالمللی حقوق بشری افغانستان را رعایت کنند، اقدامات محدودکننده علیه زنان و دختران را از جمله اقداماتی که به آزادی گشتوگذار و حقوق آزادی بیان و آموزش مربوط میشود – لغو کنند و شرکت معنادار زنان و دختران در جامعه افغان را بازگردانند. در حالی کانادا از حقوق زنان و دختران افغانستان دفاع میکند که دیروز گذشته (یکشنبه، ۱۰ سرطان سومین نشست دوحه به میزبانی سازمان ملل در قطر با شرکت نمایندگان حکومت فعلی و دیگر نمایندگان ویژه کشورهای مختلف برگزار شده است. در این نشست از نمایندگان زنان و جامعه مدنی که برای یک نشست حاشیهای دعوت شده بودند بسیاری از زنان شرکت در این نشست را نپذیرفتهاند.
رینا امیری، نماینده ویژهی آمریکا در امور زنان و حقوق بشر افغانستان میگوید که در نشست سوم دوحه نگرانیها و توصیههای زنان و شبکههای حقوق بشری افغانستان را مطرح میکند. خانم امیری همزمان با برگزاری نشست سوم دوحه با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در سه هفتهی گذشته با طیف گستردهای از زنان و شبکههای حقوق بشری در داخل و خارج از افغانستان در مورد نشست دوحه صحبت کرده است. وی تاکید کرد که قرار است در این نشست نگرانیها و توصیههای آنها را مطرح کند. نماینده ویژهی آمریکا در امور زنان و حقوق بشر گفت که فرمهای تصمیمگیری در مورد آیندهی افغانستان باید شامل تمامی تنوعات شهروندان این کشور، به ویژه زنان باشد تا از نظر مردم مشروعیت داشته باشد. او علاوه کرد که حقوق بشر، به خصوص حقوق زنان و دختران باید در اولویت قرار بگیرد و شهروندان افغانستان، به ویژه زنان باید فضایی برای دفاع از حقوق خود را داشته باشند. در بخش از پیامی خانم امیری آمده است که جامعهی جهانی باید به فشار بر حکومت سرپرست افغانستان برای لغو فوری احکام تبعیضآمیز که دسرسی زنان و دختران به آموزش، کار و حرکت را محدود میکند و سایر سیاستهای سرکوبگرانهی حکومت ادامه دهد. او میگوید که به مشاورهی گسترده برای حمایت از چارچوب جامع به هدف مشارکت زنان و جامعهی مدنی افغانستان در اجلاسهای بینالمللی در مورد افغانستان ادامه میدهد. باید گفت که نشست سوم دوحه قرار است امروز (یکشنبه، ۱۰ سرطان) به میزبانی سازمان ملل متحد و با حضور فرستادگان ویژهی کشورها در امور افغانستان آغاز شود. در این نشست، هیأت حکومت سرپرست به رهبری ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت شرکت کردهاند. همچنین سازمان ملل متحد از حبیبه سرابی، زبیده اکبر و نبیله مصلح در این نشست به نمایندگی از زنان افغانستان دعوت کرده بود؛ اما آنها این نشست را بهدلیل حضور هیأت حکومت سرپرست تحریم کرده و گفتهاند در آن شرکت نمیکنند.
اتحادیه حقوقدانان افغانستان نسبت به نشست سوم دوحه واکنش نشان داده و حذف زنان، جامعهی مدنی و سایر فعالان از نشست دوحه را تأسفبار و نگرانکننده خوانده است. این اتحادیه با نشر اعلامیهای گفت که از آنجاییکه حکومت سرپرست بهطور منظم جنایات علیه بشریت را مرتکب میشوند، تصمیم سازمان ملل متحد برای حذف زنان از نشست سوم دوحه برای تحقق پیششرطهای حکومت فعلی برای مشارکت، مغایر با خواستههای قانونی مردان و زنان افغانستان و تمام کنوانسیونهای بینالمللی حقوق بشر است. در اعلامیه آمده است که تندادن به خواستههای نامشروع حکومت سرپرست به معنای انکار جنایات آنان علیه شهروندان افغانستان، بهویژه زنان و اعضای جامعهی مدنی پنداشته میشود. اتحادیه حقوقدانان افغانستان تاکید کرد که اگر سازمان ملل متحد و دولتهای عضو، اصول بینالمللی را نادیده بگیرند، این امر میتواند به تقویت دهشتافگنی در افغانستان کمک کند. این اتحادیه افزود که مشارکت فعال زنان افغانستان در کنفرانس پیشرو در دوحه، نه تنها یک الزام اخلاقی، بلکه یک الزام قانونی و اساسی است. در اعلامیه آمده است که حضور زنان در چنین گفتگوها، نه تنها راههای حل جامع و پایدار را برای منازعات کنونی در افغانستان امکانپذیر میسازد، بلکه صلح و امنیت منطقهای و جهانی را تقویت میبخشد. باید گفت که قرار است دور سوم نشست نمایندگان کشورها در امور افغانستان به میزبانی سازمان ملل متحد، امروز (یکشنبه، ۱۰ سرطان) و فردا در دوحه برگزار شود. براساس گزارشها، در نشست اصلی تنها از افغانستان هیأت حکومت فعلی حضور دارند و از نمایندگان زنان و فعالان مدنی دعوت نشده است. این تصمیم سازمان ملل متحد با انتقادهای گسترده مواجه شده است. فعالان حقوق بشر و زنان معترض خواستار تحریم این نشست هستند.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان میگوید که اگر زنان از نشست دوحه به خاطر حضور حکومت سرپرست حذف شده باشند، هزینه آن بسیار سنگین است. آقای بنت در مقالهای که به نیویارک تایمز فرستاده، نوشته است که نباید به حکومت فعلی اجازه داد از تهدید به شرکت نکردن در مذاکرات برای دیکته کردن شرایط خود استفاده کند. او تاکید کرد که اشتباه است که موفقیت نشست سوم دوحه با حضور حکومت سرپرست سنجیده شود. وی افزود که تمرکز بر موضوعات بیطرف سیاسی در نشست سوم دوحه به منظور جذب حکومت فعلی به میز مذاکره طراحی شده بود. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان گفت که احترام به حقوق بشر، بهخصوص حقوق زنان و دختران باید پیششرط هر گونه تعامل با حکومت فعلی باشد. او با اشاره به غیبت نمایندگان زنان و جامعه مدنی افغان در نشست سوم دوحه گفت که تاریخ بارها نشان داده است که عدم مشارکت همه افغانها در روندهای سیاسی اعتبار و پایداری این نشستها را تضعیف میکند. ریچارد بنت گفت هرچند برخی از اعضای جامعه مدنی و گروههای زنان «پس از فشارهای خارجی قابل توجه» در جلسات حاشیهای حضور خواهند داشت. اما باید حضور این گروهها از همان ابتدا در نظر گرفته میشد. ریچارد بنت در این مقاله نوشته است که هرچند تنها گذاشتن زنان مبارز افغانستان به این بهانه که جامعهی جهانی به اندازه کافی به افغانستان آسیب وارد کرده است و باید از امور این کشور دور بماند آسان است. اما برای آن دسته از زنان و دخترانی که سرکشی میکنند ضرری بزرگ خواهد بود. آقای بنت نوشت: «ما موظف هستیم که با افزایش حفاظت، حمایت و همبستگی به شجاعت آنها پاسخ دهیم.» گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل افزود که سومین نشست نمایندگان ویژه بینالمللی برای افغانستان در دوحه هفته آینده تشکیل خواهد داد تا در مورد مسیر سیاسی آینده افغانستان گفتگو کنند. ریچارد بنت گفت: «پس از گفتگو با حکومت سرپرست، دستور کار جلسه بر مبارزه با مواد مخدر و کمک به بخش خصوصی متمرکز خواهد بود. در این نشست موضوع حقوق بشر یا مسائل زنان مطرح نخواهد شد و نمایندگان زنان یا جامعه مدنی نیز شرکت نخواهند کرد.» به گفتهی او، اگر این محرومیتها بهای حضور حکومت فعلی در دوحه باشد، هزینه آن بسیار بالاست. ریچارد بنت در این مقاله با اشاره سیاستهای ضد زن حکومت فعلی و محرومیت زنان از آموزش و کار گفته که نتیجه سیاست حذف زنان و دختران از زندگی عمومی و محروم شدن از ابتدایی ترین حقوق شان است.
سیما سمر، رییس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان، سومین نشست دوحه را ناکام خواند و میگوید که هرگونه تصمیمگیری بدون حضور اکثریت مردم افغانستان به ویژه زنان و دختران غیرقابل قبول است. خانم سمر گفته است که جامعه بینالمللی اکثریت مردم افغانستان را از دور مذاکرات و تصمیمگیریها خارج کرده است و «تسلیم شدن» به خواستهای حکومت سرپرست، زمینه بیشتر نقض حقوق بشر را در کشور فراهم میکند. وی تاکید کرد که حکومت فعلی از مردم افغانستان نمایندگی نمیکند و این حکومت حمایت مردمی ندارد. او میگوید که جامعه بینالمللی با حکومت فعلی در به حاشیه راندن مسائل حقوق زنان و حقوق بشر همسو شده است. رییس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان: «هر مسئلهای که در نشست دوحه بحث میشود، بهصورت مستقیم روی وضعیت زنان افغانستان تأثیر دارد. نبود زنان در این نشست نشان میدهد که در پی حل مسئله نیستند، بلکه در پی روزگذرانی و وقتکشی هستند.» خانم سمر افزود که وظیفه بنیادی و اساسی سازمان ملل حمایت از حقوق بشر است، اما سازمان در نشست دوحه مسئله حقوق بشر را نادیده گرفته است. وی تصریح کرد که برخی کشورها با این بهانه که حکومت فعلی واقعیت افغانستان است، در پی «عادیسازی» حکومت هستند. او در ادامه گفت اگر حکومت سرپرست واقعیت است، زنان و مردم افغانستان هم واقعیت کشور اند. غیبت نمایندگان جریانهای سیاسی، جامعه مدنی و زنان با انتقادهای گسترده روبرو شده است. برخی فعالان حقوق بشر و حقوق زنان خواهان تحریم نشست سوم دوحه شدند.
فوزیه کوفی، عضو پیشین مجلس نمایندگان حکومت پیشین افغانستان و رییس حزب موج تحول، یکبار دیگر در برابر تصمیم سازمان ملل متحد، مبنی بر حذف زنان از سومین نشست دوحه واکنش نشان داده و میگوید که سازمان ملل به حکومت فعلی کمک کرده است تا در خارج از افغانستان نیز صدای زنان را خاموش کند. فوزیه کوفی، با نشر گزارشی از روزنامه گاردین در حساب کاربری ایکس خود، از نادیدهگرفتن عملکردهای حکومت سرپرست علیه زنان و دختران افغانستان توسط سازمان ملل متحد انتقاد کرد. وی تاکید کرد: «حکومت فعلی با استفاده از خشونت و شکنجه صدای زنان را در داخل کشور خاموش کرده و با حذف مشارکت زنان در نشست دوحه، سازمان ملل و سایرین در جامعهی بینالمللی به حکومت فعلی این امکان را دادهاند تا صدای ما را در خارج از افغانستان نیز خاموش کنند.» او افزود که نگرانیهای فزایندهای در مورد عملکردهای جامعهی بینالمللی و دفتر نمایندگی سازمان ملل که نقض حقوق بشر توسط حکومت فعلی را عادی نشان میدهد، وجود دارد. خانم کوفی میگوید: «حضور حکومت فعلی در نشست دوحه و خارج کردن موضوع حقوق زنان از دستور کار این نشست، زنان افغانستان را در ناامیدی عمیق فرو برده است.» وی تاکید کرد که نشست سوم دوحه مسالهی چارچوب قانونی و تشکیل حکومت فراگیر که حضور همهی اقشار جامعه را تضمین میکند، نادیده میگیرد. او از دبیرکل سازمان ملل میخواهد که یک نمایندهی ویژه برای افغانستان تعیین کند و مشارکت همه طرفها بهویژه گروههای زنان افغانستان را تضمین کند. باید گفت که قرار است، سومین نشست دوحه از تاریخ ۳۰ جون تا اول جولای با میزبانی سازمان ملل در قطر برگزار شود. استفین دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، هدف از برگزاری این نشست را «افزایش تعاملات بینالمللی بهگونه منسجم و ساختارمند» با افغانستان عنوان کرده است.
کمیته رفع تبعیض علیه زنان سازمان ملل متحد به عدم حضور زنان و دختران افغانستان در نشست دوحه واکنش نشان داده و اعلام کرده است که عمیقاً نگران حذف زنان و دختران افغانستان از سومین نشست دوحه است. این کمیته با نشر اعلامیهای، خواستار مشارکت فعال و مستقیم زنان و دختران در بحثهای دوحه شده است. در اعلامیه آمده است که عدم مشارکت جامعه مدنی افغانستان از جمله زنان مدافع حقوق بشر، بهعنوان شرکتکنندگان معنادار در بحثهای دوحه، باعث میشود که حقوق زنان و دختران به اندازه کافی مورد توجه قرار نگیرد. کمیته رفع تبعیض علیه زنان سازمان ملل متحد میگوید که کنارگذاشتن زنان و دختران افغانستان از نشست دوحه تنها به تضعیف اعتبار و اثربخشی این نشست کمک میکند. براساس گزارش رسانههای بینالمللی، حقوق زنان از دستور کار سومین نشست نمایندگان کشورها در دوحه نیست و فعالان مدنی و نمایندگان زنان نیز در این نشست حضور نخواهند داشت. این کمیته از جامعه بینالمللی نیز خواسته است که اطمینان حاصل کند که حقوق زنان در بحث با حکومت فعلی نقش محوری دارد و تمام اقدامات ممکن، برای بالا بردن صدای زنان و دختران افغانستان انجام میشود و نه به حاشیه راندن آنان. باید گفت که حذف زنان از فهرست اشتراککنندگان نشست دوحه، با انتقادات گستردهای مواجه شده است. شماری از فعالان زن و کنشگران حقوق بشر افغانستان کارزار تحریم این نشست را راهاندازی کردهاند.
نهاد حقوق بشری موسوم به فمنا میگوید که نشست سوم دوحه با حضور حکومت سرپرست و غیبت نمایندگان زنان و جامعه مدنی افغانستان به اعتبار سازمان ملل متحد لطمه میزند. این نهاد با نشر بیانیهای گفته است که این تصمیم سازمان ملل متحد برای زنان و دختران افغانستان ناامیدکننده است. نهاد حقوق بشری فمنا تاکید کرد که این اقدام سازمان ملل متحد نه تنها به اعتبار آن لطمه میزند، بلکه حکومت سرپرست را برای نقض بیشتر حقوق بشر و حقوق زنان جرأت میدهد. در بیانیه آمده است که سازمان ملل متحد نباید اشتباهات مشابه را تکرار نکند. در ادامه آمده است: «بدون مشارکت زنان و دختران دستیابی به قطعنامهی مشخص برای افغانستان امکانپذیر نیست.» نهاد حقوق بشری فمنا میگوید که سازمان ملل متحد بهجای حمایت از اصول جهانی حقوق بشر و مشارکت معنادار زنان در فرآیندهای صلح که همواره ادعا میکنند، به حکومت سرپرست تسلیم شده است. همچنین در بخشی از بیانیهی این نهاد آمده است که حکومت فعلی بیش از ۱۰۰ فرمان صادر کردهاند که تمام جنبههای حقوق زنان را هدف قرار داده است. در بیانیهی نهاد حقوق بشری فمنا آمده است که زنان افغانستان خواستار معرفی حکومت فعلی به دادگاههای بینالمللی و پاسخگویی به آنچه آپارتاید جنسیتی توصیف شده است، هستند. باید گفت که قرار است نشست سوم دوحه در روزهای ۱۰ و ۱۱ سرطان با میزبانی سازمان ملل و اشتراک نمایندگان ویژه حدود ۲۵ کشور و سازمانهای بینالمللی در قطر برگزار شود. نمایندگان زنان و جامعه مدنی افغانستان به این نشست دعوت نشدهاند. عدم دعوت زنان در نشست سوم دوحه با انتقاد سازمانهای حقوق بشری و حتی برخی از کشورها روبرو شده است. همچنین پیشتر حکومت سرپرست اعلام کرده بود که هیأتی را به ریاست ذبیحالله مجاهد، سخنگوی ارشد حکومت فعلی برای شرکت در این نشست به قطر اعزام میکنند.
رینا امیری، نمایندهی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان در واکنش به انتقادهای عدم حضور زنان در نشست سوم دوحه گفت که بدون حضور زنان در بحثهای مربوط به آیندهی افغانستان، هیچ راهحلی برای چالشهای این کشور وجود ندارد. خانم امیری این موضوع را در پیامی بهمناسبت روز جهانی زنان در دیپلماسی در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده است. وی افزود: «هیچ راهحلی برای چالشهای صلح، امنیت و پایداری افغانستان بدون [حضور] زنان افغان در بحثهای مربوط به آيندهی این کشور وجود ندارد.» او تاکید کرد که زنان و دختران در طول تاریخ افغانستان نقش مهم داشتهاند. نمایندهی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان در حالی بر حضور زنان در بحثهای مربوط به آیندهی افغانستان تاکید میکند که زنان از نشستی که هفتهی آینده در دوحه برگزار میشود، حذف شدهاند. مسوولان نهادهای حقوق بشری، نمایندگان ویژهی آمریکا، از جمله خود رینا امیری تا اکنون دربارهی حذف زنان و نمایندگان جامعهی مدنی از نشست دوحه که با انتقادات گسترده مواجه است، اظهارنظر نکردهاند. قابل ذکر است که قرار است سومین نشست نمایندگان ویژهی کشورها در امور افغانستان در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفتهی آینده به میزبانی سازمان ملل متحد در دوحه برگزار شود. در این نشست از افغانستان تنها از حکومت سرپرست دعوت شده است. قرار است هیأت حکومت فعلی به رهبری ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت در نشست دوحه شرکت کند.