ماریو کریفو، سخنگوی سفارت آمریکا برای افغانستان میگوید که آزار و اذیت خبرنگاران توسط حکومت سرپرست، بهطور ناامیدکنندهی افزایش یافته و حضور کمرنگ خبرنگاران زن در رسانههای این کشور نیز نگران کننده است. آقای کریفو همزمان با روز جهانی مطبوعات، در یک کنفرانس خبری از محدودیت دسترسی به اطلاعات در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفت که ممنوعیت کار زنان در حرفهی روزنامهنگاری، سبب شده تا فضای کار رسانهای در افغانستان بیشازپیش به وضعیت ناامیدکنندهتری تبدیل شود. وی از وضعیت خبرنگاران زن افغانستان، ابزار نگرانی کرده و تاکید کرد که حضور زنان در رسانههای افغانستان نیز کاهش یافته است. او افزود: «محیط نظارتی برای رسانهها همچنان مبهم است و دسترسی به اطلاعات مربوط به فعالیتهای دولت محدود شده است.» سخنگوی سفارت آمریکا برای افغانستان که از قطر فعالیت میکند، گفت که ایالات متحده به تعهد خود برای دفاع از آزادی مطبوعات در افغانستان و سراسر جهان ادامه میدهد. از سویی هم بخش زنان سازمان ملل متحد نیز با بازنشر گزارش خود در مورد فعالیتهای رسانهای خبرنگاران زن در افغانستان، گفت که ۸۰ درصد از زنان خبرنگار در افغانستان بهدلیل محدودیتها، آزار و اذیت و ارعاب مجبور به توقف کار شدند. این نهاد تاکید کرد: «آنان در روز جهانی آزادی مطبوعات، به حمایت از ابتکارات رسانهای و روزنامهنگاران زن که برای پیشبرد حقوق زنان و برابری جنسیتی تلاش میکنند، ادامه میدهند.» این در حالی است که پس از تسلط دوبارهی حکومت فعلی در افغانستان، برخی از رسانهها بهدلیل چالشهای اقتصادی و محدودیتهای حکومت بسته شدند و دهها خبرنگار در کشور بهویژه خبرنگاران زن وظیفههایشان را از دست دادند.
برچسب: زنان و دختران
بخش زنان سازمان ملل متحد با نشر یک سروی تازه گفته است که کمکهای بشردوستانه به زنان در افغانستان با موانع متعددی از سوی حکومت سرپرست مواجه است. بخش زنان سازمان ملل در این سروی گفت که با ۱۲۷ نهاد امدادرسان ملی، بینالمللی و دفاتر سازمان ملل متحد در ۱۴ سکتور در تمام ولایتهای افغانستان مصاحبه و گفتگو صورت گرفته است تا این سروی تکمیل شده است. در ادامه آمده است که تنها در ماه مارچ سال گذشته میلادی، حدود ۶۰ درصد نهادهای امدادرسان مربوط به زنان، در ثبت پروژههای جدید با مولفههای افزایش آگاهی که برای دستیابی به زنان و دختران از اهمیت ویژهای برخوردار است، با مشکل روبرو شدند. در سروی بخش زنان سازمان ملل متحد آمده است که ۲۹ درصد نهادها به چالشها هنگام ثبت پروژهها در زمینه سلامت روان و حمایتهای روانی و اجتماعی اشاره کردهاند. طبع معلومات این سروی، اجرای دستورالعمل پوشش زنان توسط وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست، بر فعالیتهای کارمندان زن تأثیر منفی گذاشته است؛ طوری که ۶۰ درصد نهادهای امدادرسان گزارش دادهاند که کارمندان زن در این ادارات به دلیل ترس از بازداشت، رفتوآمد خود را به حداقل میرسانند. بخش زنان سازمان ملل متحد میگوید که ۶۶ درصد پاسخدهندگان این سروی گفتهاند که کار از خانه، بر توانایی کارمندان زن برای تعامل با سایر اعضای تیم بیش از هر زمان دیگری تأثیر منفی گذاشته است. در ادامه آمده است که با وجود چالشها و موانع فرا راه کمکهای بشری مربوط به زنان، پیشرفتهایی نیز رونما شده است. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از تسلطشان بر افغانستان، زنان و دختران را از ابتداییترین حقوقشان، از جمله رفتن به مکتب بالاتر از صنف ششم و رفتن به دانشگاهها محروم کردهاند. همچنین حکومت فعلی مانع کار زنان و دختران در نهادهای دولتی و غیردولتی شده است.
شکردخت جعفری، مخترع و نخستین فیزیکدان طبی زن اهل افغانستان بهعنوان مبتکر سال، جایزه «دینامیک» سال ۲۰۲۴ را در بریتانیا بدست آورده است. خانم جعفری روز (چهارشنبه، ۱۲ ثور) با نشر پیامی در حساب کاربری فیسبوک خود نوشته است که وی از دریافت این جایزه خوشحال است و از مرکز فناوری دانشگاه ساری بریتانیا برای نامزدی تیم شرکت تحت مدیریتش بهنام «TrueInvivo» سپاسگزاری کرده است. همچنین وبسایت «پلاتینیوم» با نشر پیامی گفته است که در کنار خانم جعفری، چهار نفر دیگر نیز به مرحلهی نهایی دریافت این جایزه رسیده بودند. شکردخت جعفری اصالتا از ولایت دایکندی در مرکز افغانستان است و اکنون در بریتانیا زندگی میکند. براساس گفتههای خانم جعفری، او ششساله بود که همراه با خانوادهاش به ایران مهاجر شد و تحصیلات خود را تا پایان دورهی لیسانس در این کشور ادامه داده و سپس در سال ۲۰۰۴ میلادی از ایران به افغانستان بازگشت و در دانشگاه کابل مشغول تدریس شد. در ادامه آمده است که خانم جعفری همچنان بهعنوان نمایندهی وزارت تحصیلات عالی، در کمیسیون انرژی اتمی افغانستان نیز عضویت داشت و از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ بهعنوان «سوپروایزر دیپارتمنت رادیولوژی» انستیتوت طبی فرانسه برای اطفال (افامآیسی) نیز کار کرد. شکردخت جعفری در ماه اکتبر سال ۲۰۱۰ میلادی با بورس تحصیلی سازمان بینالمللی انرژی اتمی، به بریتانیا رفت تا تحصیلات خود را در مقطع ماستری در رشتهی فیزیک طبی در دانشگاه ساری ادامه دهد. خانم جعفری پس از پایان دورهی ماستری، تحصیلات خود را در مقطع دکترا نیز در دانشگاه ساری ادامه داد و در سال ۲۰۱۵ میلادی از دورهی دکترا فارغالتحصیل شد و سپس با نوشتن بیش از ۴۰ مقالهی علمی و دو اختراع مهم، تبدیل به نخستین فیزیکدان طبی زن از افغانستان شد. براساس معلومات موجود نخستین اختراع خانم جعفری «دستگاه دوزسنج» برای ثبت تشعشعات پرتودرمانی سرطان بود که در سال ۲۰۱۹ میلادی در بریتانیا ثبت شد. همچنین اختراع دوم خانم جعفری در ادامهی اختراع اولش، با عنوان «اندازهگیری سه بعدی دوز اشعه» در سال ۲۰۲۱ میلادی ثبت شد. باید گفت که این اختراع یک سیستم سه بعدی دوزسنجی است که در داخل بدن بیمار سرطانی قرار داده میشود، وقتی بیمار تحت درمان رادیوتراپی قرار میگیرد، مقدار دقیق تشعشع دریافتی بدن بیمار را ثبت میکند و داکتران با خوانش آن، سنجش میزان اشعهی دریافتی بدن بیمار را در مییابند. در حالی خانم جعفری جایزه «دینامیک» سال ۲۰۲۴ بریتانیا را دریافت میکند که زنان و دختران در افغانستان با محدودیتهای شدید مواجه هستند. میلیونها دختر از آموزش باز مانده و زنان از شتغال در نهادهای داخلی و بینالملیی منع شدند.
شماری از رسانههای داخلی به نقل از منابع محلی از بازداشت نسیمه سادات، یکی از فعالان حقوق زن، از سوی نیروهای حکومت سرپرست در ولایت تخار خبر دادهاند. در گزارش رسانهها آمده است که نسیمه سادات از روز چهارشنبه هفته گذشته به اینسو در زندان حکومت فعلی در ولایت تخار بهسر میبرد. در گزارشها ادامه آمده است که نسیمه سادات از سالها به اینسو زنان و دختران روستانشین را در تخار بهگونه پنهانی به شیوه «خانهبهخانه» جهت جلوگیری از خشونتهای خانوادگی و ازدواجهای اجباری آگاهیدهی میکرد. در ادامه آمده است که نیروهای حکومت سرپرست این فعال حقوق زن را در جریان آگاهیدهی برای اعضای خانوادهای که میخواستند دختر ۱۰ سالهشان را به یک بزرگ محلی نکاح کنند، از روستای «گلمیش» از مربوطات ولسوالی بهارک تخار بازداشت کرده و به ریاست امر به معروف و نهی از منکر این ولایت انتقال دادهاند. این در حالی است که نسیمه سادات مادر پنج فرزند است. تا اکنون مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت تخار در این باره چیزی نگفتهاند. باید ذکر است که حکومت فعلی پس از تسلط دوبارهشان بر افغانستان، همواره فعالان حقوق زن را در کشور بازداشت، زندانی و شکنجه کرده است. همچنین در تحت حاکمیت حکومت فعلی دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمیتوانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.
منابع محلی از ولایت غزنی میگویند که یک دختر نوجوان در این ولایت خودش را حلقآویز کرده و به زندگیاش پایان داده است. منبع در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که این رویداد خودکشی شب گذشته (سهشنبه، ۱۱ ثور) در روستای «گدول» از مربوطات ولسوالی قرهباغ غزنی رخ داده است. منبع گفت که این دختر نوجوان در خانه خودش حلقآویز کرده و به زندگیاش پایان داده است. منبع در مورد علت و انگیزهی این خودکشی جزییات ارائه نکرد. از سویی هم، ابوخالد سرحدی، سخنگوی پولیس در صحبت با رسانه گوهرشاد این رویداد را تایید کرد. وی گفت که این دختر نوجوان حدود ۱۴ سال سن داشت، اما او در مورد دلیل و انگیزهی خودکشی جزییات ارائه نکرد. باید گفت که آمار خودکشی در این اواخر در سراسر افغانستان در میان زنان افزایش یافته است. بیماریهای روانی، ازدواجهای اجباری، خشونت خانوادگی و فشارهای روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشیها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمیتوانند برای خشونتهای واردهی شان شکایت کنند و اینگونه خشونتها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا میکند.
مستند «سفر نا تمام» که زندگی چهار زن افغانستانی را پس از سقوط نظام جمهوریت و تبعید آنان را دنبال کرده است؛ در فیستوال «هات داکس» در کانادا به نمایش گذشته شد. نیلوفر مرادی، روزنامهنگار اهل افغانستان که پس از سقوط نظام جمهوریت، افغانستان را ترک کرده است، یکی از چهار بانوی است که داستان زندگیاش در این مستند گنجانیده شده است. خانم مرادی با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، از نمایش این مستند خبر داده است. «سفر نا تمام»، زندگی چهار زن افغانستانی را پس از سقوط در تبعید دنبال کرده است و همزمان اعتراضهای زنان در داخل افغانستان را نیز نشان میدهد. این مستند با پیام «نه به آپارتاید جنسیتی» در فیستوال هات داکس در تورنتو به نمایش گذاشته شده است. در این مستند، زندگی سه نمایندهی سابق پارلمان و یک روزنامهنگار گنجانیده شده است. در همین حال، Hitplay Productions، در مورد این مستند نوشته است: «هنگامی که حکومت فعلی در سال ۲۰۲۱، در افغانستان به قدرت میرسند، چهار زن شجاع، سه نمایندهی سابق پارلمان و یک روزنامه نگار، یک شبه از موقعیت و حقوق خود محروم میشوند و برای امنیت خود از کشور تخلیه میشوند. آنان که در کانادا مستقر شدهاند، از جدا شدن از خانوادههایشان دل شکستهاند و برای زنانی که پشت سر گذاشتهاند میترسند، زیرا میدانند که تحت حاکمیت حکومت فعلی، محدودیتهای حقوق زنان در تاریخ مدرن بینظیر است.» این در حالی است که پس از سقوط نظام جمهوریت و روی کار آمدن حکومت فعلی، سیاستمداران، فعالان حقوق زن، روزنامهنگاران و شماری از افغانستانیهای دیگر در روند تخلیه از افغانستان خارج شدند. این مستند در حالی روایت زنان در تبعید و اعتراض زنان در افغانستان را به نمایش میگذارد که اعتراضهای خیابانی زنان و دختران بهشدت سرکوب شده و آنان حق اعتراض و راهپیمایی را نیز در برابر نقض حقوق شان ندارند. همچنین حکومت در بیش از دو سال گذشته، محدودیتهای شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمیتوانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.
نمایندگان شماری از کشورها در سازمان ملل متحد، از جمله فرانسه، آلمان، بریتانیا و آمریکا با ابراز نگرانی از وضعیت وخیم زنان و دختران در افغانستان تحت کنترول حکومت فعلی، میگویند که دولت افغانستان باید در این زمینه پاسخگو قرار داده شود. نمایندگان کشورها در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که در مورد بررسی گزارش پنج سال گذشته این شورا در مورد افغانستان برگزار شده بود، گفتهاند که زنان و دختران افغانستان طی نزدیک به سه سال گذشته با انواع خشونتها و محدودیتها از سوی حکومت فعلی روبرو شدند. میشل تیلور، نماینده آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل در این نشست گفت که وضعیت حقوق بشری در افغانستان در حال «نابودی کامل» قرار داد. وی از حکومت فعلی خواسته است تا همه فرمانهای تبعیضآمیز علیه زنان و دختران، بهویژه فرمانهایی که حق کار و آموزش را برای آنان محدود کرده است، لغو کنند. او بر تحقیق همهجانبه و پیگیری موارد خشونت جنسیتی و جرایم اخلاقی در افغانستان تاکید کرد. از سویی هم، نماینده آلمان در سازمان ملل نیز رویکرد حکومت فعلی با زنان و دختران در افغانستان را «تبعیض جنسیتی سیستماتیک» عنوان کرده است. همچنین نمایندگان بریتانیا و فرانسه نیز از وضعیت بد حقوق بشری در افغانستان انتقاد کرده و گفتهاند که حقوق زنان، کودکان و اقلیتها از سوی حکومت سرپرست در کشور نقض شده است. نیکولا دو ریویر، نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد تاکید کرد که حکومت فعلی مردم را مجبور به اطاعت کرده است. در کنار این، نمایندهگان برخی از کشورهای اسلامی، از جمله اندونیزیا، ترکیه و کویت نیز بر لغو محدودیتهای کاری و آموزشی در افغانستان تاکید کردهاند. نماینده ترکیه در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل خواستار ادامه حمایت جامعه جهانی از مردم افغانستان شده و بر لغو همه محدودیتهای کاری و آموزشی بر زنان تاکید کرده است. این در حالی است که پیشتر شورای حقوق بشر سازمان ملل در گزارش ملی خود بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید کرده بود.
همزمان با افزایش روزافزون سیاستهای زن ستیزانه حکومت فعلی در افغانستان، سازمان ملل متحد ضمن ابراز نگرانی از وضعیت زنان تحت حاکمیت حکومت سرپرست، هشدار داده است که محدودیتهای حکومت زنان را آسیبپذیرتر و نیازمند به کمکهای بشردوستانه کرده است. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) این اظهارات را امروز (شنبه، ۸ ثور) در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده است. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان تاکید کرد که وضعیت بشردوستانه در افغانستان، دور از پوشش رسانهها و همچنان وخیم است. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از تسلط بر افغانستان، زنان را از آموزش و کار در نهادهای غیردولتی داخلی و بینالمللی محرم کرده است. همچنین برنامه جهانی غذا اعلام کرده است که هر ماه، شش میلیون تن در افغانستان غذا و پول نقد دریافت میکنند. این سازمان تاکید کرده است که این کمکها با حمایت مالی امریکا، جاپان، کانادا، فنلند و سویدن ارائه میشود. پیش از این سازمان ملل متحد اعلام کرده بود که ۲۳.۷ میلیون تن در سال جاری میلادی در افغانستان نیاز به کمکهای بشردوستانه خواهند داشت.
با وجود ادامهی منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم و اشتغال زنان در نهادهای غیردولتی داخلی و بینالمللی، اتحادیه جهان اسلام منع دختران و زنان از این حق را بار دیگر به شدت محکوم کرد. شورای فقه اسلامی اتحادیه جهان اسلام با نشر بیانیهای بر اهمیت آموزش زنان و دختران در دین اسلام تاکید کرده است. اتحادیه جهان اسلام تاکید کرد: «این شورا توصیه میکند که کشورها و مسلمانان در سراسر جهان به زنان اجازه دهند تا دانش مفید در زمینههای مختلف را فرا گیرند و آنان را از این امر محروم نکنند.» شورای فقه اسلامی نقش زنان و دختران در خدمت به جوامع را قابلتوجه عنوان کرده است. این اتحادیه افزود که زنان و مردان «جز در موارد استثنا براساس فطرتشان» برابر هستند. قابل ذکر است که بیستوسومین اجلاس شورای فقه اسلامی وابسته به اتحادیه مسلمانان جهان روز گذشته (جمعه، ۷ ثور) در شهر مکه برگزار شد و در آن بر توانمندسازی زنان برای کسب دانش مفید در زمینههای مختلف تاکید صورت گرفت. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از تسلط دوبارهشان بر افغانستان، آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را منع کرده است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش و کار زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند.
همزمان با روز جهانی همبستگی علیه خشونتهای جنسی، کرن دکر، کاردار سفارت آمریکا برای افغانستان میگوید که برای ریشهکن کردن خشونت جنسی در افغانستان و احیای حقوق اولیه زنان و دختران این کشور تلاش میکند. خانم با نشر پیامی به این مناسبت در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که زنان و دختران در همه جا مستحق محیط امن هستند. وی تاکید کرد: «قول میدهم تا تمام تلاشم خود را برای ارتقای آموزش و آگاهی جهت ریشهکن کردن سایر اشکال خشونت جنسی در افغانستان و بازگرداندن حقوق اولیه انسانی زنان افغان انجام دهم.» کرن دکر در حالی از مبارزه با خشونت جنسی در افغانستان حرف میزند که اخیراً وزارت خارجه این کشور در گزارش سالانه خود به وضعیت زنان و زنان زندانی در زندانهای حکومت سرپرست پرداخته است. در گزارش آمده است که نقض گسترده حقوق بشر، تجاوز و خشونت علیه زنان از سوی حکومت فعلی جریان دارد. طبق این گزارش، تنها در سه ولایت شمالی افغانستان بر ۹۰ زن زندانی تجاوز جنسی صورت مکرر صورت گرفته است که از آن میان، ۱۶ زن باردار شدند.