پس از توقف کمک‌های خارجی آمریکا به دستور دونالد ترمپ، رییس‌جمهور این کشور، پروازهای بیش از ۴۰ هزار شهروند افغانستان به آمریکا متوقف شده‌ است. خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع آمریکایی گزارش داده است که این افراد شامل کسانی هستند که می‌خواستند با ویزای ویژه‌ی مهاجرتی (اس‌آی‌وی) به ایالات متحده بروند. شاون وندایور، رییس ائتلاف مدافع پناه‌جویان گفته است که بیشتر افرادی که می‌خواستند به آمریکا بروند، در افغانستان و بقیه در پاکستان، قطر و آلبانی حضور دارند. در گزارش آمده است که این ائتلاف با دولت آمریکا برای تخلیه و اسکان شهروندان افغانستان که در طول جنگ ۲۰ ساله برای ایالات متحده کار می‌کردند، همکاری می‌کند. خبرگزاری رویترز در ادامه نوشته است که دستور توقف کمک‌ها، باعث تعلیق بودجه‌ی گروه‌هایی شده است که به افرادی دارای ویزای ویژه‌ی مهاجرتی (اس‌آی‌وی) در امریکا، برای یافتن مسکن، مکتب و شغل کمک می‌کنند. شاون وندایور گفته امیدوار است که دولت آمریکا برای دارندگان «اس‌آی‌وی» معافیت بدهد، زیرا آنان برای دولت ایالات متحده در افغانستان کار می‌کردند. کاخ سفید و وزارت امور خارجه بلافاصله به درخواست‌های رویترز برای اظهارنظر پاسخ ندادند. شاون وندایور و یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده است، گفتند که تعلیق پرواز بیش از ۴۰ هزار شهروند افغانستان، از جمله دارندگان اس‌آی‌وی را که منتظر پرواز به ایالات متحده از مراکز پردازش ویزا در قطر و آلبانی بودند، سرگردان کرده است. آنان تاکید کرده‌اند که این تعداد افراد شامل افغانستانی‌های تأییدشده‌ برای ‌اس‌آی‌وی است که در افغانستان و پاکستان منتظر بوده‌اند تا در پروازهای با بودجه‌ی ایالات متحده به مراکز پردازش دوحه و تیرانا برای دریافت ویزای خود قرار بگیرند. به گزارش رویترز، از زمان خروج پر هرج‌ومرج ایالات متحده در سال ۲۰۲۱، نزدیک به ۲۰۰ هزار شهروند افغانستان در ایالات متحده با اس‌آی‌وی یا به‌عنوان پناهنده اسکان داده شده‌اند. این در حالی است که ترمپ هفته‌ی گذشته ساعاتی پس از تحلیف، یک فرمان اجرایی را امضا کرد که همه‌ی برنامه‌های اسکان پناهندگان در ایالات متحده را به حالت تعلیق درآورد. به دستور او کمک‌های خارجی امریکا نیز تعلیق شده است. براساس گزارش بازرس ویژه‌ی امریکا در امور بازسازی افغانستان یا سیگار، از زمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در آگست ۲۰۲۱، ایالات متحده در مجموع ۲۱.۰۶ میلیارد دالر به افغانستان و پناه‌جویان افغانستانی کمک کرده یا در دسترس این کشور قرار داده است. در گزارش آمده است که این بودجه شامل نزدیک به ۳.۳۳ میلیارد دالر پولی است که ایالات متحده برای کمک به افغانستان، عمدتا برای کمک‌های بشردوستانه و توسعه‌ای ارائه کرده است.

منابع محلی از ولایت پروان می‌گویند که بر اثر انفجار سرگلوله‌ی منفجر ناشده از جنگ‌های گذشته در این ولایت، چهار کودک زخمی شدند. دست‌کم دو منبع به رسانه گوهرشاد تایید کردند که این رویداد حوالی ساعت ۴:۰۰ بعد از ظهر روز (جمعه، ۵ دلو) در منطقه‌ی «صوفی‌خیل» از مربوطات ولسوالی شینواری ولایت پروان رخ داده است. منبع تاکید کرد که در این رویداد چهار کودک به شمول سه دختر و یک پسر زخمی شدند. به گفته‌ی منبع، سن تمام کودکان زخمی شده از ده سال پایین‌تر است. منبع در مورد این‌که، این کودکان تمام اعضای یک خانواده هستند یا خیر، جزییات ارائه نکرده است. منبع افزوده است که این رویداد بر اثر انفجار سرگلوله‌ی منفجر ناشده‌ی باقی مانده از جنگ رخ داده است. براساس معلومات موجود، زخمی‌های این رویداد برای درمان به شفاخانه‌ی ولایتی پروان منتقل شده‌اند. مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت پروان تا اکنون در مورد این رویداد اظهار نظری نکرده‌اند. انفجار مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ بارها جان کودکان را در ولایت‌های مختلف کشور گرفته است. به‌دلیل چند دهه جنگ، بخشی از خاک افغانستان آلوده به ماین و مواد انفجاری است. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های انسان‌دوستانه‌ی سازمان ملل متحد در افغانستان پیشتر گزارش داده بود که ماهانه ۶۰ تن که بیشترشان کودکان هستند، در نتیجه‌ی انفجار ماین‌های به‌جامانده از جنگ در افغانستان کشته یا دچار معلولیت می‌شوند. براساس آخرین گزارش‌ها، نزدیک به ۶۰۶ کیلومتر مربع خاک افغانستان آلوده به ماین و مهمات انفجاری است. همچنین سازمان ملل متحد اعلام کرده است که سه میلیون نفر در افغانستان در شعاع یک کیلومتری ماین‌ها و مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ زندگی می‌کنند.

منابع محلی از ولایت غور می‌گویند که نیروهای استخبارات حکومت سرپرست در ولسوالی لعل‌وسرجنگل این ولایت مرکز آموزش زبان انگلیسی «افق‌ جدید» را بسته و چهار آموزگار به شمول یک آموزگار زن و مدیر این مرکز را بازداشت کرده‌اند. دست‌کم دو منبع تایید کردند که نیروهای استخبارات این مرکز را روز (شنبه، ۶ دلو) به‌دلیل آموزش دختران بالاتر از صنف ششم مسدود کرده است. منبع تاکید کرد که این مرکز آموزشی قبلا تحت نام «جی‌آر‌اس» و از سوی موسسه‌ی «جی‌آر‌اس» حمایت می‌شد، اما پس از آن‌که حکومت فعلی فعالیت موسسه‌های خارجی را منع کردند، به موسسه‌ی «افق جدید» واگذار شد. منبع افزود که آموزگاران این مرکز آموزشی به شمول یک آموزگار زن در قید استخبارات‌ حکومت فعلی هستند. مسوولان محلی در غور تا اکنون در این مورد اظهارنظر نکرده‌اند. مسوولان حکومت فعلی در این اواخر مرکز آموزش زبان انگلیسی در ولایت‌های مختلف را مسدود و آموزگاران را بازداشت کرده‌اند. حکومت فعلی دو هفته‌ی پیش نیز دو مرکز آموزش زبان انگلیسی را در ولسوالی سنگ‌تخت‌وبندر دایکندی مسدود و چهار آموزگار را بازداشت کرده بود. در حالی نیروهای حکومت فعلی این مرکز آموزشی را مسدود می‌کنند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

منابع محلی از ولایت هلمند می‌گویند که براثر فروریختن دیوار یک خانه در شهر لشکرگاه، مرکز این ولایت دو کودک دختر جان باخته‌اند. دست‌کم دو منبع به رسانه گوهرشاد گفته‌اند که این رویداد شب گذشته (جمعه، ۵ دلو) در ساحه‌ی ناحیه‌ی سوم این شهر رخ داده است. منبع تاکید کرد که دیوار یک خانه به‌دلیل فرسودگی فروریخته و براثر آن دو کودک دختر جان باخته‌اند. منبع افزود که کودکان جان باخته، بین شش تا هفت سال سن دارند. این در حالی است که چندی پیش در ولسوالی «چپه‌دره»ی کنر نیز براثر ریزش سقف یک خانه چهار عضو یک خانواده کشته و زخمی شده بودند. قابل ذکر است که پیش از این نیز ریزش سقف خانه‌ها در ولایت‌های مختلف کشور باعث مرگ افراد، از جمله کودکان و زنان شده است‌.

دفتر کارزار مبارزه با پولیو اعلام کرد که قرار است کارزار تطبیق واکسن پولیو یا بیماری فلج کودکان پس‌فردا (دوشنبه، ۸ دلو) در مناطق مختلف آغاز شود. صفحه‌ی «فری پولیو افغانستان» در حساب کاربری ایکس خود درباره‌ی این‌که این کارزار در کدام‌ ولایت‌ها تطبیق می‌شود و برای چند روز ادامه دارد، جزئیات ارائه نکرده است. باید گفت که براساس گزارش سازمان جهانی صحت، در سال ۲۰۲۴ میلادی ۲۵ مورد مثبت بیماری فلج کودکان یا پولیو در افغانستان ثبت شده است. همچنین در سال ۲۰۲۴ در مجموع ۱۰۰ مورد محیطی پولیو نیز در افغانستان ثبت شده است. براساس آمار سازمان جهانی صحت، از ۲۵ مورد انسانی پولیو در سال ۲۰۲۴، ۱۴ مورد آن تنها در قندهار ثبت شده است. سایر موارد شامل هفت مورد در هلمند، دو مورد در ارزگان، یک مورد در کنر و یک مورد در نورستان است. بیشترین موارد محیطی پولیو هم در ولایت‌های قندهار، هلمند و ننگرهار شناسایی شده است. در حال حاضر افغانستان و پاکستان تنها کشورهای جهان اند که بیماری پولیو را ریشه‌کن نتوانسته‌اند. شمار موارد پولیو در پاکستان، عمدتا در غرب این کشور، بیشتر از افغانستان است. در سال ۲۰۲۴ درحالی‌که احتمال گسترش پولیو در افغانستان به‌دلیل افزایش برگشت‌ مهاجران از پاکستان وجود داشت، حکومت سرپرست برای مدتی کارزار تطبیق واکسن را تعلیق کردند. حکومت سرپرست بر تطبیق واکسن به‌طور خانه‌به‌خانه و کار زنان واکسیناتور محدودیت وضع کرده‌ است. ناامنی و موانع تطبیق واکسن عوامل اصلی ناکامی تلاش‌ها برای محو پولیو در افغانستان و پاکستان بوده است. در این دو کشور بارها واکسیناتوران هدف حمله قرار گرفته‌اند.

سفارت حکومت سرپرست افغانستان در اسلام‌آباد اعلام کرده است که یک زن افغانستانی پس از دو سال از زندان کراچی پاکستان آزاد شده است. این سفارت با نشر اعلامیه‌ای از این زن به نام راحله یاد کرده و گفته است که وی به مدت دو سال با کودکش در زندان مرکزی کراچی حبس بوده است. در ادامه آمده است که همسر این زن همزمان در زندان «لاندی» پاکستان زندانی بود. سفارت حکومت فعلی در اسلام‌آباد تاکید کرده است که اکنون این زن به کشور بازگشته است. این سفارت دلیل زندانی شدن راحله را مشخص نکرده است. افزون بر این، سفارت افغانستان در پاکستان گفته است که طی دو سال گذشته چهار هزار و ۲۶۸ افغان از زندان ایالت سند پاکستان آزاد و به کشور بازگشته‌اند. این در حالی است که روند بازداشت مهاجران افغانستانی در اسلام‌آباد پاکستان از سوی پولیس این کشور ادامه دارد.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در سال گذشته میلادی، ۱۱۰ مکتب در افغانستان بر اثر سیلاب آسیب دیده یا ویران شده است. یونیسف روز گذشته (جمعه، ۵ دلو) همزمان با روز جهانی آموزش گفته است که سیلاب آموزش هزاران دانش‌آموز را در افغانستان مختل کرده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد دفتر خواستار افزایش سرمایه‌گذاری بر آموزش ایمن، سبز و مقاوم در برابر بحران تغییرات اقلیمی شده است. همچنین در بخشی از گزارش یونیسف آمده است که آموزش حداقل ۲۴۲ میلیون دانش‌آموز در ۸۵ کشور در سال ۲۰۲۴ به دلیل رویدادهای ناشی از تغییرات اقلیمی از جمله موج گرما، توفان، سیل و خشکسالی مختل شده است. طبق معلومات این گزارش، امواج گرما در سال گذشته مکاتبی را که در معرض خطر آب و هوا بود، تعطیل کردند و تنها در ماه اپریل بیش از ۱۱۸ میلیون دانش‌آموز تحت تأثیر قرار گرفتند. گزارش به نقل از کاترین راسل، مدیر اجرایی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نوشته است: «کودکان در برابر تأثیرات بحران‌های مرتبط با آب‌وهوا، از جمله موج‌های گرما شدیدتر و مکرر، توفان، خشکسالی و سیل آسیب‌پذیرتر هستند.» در ادامه آمده است که در سال گذشته بحران اقلیمی باعث شد که از هر هفت دانش آموز، یک نفر از آموزش باز بماند. این نهاد گفت که برخی از کشورها خطرات آب و هوایی متعددی را تجربه کردند. یونیسف افزوده است که در افغانستان، علاوه بر موج گرما، این کشور با سیل‌های ناگهانی شدید مواجه شد. این دفتر در ادامه تصریح کرد که سیل در ماه می به بیش از ۱۱۰ مکتب آسیب رساند یا ویران کرد و آموزش هزاران دانش‌آموز مختل شد.

برنامه جهانی غذا به مناسبت روز جهانی آموزش اعلام کرده است که هیچ کودکی نباید هرگز مجبور شود بین غذا و آموزش یکی را انتخاب کند. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که برای بیش از ۷۰۰ هزار دانش‌آموز در افغانستان «وعده‌های غذایی مقوی» ارائه می‌کند. برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد تاکید کرده است که این میان وعده‌های غذایی به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا «تمرکز کنند، یاد بگیرند و آینده‌ای روشن بسازند که شایسته آن هستند.» قابل ذکر است که ۲۴ جنوری برابر با روز جهانی آموزش است. ملل متحد می‌گوید که از ممنوعیت حکومت فعلی بر آموزش بالاتر از صنف ششم دختران هزار و ۲۲۵ روز می‌شود. همچنین حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده است که ۱.۵ میلیون دختر در افغانستان از حق یادگیری محروم هستند. اوچا روز گذشته (جمعه، ۵ دلو) به مناسبت روز جهانی آموزش با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود گفته است که آموزش یک حق انسانی، یک خیر عمومی و یک مسوولیت مشترک است. دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد تاکید کرده است که ممنوعیت آموزش برای دختران در افغانستان اکنون در سومین سال خود قرار دارد. در پیام اوچا آمده است: «این تخلف باید پایان یابد.» قابل ذکر است که حکومت سرپرست یک هزار و ۲۲۵ روز است که دختران در افغانستان را از آموزش بالاتر از صنف ششم محروم کرده‌اند. همچنین به تاز‌گی ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان، نیز به مناسبت این روز بر ضرورت پایان دادن به ممنوعیت آموزش دختران در کشور تاکید کرده است. در حالی اوچا از حق آموزش دختران افغانستان دفاع می‌کند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.