همزمان با روز جهانی غذا، برنامه جهانی غذا اعلام کرده است که هر روز ‏برای ۷۰۰ هزار دختر و پسر در مکاتب افغانستان بیسکویت‌های ‏غنی‌شده توزیع می‌کند. این برنامه امروز (پنج‌شنبه، ۲۴ میزان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این ‏بیسکویت‌ها به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا فعال بمانند و بهتر یاد ‏بگیرند.‏ برنامه جهانی غذا در ادامه تاکید کرده است که در کارخانه‌ی تولید بیسکویت این نهاد، ‏بیشتر زنان و دختران کار می‌کنند؛ در حالی که فرصت‌های شغلی برای زنان ‏محدود است.‏ قابل ذکر است که نهادهای سازمان ملل هشدار داده‌اند که ۲.۳ میلیون زن و کودک در افغانستان با سوءتغذیه حاد مواجه هستند. طبق گزارش‌ها، هر سه روز یک کودک در شفاخانه ولایت بدخشان به دلیل سوءتغذیه جان می‌سپارد. همچنین یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل و یونسکو به‌تازگی با نشر گزارش مشترک درباره‌ی وضعیت ‏آموزش و پرورش در ‏افغانستان، گفته‌اند که نظام آموزشی ‏کشور با چالش‌های ‏بی‌سابقه‌ای روبرو است.‏ در این گزارش مشترک آمده است که افت یادگیری در کشور به میزان ‏نگران‌کننده‌ای پایین است و بیش از ‌‏۹۰ درصد از کودکان ۱۰ ساله نمی‌توانند ‏یک متن ساده را بخوانند که این امر ‏یکی از شدیدترین بحران‌های ‏یادگیری در جهان را برجسته می‌کند.‏ در گزارش سازمان‌های یونیسف و یونسکو درباره‌ی وضعیت آموزش ‏در ‏افغانستان آمده است که حکومت سرپرست پس از بازگشت به قدرت در آگوست ‌‏۲۰۲۱ میلادی تا‌ اکنون ‏حدود ۲.۲ میلیون دختر نوجوان را از آموزش محروم ‏کرده است. در این گزارش آمده است که مشارکت پسران نیز به‌طور فزاینده‌ای ‏تحت تأثیر فقر و ‏خواسته‌های خانواده‌ها قرار گرفته است.

ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی حکومت سرپرست درتازه‌ترین مورد گفته است که در ‏دانشگاه برای دانشجویان مسائل ضروری دین تدریس ‏می‌شود و دانشگاه‌ها تنها مراکز تدریس علوم عصری ‏نیستند.‏ آقای ندیم این اظهارات را مراسم فراغت محصلان دانشگاه کابل مطرح کرده و گفته است: «دین ‏ضرورت ما و شما است. مسلمان هستیم و تا مرگ از این ‏نمی‌توانیم خود را خلاص کنیم و باید عمل و فکر و اخلاق ‏اسلامی خود را بفهمیم.» وزیر تحصیلات عالی فارغان را به ادامه تحصیل در مقاطع لیسانس و ماستر و فعالیت در حرفه خود تشویق کرد و گفت: «این فراغت پایان مسیر یادگیری نیست، بلکه آغاز یک مرحله جدید است.» همچنین ندامحمد ندیم به فارغان تاکید کرد که مسوولیت آن‌ها تنها نسبت به خود نیست، بلکه نسبت به خانواده، جامعه، کشور و سایر مسلمانان نیز مسوولیت دارند. در حال حاضر مراکز آموزشی افغانستان تنها برای پسران ‏باز است، دختران و زنان از آموزش و تحصیل محروم ‏هستند.‏ تمرکز حکومت سرپرست بر ساخت مدارس و آموزش دینی است. دولت ‏در چهار سال گذشته مدارس دینی بی‌شمار در کشور ساخته ‏و آموزش‌های دینی را به نصاب آموزشی دانشگاه‌ها و سایر ‏مراکز آموزشی نیز افزوده است.‏ قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

محمدصادق معتمدیان، والی تهران پایتخت ایران درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که فاز دوم اخراج «مهاجران غیرمجاز» به افغانستان به‌زودی اجرا خواهد شد. خبرگزاری مهر گزارش داده است که آقای معتمدیان این اظهارات را در نشستی در شهرستان/ولسوالی پیشوا در تهران مطرح کرده و گفته است که موضوع اخراج مهاجران افغانستان با جدیت دنبال می‌شود. وی به اخراج مهاجران به افغانستان اشاره کرده و تاکید کرده است: «پس از این اقدام «سه هزار کلاس درس آزاد شده و تراکم دانش‌آموزی کاهش یافته است.» همچنین والی تهران در ادامه‌ی صحبت‌هایش مدعی شده است که بخش قابل‌توجهی از مهاجران افغانستانی از «سرانه‌های مردم» استفاده می‌کردند و اخراج آنان باعث کاهش جرم عمومی، کاهش مصرف آرد تا پنج هزار تُن، خلوت‌شدن نانوایی‌ها و بازگشت فرصت‌های شغلی به نیروی کار ایرانی شده است. قابل ذکر است که جمهوری اسلامی ایران در سال جاری خورشیدی «برگه سرشماری» حدود دو میلیون مهاجر افغانستانی را باطل و اخراج آنان را آغاز کرد. براساس آمار حکومت سرپرست افغانستان، این کشور بیش از ۱.۸ میلیون مهاجر را به افغانستان اخراج کرده است و این روند همچنان ادامه دارد. با وجود این‌که والی تهران مدعی شده است که اخراج مهاجران باعث بازگشت فرصت کار به نیروی کار ایرانی شده، اما شماری از رسانه‌های ایرانی از کمبود نیروی کار و تعطیلی کارخانه‌ها در پی اخراج مهاجران افغانستان گزارش داده‌اند. این اخراج‌ها در حالی پس از جنگ ایران و اسراییل شدت یافته است که افغانستان با بحران شدید حقوق بشری و انسانی مواجه ا‌ست و بسیاری از اخراج‌شد‌گان، از جمله زنان، خبرنگاران و مدافعان حقوق بشر در معرض خطر واقعی نقض حقوق بشر قرار دارند.

یونسکو یا سازمان علمی و آموزشی سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی حملات به مراکز آموزشی در سراسر جهان ۴۴ درصد افزایش یافته است. این سازمان همزمان با روز جهانی حفاظت از آموزش در برابر حملات، با نشر اعلامیه‌ای نسبت به افزایش چشمگیر حملات علیه مراکز آموزشی در سال ۲۰۲۴ میلادی هشدار داده و گفته است که ۸۵ میلیون کودک در سراسر جهان که در وضعیت‌های بحرانی زندگی می‌کنند، به مکتب و مراکز آموزشی نمی‌روند. در ادامه آمده است که در مناطق درگیر جنگ، حملات به مکاتب و مراکز آموزشی به سطح نگران‌کننده‌ای رسیده است و آینده صدها هزار کودک و نوجوان را به شدت به خطر انداخته است. سازمان علمی و آموزشی سازمان ملل متحد تاکید کرده است که تنها در سال ۲۰۲۴ میلادی ۴۱ هزار و ۳۷۰ مورد نقض جدی علیه کودکان در درگیری‌های مسلحانه در سراسر جهان ثبت شده که بی‌سابقه‌ترین سطح در ۳۰ سال اخیر است. یونسکو در ادامه افزوده است: «مکاتب و مراکز آموزشی که بر اساس حقوق بین‌الملل بشردوستانه باید در هر شرایطی محافظت شوند، اکنون در خط مقدم قرار دارند و تنها در سال ۲۰۲۴ میلادی هزار و ۲۶۵ مکتب هدف حمله قرار گرفته‌اند که نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی ۴۴ درصد افزایش یافته است.» همچنین سازمان عملی آموزشی سازمان ملل متحد در بخشی از اعلامیه‌اش گفته است که استفاده نظامی از مکاتب برخلاف حقوق بین‌الملل بشردوستانه در کشورهای اوکراین، غزه، میانمار، هائیتی و افغانستان روزبه‌روز رایج‌تر می‌شود. یونسکو در ۳۱ کشور بحران‌زده با بسیج شرکای محلی خود، راه‌حل‌های آموزشی عملی و همچنین حمایت‌های مادی و روانی-اجتماعی برای ده‌ها هزار دانش‌آموز و معلم، به‌ویژه در افغانستان، غزه، سودان، سوریه و اوکراین فراهم کرده است. همچنین این سازمان از همه طرف‌های درگیر در منازعات خواسته که به‌طور کامل به قطعنامه ۲۶۰۱ شورای امنیت سازمان ملل (مصوب ۲۰۲۱) و همچنین اعلامیه مدارس امن پایبند باشند.

محب‌الله حیدری، رییس اداره‌ی معارف ولایت کنر می‌گوید که در پی زلزله‌ی مرگ‌بار اخیر، ۳۹۱ دانش‌آموز جان باخته‌اند، ۷۶۰ تن دیگر زخمی شده و بیش از ۱۵۷ هزار دانش‌آموز از آموزش در مناطق زلزله‌زده محروم شدند. آقای حیدری این اظهارات را در صحبت با طلوع نیوز مطرح کرده و گفته است: «در سراسر کنر در حال حاضر ۱۵۷ هزار و ۷۴ دانش‌آموز از آموزش محروم‌اند. در زلزله، ۳۹۱ دانش‌آموز و سه معلم جان باخته‌اند و ۷۶۰ دانش‌آموز و ۲۰ معلم دیگر زخمی گردیده‌اند.» وی در تاکید کرد که در کنر، مانند دیگر ولایت‌های گرم‌سیر، سال آموزشی از ۱۵ ماه سنبله آغاز می‌شود، اما هزاران دانش‌آموز در مناطق زلزله‌زده از آموزش بازمانده‌اند. دانش‌آموزان محروم از آموزش از مسوولان و نهادهای کمک‌رسان می‌خواهند تا زمینه‌ی ادامه‌ی تحصیل برای‌شان فراهم شود. شماری از دانش‌آموزان می‌گویند: «زلزله مکتب ما را به‌گونه‌ی کامل ویران کرده است. از نبود مکتب بسیار غمگین هستیم؛ چون اینجا مکتبی نیست که در آن درس بخوانیم. در قریه‌های دیگر هم مکتب ویران شده و ما ناچار به کمپ‌ها آمده‌ایم.» دانش‌آموزش خواستار ایجاد مکتب‌های سیار شده و گفته‌اند که نهادهای امدادرسان و دولت آموزش، دانش‌آموزان را در اولویت موضوع امدادرسانی‌شان قرار دهند. براساس معلومات ریاست معارف ولایت کنر، در اثر این زلزله، ۵۳ مکتب به‌گونه‌ی کامل ویران و ۲۵۳ مکتب دیگر نیز به‌گونه‌ی قسمی آسیب دیده‌اند. زمین‌لرزه‌ی شش ریشتری یک‌شنبه‌شب که مناطق شرقی کشور را لرزاند، بیشترین تلفات و خسارات را در ولایت کنر وارد کرده است. براساس آمار حکومت سرپرست، در این زمین‌لرزه در کنر دو هزار و ۲۰۵ نفر جان باخته و  سه هزار و ۶۴۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند. همچنین مسوولان دولتی اعلام کرده‌اند که براثر این زمین‌لرزه شش هزار و ۷۸۲ خانه در کنر ویران شده است.

برنامه جهانی غذا برای افغانستان می‌گوید که توزیع مواد غذایی، از جمله بیسکویت، در مکاتب این کشور به جذب دانش‌آموزان جدید و همچنان حضور آنان در صنف‌ها کمک کرده است. سازمان ملل متحد امروز (پنج‌شنبه، ۱۶ اسد) با نشر گزارشی گفته است که ثبت‌نام دانش‌آموزان در مکاتب ابتدایی در سال ۲۰۲۴ میلادی حدود ۱۱ درصد بیش‌تر از سال ۲۰۲۳ میلادی بوده است. در بخشی از گزارش برنامه جهانی غذا آمده است: «میزان حضور دانش‌آموزان نیز بهبود یافته و به‌طور میانگین به ۸۷ درصد در صنف‌ها رسیده است.» همچنین برنامه جهانی غذا روز گذشته از کمک ۳.۵ میلیون دالری اندونزیا به افغانستان خبر داده بود. این برنامه افزوده است که این کمک برای خرید مواد غذایی، از جمله بیسکویت، برای استفاده در مکاتب افغانستان اختصاص یافته است. به گفته‌ی برنامه جهانی غذا، این کمک هزینه، بیسکویت مورد نیاز برای شش ماه آینده را تأمین می‌کند. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که با استفاده از این کمک، بیسکویت‌های غنی‌شده تهیه خواهد شد و طی سه ماه میان ۲۰۰ هزار دختر و پسر توزیع می‌گردد. این در حالی است که یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل بارها نسبت به کمبود تغذیه دانش‌آموزان در مکاتب افغانستان هشدار داده است.

مجید پارسا، مدیر آموزش و پرورش شهر تهران اعلام کرد که ثبت‌نام دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی برای سال تحصیلی جدید تنها در صورت ارائه مدارک مورد تایید وزارت داخله ایران انجام خواهد شد و سال گذشته حدود ۶۰ هزار دانش‌آموز مهاجر در مکتب‌های تهران تحصیل می‌کردند. آقای پارسا حضور دانش‌آموزان اهل افغانستان را عامل تراکم در صنف‌های درسی در مکاتب تهران خواند و گفته است که خروج مهاجران بدون اسناد اقامتی از چرخه آموزش در برخی مناطق به‌ویژه مناطق جنوبی تهران باعث کاهش تراکم دانش‌آموزی در صنف‌های درس می‌شود. وی پیش‌بینی کرده که با وضع محدودیت برای ثبت‌نام دانش‌آموزان مهاجر در برخی مکاتب تراکم از ۴۰ نفر به ۳۳ نفر کاهش می‌یابد. همچنین او در بخشی از صحبت‌هایش تاکید کرده است که جمعیت دانش‌آموزان مهاجر در شهرستان‌های/ولسوالی‌های تهران همچنان بالاست و نیاز به برنامه‌ریزی آموزشی و زیرساختی بیشتر در این مناطق احساس می‌شود. مقام‌های وزارت آموزش و پرورش ایران پیش‌تر اعلام کرده بودند که به‌منظور کاهش حضور فیزیکی دانش‌آموزان مهاجر در مکاتب ایران، در حال بررسی زمینه‌های همکاری با وزارت معارف حکومت سرپرست برای راه‌اندازی آموزش آنلاین ویژه برای دانش‌آموزان افغانستانی هستند. علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش ایران تاکید کرده بود که ایران آمادگی دارد تا در چارچوب تفاهم‌نامه همکاری سه‌جانبه، تمام دانش‌آموزان افغانستان را از طریق شبکه آموزش بومی آموزش داده و بر اساس اساسنامه مکاتب مجازی، مدارک تحصیلی معتبر صادر کند. مقام‌های ایرانی می‌گویند که این طرح می‌تواند بخشی از فشار موجود بر نظام آموزشی ایران را کاهش دهد و هم‌زمان دسترسی به آموزش را برای مهاجران بدون مدارک در خارج از سیستم رسمی را تسهیل کند. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر روند اخراج مهاجران افغانستانی را شدت بخشیده است. نهادهای حقوق بشری می‌گویند که با این اقدام صدها هزار مهاجر، به‌ویژه دختران افغانستانی، با بازگشت به افغانستان تحت کنترول حکومت فعلی، از حق آموزش محروم می‌شوند.

تاج‌الدین اویواله، نماینده یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در افغانستان اعلام کرده است که کودکان اهل افغانستان، به‌ویژه دختران، به‌دلیل کمبود آب و خدمات بهداشتی از رفتن به مکتب باز می‌مانند. آقای اویواله امروز (دوشنبه، ۳۰ سرطان) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ۹ مکتب در ولایت لوگر به آب سالم و خدمات بهداشتی مجهز شده‌اند. نماینده صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل تاکید کرده است که بیش از دو هزار و ۳۰۰ دانش‌آموز از این خدمات بهره‌مند می‌شوند. یونیسف پیشتر نیز هشدار داده بود که تا سال ۲۰۳۰ میلادی، منابع آب کابل به‌طور کامل خشک خواهد شد. قابل ذکر است که بیشتر کودکان در مکاتب افغانستان به آب سالم دسترسی ندارند. این در حالی است که کمیته صلیب سرخ در روز جهانی آب گفته است که ۳۳ میلیون تن در افغانستان به آب نوشیدنی سالم دسترسی ندارند. همچنان، یونیسف پیش‌تر در گزارشی افزوده بود که در ۲۵ ولسوالی ولایت‌های شرقی افغانستان در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ آب نوشیدنی سالم فراهم کرده است.

منابع محلی از ولایت هرات می‌گویند که یک دانش‌آموز مکتب در ناحیه‌ی یازدهم این شهر از سوی دزدان مسلح موترسایکل سوار با شلیک گلوله به شکل فجیع کشته شده است. دست‌کم دو منبع به رسانه گوهرشاد گفته‌اند که این رویداد روز (شنبه، ۷ سرطان) در شهرک رازی (شیدایی) از مربوطات ناحیه‌ی یازدهم رخ داده است. منبع تاکید کرده است که این دانش‌آموز به اسم علی مردان بوده و حدود ۱۵ سال سن داشته است. منبع افزوده است که این دانش‌آموز در مسیر مکتب به خانه، از سوی دزدان مسلح هدف قرار گرفته است و علی مردان دانش‌آموز صنف نهم «لیسه خصوصی معراج۳» واقع در شهرک رازی بوده است. منبع تصریح کرده است که این دانش‌آموز از باشندگان اصلی ولسوالی کیتی دایکندی بود و همراه با خانواده‌اش در هرات زندگی می‌کرد. به گفته‌ی منبع، دزدان مسلح پس از گرفتن موبایل این دانش‌آموز، از ساحه فرار کرده‌اند. منبع تصریح کرده است ه این شاگرد پس از انتقال به شفاخانه جان باخته است. مسوولان محلی حکومت سرپرست در هرات تا اکنون در این مورد اظهارنظر نکرده‌اند. در سال جاری میلادی سرقت‌های مسلحانه در بخش‌های مختلف کشور افزایش چشم‌گیر یافته است. دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در تازه‌ترین گزارش خود از افزایش سرقت در افغانستان خبر داده است. این سرقت‌ها‌ی مسلحانه در حالی انجام می‌شود که حکومت فعلی ادعا می‌کنند که امنیت سراسری را در کشور تأمین کرده‌اند.