دفتر توسعه سازمان ملل متحد برای افغانستان درتازه‌ترین مورد پیش‌بینی کرده است که محدودیت‌های حکومت سرپرست بر زنان و دختران تا سال ۲۰۲۶ میلادی حدود ۹۲۰ میلیون دالر زیان وارد خواهد کرد. این دفتر امروز (چهارشنبه، ۱۰ ثور) با نشر پیامی هشدار داده است که افغانستان به‌گونه‌ای فزاینده در بحران اقتصادی-اجتماعی فرو رفته است. دفتر توسعه سازمان ملل متحد برای افغانستان در ادامه تاکید کرده است که این بحران نابرابری‌های اجتماعی، به‌ویژه وضعیت زنان و دختران را وخیم‌تر کرده است. این سازمان در ادامه افزوده است که اقتصاد افغانستان به‌شدت به واردات و کمک‌های بین‌المللی وابسته است. براساس این گزارش، ۷۵ درصد جمعیت افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی با ناامنی معیشتی مواجه بوده‌اند که نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی، شش درصد افزایش یافته است. در گزارش این سازمان بین‌المللی آمده است: «۹۰ درصد خانوارهای افغانستان که با از دست رفتن دارایی‌های تولیدی، منابع معیشتی، شغل و فرصت‌های درآمدی مواجه‌اند، ناچار به کاهش مصرف روزانه خود شده‌اند.» قابل ذکر است که با سلطه دوباره حکومت سرپرست بر افغانستان، نهادهای بین‌المللی همواره از بدتر شدن وضعیت اقتصادی شهروندان و افزایش محدودیت‌ها بر زنان هشدار داده‌اند.

پس از اعلام تاریخ برگزاری آزمون سراسری کانکور در افغانستان بدون حضور دختران، هیدر بار، معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر، از دوام ممنوعیت‌های آموزشی دختران و زنان انتقاد کرده و آن را تهدیدی جدی برای آینده کشور عنوان کرده است. خانم بار با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که محروم‌سازی زنان و دختران افغانستان از حق آموزش و کار، این کشور را از دسترسی به نیروی متخصص و توان‌مند بازمی‌دارد و روند توسعه را با خطر مواجه می‌کند. وی با اشاره به سکوت جامعه‌ی جهانی و عدم اقدام قاطع در برابر سیاست‌های محدودکننده‌ی حکومت سرپرست، از دولت‌های جهان خواست که برای پاسخگو ساختن حکومت فعلی حمایت از حقوق زنان افغانستانی، اقدام‌های عملی و قاطع انجام دهند. هیدر بار تاکید کرده است: «زنان و دختران افغانستان بیش از اندازه منتظر مانده‌اند. جامعه‌ی جهانی باید شجاعانه‌تر عمل کند و برای توقف آسیب‌هایی که به زنان و کل افغانستان وارد می‌کنند، دست به اقدام قاطع بزند.» این در حالی است که اداره‌ی ملی امتحانات تحت کنترول حکومت فعلی، تاریخ برگزاری آزمون کانکور ۱۴۰۴ را اعلام کرده است. برای سومین سال پی‌درپی این آزمون بدون حضور دختران برگزار خواهد شد. آزمون کانکور ۱۴۰۴، از هفت جوزا آغاز می‌شود و تا ۲۰ سرطان ادامه خواهد یافت. نخستین دور این آزمون در ۷، ۸ و ۹ جوزا، در لایت‌های میدان‌وردک، لوگر، پروان، پنجشیر، کاپیسا، غزنی، پکتیکا، بغلان، غور، بامیان و دایکندی برگزار خواهد شد. مرحله‌ی دوم آن نیز از ۲۸ تا ۳۰ جوزا در ولایت‌های ننگرهار، قندهار، نیمروز، پکتیا، نورستان، لغمان، هلمند، زابل، کنر، خوست، فراه و ارزگان از درخواست‌کنندگان امتحان گرفته خواهد شد. در مرحله‌ی سوم از تاریخ ۴ تا ۶ سرطان، مرحله‌ی چهارم در ۱۳ سرطان برنامه‌ریزی شده و مرحله‌ی پنجم که در ۲۰ سرطان در ولایت کابل برگزار می‌شود. عبدالباقی حقانی، رییس اداره‌ی ملی امتحانات، ظرفیت جذب در دانشگاه‌ها را ۷۶ هزار و ۴۰۰ و موسسه‌های نیمه‌عالی را ۳۳ هزار و ۵۰۰ نفر اعلام کرده است.

حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان، بار دیگر بر بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها برای دختران تاکید کرده و از حکومت سرپرست خواست که هرچه زودتر دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها را به روی دختران بگشاید تا آنان به آرزوهای‌شان دست یابند. آقای کرزی این اظهارات را در دیدار با شماری از دانشجویان در کابل مطرح کرده و گفته است: «افغانستان خانه مشترک همه مردم آن است. جوانان اتحاد و همبستگی ملی را هرچه بیشتر تقویت کنند.» وی در این دیدار آینده را متعلق به جوانان دانسته و به آنها توصیه نمود تا برای خود، خانواده و کشور، خود را به بهترین درجات علم و دانش برسانند. همچنین او در این دیدار اظهار امیدواری کرد تا دروازه‌های مکاتب و دانشگاه بروی دختران هرچه زودتر گشوده شود تا آنان نیز به آرزوهای‌شان دست یافته و سهم خود را در خودکفا شدن افغانستان ادا نمایند. این نخستین بار نیست که حامد کرزی بر بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها تاکید می‌کند. او از معدود چهره‌های برجسته سیاسی در داخل افغانستان است که برخلاف خواست حکومت سرپرست، به طور پیوسته بر آغاز مجدد آموزش مدرن و رسمی زنان و دختران تاکید می‌کند. حکومت فعلی از چهار سال پیش دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها را به روی دختران بسته‌اند. مقامات حکومتی در پاسخ به انتقادهای بین‌المللی از بسته بودن مکاتب دخترانه می‌گویند که کشورها و سازمان‌های بین‌المللی نباید در امور داخلی افغانستان دخالت کنند.

اداره ملی امتحانات حکومت سرپرست تاریخ برگزاری آزمون کانکور سال ۱۴۰۴ را بار دیگر بدون اظهارنظر در مورد اشتراک دختران اعلام کرده است. مقام‌های اداره امتحانات امروز (یک‎‌شنبه، ۷ ثور) در نشستی در مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت در کابل گفته‌اند که آزمون کانکور در پنج مرحله از تاریخ ۷ جوزا تا ۲۰ سرطان سال جاری خورشیدی برگزار خواهد شد. در خبرنامه آمده است که در مرحله اول از تاریخ هفت تا نُه جوزا آزمون ولایت‌های میدان‌وردک، لوگر، پروان، پنجشیر، کاپیسا، غزنی، پکتیکا، بغلان، غور، بامیان و دایکندی اخذ خواهد شد. در ادامه آمده است که در مرحله دوم آزمون ولایت‌های ننگرهار، قندهار، نیمروز، پکتیا، نورستان، لغمان، هلمند، زابل، کنر، خوست، فراه و ارزگان از ۲۸ تا ۳۰ جوزا سال جاری برگزار می‌شود. همچنین در اعلامیه گفته شده است که در مرحله سوم از تاریخ ۴ تا ۶ سرطان آزمون ولایت‌های تخار، جوزجان، بادغیس، کندز، سرپل، هرات، بلخ، فاریاب، سمنگان و بدخشان گرفته خواهد شد. به همین ترتیب، در مرحله چهارم که به ‌تاریخ ۱۳ سرطان برنامه‌ریزی شده، آزمون کابل اخذ خواهد شد. اداره ملی امتحانات تامید کرده است که مرحله پنجم در ۲۰ سرطان برگزار و آزمون مدرسه‌های دینی، اختصاصی (چهارده‌پاسان)، غیرحاضران ولایت‌ها، فارغان خارج مرزی و شبانه اخذ خواهد شد. همچنین اعلامیه به نقل از عبدالباقی حقانی، رییس اداره امتحانات حکومت فعلی نوشته است که برای برگزاری امتحان کانکور امسال «آمادگی‌های خوبی» اتخاذ شده و براساس نصاب موجود وزارت معارف این گروه، سوالات جدید و معیاری به زبان‌های پشتو، فارسی، عربی و انگلیسی تهیه شده است. وی ظرفیت جذب در دانشگاه‌ها را ۷۶ هزار و ۴۰۰ و ظرفیت جذب موسسه‌های نیمه‌عالی را ۳۳ هزار و ۵۰۰ تن اعلام کرده است. این در حالی است که آزمون کانکور امسال نیز بدون حضور دانش‌آموزان دختر برگزار خواهد شد. مسوولان حکومت سرپرست در حالی تاریخ کانکور سال ۱۴۰۴ خورشیدی را اعلام کردند که صدها هزار دختر به دستور مقامات از حق آموزش و تحصیل بازمانده‌اند. افزون بر این، ارقام متقاضیان پسر نیز کاهش چشم‌گیری را نسبت به سال‌های گذشته نشان می‌دهد.

یونسکو یا سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد برای افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که مهارت‌های دیجیتال راه نجاتی برای دسترسی دختران به آموزش و فرصت‌های معیشتی است. این سازمان با نشر پیامی به‌مناسبت ۲۴ آپریل، روز جهانی دختران در فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در حساب کاربری ایکس نوشته است که روی «کسب مهارت‌های دختران افغانستان در حوزه‌ی دیجیتال» سرمایه‌گذاری شود. در ادامه آمده است که سرمایه‌گذاری روی کسب مهارت‌های دیجیتال دختران می‌تواند سبب شود که آن‌ها «آینده‌ی خود را شکل دهند و به افغانستانی فراگیرتر و مرتبط‌‌تر کمک کنند.» همچنین سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد برای افغانستان چندی پیش اعلام کرد که ۱.۵ میلیون دختر در افغانستان به عمد از تحصیل در مقطع متوسطه محروم شده‌اند. این سازمان بین‌المللی هشدار داده است که اگر ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم تا سال ۲۰۳۰ میلادی ادامه یابد، بیش از چهار میلیون دختر تحت‌تاثیر آن قرار خواهند گرفت. قابل ذکر است که روز جهانی دختران در فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) یک رویداد بین‌المللی است که به ابتکار اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، یکی از سازمان‌های تخصصی سازمان ملل، ایجاد شده است. از این روز هر ساله با هدف تشویق دختران و زنان جوان به ورود و مشارکت فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح بین‌المللی تجلیل می‌شود. این در حالی است که حکومت سرپرست پس از بازگشت دوباره به قدرت، زنان و دختران را از آموزش بالاتر از صنف ششم و تحصیل در دانشگاه‌ها و رشته‌های طبی منع کرده‌اند.

هیدر بار، معاون بخش زنان در دیدبان حقوق بشر، با انتقاد از طرح تازه‌ی سیاسی سازمان ملل متحد برای افغانستان هشدار داده است که این طرح سه نگرانی اساسی، از جمله چگونگی نقش زنان و مبهم بودن خواسته‌های جامعه‌ی جهانی را در بر دارد. خانم بار با نشر پیامی گفته است که این طرح، حقیقتی را نادیده می‌گیرد که بر بنیاد قطعنامه‌ی ۱۳۲۵ شورای امنیت سازمان ملل، زنان افغانستانی باید به‌گونه‌ی کامل در تمامی گفتگوها درباره‌ی آینده‌ی کشورشان مشارکت داشته باشند. وی تاکید کرده است: «حقوق زنان یک مورد اختیاری در فهرست نیست که بتوان آن را انتخاب کرد یا نادیده گرفت.» او افزوده است که دومین نگرانی، روشن بودن خواسته‌های حکومت فعلی در این طرح است. در ادامه آمده است: «حکومت فعلی خواستار آزادسازی تمامی دارایی‌های منجمدشده، لغو تحریم‌ها و به‌رسمیت شناخته‌شدن هستند. بنابراین، اگر هر یک از این خواسته‌ها برآورده شود، جامعه‌ی جهانی دیگر نمی‌تواند آن را پس بگیرد.» معاون بخش زنان در دیدبان حقوق بشر می‌گوید که حکومت فعلی در حال حاضر در مسیر دست‌یابی به برخی از این اهداف‌شان پیش‌رفت کرده‌اند و این روند می‌تواند این پیش‌رفت را تسریع بخشد، بی‌آن‌که جامعه‌ی بین‌المللی در برابر آن امتیاز معناداری گرفته باشد. هیدر بار تصریح کرد که جامعه‌ی جهانی نباید اجازه دهد که حکومت فعلی بدون ایجاد تغییرات بنیادین در زمینه‌ی حقوق بشر، به‌ویژه‌ حقوق زنان به امتیازهای سیاسی و اقتصادی دست یابند. به باور او بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای آینده‌ی سیاسی و اجتماعی افغانستان به‌همراه داشته باشد. دیده‌بان حقوق بشر و سایر نهادها بار‌ها هشدار دادند که ادامه‌ی این روند، می‌تواند به حذف کامل زنان از تصمیم‌گیری درباره‌ی آینده‌ی کشور منجر شود.

اداره آموزش و پرورش تهران درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که دانش‌آموزان مهاجر دارای برگه سرشماری و برگه بازگشت به افغانستان نمی‌توانند برای سال تعلیمی ۱۴۰۴ ثبت نام کنند. رسانه‌های ایرانی با نشر اعلامیه‌ای گفته‌اند که تمامی دانش‌آموزان افغانستانی دارای برگه سرشماری از آموزش در مکاتب جمهوری اسلامی محروم شده‌اند. یوسف بهارلو، مدیر کل آموزش و پرورش ولسوالی‌های/شهرستان‌های تهران در نامه‌ای از مسوولان مکاتب خواسته است که از ثبت نام دانش‌اموزان مهاجر دارای برگه سرشماری و برگه خروج، خودداری کنند. وی در ادامه از مدیران مکاتب خواسته است اولیای این دسته از دانش‌آموزان را به اداره کل ارجاع ندهند. رسانه‌ها با نشر گزارشی گفته‌ است که حدود دو میلیون مهاجر افغانستانی در ایران برگه سرشماری دارند. نادر یاراحمدی، رییس مرکز امور مهاجران ایران قبلا اعلام کرده بود که ۶۱۰ هزار و ۳۱۷ دانش‌آموز مهاجر در مکاتب این کشور مشغول فراگیری آموزش هستند. این مقام ایرانی اما واضح نکرد که چه تعداد از این دانش‌آموزان دارای برگه سرشماری و برگه بازگشت به افغانستان هستند. باید گفت که بسیاری از دانش‌آموزان افغانستانی در ایران از ادامه آموزش محروم شده‌اند. این در حالی است که بسیاری از خانواده‌های افغانستانی پس از ممنوعیت آموزش دختران توسط حکومت فعلی در افغانستان، برای ادامه تحصیل فرزندان خود به ایران مهاجرت کرده‌اند. گفتنی‌ست که ایران از سال‌ها به این‌سو میزبان میلیون‌ها افغانستانی‌ است. در ماه‌های اخیر این کشور، روند اخراج اجباری شهروندان افغانستان را آغاز کرده است. پس از حاکمیت حکومت فعلی در آگوست ۲۰۲۱ میلادی، تعدادی از شهروندان افغانستان به‌شمول زنان معترض، فعالان حقوق زن، نظامیان پیشین و خبرنگاران به کشورهای مختلف از جمله ایران مهاجرت کردند.

رییس یوناما یا دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد برای افغانستان در سفرش به ولایت پکتیا با فعالان حقوق زن، کارآفرینان، کادرهای علمی و مقام‌های محلی حکومت سرپرست دیدار و بر اهمیت آموزش دختران تاکید کرده است. یوناما با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که روزا اتونبایوا، نماینده‌ی ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل و رییس این نهاد برای افغانستان در این سفر دو روزه با طیف گسترده‌ی از مردم دیدار داشته است. خانو اتونبایوا در نشست‌های مختلفی شرکت کرده و یوناما درباره‌ی جزییات این دیدارها نوشته است: «در این نشست‌ها، موضوع‌های چون ماموریت یوناما، همک‌اری‌های انکشافی و اهمیت آموزش دختران مورد بحث قرار گرفت.» همچنین نمایندگان رسانه‌های جنوب‌شرقی در دیدار با رییس یوناما گفته‌اند که روزنامه‌نگاری مستقل به دلیل مشکل‌های مالی در آستانه‌ی فروپاشی قرار دارد. رییس یوناما در حالی بر اهمیت آموزش تاکید می‌کند که در نزدیک به چهار سال گذشته، آموزش دختران بالاتر از صنف ششم تعلیق شده و خواست‌های جامعه‌ی جهانی برای لغو این ممنوعیت هنوز بی‌پاسخ مانده است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

سازمان ملل متحد بار دیگر بر حق دسترسی دختران و زنان افغانستان به آموزش تاکید کرده و خواستار پایان محرومیت میلیون‌ها دختر از رفتن به مکتب شده است. این سازمان بامداد امروز (شنبه، ۳۰ حمل) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «دسترسی به آموزش یک حق بشری است. با این حال، میلیون‌ها دختر در افغانستان در حال حاضر از حضور در مکتب محروم‌اند. آن‌ها باید اجازه داشته باشند بیاموزند، به ظرفیت کامل خود برسند و در آینده کشورشان سهم داشته باشند.» سازمان ملل متحد هشدار داده است که محدودیت‌های سیستماتیک بر دختران و زنان، افغانستان را به تنها کشوری در جهان تبدیل کرده است که در آن دختران از تحصیل فراتر از سطح ابتدایی منع می‌شوند. بر اساس آمار یونسکو، حدود ۱.۵ میلیون دختر در افغانستان از رفتن به مکتب منع شده‌اند. ملل متحد پیش از این نیز بارها از حکومت سرپرست خواسته بود که محدودیت‌های آموزشی بر دختران و زنان را لغو کنند، اما این ممنوعیت‌ها همچنان پابرجاست. با این حال از محرومیت دختران بالاتر از صنف ششم از مکتب بیش از ۱۳۰۰ روز گذشته است. حکومت فعلی دختران را از رفتن به دانشگاه و فراگیری آموزش‌های طبی نیز محروم ساخته‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.