بخش زنان سازمان ملل متحد (UN Women) درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بیش از یک میلیون دختر در افغانستان به‌طور سیستماتیک از تحصیل محروم هستند. اين نهاد امروز (پنج‌شنبه، ۲۲ جوزا) با نشر یک نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که از زنان و دختران افغانستان حمایت می‌کند. در ادامه آمده است که با حمایت نهاد Girls2lead، برای توانمندسازی زنان و دختران جوان افغانستان، فرصت‌های آموزشی را فراهم کرده است. بخش زنان سازمان ملل متحد مشخص نکرده که برای چه تعداد از زنان و دختران جوان در افغانستان زمینه‌ی آموزش را فراهم کرده است. در حالی این سازمان از آموزش زنان و دختران جوان در افغانستان خبر می‌دهد، که ۹۰۵ روز می‌شود که حکومت سرپرست دروازه‌های دانشگاه‌های خصوصی و دولتی را به‌روی دختران در کشور مسدود کرده است. همچنین علاوه بر دروازه‌های دانشگاه‌ها، ۱۳۶۰ روز می‌شود که دروازه‌های مکاتب نیز به‌روی دختران بالاتر از صنف ششم مسدود است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. در این میان، فعالیت‌هایی چون صنایع‌دستی، خیاطی و کارهای محدود خانگی، از معدود گزینه‌های باقی‌مانده برای آنان به شمار می‌رود. یونیسف و شماری از نهادهای بین‌المللی تلاش دارند از طریق همین فرصت‌های محدود، راهی برای توان‌مندسازی زنان و دختران در افغانستان باز کنند.

رسانه‌های آمریکایی اعلام کرده‌اند که محمد خطیبی، نوجوانی از افغانستان که در مکتب متوسطه «مرسر در ایالت ویرجینیا» درس می‌خواند، موفق به دریافت جایزه ریاست‌جمهوری ایالات متحده برای برتری آموزشی شده است. در گزارش‌ها آمده است که این جایزه از سوی وزارت معارف ایالات متحده و کاخ سفید به دانش‌آموزان ممتاز اعطا می‌شود. این جایزه که با امضای دونالد ترمپ، رییس‌جمهور ایالات متحده و وزیر معارف این کشور همراه است، به دانش‌آموزانی تعلق می‌گیرد که عملکرد تحصیلی برجسته، تعهد به یادگیری و ویژگی‌های شخصیتی ممتاز از خود نشان داده باشند. محمد خطیبی درباره دریافت این افتخار گفته است: «بسیار سپاس‌گزار و خوشحالم که این افتخار را به‌دست آوردم. در عین حال، به یاد دانش‌آموزان بااستعدادی در افغانستان هستم که به چنین فرصت‌هایی دسترسی ندارند. آرزو دارم روزی همه‌ی دانش‌آموزان در محیطی امن و پشتیبان یاد بگیرند، بزرگ بیندیشند و به اهداف‌شان برسند. آموزش باید یک حق باشد، نه یک امتیاز. می‌خواهم موفقیتم الهام‌بخش دیگران باشد و به کسانی که هنوز در پی فرصت‌اند، کمک کنم.» همچنین در پیامی که همراه این جایزه ارسال شده، دونالد ترمپ دریافت‌کنندگان این افتخار را «رهبران آینده» توصیف کرده و نوشته است: «ملت ما در آینده برای رهبری و راهنمایی به شما نگاه خواهد کرد. با هم می‌توانیم بزرگ‌ترین و موفق‌ترین دوره تاریخ کشورمان را آغاز کنیم؛ یک عصر طلایی واقعی.» محمد خطیبی پس از بازگشت حکومت سرپرست به قدرت در سال ۲۰۲۱ میلادی، همراه با بخشی از خانواده‌اش از افغانستان به ایالات متحده پناه آورد. مکتب مرسر در بیانیه‌ای عمومی، با تبریک به او، محمد خطیبی را «الگویی الهام‌بخش برای سایر دانش‌آموزان» توصیف کرده و موفقیتش را نشانه‌ای از ظرفیت‌های بالقوه جوانان مهاجر دانسته است؛ ظرفیتی که با دسترسی به آموزش با کیفیت و حمایت مناسب شکوفا می‌شود. جایزه ریاست‌جمهوری برای برتری آموزشی بالاترین افتخار در چارچوب «برنامه جوایز آموزشی ریاست‌جمهوری ایالات متحده» است. دریافت‌کنندگان این جایزه باید معدل تحصیلی بالای ۳.۵ داشته باشند، توصیه‌نامه از آموزگاران دریافت کنند و در داخل و خارج از کلاس، انگیزه، صداقت و ابتکار نشان دهند.

شورای همکاری خلیج فارس در یک‌صد و شصت‌و‌چهارمین نشست خود در کویت، خواستار تامین حقوق آموزش و کار برای زنان و دختران در افغانستان شده و بر ضرورت حفاظت از اقلیت‌ها در این کشور تاکید کرده است. اعضای شورای همکاری خلیج فارس در نشست خود، با نشر بیانیه‌ای مشترک، وضعیت افغانستان را مورد بررسی قرار داده و خواستار اقدام‌های جدی برای بهبود شرایط امنیتی، اجتماعی و انسانی در این کشور شدند. بیانیه‌ای شورای همکاری خلیج فارس بر اهمیت فراهم‌سازی زمینه‌ی آموزش و اشتغال برای زنان و دختران افغانستانی تاکید کرده و خواستار حفاظت از حقوق اقلیت‌ها در افغانستان شد. همچنین این شورا پشتیبانی خود را از مردم افغانستان در مبارزه با «هراس‌افکنی» اعلام کرده و هشدار داده که نباید از خاک افغانستان برای فعالیت گروه‌های هراس‌افکن یا قاچاق‌چیان موادمخدر استفاده شود؛ زیرا این کار «تهدیدی» برای منطقه و فراتر از آن به‌شمار می‌رود. اعضای این نهاد در کنار اعلام حمایت از مردم افغانستان در برابر هراس‌افگنی، از تلاش‌های انسان‌دوستانه‌ی کشورهای عضو برای کمک به نیازمندان در افغانستان نیز قدردانی کرده‌اند. همچنین شورای همکاری خلیج فارس از جامعه‌ی جهانی نیز خواسته است تا با ادامه‌ی کمک‌های انسانی، اقتصادی و توسعه‌ای در کاهش رنج‌های مردم افغانستان نقش داشته باشد. قابل ذکر است که شورای هم‌کاری خلیج فارس یک نهاد سیاسی و اقتصادی متشکل از شش کشور عربی حوزه‌ی خلیج است که معمولاً درباره‌ی رویدادهای مهم منطقه‌ای اعلام موضع می‌کند. حالی این کشورها بر تامین حقوق زنان و دختران افغانستان می‌کنند که حکومت سرپرست پس از تسلط بر افغانستان، دختران و زنان را از مکتب و دانشگاه محروم کرده است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. در این میان، فعالیت‌هایی چون صنایع‌دستی، خیاطی و کارهای محدود خانگی، از معدود گزینه‌های باقی‌مانده برای آنان به شمار می‌رود. یونیسف و شماری از نهادهای بین‌المللی تلاش دارند از طریق همین فرصت‌های محدود، راهی برای توان‌مندسازی زنان و دختران در افغانستان باز کنند.

دفتر نمایندگی اتحادیه‌ی اروپا برای افغانستان، از خانواده‌ها خواسته که برای آینده‌ی روشن‌تر افغانستان، از آموزش دختران‌ و پسران‌شان پشتیبانی کنند. این سازمان این اظهارات را به مناسب روز جهانی «خانواده/والدین»، با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و نوشته است که از خانواده‌ها برای پشتیبانی از آموزش فرزندان شان حمایت می‌کند. نمایندگی اتحادیه‌ی اروپا برای افغانستان تاکید کرده است که از خانواده و فرزندان‌شان از طریق ایجاد شغل، آموزش و سلامت پشتیبانی می‌کند. در بخش از پیام این نهاد آمده است: «برای آینده‌ی روشن‌تر افغانستان، مسوولیت ما به عنوان والدین حمایت از آموزش همه‌ی کودکان – دختران و پسران است.» قابل ذکر است که اتحادیه‌ی اروپا، در حالی بر حمایت از آموزش، شغل و سلامت تاکید کرده که حکومت فعلی، پس از به دست گرفتن قدرت، محدودیت‌های فزاینده‌ای بر زنان و دختران صادر کرده اند. در نتیجه‌ی اجرایی‌شدن این محدودیت‌ها، دختران بالاتر از ۱۲ سال از فراگیری علم در سراسر کشور محروم شده و زنان نیز، از کار در بسیاری از بخش منع شده اند. باید گفت که روز جهانی والدین که از ۲۰۱۲ میادی توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده امسال، با شعار «پرورش والدین» تأکید دارد که «والدگری» یک مهارت آموختنی است و خانواده‌ها باید برای ایفای بهتر نقش خود، از پشتیبانی‌‌های آموزشی و اجتماعی برخوردار باشند.

تحقیق تازه‌ موسسه «رائول والنبرگ» نشان می‌دهد که بسته شدن خانه‌های امن در افغانستان زنان را به شرایط ناامن، ازدواج‌های اجباری و فشارهای اجتماعی بازگردانده است. این موسسه‌ی سویدنی با نشر تحقیق نوشته است که این وضعیت باعث شده که بسیاری از زنان به جای حمایت دوباره در چرخه خشونت و محدودیت‌های اجتماعی گرفتار شوند. در گزارش آمده است: «با بازگشت حکومت فعلی به قدرت و بسته شدن خانه‌های امن و مراکز حمایت از زنان، آسیب‌پذیری زنان در برابر خشونت‌های مبتنی بر جنسیت به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است.» بر اساس این پژوهش: «این وضعیت صرفا یک شکست انسانی را نشان نمی‌دهد، بلکه بیانگر فرسایش نظام‌مند سازوکارهای حمایتی برای زنان است. مسئله‌ای که ریشه در بی‌ثباتی سیاسی و مقاومت اجتماعی در برابر خودمختاری زنان دارد.» در این تحقیق ۷۴ صفحه‌ای، یکی از کارکنان پیشین خانه‌ امن در ولایت قندوز گفته است که طی چند سال اخیر، بازماندگان خشونت را با خطراتی بی‌سابقه روبرو کرده است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که بسته شدن مراکز حمایت از زنان (WPC) بخشی از الگوی گسترده‌تری در راستای محدودسازی آزادی‌ها و گزینه‌های در دسترس زنان در نظام حکومت فعلی بوده است. مصاحبه‌شوندگان در این گزارش توضیح داده‌اند که چالش‌های فیزیکی و امنیتی پس از بسته شدن این مراکز همچنان ادامه دارد و بازگشت اجباری بسیاری از زنان به خانواده، آنان را در معرض آسیب‌هایی چون ازدواج‌های اجباری قرار داده است. همچنین رنا، پرستاری از یکی از مراکز حمایت از زنان در غرب افغانستان، در یک مصاحبه آنلاین در سال ۲۰۲۴ گفت: «برخی از خانواده‌ها این زنان را پذیرفتند اما خیلی زود آن‌ها را به عقد مردانی درآوردند تا به‌زعم خودشان مشکل را حل کنند.» مصاحبه‌شوندگان تاکید کرده‌اند که این ازدواج‌ها نه‌تنها حمایت‌کننده نبودند بلکه چرخه‌ کنترول و خشونت را تداوم بخشیده‌اند. این تحقیق نشان می‌دهد که وابستگی اقتصادی، فشارهای اجتماعی و فقدان مسیرهای جایگزین، زنان را ناچار به پذیرش تصمیمات خانواده کرده است. موسسه رائول والنبرگ، یک نهاد تحقیقاتی و دانشگاهی است که به نام دیپلمات سویدنی که در پایان جنگ جهانی دوم جان ده‌ها هزار یهودی و دیگر افراد در معرض خطر در مجارستان را نجات داد، نام‌گذاری شده است. این موسسه همزمان با انتشار این گزارش که بر ضرورت فوری بازسازی ساختارهای حمایتی برای زنان افغان تاکید دارد، پژوهش دیگری را نیز با عنوان «زنان پیشگام اوزبیک در روند آموزشی در افغانستان» منتشر کرده است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که چهار میلیون کودک در افغانستان به دلیل نبود ساختمان‌های مناسب آموزشی، آب آشامیدنی سالم، و کمبود معلم به‌ویژه معلمان زن، از مکتب محروم هستند. این سازمان امروز (دوشنبه، ۱۲ جوزا) با نشر گزارشی گفته است که کودکان اغلب به دلیل موانع اقتصادی ترک تحصیل می‌کنند و گاهی اوقات برای کمک به خانواده‌هایشان در امرار معاش، مجبور به کار اجباری می‌شوند. یونیسف تاکید کرده است که این نهاد تمرکز بیشتری بر استخدام معلمان زن دارد و خانواده‌ها نیز از نگاه فرهنگی، این گزینه را برای فرزندان خود مناسب‌تر می‌دانند. در گزارش آمده که شماری از آموزگاران با پشتیبانی این نهاد، تلاش دارند که با روش‌های خلاقانه، حضور دختران پایین‌تر از صنف ششم را در افغانستان افزایش دهند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل تاکید کرده است که اکنون چهار میلیون کودک در افغانستان به آموزش دست‌رسی ندارند. در بخشی از گزارش آمده که یونیسف، به هدف کاهش این محرومیت و تقویت کیفیت آموزش، با پشتیبانی مالی دولت‌های جاپان و کوریای جنوبی، ده‌ها آموزگار زن را در چندین ولایت آموزش داده است. این سازمان در این گزارش به داستان آموزگار زنی پرداخته که با پس از شرکت در یک دوره آموزشی حمایت‌ شده از سوی یونیسف، توانسته با بازی‌ها و فعالیت‌های گروهی، دانش‌آموزان بیشتری را به مکتب جذب کند. لیما عزیزی، آموزگار صنف سوم در لیسه حضرت ابوبکر صدیق، گفته در یک ماه اخیر، میزان حضور دانش‌آموزان در صنف‌های این مکتب، ۵ درصد افزایش یافته است. پیش از این، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، گفته بود که از هر سه کودک در افغانستان، یک تن از آموزش محروم مانده و حدود ۶۰ درصد این کودکان دختران اند. این گزارش در حالی نشر می‌شود که به دلیل سیاست‌های حکومت سرپرست افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم برای چهارمین سال متوالی از ادامه‌ی آموزش‌های شان محروم مانده‌اند. پیش از این، سازمان عفو بین‌الملل گفته بود که پس از ممنوعیت بر آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، تا اکنون حدود سه‌ونیم میلیون دختر از آموزش محروم شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بیش از ۲۲ میلیون نفر در افغانستان، از جمله ۱۲ میلیون کودک، به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که در جریان یک دوره مشخص، بیش از ۸۲۹ هزار کودک برای شناسایی سوء‌تغذیه حاد بررسی شده‌اند که از میان آن‌ها، ۳۷ هزار کودک شامل ۵۹ درصد دختر، تحت درمان قرار گرفته‌اند. در گزارش صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که این نهاد از ارائه خدمات صحی ابتدایی، ثانوی و تخصصی در ۳۴ ولایت افغانستان از طریق دو هزار و ۴۰۶ مرکز صحی ثابت حمایت می‌کند. در بخشی از این گزارش آمده است که از ۱۵ هزار و ۷۷۵ صنف آموزشی در سطح جامعه در ۳۲ ولایت حمایت کرده و از این طریق، زمینه آموزش را برای بیش از ۳۴۸ هزار کودک شامل ۶۶ درصد دختر فراهم کرده است. در ادامه آمده است که در کنار خدمات صحی و آموزشی، بیش از ۴۷ هزار کودک و مراقب آن‌ها نیز به خدمات محافظت از کودکان دسترسی یافته‌اند. این در حالی است که مقام‌های یونیسف بارها نسبت به کاهش منابع مالی و تاثیر آن بر خدمات بشردوستانه هشدار داده‌اند. براساس گزارش‌های موجود کمک‌های بشری به افغانستان کاهش یافته است. آمریکا که بزرگ‌ترین کمک‌کننده به این کشور بود، پس از روی‌کارآمدن دونالد ترمپ کمک‌هایش را به افغانستان و سایر کشورهای فقیر قطع کرده است. در کنار آن، محدودیت وضع شده بر زنان و دختران نیز به اقتصاد بحرانی افغانستان ضربه‌ی سنگین وارد کرده است. همچنین اخراج مهاجران افغانستان از کشورهای ایران و پاکستان ادامه دارد؛ امری که منجر به وخامت وضعیت می‌شود.

حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان پس از فراغت پسرش میرویس از صنف ۱۲ از مکتب «افغان-ترک» ابراز امیدواری کرده است که دخترش، ملالی نیز بتواند در کشور تا صنف ۱۲ در کشور درس بخواند. آقای کرزی با نشر عکس‌هایی در حساب کاربری فیس‌بوک خود نوشته است که پسرش میرویس دوره مکتب را به پایان رسانده و روز (پنج‌شنبه، ۸ جوزا) فراغتش را جشن گرفته است. رییس‌جمهور پیشین کشور در ادامه تاکید کرده است: «دخترم ملالی هم دوره ابتدایی را به پایان رسانده و برای تعلیم در مراحل بالاتر آماده و مصمم است.» وی افزوده است: «امیدوارم او نیز همراه با تمام خواهران هموطن خود، دوره مکتب را تا صنف دوازدهم در داخل کشور تکمیل نمایند و با تحصیلات عالی در پوهنتون به آرزوهای‌شان دست یافته و برای خود، خانواده و کشور عزیز خود مصدر خدمت شوند.» حکومت سرپرست آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را منع کرده‌ و بر این اساس، دختر رییس‌جمهور پیشین کشور هم نمی‌تواند به آموزش خود در داخل کشور ادامه دهد. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. در این میان، فعالیت‌هایی چون صنایع‌دستی، خیاطی و کارهای محدود خانگی، از معدود گزینه‌های باقی‌مانده برای آنان به شمار می‌رود. یونیسف و شماری از نهادهای بین‌المللی تلاش دارند از طریق همین فرصت‌های محدود، راهی برای توان‌مندسازی زنان و دختران در افغانستان باز کنند.

ناجیه جلال، فعال اجتماعی و بنیان‌گذار نهاد مردمی «هدیه برای دختران» با اجرای پروژه‌های آموزشی و حمایتی برای زنان و دختران در شرایط بحرانی، موفق به کسب جایزه نخست جشنواره علمی بین‌المللی E³UDRES² ۲۰۲۵ در اتریش شد. ناجیه جلال، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته حقوق بشر، سیاست و قانون از دانشگاه علمی‌کاربردی فولدا در آلمان و موسسه نهاد «هدیه برای دختران» توانست با پروژه‌های تأثیرگذار خود نظر داوران و مخاطبان را جلب کرده و مقام نخست جشنواره علمی بین‌المللی E³UDRES² 2025 را از آن خود کند. این جشنواره با شعار «ضربان محلی، امواج جهانی» به میزبانی دانشگاه علوم کاربردی سنت پولتن در اتریش و با همکاری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از سراسر اروپا در روزهای ۱۹ و ۲۰ می برگزار گردید. در ادامه آمده است که در این رویداد، ۲۰ پروژه از دانشجویان کشورهای مختلف اتحادیه اروپا رقابت کردند. نهاد «هدیه برای دختران» که توسط ناجیه جلال تاسیس شده است، با اجرای طرح‌های موثری مانند حمایت از مکاتب زیرزمینی برای دختران در افغانستان و ارائه خدمات روان‌درمانی و حمایت‌های روانی-اجتماعی به زنان و دختران در بحران، توانست نظر داوران و شرکت‌کنندگان را جلب کند. پروژه «هدیه برای دختران» که توسط ناجیه جلال بنیان‌گذاری شده، بر دو محور اصلی تمرکز دارد: ۱. ایجاد و حمایت از مکتب‌های زیرزمینی برای دختران در افغانستان که در شرایط سرکوب آموزشی فعالیت دارند. ۲. ارائه خدمات روان‌درمانی و حمایت‌های روانی-اجتماعی به زنان و دختران در شرایط بحرانی، به‌ویژه در محیط‌هایی با محدودیت شدید دسترسی به خدمات بهداشتی و روانی. پروژه در رقابتی فشرده با ۱۹ طرح دیگر از دانشجویان سراسر اتحادیه اروپا، در دو مرحله رأی‌گیری آنلاین و حضوری (۱۹ و ۲۰ می ۲۰۲۵) بیشترین آرا را به خود اختصاص داد. E³UDRES² یک اتحادیه متشکل از ۹ موسسه آموزش عالی و ده‌ها نهاد علمی و پژوهشی در اروپا است که با هدف ترویج نوآوری اجتماعی، توسعه پایدار و همکاری‌های بین‌المللی فعالیت می‌کند. این موفقیت، گامی مهم در راستای حمایت از حقوق زنان و کودکان در شرایط دشوار و نشان‌دهنده تأثیرگذاری علم در حل چالش‌های جهانی است.