شهرداری شهر «سن‌دیگو» در ایالت کالیفرنیای آمریکا، ۱۹ ماه می را به گونه‌ی رسمی به عنوان «روز فرهنگ هزاره» به رسمیت شناخت. تاد گلوریا، شهردار این شهر با صدور یک اعلامیه‌‌ی رسمی گفته است: «از طرف مردم سن‌دیگو، روز ۱۹ می را به‌عنوان «روز فرهنگ هزاره» اعلام می‌کند. به رسمیت‌شناختن و بزرگداشت روز فرهنگ هزاره، فرصتی را برای ارتقای آگاهی فرهنگی، فراگیری و همبستگی میان همه‌ی ساکنان سن‌دیگو فراهم می‌کند و حس تعلق و درک متقابل را در میان جوامع گوناگون این شهر تقویت می‌نماید.» شهردار سن‌دیگو در ادامه تاکید کرده است که هزاره‌ها در سراسر جهان این روز را با برگزاری جشن‌های سنتی، پوشیدن لباس‌های محلی و رقصیدن بر اساس موسیقی سرزمین‌شان، گرامی می‌دارند. در عین حال، محمد جواد رحیمی، نماینده محلی حزب دموکرات آمریکا در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که او در دیدار با شهردار سن‌دیگو پیشنهاد به رسمیت‌شناختن «روز فرهنگ هزاره» را مطرح کرد و شهردار نیز این پیشنهاد را پذیرفت. آقای رحیمی در ادامه تاکید کرده است: «این امر باعث افزایش آگاهی فرهنگی، وحدت و حس تعلق به جامعه‌ی می‌شود.» او افزوده است: «اعلام ۱۹ می به عنوان روز فرهنگی هزاره در سن‌دیگو بسیار ارزشمند است و نشان دهنده توجه واقعی شهردار به جوامع ما می‌باشد.» قابل ذکر است که هزاره‌های افغانستان از سال ۲۰۱۷ میلادی به این‌سو روز ۱۹ می را به‌عنوان «روز فرهنگ هزاره» در سراسر جهان تجلیل می‌کنند. این روز پیش از این در تقویم کشور پاکستان نیز به‌عنوان «روز فرهنگ هزاره» ثبت شده است.

«شبکه تحلیلگران بلاق» نمایشگاه عکس قربانیان «حملات هدفمند بر هزاره‌ها» را در شهر کپنهاگ، پایتخت دنمارک برگزار کرد. این شبکه با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در این نمایشگاه عکس و مشخصات کامل دست‌کم سه هزار نفر از قربانیان حملات هدفمند بر هزاره‌ها به نمایش گذاشته شده است. در اعلامیه آمده است که تا اکنون مشخصات حدود ۱۵ هزار نفر از قربانی حملات مرگبار بر هزاره‌ها را ثبت کرده‌اند. در ادامه آمده است که از این میان آن‌ها تا اکنون توانسته‌اند مشخصات چهار هزار قربانی هزاره را مستندسازی کنند. شبکه تحلیلگران بلاق تاکید کرده است، تصاویری که به نمایش گذاشته شده، مربوط به قربانیان هزاره‌ای هستند که از سال ۱۹۹۷ میلادی تا اکنون در حملات هدفمند در شهرهای مختلف افغانستان و کویته پاکستان جان خود را از دست داده‌اند. حبیب پیمان، یکی از برگزارکنندگان این نمایشگاه به رسانه‌ها گفته است که شبکه تحلیلگران بلاق در پی ایجاد آرشیف قربانیان حملات هدفمند بر هزاره‌ها است. او افزوده است که مشخصات هر کدام از این قربانیان از طریق نزدیکان و خانواده‌های شان جمع‌آوری شده است. وی می‌گوید که معلومات آرشیف قربانیان حملات هدفمند بر هزاره‌ها در سه دسته تقسیم شده که حاوی گفتگوهای ویدیویی با خانواده‌های قربانیان، اطلاعات و مشخصات خانوده‌ها و تصاویر قربانیان است. حبیب پیمان گفته است که جامعه‌ی هزاره طی سالیان گذشته مورد «نسل‌کشی» قرار گرفته، اما مردم افغانستان و جامعه‌ی جهانی به این امر مهم توجه جدی نداشته‌اند. قابل ذکر است که در این نمایشگاه شماری از بازماندگان حملات مرگبار بر هزاره‌ها نیز دعوت شده و از چشم‌دیدهای خود روایت کرده‌اند. پیش از این شماری زیادی از فعالان مدنی و مدافعان حقوق بشر در سراسر جهان خواستار به رسمیت‌شناسی بین‌المللی «نسل‌کشی» هزاره‌ها در افغانستان شده‌اند.

ملا برادر، معاون اقتصادی رییس‌الوزرای حکومت سرپرست می‌گوید که «ملت افغانستان» متشکل از اقوام، زبان‌ها و مذاهب مختلف است و حکومت فعلی به این تنوع به عنوان سمبول‌های وحدت ملی می‌نگرد. آقای برادر این اظهارات را امروز (پنج‌شنبه، ۹ حوت) در همایش کمیسیون عالی شیعیان افغانستان که برای حمایت از نظام و حفظ وحدت ملی در لویه جرگه برگزار شده است، مطرح کرده و گفته است که افغانستان خانه مشترک تمام افغان‌ها است و همه از حقوق یکسان برخوردار هستند. وی تاکید کرده است که پیش از تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، «کشور اتحاد ملی نداشت.» او افزوده است: «در افغانستان هیچ تفاوت بی‌معنا بر اساس اقلیت، قومیت و مذهب وجود ندارد و امارت اسلامی به تنوع قومی افغانستان به عنوان سمبول‌های وحدت ملی می‌نگرد و بر حفظ سالم وحدت ملی تأکید می‌کند.» این درحالی است که حکومت فعلی مذهب جعفری را به رسمیت نمی‌شناسد، فقه جعفری را از نظام آموزشی حذف کرده و قوانین را براساس فقه حنفی تدوین می‌کند. همچنین حکومت فعلی در جریان سه سال گذشته محدودیت‌های شدید را علیه مراسم مذهبی شیعیان وضع کرده است. در بیش از سه سال گذشته شورای علمای شیعه افغانستان بارها خواستار رسیمت یافتن مذهب جعفری، تدریس فقه جعفری در دانشگاه‌ها و مکاتب برای دانشجویان و دانش‌آموزان اهل تشیع و مشارکت معنادار شیعیان در دستگاه‌های حکومتی شده است. همچنین ملا برادر در بخشی از صحبت‌هایش با اشاره به تنوع قومی و مذهبی در افغانستان گفت که این تنوع صرفا برای شناخت یکدیگر است. او می‌گوید قبل از تسلط دوباره حکومت فعلی بر افغانستان، از تنوع قومی و مذهبی به طوری نادرست استفاده شده است. وی تاکید کرد که «ملت افغان» به احزاب سیاسی تقسیم شد و این امر اتحاد افغان‌ها را در موضوعات ملی مهم از بین برد. به باور او به همین دلیل افغانستان تاکنون اتحاد ملی معناداری را تجربه نکرده است. دفتر معاونیت اقتصادی ریاست‌الوزرای حکومت فعلی با نشر خبرنامه‌ای اعلام کرد که کمیسیون عالی شیعیان افغانستان همایشی را در تالار لویه جرگه در کابل برگزار کرده و در این همایش بر حمایت از نظام و حفظ وحدت ملی تاکید شده است. این نشست با حضور مقام‌های ارشد حکومت فعلی و شماری از سیاسیون هزاره‌ها-شیعیان و روحانیون برگزار شده است. محمدعلی اخلاقی، نماینده پیشین پارلمان در رأس «کمیسیون عالی شیعیان افغانستان» قرار دارد. او چندی قبل در نشستی در کابل درباره‌ی تأسیس «کمیسیون عالی شیعیان افغانستان» گفت که این کمیسیون از سوی استخبارات حکومت فعلی تایید شده است.

«کمیسیون عالی شیعیان افغانستان» که از سوی حکومت سرپرست تأسیس شده است، امروز (پنج‌شنبه، ۹ حوت) در خیمه لویه جرگه گردهمایی‌ بزرگ مردمی برگزار کرده است. این کمیسیون در دعوت‌نامه‌ی خود که در شبکه‌های اجتماعی نشر شده است، گفته است که «همایش بزرگ مردمی را در راستای بررسی اوضاع جاری کشور و تحکیم وحدت ملی» با حضور مقام‌های بلندپایه‌ی حکومت سرپرست برگزار می‌کند. با این وجود شماری از رسانه‌ها گزارش‌ داده‌اند که «کمیسیون عالی شیعیان افغانستان» تحت فشار حکومت فعلی پنج هزار نفر از جامعه‌ی هزاره و شیعه را در تالار لویه جرگه گردهم می‌آورد. در گزارش آمده است که هدف از این گردهمایی حمایت از حکومت فعلی است. صبح امروز تصاویری در شبکه‌های اجتماعی نشر شده که نشان می‌دهد صدها نفر در حال رفتن به سمت تالار لویه جرگه هستند. «کمیسیون عالی شیعیان افغانستان» پیش از این در بلخ در حمایت از حکومت فعلی گردهمایی برگزار کرده بود. این کمیسیون متشکل از روحانیان و اعضای پارلمان دولت پیشین است و محمدعلی اخلاقی، نماینده‌ی پیشین مردم ولایت غزنی در رأس آن قرار دارد. او چندی قبل در نشستی در کابل درباره‌ی تأسیس «کمیسیون عالی شیعیان افغانستان» گفت که این کمیسیون از سوی استخبارات حکومت فعلی تایید شده است.

شورای شهر استافوردشایر شرقی بریتانیا خواستار به رسمیت‌شناسی «نسل‌کشی» هزاره‌ها در افغانستان و در سطح بین‌المللی شده است. این شورا «رفتارهاى غيرانسانى، بازداشت‌هاى خودسرانه، شكنجه و كشتار مردم هزاره و همچنين كوچ اجبارى» آنان را در افغانستان محکوم کرده است. همچنین شورای شهر استافوردشایر شرقی بریتانیا «نسل‌کشی هزاره‌ها» در دوره امیر عبدالرحمن خان بین سال‌های ۱۸۹۱ و ۱۸۹۳ میلادی را نیز رسماً تایید کرده و آن را به رسمیت شناخته است. این در حالی است که مردم هزاره‌ در افغانستان از سال‌ها به این‌طرف هدف حملات هدفمند قرار دارند. باید گفت که در ‌تاریخ ۲۲ سنبله سال ۱۴۰۳ هجری شمسی، ۱۴ نفر از باشندگان روستای «قریودال» ولسوالی سنگ‌تخت‌وبندر ولایت دایکندی در ساحه‌ی مرزی این ولایت با غور توسط افراد مسلح به قتل رسیدند. مسوولیت این کشتار را گروه داعش برعهده گرفت. قتل ۱۴ باشنده‌ی ولایت دایکندی واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت. کشورها و سازمان‌ها این رویداد را محکوم کردند. از دید فعالان، تیرباران باشندگان دایکندی ادامه‌ی کشتار هدفمند هزاره‌ها و مصداق نسل‌کشی این گروه قومی-مذهبی است. شماری از شهروندان کشور در داخل و بیرون از افغانستان در حمایت از حقوق شهروندان هزاره افغانستان اعتراض‌های گسترده‌ای را به راه انداخته‌اند. این شهروندان کشور نحوه برخورد و رفتار با هزاره‌های کشور را به‌ويژه در طی سه سال حاکمیت دوباره حکومت فعلی، «نسل‌کشی» عنوان کرده‌اند. پیش از این شماری از فعالان مدنی و مدافعان حقوق بشر خوستار به رسمیت‌شناسی بین‌المللی «نسل‌کشی» هزاره‌ها در کشور شده‌اند.

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد می‌گوید که سیاست‌های سرکوب‌گرانه‌ی فعلی حکومت سرپرست، افغانستان را به بحرانی عمیق‌تر سوق می‌دهد و باید جامعه جهانی اقدام قاطع و اصولی در قابل افغانستان انجام دهد. آقای فایق این اظهارات را در نشست کمیته سوم هفتاد‌ونهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره‌ی حقوق بشر مطرح کرده و گفته است که وضعیت حقوق بشر در افغانستان همچنان به‌شدت نگران‌کننده است و این کشور با بحرانی عمیق در همه بخش‌های حقوق بشر، انسانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه است. او تاکید کرد که حکمرانی مبتنی بر ظلم‌ در افغانستان نهادینه‌شده و منجر به فرسایش فاجعه‌بار حقوق اساسی، به‌ویژه برای زنان، دختران و جوامع به حاشیه‌رانده‌ شده است. وی افزود که زنان و دختران افغانستان به‌طور سیستماتیک از زندگی عمومی حذف و تحت محدودیت‌های سختی در خانه محصور شدند. همچنین آقای فایق در بخش از صحبت‌هایش اهمیت دسترسی برابر به آموزش باکیفیت برای همه‌ی کودکان -هم پسران و هم دختران- را غیرقابل انکار خواند. سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل اما هشدار داد که ایجاد نظام‌مند مدارس جهادی توسط حکومت فعلی به‌جای مکاتب مدرن نگرانی عمیقی را ایجاد می‌کند. وی افزود  که این مدارس به‌طور عمده بر افراط‌گرایی از طریق تفسیر نادرست از مطالعات اسلامی واقعی با محدودکردن یا حذف آموزش علوم و فناوری تمرکز دارند. او همچنان می‌گوید که سیاست‌های حکومت فعلی منعکس‌کننده‌ی سنت‌های مردم افغانستان یا ارزش‌های واقعی اسلامی نیستند و به‌طور سیستماتیک تعهدات بین‌المللی افغانستان را تحت میثاق‌های حقوق بشری نقض می‌کنند. فایق گفته است: «چشم‌انداز کلی آزادی‌های مدنی در افغانستان در حال فروپاشی است، آزادی بیان و مطبوعات به‌شدت محدود شده است، روزنامه‌نگاران و رسانه‌های مستقل از طریق ارعاب، دستگیری، تهدید و خشونت خاموش شده‌اند.» همچننین وی گفته است که اقلیت‌های قومی و مذهبی، از جمله جوامع هزاره، شیعه و صوفی همچنان با تبعیض سیستماتیک و خشونت مواجه هستند. او افزوده است که ناتوانی برای محافظت از این جوامع در برابر حملات هدفمند، همراه با تفسیر محدودکننده‌ی آنان از قانون اسلامی جمعیت‌های آسیب‌پذیر را بیشتر در معرض خطر خشونت، آوارگی اجباری و آزارواذیت قرار داده است. او با بیان این‌که جامعه‌ی بین‌المللی نمی‌تواند در برابر نقض حقوق بشر در افغانستان سکوت کند، بر احیای حقوق اساسی در افغانستان، به‌ویژه حقوق زنان و دختران و تضمین پاسخگویی در مورد نقض حقوق بشر تاکید کرده است.

ارگ اعلام کرده است که برخی از متنفذان و استادان دانشگاه در بامیان در دیدار با معاون سیاسی، رییس‌الوزرای حکومت سرپرست، خواستار حضور علمای شیعه در وزارت امر به معروف و نهی از منکر شدند. ارگ با نشر خبرنامه‌‌ای گفته است که متنفذان و استادان دانشگاه بامیان خواستار حضور جوانان بامیان در ارتش حکومت فعلی شدند. در ادامه آمده است که گروهی از باشندگان بامیان با مولوی عبدالکبیر، معاون رییس‌الوزرای حکومت سرپرست، دیدار کردند. در خبرنامه آمده است: «آنان همچنان پیشنهادشان را در زمینه استخدام علمای اهل تشیع در چوکات وزارت امر به معروف و نهی از منکر و سمع شکایات به معاون سیاسی ریاست‌الوزرا سپردند.» معاون رییس‌الوزرای حکومت سرپرست گفت: «سعه صدر امارت اسلامی فراخ است و بالای پیشنهادات مردم ولایت بامیان غور می‌شود.» قابل ذکر است که حکومت فعلی بارها به علت تبعیض علیه اقلیت‌های قومی و جنسیتی متهم شده‌است. حکومت اعلام کرده ‌است که قوانین و مقررات این گروه بر اساس فقه حنفی تنظیم شده و همه باید از آن تابعیت کنند. اواخر سال گذشته وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست به تمام دانشگاه‌ها و مؤسسات تحصیلی خصوصی دستور داده بود که کتاب‌خانه‌های این نهادهای تحصیلی را از وجود کتاب‌های «خلاف فقه حنفی» تصفیه کنند. این در حالی است که حکومت سرپرست در اوایل حکومت شان تدریس فقه جعفری در دانشکده‌ی شرعیات دانشگاه بامیان را نیز لغو کردند. پیش از حاکمیت دوباره‌ی حکومت فعلی که مذهب شیعه رسمیت داشت، در مکاتب ولایت‌های شیعه‌نشین فقه جعفری تدریس می‌شد و همچنین در محاکم به دعوای شیعیان براساس قانون احوال شخصیه رسیدگی می‌شد.

کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا اعلام کرده است که قتل‌عام هزاره‌های افغانستان در دوران امیر عبدالرحمن و ادامه آزار و اذیت آن‌ها را به‌رسمیت می‌شناسد. این کمیته با نشر گزراشی به شهادت پژوهشگران و متخصصان درباره «نسل‌کشی‌ هزاره‌ها» در دوره عبدالرحمان خان اشاره کرده و گفته است که هزاره‌های افغانستان به علت تحمل ظلم تاریخی دولت و وضعیت کنونی شان پس از بازگشت حکومت سرپرست به قدرت، شایسته شنیده شدن، حمایت و شناسایی رنج‌های‌شان در سطح بین‌المللی هستند. در گزارش ادامه آمده است که شناسایی ۲۵ سپتامبر به عنوان روز یادآوری کشتار هزاره‌ها از ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ در افغانستان، از آن‌ها در آینده نیز محافظت می‌کند. کمیته روابط خارجی و کمیته فرعی حقوق بشر به تاریخ ۲۸ اپریل سال ۲۰۲۳ از شماری از پژوهشگران و متخصصان حوزه تاریخ و سیاست افغانستان دعوت کرد تا درباره وضعیت هزاره‌های افغانستان در این کمیته شهادت بدهند. شماری از آنان که در دانشگاه‌های کانادا و آسترالیا تدریس می‌کنند، تاکید کردند که کشتار هزاره‌ها در دوره امیر عبدالرحمان، پادشاه وقت افغانستان در قرن نوزده، به عنوان نسل‌کشی به رسمیت شناخته شود. در گزارش‌ به نقل از این پژوهشگران آمده که عبدالرحمن خان علیه هزاره‌ها اعلام جهاد کرد و در جنگ‌های او از سال‌ ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳، حدود ۶۲ درصد هزاره‌ها از بین رفتند. به گفته‌ی آنان، عبدالرحمان بخش زیادی از هزاره‌ها را از سرزمین‌های‌شان بیرون راند و بسیاری از آنان را به عنوان برده به فروش رساند. همچنین در بخشی از این گزارش ۳۶ صفحه‌ای آمده است: «کمیته به دقت به اظهارات افرادی که در این تحقیق شرکت کردند و شواهد قانع کننده‌ای که از آزار و اذیت تاریخی هزاره‌ها در اواخر قرن ۱۹ ارائه کردند، گوش داده‌ است.» در ادامه آمده است: «شهادت‌های آن‌ها درباره نسل‌کشی ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ فهم جامعی از تاثیر پایدار آن و این که چگونه سکوت درباره این رویداد، عاملان آزار و اذیت هزاره‌ها را قدرتمند ساخته است، فراهم کرد.» فعالان هزاره و حامیان آنها در چندین کازار از کشورهای جهان خواسته‌اند که کشتار تاریخی هزاره‌ها و حملات داعش به این قوم را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت بشناسند. کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا تاکید کرد که شهادت‌ها و شواهد ارائه شده به این کمیته، «به وضوح آسیب‌پذیری کنونی هزاره‌ها در افغانستان را به تصویر کشید. زیرا، آنها با تهدیدهای دایمی روبرو هستند.» تداوم آزار و اذیت هزاره‌ها همچنین در گزارش آمده که تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، با نقض گسترده حقوق بشر به‌خصوص حقوق زنان، دختران و اقلیت‌ها همراه بوده و هزاره‌ها و شیعیان بیشتر متاثر شده‌اند. کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا گفت که هزاره‌‌ها مورد خشونت شدید حکومت فعلی و گروه‌های تندرو قرار دارند.

گروهی از شهروندان اهل افغانستان در شهر تلوز فرانسه در یک گردهمایی اعتراضی خواستار به‌رسمیت‌شناخته‌شدن «نسل‌کشی» هزاره‌ها در افغانستان و حفاظت از آنان شدند. معترضان با نشر قطع‌نامه‌ی‌ از سازمان ملل متحد خواسته‌اند که یک کمیسیون حقیقت‌یاب را برای تحقیق و بررسی «نسل‌کشی» هزاره‌ها در افغانستان تشکیل دهد. آنان می‌گویند که دادگاه کیفری بین‌المللی، تحقیقات خود در مورد پرونده نسل‌کشی هزاره‌ها در افغانستان را برای شناسایی، پی‌گرد و مجازات مرتکبان این جنایات آغاز کند. شهروندان افغانستان از جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل متحد خواسته‌اند که اقدامات و تدابیر عملی و فوری را برای حفاظت از مردم هزاره، به‌شمول ایجاد یک سیستم حفاظت خودی با کمک و نظارت بین‌المللی و رسیدگی به قربانیان و بازماندگان جنایات ایجاد کنند. در قطع‌نامه آمده است که کشورهای پناهنده‌پذیر نیز به آسیب‌پذیری مردم هزاره در افغانستان توجه کنند و اسکان مجدد اعضای این جامعه را در اولویت قرار دهند. این در حالی است که مردم هزاره‌ در افغانستان از سال‌ها به این‌طرف هدف حملات هدفمند قرار دارند. باید گفت که در تازه‌ترین حمله، به‌تاریخ ۲۲ سنبله ۱۴ نفر از باشندگان روستای «قریودال» ولسوالی سنگ‌تخت‌وبندر ولایت دایکندی در ساحه‌ی مرزی این ولایت با غور توسط افراد مسلح به قتل رسیدند. مسوولیت این کشتار را گروه داعش برعهده گرفت. قتل ۱۴ باشنده‌ی ولایت دایکندی واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت. کشورها و سازمان‌ها این رویداد را محکوم کردند. از دید فعالان، تیرباران باشندگان دایکندی ادامه‌ی کشتار هدفمند هزاره‌ها و مصداق نسل‌کشی این گروه قومی-مذهبی است.