سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرده است که برگشت ۶۰ درصد عودت‌کنندگان شهروندان افغانستان از ایران اجباری و ۴۰ درصد دیگر داوطلبانه بوده است. این سازمان در گزارشی با ابراز نگرانی از افزایش برگشت و اخراج اجباری مهاجران افغانستان از ایران گفته است که از جنوری ۲۰۲۳ تا ماه جولای امسال، حدود ۱.۷ میلیون افغانستانی از ایران به کشور خود برگشته و اکثر آنان اخراج شده‌اند. در گزارش آمده است که در این مدت، ۸۴۱ هزار و ۵۲۱ بازگشت‌کننده از ایران از سوی سازمان بین‌المللی مهاجرت کمک دریافت کرده‌اند. در ادامه آمده است: «سازمان بین‌المللی مهاجرت و همکاران آن، بار دیگر از همه‌ی کشورها خواستار توقف فوری بازگشت اجباری افغانستانی‌ها، چه در کوتاه ‌مدت و چه در دراز مدت می‌باشد.» سازمان بین‌المللی مهاجرت تاکید کرد تا زمانی که شرایط برای اطمینان از «بازگشت‌ مصوون، با عزت و داوطلبانه مهاجران افغانستانی» از کشورهای منطقه انجام نشود، باید این کشورها روند بازداشت و اخراج آنان را متوقف کنند. همچنین عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه‌ی حکومت سرپرست می‌گوید که مهاجران افغانستانی در ایران با مشکلات زیادی مواجه‌اند و او از مقام‌های ایرانی خواست تا با مهاجران «ترحم و شفقت» کنند. آقای ستانکزی روز (یک‌شنبه، ۲۳ میزان) در نشستی در کابل گفت که برخی رسانه‌ها و افراد در ایران اطلاعات نادرستی را علیه مهاجران افغانستان پخش می‌کنند. وی بیان اینکه، این کار برای آزار و اذیت مهاجران افغانستانی در ایران انجام می‌شود، گفت: «خواست ما از حکومت و رهبری ایران این است که از ترحم، شفقت اسلامی و برادری کار گرفته و به حقوق همسایگان احترام بگذارید.» معین سیاسی وزارت خارجه افزود که مهاجران افغانستانی در ایران «بار دوش حکومت ایران نیستند» و آنها در آن کشور، در زمینه‌های مختلف کار کرده و از «برکت افغان‌ها ایران امروز آباد» است. این در حالی است که برخی از مهاجران افغانستانی در ایران گفته‌اند که پولیس ایران روزانه صدها نفر را از بخش‌های مختلف آن کشور بازداشت و پس از مدتی توقیف، اخراج می‌کند. آنان می‌گویند که پولیس ایران حتا شبانه وارد محل بود و باش مهاجران افغانستانی شده و به آزار و اذیت آنان می‌پردازند. در تازه‌ترین مورد، احمد رضا رادان، فرمانده عمومی نیروی انتظامی ایران، بار دیگر بر اخراج اجباری مهاجران از آن کشور تاکید کرده و گفت که تا پایان سال جاری خورشیدی، قرار است دو میلیون مهاجر فاقد مدرک را از ایران اخراج کنند. آقای رادان در مصاحبه با یکی از تلویزیون‌های ایران به مهاجرانی که فاقد مدارک قانونی هستند، مهلت داد تا پایان سال جاری به کشورهای شان بازگردند.

شماری از از مهاجران و فعالان حقوق بشر افغانستان طی نامه‌ای از مسعود پزشکیان، رییس ‌جمهور ایران خواسته‌اند که روند اخراج اجباری مهاجران افغانستانی را از کشورش متوقف کند. مهاجران و فعالان حقوق بشر افغانستان این نامه را روز (یک‌شنبه، ۸ میزان) به رییس ‌جمهور ایران ارسال کرده و از او خواسته‌اند که به وضعیت دشوار مهاجران اهل افغانستان توجه ویژه‌ای داشته باشد، زیرا بسیاری از آنان با خطرات جدی مواجه‌اند. در این نامه تاکید شده است: «بسیاری از افرادی که سابقه فعالیت در نهادهای دولتی، نظامی، امنیتی و رسانه‌ها را دارند، به‌ویژه نظامیان و خبرنگاران، در خطر تعقیب، شکنجه و حتی اعدام هستند.» همچنین در بخشی از این نامه، مهاجران و فعالان حقوق بشر افغانستان تاکید کرده‌اند که دسترسی به آموزش یکی از مسوولیت‌های دولت‌ها است و کودکان افغانستانی نباید از حق آموزش در ایران محروم شوند. آنان همچنان بازداشت و نگهداری زنان در اردوگاه‌ها را نقض کرامت انسانی و اصول پناهنده‌گی دانسته‌اند. این نامه در حالی به مسعود پزشکیان، رییس‌ جمهور ایران ارسال شده که مهاجران اهل افغانستان در ایران با چالش‌های جدی روبرو هستند. قابل ذکر است که در روزهای اخیر، پولیس ایران بازداشت و اخراج مهاجران افغانستان را شدت بخشیده است. قابل ذکر است که بدرفتاری پولیس ایران با مهاجرین افغانستانی، به ویژه شکستن گردن یک پناه‌جوی نوجوان، واکنش گسترده‌ای را در میان شهروندان افغانستان برانگیخته است. پناه‌جوی نوجوان اهل دایکندی در حال حاضر در بیمارستان بستری است.

ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران می‌گوید بیش از ۵۰ درصد بیماران در شفاخانه‌ها و دانش‌آموزان در مراکز آموزشی در برخی مناطق پایتخت مهاجران اهل افغانستان هستند. آقای امانی هشدار داده است که حضور کنترول‌نشده مهاجران می‌تواند تبعات اجتماعی و فرهنگی جبران‌ناپذیری برای ایران داشته باشد. عضو شورای شهر تهران تاکید کرد که خانواده‌های ایرانی، با مشاهده این وضعیت در مراکز آموزشی، از ثبت‌نام فرزندانشان پشیمان می‌شوند. همچنین خبرگزاری ایرنا به نقل از این عضو شورای شهر تهران گزارش داد: «حضور کنترول‌نشده اتباع غیرمجاز در مناطقی از شهر، به ویژه در قسمت جنوبی پایتخت، می‌تواند تبعات فرهنگی و اجتماعی جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.» وی افزود که حضور قانونی اتباع خارجی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما عمده مشکلات مربوط به ورود غیرقانونی و عدم کنترول آن‌ها است. او گفت که مشکل عمده مربوط به افرادی است که به صورت غیرمجاز و قاچاق وارد کشور می‌شوند و این اتباع در مناطق با بافت فرسوده و واحدهای مسکونی ارزان‌قیمت به صورت جمعی در یک واحد کوچک ساکن می‌شوند. وی افزود که گفت که در بازدید از مرکز بهداشتی نعمت‌آباد، یکی از مناطق با حضور بالا از اتباع، مشاهده شد که بیش از ۶۰ درصد مراجعان آن مرکز اتباع هستند. همچنین پیشتر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران، نیز در جریان کارزار انتخاباتی خود بر انسداد مرز با افغانستان تاکید کرده بود. باید گفت که پس از فروپاشی حکومت پیشین افغانستان، صدها هزار نفر از شهروندان این کشور به کشورهای همسایه، به ویژه ایران و پاکستان، مهاجرت کردند. در سه سال گذشته، هر دو کشور صدها هزار مهاجر افغان را اخراج کرده‌اند.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، اعلام کرده است که در یک هفته گذشته ۶۱۵  نفر از مهاجران افغانستانی به گونه‌ی اجباری و دواطلبانه به افغانستان بازگشته‌اند که ۴۹ درصد بازگشت‌کنند‌گان زنان هستند. این سازمان امروز (یک‌شنبه، ۲۵ سنبله) گزارش هفته‌گی خود از آمار بازگشت‌کنندگان از پاکستان را منتشر کرده است. در گزارش آمده است که از میان خانواده‌های که به افغانستان بازگشت داده شده است، سرپرستی ۳۰ درصد خانواده‌های بازگشت‌کننده را زنان بر عهده دارد. آمار کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نشان می‌دهد که ۵۷ درصد این بازگشت‌کنندگان کودکان زیر ۱۸ سال هستند. باید گفت که این زنان و دختران در حالی از پاکستان به افغانستان بازگشت داده می‌شوند که آنان در افغانستان براساس سیاست‌های حکومت فعلی از تمام حقوق شان به شمول آموزش و کار منع شده‌اند. پیش‌ از این نیز سازمان‌های حقوق بشری از پیامدهای بازگشت‌دادن زنان به افغانستان هشدار داده و از پاکستان خواسته بود که این روند را متوقف کنند. بربنیاد داده‌های که پیش‌تر از سوی این نهاد سازمان ملل منتشر شد، از آغاز سال جاری میلادی تا اکنون ۴۲ هزار و ۱۲۰ نفر، که ۲۰ هزار و ۶۸۲ زنان اند از پاکستان به کشور برگشته‌اند. پاکستان در ماه نوامبر سال گذشته‌ی میلادی اعلام کرد که نزدیک به ۴.۴ میلیون شهروند افغانستان در این کشور زند‌گی می‌کنند که از این میان حدود ۱.۷۳ میلیون آنان غیرقانونی استند که از این کشور اخراج می‌شود.

محسن نقوی، وزیر امور داخله‌ی پاکستان در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که این کشور مرحله دوم اخراج مهاجران اهل افغانستان فاقد مدرک را به زودی آغاز می‌کند. آقای نقوی این اظهارات را در دیدار با ایندریکا راتوات، معاون یوناما یا دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان مطرح کرده و گفته است که هیچ‌کسی اجازه ندارد بدون مدرک اقامت در پاکستان زندگی کنند. وزیر داخله‌ی پاکستان در این دیدار، بر نقش سازمان ملل و جامعه‌ی جهانی در بازگشت مهاجران افغانستان تاکید کرده است. همچنین روزنامه پاکستانی دان به نقل از یک منبع خود گزارش داد که در مرحله دوم اخراج مهاجران افغان از پاکستان، مهاجرانی که دارای کارت‌ مخصوص شهروندان افغانستان (Afghan Citizen Card) هستند، نیز اخراج خواهند شد. براساس آمار کمیساری عالی پناهندگان ملل متحد، حدود ۸۸۰ هزار پناه‌جوی افغان با کارت مخصوص شهروندان افغانستان در پاکستان زندگی می‌کنند. قابل ذکر است که دور اول اخراج مهاجران افغان در ماه میزان سال گذشته آغاز شد که حدود ۶۰۰ هزار پناه‌جوی افغان از پاکستان اخراج شدند. ایندریکا راتوات، معاون یوناما هم در این دیدار گفته است که سازمان ملل از نزدیک با مقام‌های حکومت فعلی افغانستان روی بازگشت مهاجران افغان کار می‌کند. براساس آمار سازمان ملل، در حال حاضر ۱.۳ میلیون مهاجر دیگر افغان با کارت‌های پی‌او‌آر(Proof of Registration) در پاکستان زندگی می‌کنند که اخیرا اعتبار آن از سوی حکومت پاکستان برای یک سال دیگر تمدید شد. علاوه بر این، وزارت خارجه‌ی پاکستان ماه گذشته اعلام کرد که حدود ۴۴ هزار افغان در پاکستان در بی‌سرنوشتی به سر می‌برند، در حالی که پرونده‌های مهاجرتی آن‌ها را کشورهایی چون آمریکا، استرالیا، بریتانیا، کانادا و آلمان پذیرفته‌اند.

شماری از شهروندان ایران در منطقه ۱۵ تهران با شعار «مرگ بر افغانی» علیه مهاجران اهل افغانستان در این کشور تظاهرات کردند. براساس گزارش‌های رسانه‌های داخلی و بین‌المللی در روزهای اخیر اعتراض و بدرفتاری علیه مهاجران اهل افغانستان در ایران به ویژه در تهران افزایش یافته است. ویدیویی‌های در شبکه‌های اجتماعی نشر شده است، نشان می‌دهد که شماری در خیابانی که گفته شده محل قتل یک شهروند ایرانی است، اعتراض می‌کنند. معترضان عمدتا زنان هستند و افرادی از پولیس نیز دیده می‌شود که آن‌ها را همراهی می‌کنند. معترضان روز (جمعه، ۵ اسد) با برگزاری اعتراضی در منطقه ۱۵ تهران، شعار «مرگ بر افغانی» و «افغان جنایت می‌کند، دولت حمایت می‌کند» سر می‌دهند. ویدیویی که در شبکه‌های اجتماعی نشر شده است، کوتاه است و شعارها و خواسته‌های که تظاهر کنندگان مطرح می‌کنند، مشخص نیست. قابل ذکر است که اخیراً به دنبال انتشار خبر کشته شدن یک شهروند ایران در منطقه ۱۵ تهران، شماری از مهاجران اهل افغانستان در تهران از «بدرفتاری‌های گسترده مردم محلی با افغان‌ها در شرق پایتخت» خبر دادند. هفته گذشته گزارش شد که یک شهروند ایران در پی درگیری با سه مهاجر افغان کشته شده است. همچنین مهاجران اهل افغانستان از منطقه ۱۵ تهران (محل وقوع این درگیری) تصویر اطلاعیه‌ای را در شبکه‌های اجتماعی نشر کرده‌اند که در آن به مهاجران افغان هشدار داده شده تا فوراً این محله را ترک کنند. در این اطلاعیه که فرد یا نهاد منتشر کننده آن مشخص نیست، به مهاجران افغان اخطار داده شده است که اگر از منطقه ۱۵ نروند، «به صورت قهری از ایران اخراج خواهند شد.» [caption id="attachment_14901" align="aligncenter" width="725"] اطلاعیه منتشر شده در مورد اخراج مهاجران افغان از منطقه ۱۵ تهران[/caption] همچنین خبرگزاری تسنیم هفته گذشته نوشته بود که در پی مرگ یک شهروند ایران در اورژانس بیمارستان، پولیس پایتخت سه برادر افغان را به ظن دست داشتن در جراحت منجر به قتل بازداشت کرده است. این خبرگزاری به نقل از یک زن که سه کارگر مهاجر به آپارتمان او مراجعه کرده‌ بودند، نوشت: «همسرم برای ماموریت کاری تهران را ترک کرده و من در خانه تنها بودم. این سه برادر که همسایه ما هستند برای دریافت شارژ ساختمان آمدند که در همان ابتدا به‌خاطر مسایل ساختمانی مشاجره‌ لفظی میان ما شکل گرفت.» این زن که سه کارگر مهاجر را به فحاشی متهم کرده، گفت که پس از رفتن این سه کارگر، او با همسرش تماس گرفته و ساعتی بعد، برادر همسرش سراغ آن سه نفر رفته و با آن‌ها درگیر شده است. رسانه‌های داخلی از جمله خبرگزاری تسنیم نوشته‌اند که این مرد ۲۸ ساله در جریان بگو مگو با این سه کارگر افغان از ناحیه سینه زخمی شده و در بیمارستان جان باخته است. این در حالی است که در ماه‌های اخیر موجی از انتقاد از حضور مهاجران افغان در شهرهای مختلف ایران در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به راه افتاده است. همزمان با این انتقادها، پولیس ایران روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان را شدت بخشیده است.

در اثر کشته‌شدن یک مأمور پولیس و زخمی‌شدن شش نفر در حمله‌ی مهاجم اهل افغانستان در شهر مانهایم آلمان، وزیر داخله‌ی این کشور به تازگی اعلام کرده است که در حال بررسی اخراج آن عده از شهروندان افغانستان است که برای امنیت آلمان تهدید محسوب می‌شوند. خانم فایزر این اظهارات را در یک نشست خبری مطرح کرده است و گفت: «برای من واضح است. افرادی که تهدید بالقوه برای امنیت آلمان محسوب می‌شوند باید به سرعت اخراج شوند، زیرا این شامل فرستادن افراد به افغانستان و سوریه نیز می‌شود.» وزیر داخله‌ی آلمان تاکید کرد که منافع امنیتی کشورش به‌طور واضح از منافع افرادی که تحت تأثیر این سیاست قرار می‌گیرند، مهم‌تر است. این در حالی است که روز جمعه هفته‌ی گذشته، یک مرد مهاجم به تجمع منتقدان اسلام به‌نام «پاکس یوروپ» حمله کرده بود. در این حمله هفت نفر از جمله یک مأمور پولیس زخمی شدند، اما این مأمور از شدت جراحات در شفاخانه جان باخت. مهاجم یک جوان ۲۵ ساله است که در ولایت هرات-افغانستان متولد شده است. او از ۱۵ سالگی در آلمان زندگی می‌کند. این فرد متأهل و دارای دو فرزند است و در شهر هِپنهایم در ایالت هسن زندگی می‌کند. در پی این حمله برخی از مقام‌های آلمان خواستار اخراج مهاجران شدند. همچنین روزنامه بیلد آلمان نوشته است که حزب سوسیال دموکرات آلمان و چند حزب دیگر می‌خواهند جنایتکاران خارجی مانند سلیمان عطایی، مهاجم چاقو به‌دست و افراد خطرناک را به کشورهای‌شان بازگردانند، حتا اگر این کشورها کشورهای امنی نباشند.