شماری از زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان در نامه‌ای سرگشاده به ملانیا ترمپ، بانوی اول آمریکا، از او خواسته‌اند که صدای آنان باشد و برای دفاع حقوق زنان و دختران افغانستان، از قدرت و نفوذ خود استفاده کند. زنان معترض در این نامه نوشته‌اند که پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، زندگی زنان و دختران به یک کابوس تبدیل شده، حقوق انسانی آنان نقض و از آزادی‌های اساسی‌شان در افغانستان محروم شده‌اند. همچنان حکومت فعلی با صدور فرمان‌های محدودکننده «حتی» امنیت خانه‌های‌شان را از آنان گرفته است. در ادامه آمده است: «حکومت فعلی نه‌تنها زنان را سرکوب می‌کنند، بلکه اقوام غیرپشتون را نیز تحت فشار و سرکوب قرار می‌دهند.» زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان در این نامه از دولت جدید آمریکا خواسته‌اند که اقدامات جدی‌تری علیه حکومت فعلی، به‌ویژه رهبریت دولت که به باور آنان نقش عمده‌ای در سرکوب زنان و دختران افغانستان دارند، روی دست گیرد. در نامه از دولت آمریکا خواسته شده است که با اعمال فشار دیپلماتیک و اقتصادی بر حکومت فعلی، آنان را وادار به رعایت حقوق زنان و دختران در افغانستان کند. نویسندگان نامه از ملانیا ترمپ، بانوی اول آمریکا و دولت جدید این کشور خواسته‌اند که از آموزش زنان و دختران در افغانستان حمایت کرده و با همکاری سازمان‌های بین‌المللی، صندوق‌های ویژه‌ای برای حمایت از تحصیل زنان و دختران در خارج از کشور، راه‌اندازی مدارس آنلاین و برنامه‌های آموزشی جایگزین، ایجاد کند. همچنین در بخشی از نامه زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان از رییس‌جمهور آمریکا خواسته‌اند که از پناه‌جویان افغانستانی، به‌ویژه زنان، دختران و فعالان حقوق بشر که به دلیل تهدیدات امنیتی به کشورهای همسایه پناه برده‌اند، حمایت کرده و در روند پناهندگی آنان همکاری کند. زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان در آخر از بانوی اول آمریکا خواسته‌اند که آنان را فراموش نکرده و در جلب حمایت‌های بین‌المللی برای زنان و دختران افغانستان همکاری کند. در حالی زنان معترض و فعالان حقوق بشر افغانستان از بانوی اول آمریکا خواستار دفاع از حقوق زنان و دختران می‌شوند که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

ذکیه خدادادی، ورزشکار پاراتکواندو افغانستان که چند ماه پیش در تیم پناه‌جویان و در بازی‌های پارالمپیک ٢٠٢٤ میلادی پاریس مدال برنز کسب کرد، نامزد کسب عنوان برترین ورزشکار سال ٢٠٢٤ موسسه ملی ورزش، تخصص و عملکرد (INSEP) فرانسه شده است. این موسسه با نشر اعلامیه‌ای گفته است که ذکیه خدادادی نخستین عضو این موسسه است که موفق شده از رقابت‌های المپیک مدال کسب کند. قابل ذکر است که که موسسه ملی ورزش، تخصص و عملکرد (Institut National du sport, de l'expertise et de la performance)، یک موسسه شبانه روزی ورزشی، آموزشی و یک مرکز برای آموزش ورزشکاران نخبه در حومه پاریس است. قابل ذکر است که ذکیه خدادادی پس از تغییر نظام سیاسی در افغانستان در سال ۲۰۲۱ میلادی به مرکز ملی ورزش و عملکرد (INSEP) فرانسه پناه آورد و زیر نظر «هابی نیاره»، مدال‌آور پیشین المپیک فرانسه، تمرینات خود را ادامه داد. مدال برنز المپیک پاریس نه تنها موفقیت ورزشی برای ذکیه خدادادی که نمادی از پایداری و مقاومت در برابر مشکلات است، برای ورزشکاران در تمام دنیا محسوب می‌شود. این زن ورزشکار اهل افغانستان در سال ۲۰۲۳ قهرمان پاراتکواندوی اروپا شده بود. وی قبلاً در صحبت با رسانه‌ها گفته بود که تمرین تکواندو را در ۱۱ سالگی آغاز کرده است. او در یک سالن بدن‌سازی در زادگاه‌اش در هرات به‌طور مخفیانه تمرین کرد؛ زیرا به سادگی هیچ فرصت دیگری برای زنان وجود نداشت که بتوانند در افغانستان با خیال راحت ورزش کنند. در حالی خانم خدادادی نامزد عنوان ورزشکار سال موسسه INSEP شده که بیش از سه سال می‌شود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب، دانشگاه و ورزش منع کرده‌ است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. قابل ذکر است که در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست، در نشستی با حضور سخنگویان حکومتی در کابل، بر دسترسی به اطلاعات و نقش حیاتی رسانه‌ها در افغانستان تاکید کرد. وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت فعلی با نشر اعلامیه‌ای از برگزاری سمینار ارتقای ظرفیت سخنگویان حکومت سرپرست در کابل خبر داده است. بربنیاد اعلامیه‌ی وزارت اطلاعات و فرهنگ، شیرمحمد عباس استانکزی در این سمینار گفت: «در عصر حاضر، رسانه‌ها و سخنگویان از نیازهای اساسی جامعه و کشور هستند.» همچنین این مقام دولتی در بخشی از صحبت‌هایش بر تقویت این عرصه تاکید کرد و افزوده است که حوزه رسانه باید توانایی مقابله با هرگونه شرایط را داشته باشند. او تصریح کرد که سخنگویان حکومت فعلی باید علاوه بر داشتن دانش کافی در محیط کاری خود، از وضعیت کلی کشور و جامعه نیز آگاهی داشته باشند. عباس استانکزی در ادامه سخنانش گفت: «سخنگویان ادارات باید اخبار مربوط به پیشرفت و آبادانی کشور را به‌موقع با رسانه‌ها به اشتراک بگذارند.» معین سیاسی وزارت امور خارجه‌ی حکومت فعلی درحالی از اهمیت رسانه‌ها در جامعه سخن می‌زند که تحت حاکمیت این گروه در سه سال گذشته صدها رسانه از فعالیت رسانه بازمانده یا محدود شده است. همچنین در این مدت، هزاران خبرنگار کشور را ترک کرده و زنان خبرنگار در برخی ولایات از فعالیت رسانه‌ای منع شده‌اند. شماری از خبرنگاران به دلیل فعالیت رسانه‌ای به دو تا ده سال زندان محکوم شده‌اند. در حالی آقای استانکزی این اظهارات را مطرح می‌کند که حکومت فعلی در روزهای اخیر، شماری از تلویزیون‌ها را به دلیل نشر تصاویر موجودات زنده به سمت تعطیلی سوق داده‌اند. چندی پیش خانه آزادی بیان در روز جهانی تلویزیون گفته بود که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان، فعالیت بیش از ۳۰۰ رسانه متوقف شده است. همچین حکومت فعلی در بیش از سه سال گذشته، محدودیت‌ گسترده‌ای را علیه رسانه‌ها اعمال کرده است.

زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی پیشین ایالات متحده‌ی آمریکا برای صلح افغانستان می‌گوید که مکتب‌ها و دانشگاه‌ها باید هم‌زمان با سال جدید آموزشی در افغانستان به‌روی دختران و زنان باز شوند. زلمی خلیل‌زاد، با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود با ابراز امیدواری گفته که اخیرا دو پیشرفت در حوزه‌ی آموزش دختران صورت گرفته است. آقای خلیل‌زاد تاکید کرد که یکی از این تحول‌ها کنفرانس آموزش دختران در جوامع اسلامی‌ در پاکستان بود که در آن بر حق آموزش برابر تاکید شده است. قابل ذکر است که سازمان همکاری اسلامی در هفته‌ی گذشته، کنفرانس جهانی «آموزش دختران در جوامع اسلامی» را در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان برگزار کرد. در این نشست رهبران و نمایندگان کشورهای اسلامی حضور داشت. همچنین نماینده‌ی پیشین آمریکا برای صلح افغانستان، بر این باور است که اعلام مخالفت شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه‌ی حکومت سرپرست با ممنوعیت آموزش دختران از دیگر پیش‌رفت‌ها در عرصه‌ی آموزش دختران و زنان است. عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه‌ روز (شنبه، ۲۹ جدی)، در مراسم فراغت دانش‌آموزان یک مدرسه‌ی دینی در خوست گفت که زنان و دختران با «بی‌عدالتی» از سوی رهبر این گروه از آموزش محروم شده‌اند. آقای استانکزی گفته بود راهی که حکومت فعلی می‌روند، مطابق «شریعت» نیست؛ بلکه ناشی از «طبیعت» این گروه است. او گفته است: «تمام حقوق شان (زنان) تلف شده است، میراث نیست، حق انتخاب شوهر ندارند، به بد داده می‌شوند، اجازه‌ی آموزش نمی‌دهیم، اجازه‌ی رفتن به مسجد نمی‌دهیم، دروازه‌های دانشگاه‌ها بسته است، به مدرسه‌های [دینی] هم اجازه نمی‌دهیم، آیا ما مطابق شریعت حرکت می‌کنیم؟» معاون سیاسی وزارت خارجه‌ گفت که تمام اختلاف‌های جهان با این گروه بر سر مسأله‌ی آموزش زنان و دختران است. زلمی خلیل‌زاد در بخشی از پیامش گفته است: «علمای افغانستان، رهبران حکومت فعلی که به طور خصوصی می‌گویند که آنها مخالف ممنوعیت دختران و زنان از تحصیلات عالی هستند، و همه افغان‌های وطندوست باید همین کار را انجام دهند. لیسه‌ها و پوهنتون‌ها باید با آغاز سال نو افغانستان در ۲۱ مارچ باز شوند.» این در حالی است که حکومت فعلی پس از به‌دست گرفتن قدرت گام‌به‌گام آموزش دختران را محدود و ممنوع کرد. اکنون یک هزار و ۲۱۷ روز می‌شود که مکتب به روی دختران بسته است.

شیرمحمد عباس استانکزی، معین سیاسی وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست، از بزرگان حکومتی خواسته است که زمینه‌ی فراگیری آموزش را به همگان فراهم کند. آقای استانکزی این موضوع را روز گذشته (شنبه، ۲۹ جدی) در مراسم دستاربندی حافظان و قاریان در مدرسه‌ دینی «مظهرالعلوم نیازی» در خوست مطرح کرده و گفته است که هیچ بهانه‌ای برای بسته‌بودن نهادهای آموزشی وجود ندارد. وی تاکید کرده است: «خواست ما از بزرگان امارت اسلامی این است که بدون قیدوشرط دروازه‌های علم را در چهارچوب اصول اسلامی به روی همه باز کنند؛ جهان هم در باره‌ی همین موضوع با ما اختلاف دارند.» معین وزارت امور خارجه‌ی حکومت فعلی افزوده است که تعیینات در نهادها باید بر اساس شایسته‌سالاری انجام و کار به افراد مسلکی سپرده شود. او می‌گوید که اگر نظام کنونی پشتیبانی شهروندان را داشته باشد، هیچ قدرتی در برابر آن ایستادگی نمی‌تواند. عباس استانکزی، در بیش از سه سال گذشته بارها از حکومت سرپرست خواسته است که زمینه‌ی فراگیری آموزش‌ را به همه‌ شهروندان افغانستان فراهم کند. او پیش از این نیز از عدم بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به‌روی دختران انتقاد کرده بود و اظهار امیدواری کرده بود که مکاتب «بدون تبعیض» به‌روی همه باز شوند. باید گفت بیش از سه سال می‌شود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. همچنان حکومت فعلی آموزش زنان و دختران در نهادهای صحی را نیز منع کرده است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. قابل ذکر است که در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

آسیا تایمز اعلام کرده است که ممنوعیت تحصیل و آموزش دختران توسط حکومت سرپرست افغانستان سالانه به این کشور زیان‌های هنگفت مالی را به بار می‌آورد. این رسانه با نشر گزارشی گفته است که این محدودیت در کنار این‌که برای زنان و دختران فاجعه‌بار است، بحران اقتصادی در افغانستان را نیز بیشتر و بیشتر می‌کند. بربنیاد یافته‌های آسیا تایمز، ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان سالانه ۱.۴ میلیارد دالر به این کشور زیان می‌رساند. در گزارش آمده است که حکومت فعلی با این رویکرد سبب انزوای افغانستان در نظام بین‌الملل شده است. آسیا تایمز تصریح کرده که پس از سقوط دوره اول حکومت فعلی و پس از سال ۲۰۰۱ میلادی حضور زنان در سطوح مختلف تا سال ۲۰۲۰ میلادی بسیار زیاد بوده است. طبق گزارش آسیا تایمز، فرصت‌های آموزشی در تمامی بخش‌ها برای زنان و دختران افغانستان مساعد شده بود. به نوشته این رسانه در آن زمان مرگ و میر نوزادان نیز ۵۰ درصد کاهش یافته بود. در ادامه آمده است که درآمد سرانه هر فرد در افغانستان در سال ۲۰۰۱ از ۸۱۰ دالر به دو هزار و ۵۹۰ دالر در سال ۲۰۲۰ رسیده بود. آسیا تایمز افزوده است که این رشد چشمگیر پس از تسلط دوباره حکومت فعلی بر افغانستان یک‌بار دیگر سقوط کرده است و این مسأله نتیجه جبران ناپذیری برای جامعه این کشور خواهد داشت. حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان حکومت فعلی در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

جورجیت گانیون، معاون سیاسی یوناما یا دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان از وضع محدودیت‌های روزافزون بر زنان و دختران در کشور ابراز نگرانی کرده و گفت که محدودیت‌ها روند کمک‌رسانی صحی به زنان و کودکان را متاثر می‌سازد. خانم گانیون اوضاع زنان و دختران در افغانستان را در مصاحبه با طلوع‌نیوز نگران‌کننده خوانده و گفته است که دوام چنین وضعیتی حرکت به سوی تغییر را دشوار خواهد ساخت. تلاش‌هایی که در راستای حل این موضوع جریان دارد و این تلاش‌ها باید سرعت بخشیده شود. معاون دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان می‌گوید که اگر حکومت سرپرست رویکردش در برابر زنان و دختران را تغییر ندهد، به رسمیت‌شناختن حکومت این گروه «بسیار زیاد» دشوار خواهد بود. وی افزود که تصمیم کشورهای عضو سازمان ملل در مورد حکومت فعلی با تغییر وضعیت در افغانستان رابطه دارد. خانم گانیون که تجربه طولانی کار در افغانستان را دارد، تاکید کرد که شماری از کشورهای عضو سازمان ملل و همچنین اعضای شورای امنیت بارها گفته‌اند که برای رسیدگی به مشکلات اساسی، از جمله وضعیت زنان و دختران در افغانستان، باید در سیاست‌های حکومت فعلی تغییر بیاید. معاون یوناما با اشاره به این که تصمیم درباره شناسایی حکومت حکومت فعلی به کشورهای عضو سازمان ملل بستگی دارد، گفت: «همان طور که گفتم وضعیت چالش‌برانگیز است. فکر کنم از اعلامیه‌هایی که منتشر شده است، این موضوع روشن است که اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، برای حرکت به آن نقطه (شناسایی حکومت طالبان) بسیار بسیار مشکل خواهد بود.» خانم گانیون که از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ به حیث مدیر حقوق بشر یوناما در کابل کار کرده بود، نگرانی خود را درباره اقدامات تازه حکومت فعلی، از جمله بستن دروازه‌ انستیتوت‌های طبی به روی دانشجویان دختر و جلوگیری از استخدام زنان در سازمان‌های غیر دولتی داخلی و خارجی اعلام کرد. وی می‌گوید: «این گونه محدودیت‌ها روند کمک‌رسانی صحی برای زنان و دختران در کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ البته نه تنها برای زنان، برای تمامی جوامع که نیازمند کمک‌های بشری اند. این یک وضعیت خیلی جدی است، این می‌تواند باعث تاخیر در کمک‌رسانی برای زنان، دختران، اطفال و مردم در سراسر کشور شود و هم‌چنان مسئله انکشاف را متاثر خواهد کرد.» خانم گانیون می‌گوید که مردم افغانستان از سیاست‌های حکومت فعلی رنج می‌برند، تلاش‌ها برای حل این مشکل باید تسریع شود. او گفت که حکومت فعلی به نگرانی‌های داخلی و خارجی پاسخ نداده و برای آن راه حل پیدا نکرده است. قابل ذکر است که حکومت فعلی در بیش از سه سالی که به قدرت بازگشته‌ است، نه تنها از سیاست‌های سختگیرانه خود کوتاه نیامده است، بلکه به تدریج محدودیت‌ها را تشدید کرده است.