جایزه و تندیس «نویسندگی زریاب» در مراسم اهدای جوایز سالانه روزنامه ۸صبح، به حمیرا قادری، نویسنده‌ و رمان‌نویس برجسته اهل افغانستان اهداء شده است. مراسم اهدای جوایز سالانه ۸صبح که در باشگاه ملی مطبوعات واشنگتن دی‌سی برگزار شده بود، تندیس «نویسندگی زریاب» به حمیرا قادری، نویسنده و رمان‌نویس کشور اهداء شد. مراسم اهدای این جوایز (جمعه‌شب، ۳۰ سنبله) در باشگاه ملی مطبوعات واشنگتن دی‌سی برگزار شده بود. در این مراسم، تندیس «نویسندگی زریاب» به حمیرا قادری، نویسنده رمان «نقره؛ دختر دریای کابل»، اهدا شد. خانم قادری با مدرک دکتورای زبان و ادبیات فارسی، در حال حاضر فیلوشیپ دانشگاه هاروارد را دارد. همچنین او از پیش‌کسوتان داستان‌نویسی افغانستان است که نخستین گام‌ها را در این عرصه در کارگاه سوزن طلایی در هرات، که در خانه استاد محمدناصر رهیاب برگزار می‌شد، برداشت. رمان‌های رقص در مسجد، نقره؛ دختر دریای کابل، اقلیما، نقش شکار آهو، مجموعه‌ی داستان کوتاه گوشوارۀ انیس، جنگ و غربت در ادبیات داستانی افغانستان و روند داستان‌نویسی در افغانستان از آثار چاپ شده خانم قادری هستند. باید گفت که مراسم اهدای جوایز سالانه ۸صبح با سه سال تأخیر برگزار می‌شود. اولین مراسم اهدای جوایز ۸صبح در سال ۱۴۰۰ در دفتر روزنامه در منطقه تایمنی شهر کابل برگزار شد. در دور نخست تنها سه تندیس به سه شخصیت برجسته عرصه‌های روشنگری، تاریخ و نویسند‌گی اهدا شد.

جنبش شنبه‌های ارغوانی اعلام کرده است که از زمان تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، سیاست‌های تبعیض‌آمیز زبانی و سیستماتیک علیه فارسی‌زبانان به شدت افزایش یافته است. این جنبش امروز (شنبه، ۳۱ سنبله) در نامه‌ای اقدامات حکومت فعلی علیه زبان و ادبیات را به عنوان «آپارتاید زبانی» توصیف کرده و از جامعه‌ی جهانی خواسته که علیه سیاست‌های حکومت سرپرست در افغانستان وارد عمل شوند. جنبش شنبه‌های ارغوانی در این نامه به طور خاص بر سرکوب زبان و فرهنگ فارسی در افغانستان اشاره کرده و از سازمان‌های بین‌المللی خواسته است که برای جلوگیری از نابودی این میراث فرهنگی، اقداماتی فوری انجام دهند. در ادامه آمده است که اقدامات سرکوبگرانه حکومت فعلی شامل حذف زبان فارسی از مکاتبات رسمی دولتی، تحمیل واژه‌های پشتو به جای فارسی و ممنوعیت استفاده از واژه‌های فارسی در ادارات دولتی است. در نامه آمده است که سیاست‌های حکومت سرپرست نه تنها نقض حقوق بشر است، بلکه به بحران اجتماعی و فرهنگی در افغانستان منجر شده است. جنبش شنبه‌های ارغوانی تاکید کرد که سرکوب زبان فارسی و فعالان فرهنگی، تعطیلی رسانه‌ها و تهدید نویسندگان و تولیدکنندگان محتوای فارسی از دیگر سیاست‌های حکومت فعلی است. این جنبش می‌گوید که سرکوب زبان فارسی، بستر نارضایتی‌های اجتماعی و منازعات قومی و زبانی را فراهم کرده و تنش‌های داخلی را افزایش خواهد داد. همچنین در این نامه، از سازمان ملل، یونسکو و عفو بین‌الملل درخواست شده است تا در برابر این آپارتاید زبانی واکنش نشان داده و از حقوق زبانی و فرهنگی فارسی‌زبانان در افغانستان حمایت کنند. در ادامه تاکید شده است: «متأسفانه کشورهای که خود را میراث‌دار زبان فارسی/دری، تاریخ و تمدن آن می‌دانند، از جمله ایران، ترکیه، تاجیکستان و کشورهای فارسیزبان آسیای میانه، در برابر آپارتاید زبانی و فرهنگی حکومت سرپرست علیه زبان فارسی و تخریب آثار فرهنگی آن در افغانستان سکوت کرده‌اند.» در نامه آمده است: «ما از این کشورها می‌خواهیم تا به سکوت غیرقابل توجیه‌شان پایان دهند و نقش فعال در حفاظت از میراث فرهنگی مشترک و زبان فارسی ایفا نما یند. جنبش شنبه‌های ارغوانی از رسانه‌های داخلی و بین‌المللی درخواست کرده است که صدای سرکوب‌شدگان را به گوش جهان برسانند و از نویسندگان، هنرمندان و شاعران فارسی‌زبان خواسته شده تا از تلاش‌های فارسی‌زبانان افغانستان برای حفظ زبان و فرهنگ‌شان حمایت کنند. قابل ذکر است که حکومت فعلی از زمان تسلط‌‌ بر کشور، کلمات فارسی را از مکاتبات دولتی، تابلوهای دانشگاه‌ها و برخی از مراکز دیگر حذف کرده است.

پارلمان اروپا با صدور قطع‌نامه‌ای، وضعیت زنان و دختران افغانستان را «آپارتاید جنسیتی» عنوان کرده و از اتحادیه‌ اروپا خواسته است که از به‌رسمیت‌شناسی آپارتاید جنسیتی به‌عنوان جنایت علیه بشریت حمایت کند‌. این قطع‌نامه با ۵۶۵ رأی موافق، هشت رأی مخالف و ۴۳ رأی ممتنع در پارلمان اتحادیه اروپا تصویب شده و توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی را محکوم کرده است. در قطع‌نامه آمده است که قانون امر به معروف حکومت فعلی زنان و دختران افغانستان را از حقوق و آزادی‌های اساسی‌شان بیشتر محروم کرده و این وضعیت معادل «آپارتاید جنسیتی» است. در ادامه آمده است که قانون امر به معروف و اجرای سایر دستورات باعث حذف زنان از صحنه‌ی عمومی، ازدواج اجباری و زودهنگام آنان و قراردادن‌شان در معرض خشونت جنسی شده است‌‌. اعضای پارلمان اروپا در این قطع‌نامه از شجاعت زنان افغانستان ستایش کرده‌اند. آنان در این قطع‌نامه خواستار وضع تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه حکومت سرپرست شده‌اند. همچنین اعضای پارلمان اروپا رفتار کشورهایی را که با عادی‌سازی روابط با حکومت فعلی آنان را تقویت می‌کنند، محکوم کرده‌اند و خواستار مشارکت معنادار زنان افغانستان در مجامع و مذاکرات بین‌المللی شده‌اند. قابل ذکر است که حکومت فعلی از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، محدودیت‌های گسترده‌ای بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار منع کرده است. ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر حکومت سرپرست حدود یک ماه پیش قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرد که براساس آن صدای زنان «عورت» محسوب می‌شود و شنیده شدن آن در بیرون از خانه منع شده است.

شماری از زنان معترض و اعضای جنبش اعتراضی موسوم به «جنبش شنبه‌های ارغوانی» از وضع محدودیت‌های حکومت سرپرست بر زنان به‌ویژه حجاب اجباری انتقاد کرده و می‌گویند که پوشش اجباری بخشی از یک کمپین عمدی و سیستماتیک برای حذف زنان از فضاهای اجتماعی، خاموش کردن صدای آنان و از بین بردن نقش زنان و دختران در جامعه است. اعضای این جنبش با نشر بیانیه‌ای در حساب کاربری ایکس‌شان، نوشته‌اند که تحمیل پوشش اجباری از سوی حکومت فعلی بر زنان و دختران، پایه‌های «آزادی و کرامت‌ انسانی» آنان را نابود کرده است. در ادامه آمده است: «وضع این محدودیت‌های سرکوب‌گر نه تنها آزادی زنان را تهدید می‌کند، بلکه به ویران شدن مسیر پیشرفت و توسعه‌ی افغانستان منجر خواهد شد. هیچ جامعه‌ی بدون مشارکت فعال و توان‌مندسازی زنان نمی‌تواند به عدالت و پیشرفت دست یابد.» آنان از تاثیر‌های روانی و فزیکی پوشش اجباری بر زنان نیز ابراز نگرانی کردند. زنان معترض تاکید کردند که پوشش اجباری سبب ایجاد احساس بیگانه‌گی و انزوای درونی در بین زنان می‌شود. آنان در این مورد گفته‌اند: «این تحمیل، هویت فردی و اجتماعی زنان را سرکوب کرده و توانایی بیان فردیت و آزادی را از آنان سلب می‌کند. احساس مداوم محدودیت‌ و عدم حق انتخاب، منجر به اضطراب، افسردگی و کاهش عزت نفس می‌شود.» اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی می‌گویند: «پوشیدن تمام بدن و لباس‌های محدود کننده سبب مسایل مختلف سلامت جسمی می‌شود. این لباس‌ها به‌ویژه در آب‌و‌هوای گرم افعانستان، خطرات جدی برای سلامت زنان به‌بار می‌آورد و باعث بیماری‌های پوستی، کم‌آبی بدن و گرمازدگی می‌شود.» آنان تاکید کردند: «پوشش اجباری نمونه‌ی از سیاست‌های سرکوب‌گر حکومت فعلی است. این دولت با انکار حقوق بنیادین انسانی و اجتماعی زنان، نه‌ تنها به هویت و خودمختاری آنان حمله می‌کند، بلکه آینده و توسعه‌ی جامعه‌ی افغانستان را نیز به‌طور کلی در خطر می‌اندازد.» این در حالی است که حکومت سرپرست در سه سال گذشته متهم به نقض گسترده‌ی حقوق بشری به‌ویژه حقوق زنان و دختران است. این انتقاد‌ها در حالی مطرح می‌شود که حکومت فعلی در سومین سال از حاکمیت شان قانون «امر به معروف و نهی از منکر» خود را توشیح کرده‌ و اکنون در سراسر کشور نافذ است. ماده‌ی سیزدهم این قانون که دارای هشت بند است به «احکام مربوط به حجاب زن» اختصاص داده شده است.

امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست در واکنش به نگرانی اعضای شورای امنیت ملل متحد و رییس یوناما درباره‌ی توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر، گفت که با تطبیق این قانون، زنان و دختران در افغانستان با مشکل روبرو نشدند. آقای متقی امروز (پنج‌شنبه، ۲۹ سنبله) در نشست «حساب‌دهی به ملت» گفت که اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد و یوناما نباید این موضوع (توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر) را جدی بگیرند. او تاکید کرد: «قوانین امر به معروف را که ملل متحد و یوناما آن را بار بار بالا می‌کند، ما و شما عملاً می‌بینیم در کابل و دیگر ولایات افغانستان که مردم و خواهران افغانستان با کدام مشکل جدی روبرو نشده‌اند.» او افزود حکومت سرپرست همواره درباره‌ی قوانین شان وضاحت داده است و در این مورد، جای برای نگرانی نیست. امیرخان متقی می‌گوید که ربط دادن همه موضوعات به قانون جدید حکومت فعلی، «کار خوب نیست.» این در حالی است که نمایندگان برخی از کشور حاضر شورای امنیت ملل متحد، مانند جاپان، بریتانیا، سویس، کوریای جنوبی و اکوادور، روز گذشته از انفاذ قانون امر به معروف و نهی از منکر انتقاد کرده و از وضعیت زنان در افغانستان ابراز نگرانی کردند. نماینده فرانسه، انفاذ قانون امر به معروف و نهی از منکر را توسط حکومت فعلی، «مغایر با توافقنامه دوحه» خواند و ابراز داشت که قطعنامه‌های ۲۵۹۳ و ۲۶۸۱ ملل متحد، حاوی تعهدات بین‌المللی است که یکی از آن پابندی به حقوق زن است. نماینده فرانسه گفته است: «حکومت سرپرست بر هیچ یک از این ارزش ها پابند نیستند.» نمایند فرانسه تاکید کرد که تمکین به حقوق بشر باید اولویت در هرگونه تعامل با حکومت فعلی باشد. این در حالی است که وزارت عدلیه با نشر اعلامیه‌ای گفت که هبت‌الله آخندزاده، رهبر حکومت فعلی، قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرده و اکنون در سراسر افغانستان نافذ است. در بخشی از قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت حکومت فعلی، احکام مربوط به حجاب زنان گنجانیده شده و تذکر داده شده است که «ستر تمام بدن زن لازمی و پنهان کردن روی زن به سبب ترس از فتنه ضروری است.» همچنین در ماده ۱۳ این قانون، شنیدن صدای زنان، حتا نعت و تلاوت، به طور کلی منع شده و گفته شده است که صدای بلند زنان «عورت» تلقی شده است.

منابع محلی از ولایت ننگرهار می‌گویند که یک پسر جوان در این ولایت خواهر خود را به ضرب گلوله به شکل فجیع به قتل رسانده است. دست‌کم دو منبع در صحبت با رسانه‌ گوهرشاد گفته‌اند که این رویداد در کوچه‌ی جنرال سیدآغا از مربوطات ناحیه‌ی اول شهر جلال آباد، مرکز ولایت ننگرهار رخ داده است‌. منبع تاکید کرد که این پسر ۲۷ ساله با استفاده از سلاح کمری نوع (تفنگچه) به خواهر ۱۹ساله‌اش شلیک کرده و به قتل رسانده است. منبع انگیزه این رویداد را خشونت‌های خانواد‌گی عنوان کرده است. براساس اطلاعات منابع، این خانواده باشنده اصلی ولسوالی کامه‌ی ولایت ننگرهار بوده، اما در حال حاضر در منطقه کمپ‌ها از مربوطات ناحیه‌ی اول شهر جلال آباد زندگی می‌کردند. مسوولان امنیتی حکومت فعلی در ولایت ننگرهار در مورد این رویداد اظهار نظری نکرده‌اند. پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، قتل‌ زنان، کودکان و جوان در در سراسر کشور و به‌ویژه در ولایت فاریاب افزایش کم‌پیشینه یافته است. بیماری‌های روانی، خصومت شخصی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی این قتل‌ها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.