رینا امیری، نمایندهی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان در واکنش به انتقادهای عدم حضور زنان در نشست سوم دوحه گفت که بدون حضور زنان در بحثهای مربوط به آیندهی افغانستان، هیچ راهحلی برای چالشهای این کشور وجود ندارد. خانم امیری این موضوع را در پیامی بهمناسبت روز جهانی زنان در دیپلماسی در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده است. وی افزود: «هیچ راهحلی برای چالشهای صلح، امنیت و پایداری افغانستان بدون [حضور] زنان افغان در بحثهای مربوط به آيندهی این کشور وجود ندارد.» او تاکید کرد که زنان و دختران در طول تاریخ افغانستان نقش مهم داشتهاند. نمایندهی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان در حالی بر حضور زنان در بحثهای مربوط به آیندهی افغانستان تاکید میکند که زنان از نشستی که هفتهی آینده در دوحه برگزار میشود، حذف شدهاند. مسوولان نهادهای حقوق بشری، نمایندگان ویژهی آمریکا، از جمله خود رینا امیری تا اکنون دربارهی حذف زنان و نمایندگان جامعهی مدنی از نشست دوحه که با انتقادات گسترده مواجه است، اظهارنظر نکردهاند. قابل ذکر است که قرار است سومین نشست نمایندگان ویژهی کشورها در امور افغانستان در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفتهی آینده به میزبانی سازمان ملل متحد در دوحه برگزار شود. در این نشست از افغانستان تنها از حکومت سرپرست دعوت شده است. قرار است هیأت حکومت فعلی به رهبری ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت در نشست دوحه شرکت کند.
برچسب: #حقوق بشر
شهرزاد اکبر، رییس پیشین کمیسیون حقوق بشر افغانستان و مسوول نهاد مدافع حقوق بشری زیر نام «رواداری» حذف زنان افغان را از نشست سوم دوحه توسط سازمان ملل را مایه «شرمساری» عنوان کرده است. خانم اکبر با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که نشست سوم دوحه در مورد میلیونها دختر محروم از آموزش و تحصیل در افغانستان چه خواهد کرد؟ وی تاکید کرد: «واقعاً مایه شرمساری است که سازمان ملل و یک دولت عرفانی تصادفی [حکومت سرپرست] تصمیم میگیرند تا زنان افغان را از یک نشست بینالمللی در مورد افغانستان حذف کنند.» باید گفت که با تسلط دوبارهی حکومت سرپرست بر افغانستان، میلیونها دختر از آموزش و تحصیل محروم شدهاند. حذف نمایندگان زنان و جامعه مدنی افغانستان از نشست سوم دوحه با انتقاد شدید نهادهای حقوق بشری روبهرو شده است. پیش از این اگنس کالامارد، دبیر کل عفو بینالملل نیز گفته است که اگر در نشست سوم دوحه به بحران حقوق بشر در افغانستان به اندازه کافی رسیدگی نشود و زنان مدافع حقوق بشر و سایر ذینفعان از جامعه مدنی افغانستان مشارکت نکنند، اعتبار این نشست از بین خواهد رفت. همچنین چند روز پیش هم شبکه همبستهگی زنان نشست سوم دوحه را «معامله با تروریسم» خوانده بود. این شبکه در بیانیهای از کشورها و سازمانهای اشتراککننده در این نشست خواسته بود که دست از «معامله با حکومت فعلی» بردارند و با چنین نشستهای تعاملی زمینه به رسمیتشناسی حکومت سرپرست را فراهم نکنند.
شبکه زنان مدافع برابری در نامهای سرگشاده به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد دربارهی حذف زنان و نمایندگان جامعهی مدنی افغانستان از سومین نشست دوحه ابراز نگرانی کرده است. این شبکه که متشکل از فعالان حقوق بشر، نمایندگان سابق پارلمان، فعالان مدنی، روزنامهنگاران است و سیاستمداران زن هزاره است، در نامهی خود نوشته است که غیبت زنان افغانستان در نشست سوم دوحه نقض قطعنامهی ۱۳۲۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد دربارهی زنان، صلح و امنیت است. شبکه زنان مدافع برابری میگوید که مردم افغانستان، بهویژه زنان و جامعهی هزاره، عمیقا نگران تعامل دیپلماتیک جامعهی بینالمللی با حکومت سرپرست بدون تغییر سیاستهای حکومت فعلی هستند. این شبکه از سازمان ملل خواسته است که تعاملات عادیسازی دیپلماتیک با حکومت فعلی را متوقف کند. در نامه آمده است که جامعهی بینالمللی باید از هرگونه اقدامی که به حکومت فعلی مشروعیت میبخشد، بدون بهبود وضعیت حقوق بشر و بهویژه حقوق زنان خودداری کند. شبکه زنان مدافع برابری تاکید کرد که حقوق بشر و حقوق زنان باید یک هدف اصلی تعامل بینالمللی با افغانستان و دستور کار همهی بحثها باشد. این شبکه به دبیرکل سازمان ملل متحد گفت که اطمینان حاصل کند که قربانیان وحشیگری حکومت فعلی، از جمله زنان، مدافعان حقوق بشر و نمایندگان گروههای به حاشیهراندهشده در همهی بحثها و روندها در مورد افغانستان مشارکت معنادار داشته باشند. شبکه زنان مدافع برابری خواستار ایجاد میکانیسم تحقیقی سازمان ملل متحد برای بررسی حملات جاری بر مردم هزاره نیز شده است. در نامه آمده است که هزارههای افغانستان بهعنوان جامعهای که از نظر تاریخی تحت آزار و اذیت قرار گرفتهاند، بهشدت تحت حکومت سرپرست به حاشیه رانده شده و با حملات هدفمند روبرو هستند که هیچ سازوکار بینالمللی برای مستندسازی و پاسخگویی عاملان آن وجود ندارد. این گروه از فعالان زن خواستار بهرسمیتشناختن آپارتاید جنسیتی بهعنوان جنایت علیه بشریت نیز شده است. از دید فعالان حقوق بشر، سیاستهای حکومت فعلی علیه زنان افغانستان آپارتاید جنسیتی است. این فعالان از دیر زمانی خواستار بهرسمیتشناختن این آپارتاید هستند. قرار است نشست نمایندگان ویژهی کشورها در امور افغانستان هفتهی آینده به میزبانی سازمان ملل متحد در دوحه قطر برگزار شود. در این نشست از افغانستان تنها از حکومت فعلی دعوت شده است. عدم دعوت از نمایندگان جامعهی مدنی و زنان افغانستان با انتقادات تند مواجه شده است و از دید منتقدان این کار سازمان ملل، بیتوجهی به بحران حقوق بشری در افغانستان و امتیازدهی به حکومت سرپرست است.
نهاد هماهنگ کنندهی فعالان حقوق زن افغانستان، با فرستادن نامهای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، از این سازمان و جامعهی جهانی خواسته است که هرچه زودتر از «امتیازدهی به حکومت فعلی» که نقضکنندگان حقوق زنان هستند، دست بردارند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۴ سرطان) با نشر نامهای در حساب کاربری ایکس خود، سازمان ملل متحد را بهدلیل «امتیازدهی مکرر» به حکومت فعلی به «خیانت و بیعدالتی» در حق زنان و دختران افغانستان متهم کرده است. در نامه خطاب به آنتونیو گوترش آمده است: «ما فوراً از سازمان ملل میخواهیم که به یک بیعدالتی بزرگ رسیدگی کند. امتیازات مکرر سازمان ملل متحد به حکومت فعلی به حقوق اساسی بشر و مردم افغانستان بهویژه زنان خیانت کرده است و مستقیم با اصول کرامت، ارزش و برابری برای همه منشور ملل متحد در تضاد است.» در بخشی از این نامه آمده است که زنان افغانستان اکنون «ستم سیستماتیک» را که از آن بهعنوان «آپارتاید جنسیتی» یاد میشود، تحمل میکنند. نهاد هماهنگ کنندهی فعالان حقوق زن در این نامه، نشست سوم دوحه را تحریم کرده و گفته است که حذف زنان و جامعهی مدنی افغانستان از گفتگوهای کلیدی، مانند نشست سوم دوحه، به منزلهی «تایید ضمنی سیاستهای تبعیضآمیز حکومت فعلی» است. این حذف خیانت آشکار به منشور خود سازمان ملل است. این نهاد از سازمان ملل متحد خواسته است که تعهد خود را به حقوق بشر و برابری جنسیتی حفظ کند. در بخشی از نامه آمده است: «سازمان ملل باید این استندرد دوگانه را متوقف کند. عدم انجام این کار اعتبار و اقتدار اخلاقی آن را از بین میبرد. زنان و دختران افغانستان لایق بهترینها هستند و ما ساکت نخواهیم شد. ما از سازمان ملل میخواهیم که اکنون برای بازگرداندن ایمان به مأموریت خود اقدام کند.» باید گفت که سومین نشست دوحه از تاریخ ۳۰ جون تا اول جولای در قطر برگزار میشود. هرچند تا اکنون اجندای این نشست مشخص نیست؛ اما استفین دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد هدف از برگزاری این نشست را «افزایش تعاملات بینالمللی بهگونه منسجم و ساختارمند» با افغانستان عنوان کرده است.
در آستانهی برگزاری سومین نشست سازمان ملل متحد در مورد افغانستان موسوم به نشست دوحه، شماری از فعالان جامعه مدنی و حقوق بشر و زنان معترض با ارسال نامهی سرگشاده به آدرس سازمان ملل و فراخوان تظاهرات و جمعآوری امضاء، خواهان تحریم این نشست شدهاند. موسسه تحکیم رفاه زنان و کودکان افغانستان ( AWCSWO ) امروز ( دوشنبه، ۴ سرطان) با ارسال یک نامهی سرگشاده به آدرس رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح ملل متحد، حضور نمایندگان زنان و جامعه مدنی در نشست دوحه را «حیاتی» عنوان کرده و از او خواستهاند تا از مشارکت زنان معترض در نشست دوحه حمایت کند. این نهاد با نشر نامهی سرگشادهاش در حساب کاربری ایکس خود، تاکید کرده است که در نشست دوحه از حضور «لابیگران» وابسته به حکومت سرپرست خودداری شود و «باید» از حضور رهبران واقعی زنان که «واقعیتهای افغانستان» را در میدان مبارزه تحمل کردهاند، حمایت شود. موسسه تحکیم رفاه زنان و کودکان افغانستان حضور خانم رزماری دی کارلو در ریاست نشست دوحه را «چراغ امید» برای اولویت دهی صدای زنان افغانستان عنوان کرده است. در نامه از وی خواسته شده است تا در قبال از دست نرفتن آزادی و حقوق زنان اطمینان حاصل کند. زنان معترض در این نامه از معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح خواستند تا از سفیدنمایی حکومت فعلی و نادیده گرفتن خواستهای مردم افغانستان بهویژه زنان خودداری کند. باید گفت که قرار است نشست سوم دوحه در مورد افغانستان با حضور نمایندگان ویژهی برخی از کشورها به ریاست رزماری دی کارلو به تاریخ ۳۰ جولای در دوحه، پایتخت قطر برگزار شود. مقامات حکومت فعلی برای نخستینبار پذیرفتهاند که در این نشست شرکت کنند. برگزاری این نشست با انتقاد گستردهی از سوی نهادها و مردم به همراه بوده است. در این نشست نمایندگان جامعهی مدنی و زنان حضور ندارند. در همینحال، شماری از شهروندان افغانستان روز گذشته (یکشنبه، ۳ سرطان) در شهر پاریس، پایتخت فرانسه در واکنش به عدم مشارکت زنان در نشست دوحه اعتراضاتی را آغاز کردهاند. در ویدیویی از اعتراضات که در دسترس رسانهها قرار گرفته یکی از زنان معترض به کشورهای جهان میگوید که شما حق «بهرسمیتشناختن حکومت فعلی» را ندارید و نباید «مرتکب چنین جفایی» در حق مردم افغانستان شوید. این اعتراضات قرار است تا پایان این نشست در شهرها و کشورهای مختلف جهان ادامه پیدا کند.
گروهی از زنان اهل افغانستان در کانادا اعلام کردهاند که نگران است جامعهی جهانی برای رسیدن به منافع خود، حقوق بشر و حقوق زنان افغانستان را در نشست سوم دوحه نادیده بگیرد. انجمن فمینیستی کانادا برای افغانستان بر مشارکت معنادار جامعه مدنی و زنان اهل افغانستان در نشست سوم دوحه تاکید کرده و میگوید که تعامل مبتنی بر حقوق بشر با حکومت سرپرست، اعتماد از بین رفته افغانها به جامعهی جهانی را باز میگرداند. این انجمن، تعامل جامعهی جهانی با حکومت فعلی در دور سوم نشست دوحه را مشروط به برخی خواستههای زنان و جامعه مدنی افغانستان میداند. «انجمن فمینیستی کانادا برای افغانستان» با نشر اعلامیهای گفته است که مشارکت زنان در مورد آینده افغانستان، جرمانگاری آپارتاید جنسیتی و بازگشایی مکاتب به روی دختران از برخی خواستههای زنان و جامعه مدنی عنوان شده است. در اعلامیه آمده است: «جامعه بینالمللی باید هرگونه تعامل با حکومت فعلی از جمله نشست دوحه را حداقل مشروط به بازگشایی مکاتب در تمام سطوح برای دختران و زنان و بازگشایی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان کند.» «انجمن فمینیستی کانادا برای افغانستان» متشکل از ۶۹ سازمان و گروه جامعه مدنی افغان در کانادا است، در اعلامیه خود بر دستیابی به یک دولت همهشمول با مشروعیت داخلی و خارجی تاکید شده است. باید گفت که سومین نشست دوحه در باره افغانستان، در پایان ماه جاری میلادی به میزبانی سازمان ملل در قطر برگزار میشود. حکومت فعلی برخلاف دور قبل گفتهاند که در نشست شرکت میکند. اما در این نشست نمایندگان زنان، جامعه مدنی و مخالفان سیاسی حکومت فعلی حضور ندارند.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد به انتقادها از عدم حضور زنان در نشست سوم دوحه واکنش نشان داده و میگوید که حقوق بشر و حقوق زنان و دختران در همهی بحثها برجسته خواهد بود. خبرگزاری رویترز به نقل از آقای دوجاریک نوشته است که جلسات دوحه «بخشی از یک فرآیند است، نه یکبار» و زنان و جامعهی مدنی همچنان بخشی از آن هستند. وی تاکید کرد که هدف نشست دوحه تشویق حکومت سرپرست افغانستان برای تعامل با جامعهی جهانی از طریق یک رویکرد هماهنگ و ساختاریافته به نفع مردم افغانستان است. او افزود: «حقوق بشر و حقوق زنان و دختران در همهی بحثها، قطعا از سوی سازمان ملل برجسته خواهد بود.» باید گفت که سومین نشست نمایندگان ویژهی کشورها در امور افغانستان قرار است در روزهای ۱۰ و ۱۱ ماه جاری خورشیدی برگزار شود. در نشست سوم دوحه رزماری دیکارلو، مسوول امور سیاسی سازمان ملل متحد، روزا اوتنبایوا، نمایندهی ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان و فرستادگان کشورهای مختلف حضور خواهند داشت. حکومت سرپرست نیز برای اشتراک در این نشست اعلام آمادگی کردهاند؛ اما نمایندگان جامعهی مدنی و زنان در نشست اصلی حضور نخواهند داشت. مقامهای سازمان ملل متحد میگویند که قرار است یک روز قبل و یک روز بعد از نشست، با نمایندگان جامعهی مدنی و زنان گفتگو شود. حذف زنان و نمایندگان جامعهی مدنی از نشست دوحه انتقادهای تند فعالان و نهادهای حقوق بشری را در پی داشته است. برخی از شهروندان افغانستان در خارج برای تحریم این نشست فراخوان اعتراض دادهاند. با این وجود، روزا اوتنبایوا، نمایندهی ویژه سازمان ملل متحد در افغانستان روز جمعه پس از پایان نشست شورای امنیت، از حذف حضور زنان در نشست دوحه دفاع کرده است. وی گفته بود که نشست دوحه بر تجارت بخش خصوصی و مبارزه با مواد مخدر متمرکز خواهد بود، موضوعاتی که او آنها را مرتبط با حقوق زنان توصیف کرده است.
شبکهی تحقیقاتی حمایت از زنان و کودکان افغانستان، از برگزاری نشستی بههدف افزایش آگاهی جهان در مورد چالشهای زنان و دختران این کشور به تاریخ ۲۷ جون در شهر نیویورک آمریکا خبر داد. این شبکه امروز (یکشنبه، ۳ سرطان) در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این نشست قرار است، با همکاری نهادهای حامی زنان از جمله دفتر سازمان ملل متحد در نیویورک، نهاد ملاله یوسفزی، شبکهی همبستگی فراملی برای پیشبرد عدالت جنسیتی و نهاد دادرسی استراتژیک برگزار شود. در ادامه آمده است که هدف از راهاندازی این نشست، افزایش آگاهی جهان در مورد چالشهای زنان و اهمیت مشارکت «معنادار» آنان در نشستهای مرتبط به افغانستان است. همچنان شبکهی تحقیقاتی حمایت از زنان و کودکان افغانستان نوشته است که در این نشست، یافتههای را در مورد «ائتلاف جهانی در حمایت از زنان افغانستان» و نامهی سرگشادهی فعالان حقوق زن را به کشورهای عضو و نمایندگان ویژهی دعوت شده به سومین نشست دوحه، ارائه خواهد کرد. باید گفت که سومین نشست دوحه قرار است از تاریخ ۳۰ جون تا اول جولای در قطر با میزبانی سازمان ملل و اشتراک نمایندگان ویژهی کشورها برگزار شود. همچنین این نشست شبکهی تحقیقاتی حمایت از زنان در حالی برگزار میشود که حکومت سرپرست افغانستان با روی کار آمدن دوبارهی در آگست ۲۰۲۱ در افغانستان و وضع بیشاز ۵۰ فرمان محدودکننده بالای زنان و دختران، آنان را از حق آموزش، کار، سفر، تفریح، ورزش و مشارکتهای سیاسی محروم ساختهاند.
همزمان با نگرانی نهادهای حقوق بشری از عدم حضور زنان افغانستان در نشست سوم دوحه، رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد از حذف زنان در این نشست حمایت کرده و میگوید که نمایندگان کشورها مطالبات زنان را با حکومت سرپرست مطرح خواهند کرد. خانم اوتونبایوا این اظهارات را در صحبت با خبرنگاران مطرح کرده و گفت که بدون حضور زنان افغانستان مطالبات آنها از سوی نمایندگان ویژه ۲۲ کشور جهان برای افغانستان در نشست سوم دوحه با حکومت فعلی مطرح خواهد شد. خبرگزاری اسوشیتدپرس به نقل از نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل برای افغانستان نوشته است که هیچکسی شرایطی را در مورد نشست سوم دوحه بر این سازمان تحمیل نکرده است. خانم اوتونبایوا افزود: «هیچ زن افغان در آن حضور نخواهد داشت. رزماری دی کارلو، معاون سیاسی سازمان ملل ریاست این نشست را بر عهده خواهد داشت. ۲۲ نماینده ویژه در امور افغانستان که زن هستند نیز در آنجا [نشست سوم دوحه] حضور خواهند داشت.» گفتنی است که عدم حضور زنان افغانستان در نشست سوم دوحه با انتقاد شدید نهادهای حقوق بشری روبهرو شده است. پیشتر مقامات حکومت فعلی گفته بودند که یکی از شرایط آنها برای اشتراک در این نشست عدم حضور نمایندگان زنان افغانستان است. پیش از این تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیدبان حقوق بشر گفته بود که بهرغم سرکوب شدید زنان و دختران توسط حکومت فعلی در افغانستان، سازمان ملل در نظر دارد تا نشستی را بدون اینکه حقوق زنان در دستور کار باشد، برگزار میکند. اگنس کالامارد، دبیر کل عفو بینالملل نیز گفته است که اگر به بحران حقوق بشر در افغانستان به اندازه کافی رسیدگی نشود و زنان مدافع حقوق بشر و سایر ذینفعان از جامعه مدنی افغانستان مشارکت نکنند، اعتبار این نشست از بین خواهد رفت. با این وجود، نماینده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان ابراز امیدواری کرد که هیأتی از حکومت فعلی به ریاست امیرخان متقی، وزیر امور خارجه در نشست آینده دوحه شرکت کند. باید گفت که قرار است نشست سوم دوحه به میزبانی سازمان ملل و با حضور نمایندگان ویژه کشورها برای افغانستان از ۳۰ جون تا ۱ جولای برگزار شود.
فوزیه کوفی، عضو پیشین مجلس نمایندگان حکومت پیشین افغانستان و رییس حزب موج تحول به نشست سوم دوحه واکنش نشان داده و میگوید که حذف زنان، نهادهای مدنی و نیروهای دموکراتیک شکست دیگری برای سازمان ملل است که اکنون خود را تنها بازیگر افغانستان میداند. خانم کوفی با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، نوشته است که طراحی نشست دوحه بر میل حکومت سرپرست افغانستان و در تضاد با قطعنامه ۲۷۲۱ شورای امنیت است. او تاکید کرد که کنار گذاشتن جمهوری اسلامی افغانستان از پروسه اول دوحه منجر به شکست عمیقی شد که در پی آن همه نهادهایی که با خون و سرمایه جمعی مردم افغانستان و شریکان بینالمللی آنها ساخته شده بود، فرو پاشید. وی که عضو هیأت مذاکرهکننده دولت سابق افغانستان با حکومت فعلی بود، درباره پیامدهای ناگوار نشست سوم دوحه نیز هشدار داده است. همچنین فعالان حقوق بشر و حقوق زنان میگویند سازمان ملل، زنان و نیروهای دموکراتیک مخالف حکومت فعلی را از نشست سوم دوحه حذف کرده است. پیش از این حکومت فعلی هم برای شرکت در سومین نشست دوحه شرطهایی تعیین کرده بودند. تعیین اجندای دلخواه حکومت فعلی، واگذاری کرسی افغانستان در ملل متحد به حکومت سرپرست و دعوتنکردن از اعضای جامعه مدنی از جمله شرطهای حکومت برای شرکت در نشست سوم دوحه بود. همچنین حکومت فعلی از سازمان ملل خواسته است که از تعیین نماینده ویژه جدید برای افغانستان منصرف شود. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت فعلی روز (یکشنبه، ۲۸ جوزا) اعلام کرد که نمایندگان حکومت در سومین نشست دوحه در باره افغانستان شرکت خواهند کرد. آقای مجاهد گفت «پس از بررسی اجندای نشست سوم دوحه، تصمیم به شرکت در این نشست را گرفت» چون آن را به «نفع افغانستان» میداند. قرار است نشست سوم دوحه به میزبانی سازمان ملل و با حضور نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان به تاریخ ۱۰ و ۱۱ سرطان برگزار میشود.