زنان معترض و اعضای جنبش اعتراضی زنان عدالت‌خواه افغانستان از اخراج گسترده‌ی مهاجران افغانستان از ایران به شدت انتقاد کرده و اخراج پناه‌جویان به‌ویژه زنان و کودکان را اقدامی غیرانسانی عنوان کردند. جنبش زنان عدالت‌خواه افغانستان با نشر اعلامیه‌ای نوشته است که شهروندان افغانستان برای یافتن امنیت به ایران پناه برده و اخراج آن‌ها، «ناعادلانه و مغایر با اصول بنیادین حقوق بشر و تعهدات بین‌المللی» می‌باشد. در اعلامیه آمده است: «زنان، کودکان و مردانی که تنها جرم‌‌شان تلاش برای «زنده ماندن» بوده است، امروز در کوچه‌ها و خیابان‌های ایران با تحقیر، خشونت و بازداشت‌های گروهی روبه‌رو می‌شوند.» در اعلامیه‌ی جنبش اعتراضی زنان عدالت‌خواه آمده است که مهاجران افغانستانی به اجبار به سرزمینی بازگردانده می‌شوند که در آن، تهدید و ترس وجود دارد. اعضای این جنبش اعتراضی خواستار توقف رفتار غیرانسانی با مهاجران افغانستانی شده و از نهادهای بین‌المللی، سازمان ملل و کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان خواسته‌اند تا در برابر این بی‌عدالتی خاموش نباشند. زنان معترض سکوت در برابر اخراج مهاجران افغانستانی از ایران را همراهی با ظلم عنوان کردند. آن‌ها از ادامه‌ی روند اخراج مهاجران افغانستانی از ایران هشدار داده و گفته‌اند که ادامه‌ی این روند، زخم عمیقی بر پیکر همبستگی انسانی بر جا خواهد گذاشت. این در حالی است که چند روز پیش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل هشدار داده و گفته بود که اخراج اجباری مهاجران افغانستان، منطقه و فراتر از آن را بی‌ثبات می‌کند. این نهاد نوشت که بیش از ۱.۲ میلیون شهروند افغانستان در سال ۲۰۲۵ میلادی از ایران و پاکستان مجبور به بازگشت به افغانستان شده‌‌اند که این امر بحران بشری موجود در داخل افغانستان را بیشتر تشدید کرده است.

داکتر تاج‌الدین اویوالی، نماینده‌ی یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که یک چهارم مهاجران اخراج شده از ایران، کودکان هستند. آقای اویوالی با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که بسیاری از کودکان اخراج شده از ایران، «بدون همراه» و از خانواده‌های‌شان جدا هستند. وی در ادامه تاکید کرد که در ماه جون سال جاری میلادی، بیش از ۱۶۰ هزار مهاجر اهل افغانستان از طریق مرز اسلام قلعه‌ی هرات به افغانستان بازگردانده شده‌اند. همچنین سنجی ویجیسکرا، مدیر منطقه‌ای صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نیز در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که از مرز اسلام قلعه دیدن کرده است. او در ادامه افزوده است: «کودکان زیادی اینجا هستند که با فجایع غیرقابل تصوری روبرو شده‌اند و به حمایت ما نیاز دارند.» مدیر منطقه‌ای صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل می‌گوید که در مرز اسلام قلعه با پسر جوانی دیدار کرده که «بزرگترین نگرانی» او این بوده که با دست خالی به خانه باز گشته است. سنجی ویجیسکرا گفته است که یونیسف و شرکای بین‌المللی‌اش در حال ارائه‌ی خدمات حیاتی صحی، تغذیه‌ای، حفاظتی در مرز هستند، اما نیازها بسیار زیاد است. مدیر منطقه‌ای صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل از جامعه جهانی خواستار حمایت از کودکان به‌ویژه کودکان اخراج شده از ایران شده است. ایران پس از برقراری آتش‌بس با اسراییل، روند اخراج مهاجران افغانستان را شدت بخشیده است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی حکومت سرپرست، در روزهای اوایل بعد از آتش‌بس روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ هزار مهاجر تنها از ایران وارد کشور می‌شود.

همزمان با افزایش اخراج مهاجران افغانستان از ایران، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان می‌گوید، زنان و دخترانی که به کشورشان باز می‌گردند، از این وضعیت نگران هستند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان با نشر گزارشی نوشته است که ایران در هفته‌های اخیر اخراج مهاجران را تشدید کرده و روزانه هزاران تن به افغانستان بازگشت داده می‌شوند. عرفات جمال، رییس دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در افغانستان که از مرز اسلام‌قعله در ولایت هرات بازدید کرده، گفته است که بسیاری از افغانستانی‌ها «وحشت‌زده و نگران» هستند که به کشورشان باز می‌گردند. آقای جمال در بخش از سخنانش تاکید کرده است که این نگرانی‌ها در میان زنان به مراتب بیشتر است؛ زیرا زنان به کشوری بازگردانده می‌شوند که از ابتدایی‌ترین حقوق شان حتا آزادی گشت‌وگذار نیز محروم شده‌اند. رییس دفتر کمیسار عالی سازمان ملل گفته: «من درست در مرز بین ایران و افغانستان بودم، جایی که هزاران افغانستانی تحت شرایط نامساعدی در حال بازگشت هستند. خانواده‌های افغانستانی بار دیگر آواره می‌شوند، با وسایل اندک، خسته، گرسنه و وحشت‌زده از آن‌چه در کشوری که بسیاری از آنان هرگز حتا قدم به آن نگذاشته‌اند در انتظارشان است، می‌رسند. زنان و دختران به ویژه نگران هستند؛ زیرا از محدودیت‌های آزادی رفت‌وآمد و حقوق اساسی مانند آموزش و اشتغال می‌ترسند.» بر اساس داده‌های سازمان ملل، در یک هفته‌ی گذشته، ایران بیش از ۸۸ هزار مهاجر افغانستانی را از این کشور اخراج کرده است. ایران در حالی مهاجر افغانستانی را اخراج می‌کند که بیش‌تر خانواده‎‌ها به دلیل ممنوعیت آموزش و کار زنان به آن کشور پناه برده بودند. ایران از دهه‌ها به این سو میزبان بیش‌ترین مهاجران افغانستانی است.

رسانه‌های ایرانی درتازه‌ترین مورد گزارش داده‌اند که فرماندهی انتظامی این کشور دستور اخراج تمام مهاجران غیرقانونی اهل افغانستان را صادر کرده است. خبرگزاری مهر امروز (جمعه، ۶ سرطان) با نشر گزارشی گفته است که احمدعلی گودرزی، فرمانده مرزبانی فراجا، دستور اخراج مهاجران اهل افغانستان از ایران را خواست مردم عنوان کرده است. در ادامه آمده است که طبق دستور، هرگونه منزل و ملکی که به شهروندان‌های افغانستان اجاره داده شود، قول‌نامه آن باطل خواهد بود. این در حالی است که ایران در دو روز گذشته بیش از ۶۰ هزار مهاجر اهل افغانستان را از طریق مرزهای هرات اخراج کرده است. دفتر والی در هرات اعلام کرده است که روز (‏پنج‌شنبه، ۵ سرطان)، برای دومین روز متوالی بیش از ۳۰ ‏هزار مهاجر از طریق مرز اسلام قلعه به کشور بازگشته‌اند.‏ روز چهارشنبه نیز بیش از ۳۰ هزار نفر وارد هرات شده بودند. در خبرنامه‌ی دفتر والی در هرات آمده است که کمیته ‏امور مهاجران در مرز، برای رسیدگی به بازگشت‌کنندگان ‏تدابیر لازم و ضروری را روی ‌دست گرفته است.‏ به گفته‌ی این دفتر، بازگشت‌کنندگان پس از دریافت خدمات ‏ابتدایی به مناطق اصلی‌شان انتقال داده می‌شوند‎.‎ چندی پیش، مقام‌های ایرانی تاکید کرده بودند که روند اخراج مهاجران افغان در روزهای اخیر چهار برابر افزایش یافته است. در همین حال، مهاجران به‌ویژه زنان و فعالان حقوق بشر از اخراج گسترده ابراز نگرانی کرده و خواهان حمایت نهادهای بین‌المللی شده‌اند. براساس گزارش‌ها، پولیس ایران تلفن‌های همراه مهاجران افغان را به اتهام جاسوسی بررسی می‌کند.

محمد صادق معتمدیان، والی تهران ایران درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که عملیات جمع‌آوری و اخراج مهاجران «غیرمجاز» افغانستان، تشدید یافته است. خبرگزاری مهر گزارش داده است که والی تهران روز (شنبه، ۳۱ جوزا) در بازدید از اردوگاه عسکرآباد این موضوع مطرح کرده و گفته است: «برخورد با حضور غیرقانونی اتباع خارجی در کشور، یک ضرورت امنیتی و اجتماعی است.» وی در ادامه تاکید کرده است که نیروی انتظامی، شهرداری‌ها، مرکز امور اتباع و سایر نهادها، فرآیند شناسایی، جمع‌آوری، انتقال و خروج اتباع غیرمجاز را با سرعت و دقت انجام می‌دهند. محمد صادق معتمدیان افزوده است که شرکت اتوبوس‌رانی ایران این مهاجران را تا مرز افغانستان منتقل می‌کنند. این در حالی است که پس از آغاز جنگ ایران و اسرائیل، گزارش شده است که این کشور مانع خروج شماری از مهاجران افغانستان از جمله دارندگان کارت سرشماری و برگه خروج شده است. شماری از مهاجران افغانستان می‌گویند که به آنان با وجود داشتن برگه‌ی خروج، اجازه خروج از ایران داده نشده است. قابل ذکر است که مقام‌های ایرانی تا اکنون در مورد ممانعت از خروج مهاجران دارای برگه‌ی سرشماری و کارت خروج اظهارنظر نکرده‌اند. باید گفت که ایران در سال جاری خورشیدی برگه سرشماری حدود دو میلیون مهاجر افغانستانی را که به‌عنوان مدرک اقامت قانونی محسوب می‌شد، باطل کرد و به این ترتیب آنان به مهاجران غیرقانونی در آن کشور تبدیل شدند. دولت ایران به این مهاجران پس از دوبار مراجعه به دفترهای موسوم به «دفتر کفالت» برگه خروج از ایران می‌دهد و به آنان هشدار می‌دهد که اگر مطابق مهلت تعیین شده در این برگه خارج نشوند، جریمه و به اجبار اخراج می‌شوند.

«نی» یا نهاد حمایت‌کننده از رسانه‌های آزاد افغانستان درتازه‌ترین مورد از وضعیت خبرنگاران افغانستانی گیرمانده در ایران ابراز نگرانی کرده و خواهان انتقال آنان به یک کشور سوم شده است. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که علاوه بر تهدیدات موشکی اسرائیل، موجی از گفتمان‌ها بر ضد شهروندان افغانستان در ایران در حال شکل‌گیری است. نهاد نی از دفاتر سازمان ملل متحد و نهادهای حقوق بشری خواسته است که زمینه انتقال امن خبرنگاران افغانستانی به یک کشور دیگر را فراهم کنند. نهاد حمایت‌کننده از رسانه‌های آزاد افغانستان همچنان خاطرنشان کرده است که بازگشت خبرنگاران به افغانستان با تهدیدات همراه خواهد بود. همچنین براساس معلومات موجود، دست‌کم سه شهروند افغانستان در پی حملات هوایی اسراییل بر ایران کشته شده‌اند. قابل ذکر است که پس از تسلط مجدد حکومت سرپرست بر افغانستان، شماری از خبرنگاران از ترس انتقام‌گیری به کشورهای همسایه به ویژه به ایران و پاکستان پناه برده‌اند.

سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان در تازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در پی افزایش درگیری‌ها بین اسراییل و ایران، خبرنگاران افغانستان در ایران با موج تازه‌ای از خشونت، تعقیب و بی‌سرنوشتی روبرو شدند. اين سازمان امروز (سه‌شنبه، ۲۷جوزا) با نشر اعلامیه‌ای گفته است که فضای سیاسی، امنیتی و اجتماعی برای پناه‌جویان و خبرنگاران افغانستان در ایران به‌شدت تنگ‌تر شده است. در اعلامیه آمده است که خبرنگاران که به دلایل تهدیدات امنیتی و فشارهای سیاسی به ایران پناه آورده‌اند، اکنون نه‌تنها با خطر بازداشت و اخراج مواجه‌اند، بلکه حتا جان‌شان نیز در حملات دو طرف تهدید می‌شود. سازمان حمایت از خبرنگاران در بخشی از اعلامیه‌اش، از نهادها و سازمان‌های بین‌المللی حامی خبرنگاران خواسته است که هرچه عاجل‌تر زمینه‌ی انتقال، اسکان مجدد و حفاظت فوری خبرنگاران افغانستان ساکن در ایران را فراهم سازند. همچنین در بخش از اعلامیه آمده است که نهاد حامی خبرنگاران از جامعه‌ی جهانی خواستار اقدام فوری و عملی برای نجات جان خبرنگاران افغانستان در ایران شده‌ است. این در حالی است که ایران در سال جاری خورشیدی اخراج مهاجران افغانستانی را به‌صورت چشم‌گیر افزایش داده و مدارک اقامتی میلیون‌ها مهاجر را باطل کرده است. جمهوری اسلامی ایران «برگه سرشماری» حدود دو میلیون مهاجر افغانستانی را باطل اعلام کرده و به این افراد پس از دو بار مراجعه به دفاتر موسوم به «دفتر کفالت» کارت خروج می‌دهد. اخراج مهاجران افغانستانی از ایران در یک ماه اخیر شدت بیشتری گرفته است و اکثر اخراج‌شدگان خانواده‌هایی هستند که سال‌ها در ایران زندگی کرده‌اند.

نادر یاراحمدی، رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی جمهوری اسلامی اعلام کرد که در سال ۱۴۰۳ خورشیدی، یک هزار و ۵۷۹ کودک اتباع به همراه خانواده خود از ایران اخراج شدند. آقای یاراحمدی گفته است که اقدامات رد مرز برای کودکان کار افغانستانی، امسال هم انجام خواهد شد. وی تاکید کرده است که از ۹۳۷ کودک کار اتباع که مجاز بودند به همراه خانواده خود در ایران زندگی کنند، تعهد گرفته شده که دیگر برای انجام تکدی گری در خیابان حضور پیدا نکنند. مقام‌های جمهوری اسلامی اغلب برای مهاجران افغانستانی ساکن ایران از واژه «اتباع خارجی» استفاده می‌کنند. علی کاظمی، دبیر مرجع ملی حقوق کودک ایران سال گذشته اعلام کرد که ۹۵ درصد از کودکان کار در تهران شهروندان افغانستانی هستند. افزایش چشمگیر موج بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران، همزمان با شدت‌ گرفتن روند اخراج‌های اجباری از پاکستان، چالش‌های نگران‌کننده‌ای را برای افغانستان ایجاد کرده است. با این حال، حکومت فعلی با حکومت ایران در مورد اخراج و بازگشت مهاجران افغانستانی همکاری می‌کند.

پایگاه خبری و تحلیلی «انصاف نیوز» ایران درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بقایایی جسد کبرا رضایی، مهاجر جوان اهل افغانستان که پس از حدود ۵۰ روز ناپدید‌شدن به‌صورت فجیع به قتل رسیده بود، از خانه‌ی یک مرد ایرانی کشف شده است. این پایگاه خبری و تحلیلی در گزارشی نوشته است که پولیس پس از مظنون‌شدن خانواده‌ی کبرا رضایی به این مرد ۳۲ ساله‌ی ایرانی، با مجوز قضایی وارد خانه‌ی او شد و «باقی‌مانده‌ی پیکر تکه‌تکه‌شده‌ی کبرا، که ظاهراً با استفاده از اسید تلاش شده بود آثار آن از بین برود» را کشف کرده است. پیش از این بخشی دیگر از «جسد مثله‌شده‌ی»‌ این زن مهاجر اهل افغانستان از شهرستان «پیشوا» در تهران و از میان زباله‌ها کشف و با آزمایش «دی‌ان‌ای» هویت او تایید شده بود. همچنین سایت خبری «انصاف‌نیوز» در گزارشی نوشته است که این مرد از همکاران کبرا رضایی بوده و بررسی‌های فنی و تحلیل داده‌های تلفن همراه نیز نشان داده که «آخرین سیگنال موبایل کبرا پیش از ناپدید شدن، در نزدیکی محل سکونت این فرد ثبت شده» است. در ادامه آمده است که از این مرد به نام «ع. خ» نام برده شده و گفته شده است که او نگهبان یک کارخانه‌ی تولید لوازم خانگی در پاکدشت تهران بوده است. در گزارش آمده است که متهم در بازجویی‌های اولیه اتهام قتل این زن جوان اهل افغانستان را رد کرده بود، اما پس از ارائه‌ی شواهد از سوی پولیس، به ارتکاب جرم قتل اعتراف کرده است. این مرد در اظهارات خود گفته است که پس از آن‌که از نامزدی کبرا مطلع شده، «دچار حالت شدید عصبی و مرتکب جنایت» شده است. قابل ذکر است که اتهامات مطرح شده علیه این مرد شامل «قتل عمد، مثله‌ کردن جسد و تلاش برای از بین بردن آثار جرم از طریق استفاده از اسید» است. ممانعت از تصویربرداری در مراسم خاکسپاری همچنین بر اساس گزارش «انصاف‌نیوز» پس از پیدا شدن بقایایی جسد کبرا رضایی، مراسم خاکسپاری او روز دوشنبه (۱۹ جوزا) تحت نظارت شدید پولیس ایران برگزار شد. این رسانه به نقل از چند نفر از شرکت‌کنندگان نوشته است که پولیس به آنان اجازه‌ی تصویربرداری و گفت‌وگو با رسانه‌ها را نداد. در گزارش به نقل از یکی از شرکت‌کنندگان آمده است که خانواده‌ی کبرا رضایی از گفتگو با رسانه‌ها «معذور» است و به آنان گفته شده است که پیگیر «قصاص» متهم نباشند. این رسانه افزوده است که خواهر کبرا رضایی نیز با چهره‌ای «کاملا پوشیده» در مراسم خاکسپاری حضور داشت که نشانه‌ای از فضای پرتنش و نگران‌کننده‌ای بود که خانواده با آن روبه‌روست. قتل فجیع این زن مهاجر اهل افغانستان در حالی انجام شده است که در یک سال اخیر، موج‌های گسترده‌ای از مهاجرستیزی در ایران به راه افتاده و بارها مهاجران افغانستان در جاده‌ها و مکان‌های عمومی مورد آزار و اذیت‌ و لت‌وکوب قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، دولت ایران نیز در سال جاری خورشیدی فشارها بر مهاجران افغانستان را افزایش داده و اسناد اقامت قانونی حدود دو میلیون نفر را باطل کرده است.