بخش زنان سازمان ملل متحد در افغانستان هشدار داده است که چهار سال پس از بازگشت حکومت سرپرست به قدرت، بیش از ۷۸ درصد زنان و دختران افغانستان نه در حال تحصیل هستند، نه شغلی دارند و نه هم به آموزش دسترسی دارند؛ آماری که نشان‌دهنده‌ی خطر حذف کامل زنان از زندگی عمومی است. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که حکومت فعلی، با صدور نزدیک به ۱۰۰ فرمان محدودکننده، زنان را از آموزش، کار و رفت‌وآمد آزادانه محروم کرده‌اند. در گزارش آمده است که این وضعیت پیامدهای خطرناکی در حوزه‌های بهداشت، اقتصاد و حقوق بشر دارد. موانع موجود در دسترسی زنان به خدمات درمانی می‌تواند تا سال ۲۰۲۶ میلادی، مرگ‌ومیر مادران را ۵۰ درصد افزایش دهد. در ادامه آمده است: «اکنون زنان، به‌دلیل محدودیت‌های روزافزون و عدم دسترسی به خدمات صحی، عمر کوتاه‌تری دارند و از سلامت کم‌تری برخوردارند.» همچنین در بخشی از گزارش آمده است که ازدواج کودکان و خشونت‌های خانگی و اجتماعی در برابر زنان نیز روبه افزایش است. زنان افغانستانی تنها از جامعه حذف نشدند؛ بلکه ۶۲ درصد آنان احساس می‌کنند که حتی در داخل خانه نیز در حق تصمیم‌گیری ندارند. سوزان فرگوسن، مسوول دفتر زنان سازمان ملل در افغانستان می‌گوید: «محدودیت‌های زنان را باید به‌عنوان مسئله‌ای فراتر از افغانستان درک کرد. این محدودیت‌ها، تنها درباره‌ی حقوق و آینده‌ی زنان و دختران افغانستانی نیست. این درباره‌ی چیزی است که ما به‌عنوان جامعه‌ی جهانی از آن نام می‌بریم.» قابل ذکر است که یوناما یا دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان نیز گزارشی از وضعیت حقوق بشر افغانستان در سه ماه گذشته ارائه کرده است. در این گزارش وضعیت حقوق بشری، وضعیت زنان، رسانه‌ها، بازگشت‌کنندگان و دیگر موردها بررسی و مستندسازی شده است. مستندسازی یوناما، نشان می‌دهد که از اپریل تا جون سال روان میلادی، محدودیت‌های حکومت فعلی بر زنان و دختران در همه‌ی بخش‌ها گسترش یافته است. باید گفت که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار محروم کرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

برنامه جهانی غذا درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که حدود ۷۸۰ هزار دختر و پسر در ‏مکاتب افغانستان، میان‌‌وعده‌های غذایی دریافت می‌کنند. این برنامه امروز (سه‌شنبه، ۲۱ اسد) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این میان‌وعده‌ها به دانش‌آموزان کمک ‏می‌کند تا تمرکز خود را حفظ کرده و بهتر یاد بگیرند. برنامه جهانی غذا در ادامه تاکید کرده است که سرمایه‌گذاری روی جوانان، ‏سرمایه‌گذاری روی آینده است. این برنامه در برنامه‌ی تغذیه خود در مکاتب افغانستان بیسکویت ‏توزیع می‌کند.‏ این برنامه‌ی سازمان جهانی غذا افزوده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی از طریق ‏فعالیت‌های تغذیه ‏مکاتب خود در هشت ولایت با ناامنی غذایی بالا ‏در افغانستان، از ‌‏۱.۳ میلیون دانش‌آموز حمایت کرده است.‏ قابل ذکر است که به‌دلیل فقر و گرسنگی، برخی از دانش‌آموزان مجبور هستند با ‏شکم گرسنه به مکتب بروند.‏ براساس گزارش برنامه جهانی غذا، ۳.۵ میلیون کودک زیر پنج ‏سال در افغانستان دچار سوءتغذیه حاد هستند.‏ همچنین برنامه جهانی غذا قبلاً گفته بود که توزیع مواد غذایی، از جمله بیسکویت، در مکاتب این کشور به جذب دانش‌آموزان جدید و همچنان حضور آنان در صنف‌ها کمک کرده است.

استفانی لوس، رییس دفتر برنامه اسکان بشر سازمان ملل برای افغانستان درتازه‌ترین مورد از جامعه‌ی جهانی خواسته است که مردم این کشور، به‌ویژه زنان و دختران، را فراموش نکند. برنامه اسکان بشر سازمان ملل امروز (سه‌شنبه، ۲۱ اسد) به نقل از استفانی لوس نوشته است که افغانستان با بحران بازگشت مهاجران مواجه است و بیش از یک میلیون مهاجر اهل افغانستان با دست‌های خالی از کشورهای همسایه اخراج شدند. خانم لوس در ادامه تاکید کرده است که مهاجران خانه، دارایی و حتا امید خود را از دست داده‌اند. این مقام سازمان ملل در بخشی از صحبت‌هایش افزوده است: «در نشست ملل متحد در جنیوا، ما از جامعه‌ی جهانی خواستیم تا حمایت خود را افزایش دهد تا بازگشت‌کنندگان افغانستانی بتوانند خانه‌ها، معیشت و آینده خود را از نو بسازند.» وی تصریح کرد که مهاجران بازگشت‌کننده در چرخه وابستگی و بی‌سرپناهی قرار گرفته‌اند. نهادهای مختلف سازمان ملل متحد گزارش داده‌اند که در سال جاری بیش از یک میلیون مهاجر از ایران و پاکستان به افغانستان اخراج شده‌اند. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی جوانان اعلام کرده است که برای ۲۰۰ دختر محروم از آموزش در ولایت هرات، برنامه آموزش خیاطی و قالین‌بافی فراهم کرده است. این سازمان امروز (سه‌شنبه، ۲۱ اسد) با نشر گزارشی گفته است که این دختران بین ۱۵ تا ۲۵ سال سن دارند. در اعلامیه آمده است که آموزش‌های حرفه‌ای در زمینه خیاطی و قالین‌بافی با همکاری کشور جاپان و به مدت شش ماه فراهم شده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که پس از ممنوعیت آموزش از سوی حکومت سرپرست، بیش از یک میلیون دختر از رفتن به مکتب محروم شده‌اند. در ادامه آمده است که دوره‌های آموزش حرفه‌ای یونیسف، پسران، دختران و زنان جوانی را در سراسر افغانستان که با فقر شدید روبرو هستند یا در معرض خطر مکانیسم‌های مقابله‌ای مضر مانند ازدواج زودهنگام یا مهاجرت خطرناک بدون همراه هستند، هدف قرار می‌دهد. این دوره‌ها شرکت‌کنندگان را با مهارت‌های عملی مجهز می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا درآمد کسب کنند، از خانواده‌های خود حمایت کنند و به استقلال مالی دست یابند.» در گزارش آمده است: «برای دختران و زنان جوان، این دوره‌ها ارزشمند هستند و به آنها کمک می‌کنند تا بر موانع آموزشی و اقتصادی، به ویژه در بحبوحه محدودیت‌های مداوم برای آموزش متوسطه و عالی و فرصت‌های شغلی، غلبه کنند. انتخاب بر اساس نیاز اقتصادی است و اولویت با دختران و زنان خانواده‌هایی است که با بزرگترین چالش‌های مالی در جوامع خود روبرو هستند.» قابل ذکر است که هر ساله از تاریخ ۱۲ آگوست به‌عنوان روز جهانی جوانان تجلیل می‌شود. این روز در حالی در افغانستان فرا می‌رسد که میلیون‌ها جوان، از جمله دختران و پسران، با چالش‌هایی چون محرومیت از تحصیل، بیکاری و محدودیت در آزادی‌های فردی روبرو هستند.

نهاد حمایت از کودکان (Save the Children) درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که به‌طور متوسط، هر ۳۰ ثانیه یک کودک از ایران و پاکستان به افغانستان اخراج می‌شود و تقریباً نیمی از جمعیت افغانستان در حال حاضر، به کمک نیاز دارند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۲۰ اسد) با نشر گزارشی گفته است: «بیش از ۸۰۰ هزار کودک در سال جاری به کشور بازگشته‌اند و سه‌چهارم این کودکان از ایران اخراج شدند. این تعداد دو برابر مجموع کودکان سال گذشته است، زمانی که هر دو کشور برای مهاجران و پناهندگان بدون مدرک، مهلت‌هایی برای خروج تعیین کرده بودند.» نهاد حمایت از کودکان تاکید کرده است که هزاران کودک بدون سرپرست از کشورهای همسایه اخراج شده‌اند.  بسیاری از آنها در سرزمین مادری خود غریبه هستند یا در کشورهای همسایه متولد شده‌اند یا سال‌ها به عنوان پناهنده یا مهاجر زندگی کرده‌اند. در گزارش آمده است: «بسیاری از این کودکان خسته، وحشت‌زده و مطمئن نیستند که چگونه در کشوری که در چهار سال گذشته با گرسنگی و فقر شدید دست و پنجه نرم کرده است، زنده خواهند ماند. هزاران کودک به تنهایی، بدون خانواده یا دسترسی به خدمات اولیه در حال بازگشت هستند.» سازمان نجات کودکان از کشورهای منطقه می‌خواهد که بازگشت داوطلبانه، ایمن و آبرومندانه به افغانستان را تضمین کنند. اجبار یا تحت فشار قرار دادن کودکان برای بازگشت، به ویژه کودکانی که سرپرست ندارند، می‌تواند خطر استثمار، سوءاستفاده و بی‌توجهی را افزایش دهد. نهادهای امدادرسان هشدار داده‌اند که از هر پنج کودک در افغانستان، یکی با سوء‌تغذیه مواجه است. نهاد حمایت از کودکان تصریح کرده که از ماه مارچ تا اکنون، بیش از ۱۵۰ هزار کودک بازگشته به افغانستان را حمایت کرده است. در همین حال، معاون سازمان حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) خواهان بازگشت کودکان با حفظ کرامت انسانی شده است.

تد چایبان، معاون بخش اجرایی یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد می‌گوید که مهاجران بازگشت‌کننده مشتاق‌اند، آینده را در کشور خود بسازند، اما یکی از نگرانی‌های مشترک آنان ادامه‌ی تحصیل دختران‌شان پس از صنف ششم است. آقای چایبان که به‌تازگی از سفر به افغانستان بازگشته، با نشر اعلامیه‌ای گفته است در سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از دو میلیون مهاجر، از جمله نیم‌میلیون کودک از ایران و پاکستان به افغانستان اخراج شده‌اند. او در این سفرش از مرز اسلام‌قلعه در هرات نیز دیدن کرده است. همچنین وی به ولایت قندوز نیز سفر کرده و آن‌جا نیز دانش‌آموزان و آموزگاران نگرانی‌شان را در مورد ممنوعیت آموزش دختران با او در میان گذاشته‌اند. وی در بخشی از صحبت‌های افزوده است: «آموزش در افغانستان همچنان یک مسأله‌ی حیاتی است، به‌خصوص برای دختران نوجوان که اجازه ندارند بعد از صنف ششم به مکتب بروند.» معاون بخش اجرایی یونیسف تاکید کرد که این موضوع نه‌تنها دختران، بلکه همه‌ی زنان افغانستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آنان را از آموزش بالاتر، از جمله در دانشگاه و حق کار محروم می‌کند. تد چایبان افزوده است: «آموزش برای همه‌ی کودکان در قلب مأموریت یونیسف قرار دارد و ما قویا از لغو این ممنوعیت حمایت می‌کنیم تا دختران در هر سنی بتوانند در مکتب بمانند، آموزش خوبی دریافت کنند، بتوانند کار کنند و در جامعه، برای خود، خانواده‌های‌شان و برای رشد آینده‌‌ی افغانستان، نقشی ایفا کنند.» وی تصریح کرد: «ما آماده‌ایم تا راه‌حل‌هایی برای تداوم تحصیل دختران پیدا کنیم و به بررسی گزینه‌ها با مقام‌ها (حکومت سرپرست) ادامه دهیم.» در حالی این مقام بین‌المللی نگرانی خانواده‌های بازگشت‌کننده را مطرح می‌کند که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار محروم کرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

تد چایبان، معاون بخش اجرایی یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از دو میلیون مهاجر، از جمله نیم‌میلیون کودک از ایران و پاکستان به افغانستان اخراج شدند. آقای چایبان که به‌تازگی از سفر به افغانستان بازگشته، این اظهارات با نشر اعلامیه‌ای مطرح کرده و گفته است که در سفرش به افغانستان از مرز اسلام‌قلعه، جایی که روزانه ده‌ها هزار نفر از ایران بر می‌گردند، بازدید کرده است. وی در ادامه تاکید کرده است که بازگشت‌کنندگان مشتاق‌اند آینده را در کشور خود بسازند، اما یکی از نگرانی‌های مشترک آنان ادامه‌ی تحصیل دختران‌شان پس از صنف ششم است. او در ادامه ضمن سپاس‌گزاری از ایران و پاکستان برای میزبانی از مهاجران افغانستان، گفته است آنان نگران رفاه خانواده‌ها و افراد، از جمله کودکانی هستند که سفر اغلب دشوار و ناگهانی بازگشت را طی می‌کنند ‌و همچنین نگران چگونگی تأثیر بازگشت‌های گسترده بر جوامع شکننده‌، در داخل افغانستان اند. معاون بخش اجرایی یونیسف افزوده است که کودکان، به‌ویژه کودکان بدون همراه، نیاز به حمایت ویژه دارند و باید منافع آنان توسط مقام‌های حمایت از کودکان ارزیابی شود تا از حمایت و رفاه شان، از جمله حمایت از ادغام مجدد آنان با خانواده‌های‌شان اطمینان حاصل شود. این مقام صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفت که تا پایان ماه جولای، یونیسف بیش از شش هزار کودک بدون همراه و جداشده را ثبت و حمایت کرده و آنان را به خانواده‌ها و بستگان‌شان بازگردانده است. تد چایبان ضمن این‌که از ارائه‌ی کمک‌ها به بازگشت‌کنندگان ابراز رضایت کرده، گفته است که برای اطمینان از عبور ایمن بازگشت‌کنندگان در حین حرکت، از جمله کیفیت مراقبت مداوم در طول بازگشت آنان و دسترسی پایدار به خدمات ضروری در مناطق بازگشت در داخل افغانستان و برای حمایت از ادغام مجدد پایدار، به اقدامات بیشتری نیاز است. همچنین در این اعلامیه، یونیسف خواستار گفتگو میان حکومت سرپرست، ایران و پاکستان برای مرحله‌بندی اخراج مهاجران افغانستان و فراهم کردن امکان مدیریت بهتر بازگشت‌کنندگان شده است. قابل ذکر است که ایران پس از آتش‌بس با اسرائیل روند اخراج مهاجران افغانستان را تشدید کرده و روزانه تا ده‌ها هزار مهاجر را نیز اخراج کرده است. هم‌زمان با این، اخراج مهاجران افغانستان از پاکستان نیز ادامه دارد و روزانه صدها نفر از آن کشور نیز اخراج و وارد افغانستان می‌شوند.

سید جواد حسینی، رییس سازمان بهزیستی ایران اعلام کرد که از میان چهار هزار و چهارصد کودک کار شناسایی شده در طرح‌های این سازمان، بیش از ۸۶ درصد آنها اتباع خارجی به ویژه مهاجران اهل افغانستان هستند. آقای حسینی این اظهارات را در گفتگو با تلویزیون ایران مطرح کرده و گفته است که کودکان کار هم در خیابان‌ها و هم در کارگاه‌ها فعالیت دارند که هر دو نوع کار کودک غیرقانونی محسوب می‌شود. در ادبیات رسمی ایران، واژه «اتباع» معمولاً به مهاجران افغانستان اشاره دارد. قابل ذکر است که ایران از امضاکنندگان کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل است که کار کودکان را ممنوع می‌کند، اما فعالان حقوق کودک می‌گویند قوانین داخلی و شرایط اقتصادی باعث شده این پدیده همچنان گسترده باشد. کودکان مهاجر عمدتا مصروف جمع‌آوری زباله هستند. برخی از این کودکان بی‌سرپرست یا از خانواده‌های کم‌‌درآمد هستند. چالش دسترسی کودکان مهاجر به آموزش نیز از عوامل کار این کودکان دانسته می‌شود. قابل ذکر است که تا اکنون آمار دقیقی از تعداد کودکان کار افغان در ایران در دسترس نیست، اما باری عضو شورای شهر تهران اعلام کرد که تنها در تهران حدود ۷۰ هزار کودک کار وجود دارد که ۸۰ درصد آن‌ها افغان هستند. همچنین افزایش چشمگیر موج بازگشت مهاجران افغانستانی از ایران، همزمان با شدت‌ گرفتن روند اخراج‌های اجباری از پاکستان، چالش‌های نگران‌کننده‌ای را برای افغانستان ایجاد کرده است. با این حال، حکومت فعلی با حکومت ایران در مورد اخراج و بازگشت مهاجران افغانستانی همکاری می‌کند.

منابع محلی از ولایت خوست می‌گویند که یک دختر ۱۵ ساله به دلیل مشکلات و اختلافات خانوادگی خودکشی کرده است. دست‌کم دو منبع گفته‌اند که این رویداد در قریه سیدخیل از مربوطات ولسوالی دوه‌منده ولایت خوست رخ داده است. منبع تاکید کرد که این دختر ۱۵ ساله به دلیل مشکلات و اختلافات خانوادگی روز (جمعه، ۱۷ اسد) خودکشی کرده است. منبع در مورد نحوه خودکشی این دختر جوان معلومات ارائه نکرده است. مسوولان محلی حکومت سرپرست در خوست تا اکنون در مورد خودکشی این دختر معلومات نداده است. باید گفت که میزان خودکشی زنان و دختران در سراسر افغانستان پس از تسلط حکومت فعلی به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بیماری‌های روانی، عدم دسترسی به خدمات صحی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشی‌ها در بین زنان و جوانان بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

استفانی لوز، رییس برنامه اسکان بشر سازمان ملل در افغانستان درتازه‌ترین مورد هشدار داده است که بسیاری از بازگشت‌ کنند‌گان به کشور خانه یا جایی برای زندگی کردند ندارند. خانم لوز این اظهارات را در نشست خبری در جینوا مطرح کرده و گفته است که میلیون‌ها تن از کشورهای همسایه مانند ایران و پاکستان، به اجبار یا داوطلبانه به افغانستان بازگشته‌اند، اما چالش اصلی فراتر از بازگشت، ادغام مجدد افرادی است که خانه، دارایی و امید خود را از دست دادند. وی در ادامه تاکید کرده است که ۶۰ درصد بازگشت‌ کنند‌گان، زیر ۱۸ سال هستند و بسیاری از آن‌ها هیچ پیوند اجتماعی یا شبکه حمایتی در افغانستان ندارند. او در ادامه افزوده است که این موضوع آن‌ها را در معرض خطر استفاده از راه‌کارهای مقابله‌ای منفی قرار می‌دهد. استفانی لوز در بخشی از صحبت‌هایش بر ضرورت فراهم کردن مسکن مناسب، دسترسی به خدمات پایه‌ای مانند آب و خدمات صحی و ایجاد فرصت‌های معیشتی پایدار تاکید کرد تا این افراد بتوانند زندگی با کرامت داشته و خانواده‌های خود را حمایت کنند. این مقام بین‌المللی تصریح کرد که این بحران انسانی نیازمند رویکردی منسجم، ساختاری و متناسب با شرایط محلی است و نباید وضعیت مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران، نادیده گرفته شود. براساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت، از سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی تا اکنون بیش از چهار میلیون مهاجر از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند که بیش از یک میلیون تن تنها در سال ۲۰۲۵ ‏میلادی وارد افغانستان شده‌اند. باید گفت که در حال حاضر روند اخراج و بازگشت مهاجران از ایران و پاکستان ادامه دارد. ‏مقام‌های جمهوری اسلامی ایران می‌گویند که تا اکنون یک میلیون مهاجر افغانستانی اخراج ‏شده‌اند. ‏ چند وقت پیش، ایران از تمام مهاجران بدون مدرک خواسته‌ بود که آن کشور را ترک ‏کنند. مقام‌های ایرانی درباره‌ی شمار مهاجران بدون مدرک آمار ‏متفاوت ارایه می‌کنند. همچنین براساس برخی آمار، شمار مهاجران بدون‌ مدرک ‏اهل افغانستان به چهار میلیون نفر می‌رسد. در کنار آن، در پاکستان هم چند میلیون مهاجر افغانستانی حضور دارند. به‌تازگی ‏کارت‌های اقامت بیش از یک میلیون نفر منقضی شده و دولت پاکستان ‏نمی‌خواهد آن را تمدید کند.