همزمان با برگزاری سومین نشست دوحه، سه تن از چهره‌های شناخته شده‌ی زنان که به نمایندگی از زنان افغانستان در این نشست دعوت شده‌اند، آن را تحریم کردند. قرار است امروز (یکشنبه،۱۰ سرطان) سومین نشست سازمان ملل در مورد افغانستان در دوحه با حضور نمایندگان حکومت سرپرست برگزار شود. حبیبه سرابی، نبیله مصلح و زیبده اکبر سه تن از نمایندگان زنان افغانستان که در این نشست از سوی سازمان ملل دعوت شده‌اند، آن را تحریم کرده‌‌اند. حبیبه سرابی صبح امروز (یک‌شنبه، ۱۰ سرطان) با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که او از حضور در این نشست منصرف شده است. خانم سرابی گفت: «من دعوت‌نامه‌ای از یوناماUNAMA  برای شرکت در جلسه نمایندگان جامعه مدنی در تاریخ ۲ جولای در دوحه دریافت کرده‌ام. در حالی که نقشه راه سازمان ملل، ارائه شده توسط هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل برای ارزیابی مستقل را تأیید می‌کنم، در این جلسه در دوحه شرکت نخواهم کرد.» وی تاکید کرد: «به چند دلیل از حضور در این نشست خودداری می‌کنم؛ زیرا به باورم تا اکنون سازمان ملل نتوانسته قطع‌نامه ۲۷۲۱ شورای امنیت سازمان ملل را که انتصاب یک فرستاده ویژه و ترویج توصیه‌های ارزیابی مستقل را تضمین می‌کند، اجرا کند و مهم‌تر از همه، نیاز به تضمین مشارکت کامل، برابر، معنادار و ایمن زنان افغان در سراسر این فرآیند را به رسمیت می‌شناسد.» او افزود که پیروی از قطع‌نامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل می‌تواند یک راه‌حل قابل قبول برای وضعیت فعلی افغانستان ارایه کند. وی تصریح کرد که وضعیت حقوق بشر در افغانستان به طور پیوسته در حال بدتر شدن است و به نظر می‌رسد هیچ مکانیسمی وجود ندارد تا حکومت فعلی را نسبت به نقض‌ حقوق بشری نهادینه شده و مداوم آنها به ویژه علیه زنان، جامعه هزاره و اقلیت‌های مذهبی، پاسخگو سازد. همچنین نبیله مصلح، معین وزارت امور زنان در حکومت پیشین افغانستان نیز در حساب کاربری ایکس خود اعلام کرده است که در نشست دوحه شرکت نمی‌کند. ریچارد بنت: حذف زنان افغان از نشست دوحه هزینه‌ی سنگین دارد سیما سمر: تصمیم‌گیری در نشست دوحه بدون حضور زنان غیرقابل قبول است کمیته رفع تبعیض علیه زنان: حذف زنان افغانستان از نشست دوحه نگران‌کننده است وی تاکید کرد: «زنان باید در میز اصلی نشست باشند و در مذاکرات اصلی سهیم باشند نه در حاشیه. فلهذا اشتراک در نشست {حاشیه‌ای} تنها در سطح یک نشست خواهد بود که من در آن اشتراک نخواهم داشت.» پیش از این زبیده اکبر، فعال حقوق زنان نیز اعلام کرده بود که در نشست دوحه شرکت نمی‌کند. زیرا زنان افغانستان شایسته‌ی حضور در میز اصلی نشست در دوحه هستند. خانم اکبر گفته بود: «دعوت‌نامه‌ای از سازمان ملل برای شرکت در جلسه فرستادگان ویژه درباره افغانستان در دوحه قطر در تاریخ ۲ جولای ۲۰۲۴ دریافت کردم. من در این جلسه شرکت نخواهم کرد زیرا زنان افغان شایسته هستند که در میز اصلی جلسات در دوحه حضور داشته باشند، آجندای جلسه را شکل دهند و اولویت را به حقوق زنان بدهند.» قرار است دور سوم نشست نمایندگان کشورها در امور افغانستان به میزبانی سازمان ملل متحد، امروز و فردا در دوحه برگزار شود.

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد به نشست سوم دوحه واکنش نشان داده و عدم حضور نمایندگان جامعه‌ی مدنی و زنان و دختران افغان را در این ناامیدکننده خونده است. آقای فایق در سخنرانی‌ خود در شورای امنیت سازمان ملل گفت که ناامیدکننده است که در دستور کار سومین نشست دوحه، روند سیاسی و حقوق بشر به‌عنوان دو موضوع مهم در بحث‌های موضوعی آنان گنجانیده نشده است و نمایندگان جامعه‌ی مدنی و زنان بر سر میز گفتگو حضور نخواهند داشت. او تاکید کرد که این امر به‌مثابه‌ی دورشدن از موضوعات ضروری و تعهدات بین‌المللی، از جمله قطع‌نامه‌های شورای امنیت تلقی می‌شود. وی در ادامه افزود که این موضوع به‌عنوان یک عقب‌گرد دیگر نشان‌دهنده‌ی عادی‌سازی بدون هیچ‌گونه تغییرات قابل محسوس در افغانستان است. سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل می‌گوید: «ما مجدداً تأکید می‌کنیم که هر گونه گفتگو در مورد آینده‌ی مردم افغانستان بدون پرداختن به مسائل و نگرانی‌های اصلی، به‌شمول مشروعیت ملی، حقوق اسلامی و اساسی همه‌ی شهروندان و از جمله زنان، دختران و گروه‌های اقلیت و تهدیدات امنیتی مانند افراط‌گرایی، تروریسم و مواد مخدر که به بن‌بست فعلی کمک کرده است، به نتایج ملموس نخواهد رسید.» باید گفت که سومین نشست نمایندگان ویژه‌ی کشورها در امور افغانستان با میزبانی سازمان ملل متحد قرار است در روزهای ۱۰ و ۱۱ ماه سرطان در دوحه قطر برگزار شود. طبق گزارش‌ها، موضوع نشست‌های رسمی دوحه مسائل اقتصادی و مبارزه با مواد مخدر است. نهادهای حقوق بشری و زنان بر مشارکت زنان تأکید دارند و می‌گویند که محور اصلی نشست باید حقوق زنان باشد. فایق نیز تأکید کرده است که اطمینان حاصل شود که زنان افغانستان در همه بحث‌های سیاسی، از جمله روند دوحه مشارکت دارند. او گفته است: «ما نباید خواسته‌های مشروع مردم افغانستان، به‌خصوص زنان و دختران افغان را نادیده بگیریم و رژیم آپارتاید جنسیتی را در افغانستان عادی‌سازی کنیم.» وی همچنان در بخشی از صحبت‌هایش تاکید کرد که مردم افغانستان از درگیری و جنگ خسته شده‌اند و در آرزوی صلح پایدار، امنیت و رفاه هستند. این امر تنها از طریق یک نظام حکمرانی مشروع، پاسخ‌گو و فراگیر مبتنی بر حاکمیت قانون، عدالت و اراده‌ی مردم و حمایت از حقوق و آزادی‌های اساسی همه‌ی شهروندان و تعهدات بین‌المللی افغانستان امکان‌پذیر است.

یان اگلند، رییس موسسه هیأت ناروی برای مهاجرین به مناسبت روز جهانی پناه‌جویان می‌گوید که بیش از ۱.۵ میلیون کودک پناهنده افغان در ایران زندگی می‌کند. آقای اگلند گفت که از این میان تنها ۶۰۰ هزار کودک تا اکنون در مکاتب ایران ثبت‌نام شده‌اند. موسسه هیأت ناروی برای مهاجرین با تاکید بر حق آموزش کودکان گفت: «درحالی که رفتن به مدرسه هر روز ممکن است برای بسیاری از کودکان عادی به نظر برسد، اما برای کودکان آواره می‌تواند رویایی دست‌نیافتنی باشد.» وی افزود که ایران میزبان بیش از ۴.۵ میلیون پناه‌جوی افغان است و یک‌سوم آن‌ها را کودکان تشکیل می‌دهد. به گفته‌ی او ایران، بیشترین میزبان پناه‌جویان را در جهان دارد. او شرایط ثبت‌نام و هزینه‌های بلند آموزشی را از محدودیت‌های کودکان پناه‌جوی افغان در ایران دانست. در یادداشت که او منتشر کرده آمده است: «در حالی که همه کودکان، از جمله پناهندگان افغان، از نظر تئوری مجاز به شرکت در سیستم آموزش دولتی ایران هستند، در عمل با مشکلات متعددی روبرو هستند. اینها شامل شکاف‌های یادگیری، محدودیت‌های مالی، تشریفات اداری و موانع فرهنگی است.» براساس آمار که سازمان پناهندگان ملل متحد، در سال ۲۰۲۳ منتشر کرد تقریبا از هر ۱۰ نفر پناهنده در جهان یک نفر افغان است. در حالی از بیستم جون، به‌عنوان روز جهانی پناهندگی بزرگداشت می‌شود که افغانستان یکی از کشورهای است که بیشترین آمار پناه‌جویان و آوارگان را در جهان دارد.

باوجود ادامه‌ی وضع محدودیت بر زنان و دختران توسط حکومت سرپرست، نصیراحمد اندیشه، نماينده‌ی افغانستان در جنیوا می‌گوید که تحکیم سیستم ستم و سلطه‌ی جنسیتی جاری حکومت فعلی و انسانیت‌زدایی از زنان و دختران، یک «ایدئولوژی خطرناک» را در ذهن نسل آینده‌ی افغانستان، به‌ویژه مردان جوان و پسران می‌کارد. آقای اندیشه این اظهارات را روز گذشته (سه‌شنبه، ۲۹ جوزا) در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد مطرح کرده و گفت که نسبت به پی‌آمدهای این ایدئولوژی برای منطقه و فرامنطقه نگران است. او افزود که این ایدئولوژی می‌تواند خطرات امنیتی بالقوه را برای منطقه و فراتر از آن به همراه داشته باشد. او در بخشی از صحبت‌هایش گفت که حکومت سرپرست به تعهدات افغانستان در منشور سازمان ملل متحد‌ و معاهدات بین‌المللی پابند نیستند و در یک سال اخیر ۵۲ دستور صادر کرده‌اند که حقوق زنان و دختران را بیشتر محدود می‌کند. وی تاکید کرد که حکومت فعلی در نزدیک به سه سال گذشته ثابت کرده‌اند که نه مایل هستند و نه می‌توانند تعهدات افغانستان تحت منشور سازمان ملل متحد را اجرایی کنند. از سویی هم، بنفشه یعقوبی، کمیشنر سابق کمیسیون مستقل حقوق‌ بشر افغانستان نیز در نشست روز گذشته شورای حقوق‌‌ بشر سازمان ملل متحد سخنرانی کرد. او گفت که زنان در افغانستان در بیست سال اخیر و در حکومت پیشین این کشور، دست‌کم به برخی از حقوق خود دسترسی داشتند و می‌توانستند بدون ترس از بازداشت شدن و شکنجه، مطالبات خود را مطرح کنند. او افزود اما پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، این کشور به یک زندان عظیم و تاریک برای زنان و دختران تبدیل شده است. شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد روز گذشته در پنجاه‌وششمین نشست خود وضعیت حقوق‌‌ بشر در افغانستان را بررسی کرد.