کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهند‌گان اعلام کرده است که تنها در ماه اپریل سال جاری میلادی، ۲۸۰ هزار مهاجر افغانستانی از کشورهای ایران و پاکستان اخراج شده‌اند. شبکه خبری الجزیره امروز (سه‌شنبه، ۶ جوزا) به نقل از «یو‌ان‌اچ‌سی‌آر» گزارش داده است که بحران رو به وخامتی در افغانستان در حال شکل‌گیری است که از اخراج اجباری مهاجران از پاکستان و ایران سرچشمه می‌گیرد. در گزارش آمده است که بازگشت‌کنند‌گان تمام دارایی‌های خود را از دست داده‌اند و اکنون با آینده‌ای پرخطر مواجه هستند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهند‌گان تاکید کرده است که ایران و پاکستان سال‌ها میزبان ۵.۲۵ میلیون مهاجر افغانستانی بوده‌اند، اما در ماه‌های اخیر، هر دو کشور خود با بحران اقتصادی روبرو شده‌اند. این در حالی است که بازگشت‌کنندگان با خطرات جدی امنیتی و نقض حقوق خود در افغانستان مواجه‌اند. در گزارش این سازمان بین‌المللی آمده است: «اقلیت‌های قومی و مذهبی، فعالان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران نیز در هنگام بازگشت با تهدیدهای بیشتری روبه‌رو هستند.» کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهند‌گان گفته است که برای حمایت از بازگشت‌کنندگان در بخش‌های سرپناه، کمک نقدی، خدمات صحی و غذا به ۶۰ میلیون دالر نیاز دارد. باید گفت که پاکستان از نزدیک به دو ماه به این‌سو مرحله دوم اخراج اجباری مهاجران افغانستان را نیز روی دست گرفته که طی آن، هزاران شهروند افغانستان از این کشور با اجبار به افغانستان برگشت داده شده‌اند. در این میان مهاجران بازگشته از برخورد نادرست، زشت و خلاف ارزش‌های انسانی توسط پولیس پاکستان نیز سخن می‌زنند.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در یک هفته‌ی گذشته، ۳ هزار و ۶۵ مهاجر به افغانستان بازگشته‌اند که ۴۹ درصد آنان زنان و دختران بوده‌اند. این سازمان روز گذشته (یک‌شنبه، ۴ جوزا) با نشر گزارشی گفته است که این مهاجران از کشورهای پاکستان، ایران و تاجیکستان به افغانستان بازگشته‌اند و برای شماری از این بازگشت‌کنندگان، به‌ویژه زنان و دختران، کمک‌های بشردوستانه نیز ارائه شده است. در گزارش آمده است که از میان بازگشت‌کنندگان، ۳۶ درصد تحت سرپرستی زنان قرار دارند، زنانی که نه‌تنها بار اصلی خانواده را به دوش می‌کشند، بلکه در شرایطی بازمی‌گردند که امکانات اولیه‌ی زندگی، خدمات حمایتی و حقوق ابتدایی‌شان در این کشور محدود یا از آن‌ها سلب شده است. قابل ذکر است که روند بازگشت اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان از آغاز اپریل سال جاری میلادی، وارد مرحله‌ی دوم شده و با وجود هشدارهای نهادهای بین‌المللی، هم‌چنان ادامه دارد. پیشتر، سازمان‌های حقوق بشری نسبت به بازگشت اجباری زنان و دختران هشدار داده و تاکید کرده‌اند که بازگرداندن آنان به کشوری که از حق آموزش، کار و حضور اجتماعی محروم‌اند، نقض جدی حقوق بشر به شمار می‌رود. پاکستان که میزبان یکی از بزرگترین جمعیت پناه‌جویان کشور در درازمدت بوده است، در بحبوحه تیرگی روابط دوجانبه با حکومت فعلی و افزایش نگرانی‌های امنیتی، تصمیم به اخراج مهاجران بدون مدرک کشور گرفته است. با این حال، چالش‌های سیاسی و اقتصادی داخلی، با تأثیرات بلندمدت بر ثبات اجتماعی، باعث دشواری‌های بیش‌تر برای مهاجران بازگشته و جامعه افغانستان شده است. باید گفت که پاکستان از نزدیک به دو ماه به این‌سو مرحله دوم اخراج اجباری مهاجران افغانستان را نیز روی دست گرفته که طی آن، هزاران شهروند افغانستان از این کشور با اجبار به افغانستان برگشت داده شده‌اند. در این میان مهاجران بازگشته از برخورد نادرست، زشت و خلاف ارزش‌های انسانی توسط پولیس پاکستان نیز سخن می‌زنند.

کمیساری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان اعلام کرده است که برای فراهم‌سازی سرپناه، خدمات، معیشت و حمایت از بازگشت‌کنندگان، به‌ویژه زنان و دختران به ۷۱ میلیون دالر به‌ طور فوری نیاز دارد. این نهاد با نشر گزارشی در حساب کاربری ایکس، نگرانی جدی خود را نسبت به وضعیت بازگشت‌کنندگان، به‌ویژه سرنوشت زنان و دخترانی که تحت حاکمیت حکومت سرپرست، با «سرکوب» فزاینده‌ای روبرو هستند، ابراز کرده است. در ادامه آمده است که تنها در یک ماه گذشته‌ی بیش از ۲۵۰ هزار شهروند افغانستانی به کشور بازگشته‌اند که از این میان، ۹۶ هزار نفر به‌اجبار اخراج شده‌اند. این نهاد بین‌المللی تاکید کرده است که اکنون با شرکای خود در حال پاسخ‌گویی برای ارائه کمک‌های حیاتی تامین نیازهای اساسی برای مردم افغانستان است؛ اما برای انجام کارهای بیش‌تر به کمک نیاز دارد. کمیساری عالی سازمان ملل گفت: «ما به کمک نیاز داریم تا از مردم محافظت کنیم. لطفاً هم‌اکنون کمک نمایید». این نهاد گفته است که بازگشت‌های گسترده، فشار بیش‌تری بر منابع از پیش محدود بشردوستانه وارد کرده و وضعیت میلیون‌ها نفری را که برای بقا تلاش می‌کنند، وخیم‌تر ساخته است. بابر بلوچ، سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان می‌گوید که بازگشت‌کنندگان با محدودیت‌های فزاینده‌ای در زمینه‌ی دسترسی به کار، آموزش و آزادی رفت‌وآمد مواجه‌اند. او افزوده است: «ما بارها به دولت‌های ایران و پاکستان تأکید کرده‌ایم که بازگشت به افغانستان باید داوطلبانه، ایمن و همراه با کرامت انسانی صورت گیرد.» به گفته‌ی وی، علاوه‌بر زنان و دختران، فعالان حقوق بشر، خبرنگاران و اقلیت‌های قومی یا مذهبی نیز که به اجبار بازگردانده می‌شوند، از جمله آسیب‌پذیرترین گروه‌هایی هستند که با خطرات جدی در افغانستان روبه‌رو هستند. سخنگوی کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان هشدار داده است که این شمار بالای بازگشت‌کنندگان، می‌تواند به افزایش آوارگی‌های داخلی و تشدید تلاش‌ها برای مهاجرت به اروپا منجر شود؛ موضوعی که چالش‌های انسانی و منطقه‌ای بیش‌تری را در پی خواهد داشت. براساس آمار سازمان‌های جهانی، افغانستان یکی از بدترین بحران بشری را در سطح جهان تجربه می‌کند.

عرفات جمال، نماینده کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در افغانستان از ایران و پاکستان خواسته است که سابقه میزبانی خود از مهاجران افغانستانی را در چند دهه گذشته، با اخراج آنان نابود نسازند. آقای جمال در صحبت‌ با رسانه‌ها بر برخورد مناسب با مهاجران افغانستانی، بازگشت داوطلبانه و کار هماهنگ این دو کشور با سازمان ملل متحد تاکید کرده است. وی در صحبت‌هایش هشدار داده است که اگر این کار انجام نشود، هرج ومرج میان این دو کشور و افغانستان ایجاد خواهد شد. نماینده کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در افغانستان تاکید کرده است: «این  درخواست اصلی ما است که با مردم با کرامت رفتار کنید. اطمینان حاصل کنید کسانی که می‌خواهند به خانه بازگردند، این کار را به‌طور داوطلبانه انجام می‌دهند و با ما همکاری کنید تا این حرکت به‌صورت سازمان‌یافته انجام شود و به ثبات کمک کند.» او در ادامه افزوده است: «در غیر این صورت، ما با وضعیتی از هرج‌ومرج در هر دو سوی مرز روبه‌رو خواهیم شد و هیچ‌کس چنین چیزی را نمی‌خواهد. تنها کافی است که همه طرف‌ها بر سر یک میز بنشینند، گفتگو کنند و بر روی یک چارچوب سازمان‌یافته کار کنند.» قابل ذکر است که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان شمار زیاد فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر و حقوق زن، خبرنگاران، دگرباشان جنسی، نظامیان پیشین و افغان‌هایی که با نیروهای خارجی در افغانستان همکار بودند، به دلیل هراس از انتقام‌جویی و یا هم رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی‌شان به کشورهای اروپایی و آمریکایی به پاکستان و ایران رفته‌اند که برخی از آنان هنوز هم منتظر طی مراحل درخواست‌های پناهندگی‌شان اند. ایران و پاکستان در سه‌ونیم سال گذشته هزاران مهاجر را به طور اجباری اخراج کرده و سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای علیه آنان در این کشور وضع کرده است. این در حالی است که ایران و پاکستان استخدام کارگران افغانستانی را در شماری از ولایت‌های این کشور ممنوع کرده و نیز روند اخراج اجباری پناه‌جویان را تشدید کرده است. در این مدت کارزارهای گسترده‌ای علیه مهاجران افغانستان در شبکه‌های اجتماعی از سوی کاربران ایرانی و پاکستان راه‌اندازی شده است.